Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
9 ŞUBAT 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
H i J V U i ı U 1 V J J . ekonomi(5cumhuriyet.com.tr 13
İstanbul Ticaret Odası'mn araştırmasına göre IMF ile yeni stand-by'rn başansı 8 koşulun gerçekleşmesine bağlı
Ekonomi yenikrizleregebe• Doç. Dr. Sadi Uzunoğlu
tarafından kaleme alınan 'IMF
ilc Nereye Kadar?' konulu
araştırmada, 'Eğer söz konusu
başarı koşullarından bir veya
birkaçında aksaklık olursa
gelecekte yeni krizlerin
yaşanması da kaçınılmaz
olacak' denildi.
Ekonomi Servisi - tstanbul Tica-
ret Odası (ÎTO) tarafından yayım-
lanan bir rapora göre, IMF ile yü-
rütülecek yeni Stand-by'ın başan-
lı olabilmesi 8 ayn koşulun başarı-
sına bağlanarak, "aksi halde yeni
bir kri/in kaçınılmaz olacağı" ileri
sürüldü.
Trakya Üniversitesi îktisadi ve
tdari Bilimler Fakiiltesi Öğretim
Üyesi Doç. Dr. Sadi Uzunoğlu ta-
rafından hazırlanan,"IMF ileNere-
ye Kadar?" başlıklı araştırmada,
başta yapısal reformlar olmak üze-
re atılması gereken adımların so-
nıut olarak yaşama yansıması ge-
rektiği vurgulandı.
DIŞ DÜNYADAKİ RİSKLER BtLE ÖNEMLÎ
Büyük OrtadoğuPmjesi 'nedikkat
Araştırmaya göre, IMF ile sürdürü-
lecek programın başansı ve knzin
çıkmaması aşağıdaki sekiz varsayı-
mın, scki/inin birden gerçekleşmesi-
ne bağlı:
•' Türkıye kendi içinde politik risk
oluşturacak streslerden uzak durnıa-
lı, toplunısal uzlaşma sağlanmalı.
• Komşu ülkelerle ekonomik or-
tak paydalar genişletilmeli. Türki-
ye'nin Büyük Ortadoğu Projesi
(BOP) içindeki yeri ve fonksiyonu,
Tüıkiye için bir risk oluşturmamalı.
• Dünyada belirsizlik yaratacak
ekonomik ve politik sıkıntılar oluş-
mamah.
^ Yapısal reformlar hayata geçiril-
meli.
t/ Her yıl 7-8 milyar dolar direkt
yabancı sermaye çekilmeli.
• TL daha fazla aşın de-
ğerli hale gelmemeli.
^ İç ve dış borçlanmada ,
vade uzamalı ve maliyetler
düşmeli.
•- Faiz dışı fazla, sosyal
gereksinimleri zorlamadan
verilmeli.
DIŞ BORÇLAR MORFÎN ETKİSİ YAPTI
TürUye ayakta güç duruyor
Araştırmaya göre, kısa vadede
uluslararası destekle oluşturulan
moralin tek başma yeterli olması
mümkün değil. İç talep daralıyor, re-
kabet gücü azalıyor, işsizlik ar-
tiyor, büyüyen kamu açık-
larının nasıl kontrol al-
tındatutulabileceğiko-
nusunda sıkıntılar sü-
riiyor. ÎTO araştırma-
sındaşusaptamalarda
dikkat çekiyor:
"IMF ve ardındaki
güçlere bağunlıhk arnyor.
ITO araştırmasında, ülke içinde-
ki politik risk oluşturacak slresler-
den uzak durulmasının önemi vur-
gulanarak şu ifadelere yer verildi:
"Türkiye'nin Büyük Ortadoğu
Projesi (BOP) içindeki yeri ve fonk-
siyonunun Türkiye için bir risk oluş-
turmaması gerekiyor."
Araştırmada, yükselen hammad-
de fiyatlan, aşın değerlenen lira ve
artan yerli girdi maliyetlerinin reel
kesim üzerindeki yıkıcı etkisi ve
devamında yaratacağı sosyal ve si-
yasi problemlerin nasıl çözülece-
Türkiye kendi ayaklan ü/erinde du-
nın bir ülke konumundan gittikçe i
u/aldaşıyor.TL'ninaşındeğeriitutul- :
dııgıı, tüketici kredisi destckli iç tale- (
be dayalı büyünıe sağlanan, iç tasar- !
ruflannarttınlanıadığı birekonomi- >
de dış açıklar (döviz açığı) kaçınıl-
maz. Bu açıklarınfinansmanıiçin ek ,
kaynağa gereksinim var. Sürekli sı-
cakparaile(yüksek II,faizi,düşük
kur)bu açıkların kapanlmasıvcmor- |
fin halinegelendışborçlanmaileborç
çevriminin yapılması nc kadar siir-
dürülebilir?"
ğinin bilinmediğine dikkat çekildi.
Moralle iş yflrümez
Araştırmada, "Reel kesimin sesi
daha önccsine kıyasla daha cıhz çı-
kıyoı sa, bu daha iyi olduklaruıdan
değil,çok daha güçsüzdurunıa diiş-
melerinden kaynaklanıyor. Ne Av-
rupa Birliği'nden mü/akere tarihi
alınması ne de IMF ile 2004 sonra-
sı için yeni bir anlaşma yapılması
reel kesimi moral etkisi dışında sa-
nıldığı gibi çok ilgilendirmiyor"
denildi.
Taksitler, her 3 ayda biryapılan nema ödemelerinden alınacak
Isteyene
4
nema'
karşılığı kredi
• Ziraat Bankası
vatandaşa, toplam 6
taksitte ve 18 ayda
alacağı nema
karşılığmda kredi
verecek. Böylece
isteyen hak sahiplcri,
1.5 yıl bekleraeden
nemalannı peşin almış
olacak.
ANKARA (AA) - Ziraat
Bankası, Zorunlu Tasarruf
nema ödemeleri kapsamın-
da, hak sahiplerinin toplam
6 taksitte, 18 ayda alacağı
nema karşılığında kredi ve-
recek.
Verilen bilgiye göre, nor
mal tüketici kredisi kullan-
dırılırken kefil ve teminat
aranırken özellikle nema
hak sahiplerindcn Ziraat
Bankası'na, "nemanıntcnıi-
ııal kabuledilerek" kredi ve-
rilmesi önerisi geldi.
Banka yetkilileri de buna
sıcak bakarken nemanın te-
minat olarak kabul edilmesi
ve böylelikle cari tüketici
kredisi verilmesi kararlaştı-
Ziraat Bankası'nın dün
vermeye başladığı söz
konusu krediye
başvurularda
vatandaşhk mımarası,
kimlık ve Tasarrufu
Teşvik Kartı aranacak.
Bu arada bankanın
yaklaşık 4.9 mılyon
kişiye nema ödemesi
yaptığı dikkate
alındığında,
uygulamayla önemli bir
operasyonel yükten de
kurtulunacağı
kaydcdildi.
nldı. Buradanhareketle ban-
ka, deneme amaçlı yaklaşık
500 kişiye bu krediyi kullan
dırdı.
Hak sahipleri ne kadar
para alabilecek?
Bankanın dünden itibaren
başlattığı uygulama ıse ön-
celikle kamu çalışanlanndan
başlayacak, ardından özel
sektör çalışanları da uygula-
ma kapsamına alınacak.
Uygulamada, hak sahiple-
rinin şimdiye kadar 4 taksitte
aldıklan nemanın yaklaşık
"yüzde 115'i kadar" kredinin
kullandınlması öngörülürken
vatandaş nemasını teminat
gösterecek ve kredi taksitleri
3 ayda bir yatan nema taksit-
lerinden alınacak. Kullandın-
lacak kredinin aylık faizi yüz-
de 2 olarak öngörülürken her
3 ayda bir taksit ödeme döne-
mindeki yüzde 1.2'lik sabit
faız rakamı ile 3 aylık enflas-
yon farkı isc hak sahibine ka-
lacak.
Sözgelimı, şimdiye kadar
kı 4 nema taksitinde toplam 1
milyar lira alan bir hak sahi-
bi, uygulama kapsamında
yaklaşık 1 milyar 150milyon
lira kredi alabilecek.
Bunun karşılığı gelecek ne-
ma taksitleri banka tarafından
hak sahıbi aduıa alınacağın-
dan, bir anlamda vatandaş ne-
masını daha düşük bedelle
aııcak peşin almış gıbı olacak.
Atyarışlannı canlandıracak
düzenleme: Fonpayı azalıyor
Mercedes-Benz Türk Direktörler Kurulu Başkanı Becker:
Mercedes için Almanya 'dan
sonra Türkiye geliyor
ANKARA (ANKA) - At yanşlanna ılgiyi
arttirmak için bahisleı üzerinden alınan fon
payları azaltılıyor. Bunun için at yanşlan
oyunlannın hasılatından Tanıtma Fonu'na
ayrılan yüzde 5'lik ve olimpıyatlara yönelik
yüzde 1 'lik kesintilerin kaidınlmasına iiişkin
bir düzenleme yapılıyor. TBMM'de Plan ve
Bütçe Komisyonu'nun gündeminde bulunan
Bazı Yasalarda Değışıklik Yapılmasına Dair
Yasa Tasarısı'nda, at yarışı oyunları
hasılatından Tanıtma Fonu'na ayrılan
paylann kaldınlmasına iiişkin bir madde de
cklendi. At yarışlarını düzenlemekle sorumlu
Tanın Bakanlığı, yarışlar üzerinden yapılan
Azerbaycan
Manat'tan
sıfir aüyor
BAKÜ (AA) - Azerbay-
can Cumhurbaşkanı llham
Alıyev, 5 bin Manat'a eşde-
ğer 1 Yeni Manat'm tedavii-
le çıkanlmasıyla ılgıli karar-
nameyi imzaladı.
Karamanıeye göre, 2006
yılında Manat ve Yeni Ma-
nat birlikte kullanılacak,
2007 yılından itibaren de
değışım, Milli Bank (Mer-
kez Bankası) ve şubeleri ta-
rafından gerçekleştirilecek.
Bakii'deki döviz değişim
bürolarında halen I dolar,
yaklaşık 4 bin 900 manattan
işlenı görüyor.
kesintilerin
çeşilli kamu
kıımm ve
kııruluş-
lanna aynlan
paylarla birlikte 2004 yılında yüzde
68'e çıktıgını belirlcdi. Kesınti
miktanndaki artışuı bahis oynayanlan,
yasadışı oyvın oynatan kişilere, özel
bürolar ve ınternet üzerinden bahis
düzenleyen sitelere yönelttiği tespit
edildi. Kesintilerin kaldırılmasıyla at
yarışlanndan yaklaşık 40 trilyonluk bir gelir
elde edıleceği hesaplanıyor.
Ekonomi Servisi - Merce-
des-Benz Türk Direktörler
Kurulu Başkanı Till Becker,
Türkiye 'deki kamyon üre-
timleri konusunda, "İç piya-
saya kamyon üreten bir fab-
rika, küçük bir fabrika ol-
nıaktan çıktık, Almanya için
önemli bir imalat yeri olduk"
dedi.
Mercedes-Benz Türk AŞ'nin
Aksaray Kamyon Fabrikası 'nda
üretilen yeni Axor ve yeni Ate-
go tipi kamyonları pazara su-
nuldu. Tanıtım nedeniyle dü-
zenlenen toplantıda konuşan
Becker, son 4 yılda kamyon sa-
tışında piyasa lıden olduklannı
belirterek, "2004'deki piyasa pa-
yımız yüzde 223 oldu" dedi
Mercedes-Benz Türkiye'nin,
DaimlerChrysler kamyon biri-
mi için stratejik önemini arttır-
dığını ifade eden Becker, şunla-
• Becker, son
4 yılda kamyon
satışında
piyasa lıderı
olduklannı
belirterek,
"2004'dekı piyasa payımız
yüzde 22.3 oldu" dedi.
n kaydetti: "Bundan çok gurur-
lanıyoruz. Satış açısından piya-
sada çok iyi yere geldik. Alnıan-
ya'dan sonra Türkiye geliyor."
Axor tipi kamyonların büyük
çoğunluğunun Aksaray'da iire-
tildiğini belirten Becker, şehir-
lerarası otobüslerin önemli bir
bölümünün yine Türkiye'de
üretildiğini vc üretimin yüzde
85'inin ihraç edildiğıni söyledi.
Bu aydan itibaren yeni bir oto-
büsü daha piyasaya sürecekleri-
ni ve bu otobüsün 303 gibi bir
efsane olacağını belirten Bec-
ker, Başbakan RecepTayyip Er-
doğan'ın da katılacağı otobüs
fabrikasının açıhşını 18 Hazi-
ran'da gerçekleştireceklerini
bıldirdı.
Davutpaşa ve Hoşdere'deki
otobüs fabrikalannı Hoşdere'de
birlcştirmeye karar verdiklerini
söyleyen Becker, "Davutpa-
şa'dan taşınmayı planiıyoruz. 5
hafta öncc oradaki yeri sarak,
siınüi Davutpaşa'da kiracıyı/ sa-
yıür. 2007 başmda Davutpa-
şa'dan ayrılacağı/. Davutpa-
şa'daki işjerin Hctşdere'ye taşuı-
ıııası, bu ikinci aşamanın yatı-
nm değeri 60 milyon dolardır."
Mercedes-Benz Türk AŞ Pa-
zarlanıa ve Satış Direktörü Eşref
Biryıldız da Mercedes-Benz
Türk'ün, 2001'den beri 14 bin
100 Axor ve 2 bin 350 Atego
satışı geıçekleştirdigini bildirdi.
İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK oylenı.yıı/iik(«:
fiıııılnıriyt'lxom.tı-
Soru: - Türkiye kendi bilgi birikimiyle ve
beyin gücüyle ulusal biryazılım ve işletim
sistemi geliştiremez mi?
Yanrt: - Tabii geliştirebilir. Hatta, TÜBİ-
TAK ulusal işletim istemiyle ilgili çalışmala-
rını tamamladı bile. PARDUS adı verilen sis-
tem Türkçe dil desteğiyle çalışacak ve açık
kaynaklı bu sistemden tıpkı Linux gibi, dile-
yen herkes ücretsiz yararlanabilecek.
- Öyleyse neden geçen hafta Türkiye'yi
4 saatliğine ziyaret eden Micmsoft'un sa-
hibi, dünyanın en zengin adamı unvanlı Bill
Gates, hpm tüm kamu hizmetlerini tek el-
den yürütülmesini sağlayan e-devlet uygu-
laması için, hem de Milli Eğitim Bakanlı-
ğı'nın 30 milyon dolarhk e-portal çalışma-
larında altyapının ve öğretmenlere dağıtıla-
cak dizüstü bilgisayarlann işletim sistemle-
rinin hazırlanması için garanti aldı?
Sorunun yanıtını hükümet yetkililerinden
bekliyoruz. Sanıyoruz CHP de bu konuda
bir soru önergesi vermeye hazırlanıyor. Bi-
zim bu yazıda yapmaya çalıştığımız konu-
yu tartışmaya ve önerilere açmak. Hem TÜ-
BlTAK'ın hazırladığı bir işletim sistemi hem
de birçok ülkenin tercih ettiği ünux varken
neden kapalı kaynak kodlu ve Türkiye'yi dı-
şarıya bağımlı kılacak bir işletim sistemine
Eğitim ve Microsoft
yeşil ışık yakılıyor?
Oğretmenlerle ilgili konu geçen ay gün-
deme geldi. Milli Eğitim Bakanlığı 600 bin
öğretmenin bilişim teknolojisiyle tanışması
için ihale açmaya hazırlanırken, Microsoft
ortaya atılıp "Biz eğitim portalını bağışlıyo-
ruz" dedi. Bunun üzerine sektör bağışı tar-
tışmaya başladı.
Dflnyadaki diğer uygulamalaı
- Peki dünyada benzeri konularda neler
olup bitiyor?
Ispanya'nın en fakir bölgesi Estremadu-
ra'da Eyalet Meclisi, bölgede eğitim ham-
lesi başlatmak için bir ihale açar. llk ihaleye
aralarında Microsoft'un iş ortaklarının da
bulunduğu çeşitli konsorsyumlar teklifler
verir. ünuxçu'ların teklifi rakiplerinin yakla-
şık sekizde biridir. Ancak ihalenin Linux'a
gitmesinden korkan Microsoft cephesi ke-
senin ağzını açar: "Size 8 bin işletim siste-
mini hediye edelim" teklifinde bulunur. Bu-
nun üzerine geceli gündüzlü çalışılarak bir
haftada 80 bin CD'ye Linux işletim sistemi
yazılıp belediye binasının önüne bırakılır.
İhalenin kimde kaldığını söylemeye gerek
yok. Estremadura Eyalet Meclisi 80 bin öğ-
renci ve 1500 öğretmene bu işletim siste-
mini kurar.
Yani anlayacağınız gerek dünya yazılım
pazarının yüzde 90'ını elinde tuttuğu için te-
kel olmakla suçlanan ve ağır para cezaları-
na çarptırılan, gerekse ülke yönetimlerinin
açık kaynak kodlu Linux'u giderek daha çok
tercih etmeleriyle pazar kaygısı yaşamaya
başlayan Microsoft "sosyal sorumluluk"
projeleri adı altında her fırsatı değerlendiri-
yor. BuyalnızTürkiye'yeözaüde değil. Mü-
him olan "bağış" adına yapılan öneriTeri dik-
katle incelemek ve gerekirse nazikçe red-
detmeyi bilmek.
Örneğin, Microsoft'un altyapısını kurma
şözü aldığı e-portal. Herokula internet pro-
jesinin ardından devreye girecekolan e-por-
tal, eğitim müfredatlarından yönetmeliklere,
öğrenci takip sisteminden istatistiklere ka-
dar birçok bilginin yer aldığı dev bir kütüp-
hane gibi çalışacak. Sistemin bilgileri ba-
kanlık tarafından hazırlanırken yazılımlar
(eğer ihale, TÜBlTAK'ın sistemi ya da farklı
bir uygulama devreye girmezse) Microsoft
tarafından yapılacak. Böylece yeni yetişe-
cek nesilde hem ürün bağımlıhğı yaratılmış
olacak hem de kapalı kaynak kullanıldığı
için dışa bağunlıhk yaratılacak.
Bugün Yunanistan'da 12 bin ortaöğretim
kurumunun laboratuvarına hem Linux hem
de Windows kurulu durumda. Böylelikle Yu-
nan hükümeti, genç nesillerini şimdiden al-
ternatif işletim sistemlerine alıştırmaya baş-
ladı.
Italya'da önceleri bir grup ernekli öğret-
men ve yazılımcının başlattığı girişim, tüm
öğrencilerin bilgisayar sahibi olmasını
hedefleyen büyük bir kampanyaya dönüş-
tü. Kampanya çerçevesinden 5 yıl içinde 11
milyon adet Linux tabanlı bilgisayarın okul-
lara dağıtılması hedefleniyor.
Güney Kore'de kamuda en çok kullanılan
Hancom Office paketi yerli bir firmanın
ürünü. Bu yıl Hancom sayesinde kamuda 26
milyon dolartasarruf sağlanacağı belirtiliyor.
Başka ülke uygulamalarından örnekler de
vererek konuyu tartışmaya açtık. Bill
Gates'e sözlü olarak yeşil ışık yakıldı ancak
yazılı bir anlaşma henüz yok. Bakalım bilgi
toplumu olma yolunda gelişmeler nasıl bir
seyir izleyecek?
EKONOMİ POLİTİK
ERİNÇ YELDAN
Küresel Hnans
Piyasalarındaki Gelişmeler
2004'ün ödemeler dengesi istatistikleri geçen
hafta içinde yayımlandı. Verilere göre Türkiye 2004
boyunca 15.6 milyar dolarhk cari işlemler açığı ver-
di. Mal ticaretinde ise açık 23.9 milyar dolara ulaş-
tı. Her iki rakamın da tarihindeki en büyük açıklar
olduğu ve Türkiye açısından önemli kırılganlıkları
yansıttığı birçok araştırmacı tarafından dile getiril-
di. Ancak burada önemli olan tehlikenin cari açığın
büyüklüğünden ziyade, finanse ediliş biçiminden
kaynaklandığını bu satırlarda daha önceki yazıları-
mızda belirtmeye çalışmış idik. Türkiye'nin cari iş-
lem açıkları yoğunlukla portföy yatırımlarına yöne-
lik olan finansal sermaye akımları ile veya (net hata
noksan kalemi içinde yer alan) kaynağı belirsiz ser-
maye girişleri ile finanse edilmektedir. 2004 yılında
Türkiye'ye yönelik portföy yatırımları net olarak 8
milyar dolara, net hata noksan kalemindeki döviz gi-
rişi ise 3.1 milyar dolara ulaşmıştır. Aynı rakamlar ge-
çen yılda, sırasıyla 2.8 ve 5 milyar idi; cari açık ise
8 milyar düzeyinde gerçekleşmişti. Döviz akımları
içinde en huzursuz ve "sıcak" öğeleri barındıran bu
tür spekülatif akımlara dayalı bir büyüme konjonk-
türünün sağlıklı olmadığını Türkiye yakın dönemde-
ki tecrübeleri ile yakından bilmektedir.
Uluslararası veriler Türkiye'nin 2003 ve sonrasın-
da yaşamakta olduğu bu tür spekülatif finansal ser-
maye girişlerinin ülkemize özgü olmadığını; aslında
uluslararası finans piyasalarındaki küresel boyutta
bir genişlemenin Türkiye'ye yansımasını içerdiğini
göstermektedir. Nitekim, Uluslararası Finans Ensti-
tüsü'nce yayımlanan veriler, 2004 yılı boyunca -ara-
larında Türkiye'nin de bulunduğu- "yenigelişen pi-
yasalar" diye adlandırılan ülkelere olan net özel ser-
maye girişlerinin 279 milyar dolara ulaştığını belirt-
mektedir. Söz konusu rakam 2003'e görece yüzde
32'lik bir artışı vermektedir ve 1997 Asya krizinden
sonra dünya finans piyasalarında gerçekleşen en
yüksek miktardır. Aşağıdaki tablo bölgeler itibarıy-
la bu akımları vermektedir.
Yeni Gelişen Plyasalara Yönelik Finansa! AKımlar
Net (Milyar Dolar)
Net Özel Sermaye Grupları
Latin Amerika
Avrupa
Afrika/Orta Doğu
Asya/Pasifik
Cari İşlemler Dengesi (Toplam)
Rezerv birikimi (Toplam)
2002
124.9
17.3
45.6
1.5
60.5
79.0
151.6
2003
210.6
25.2
65.6
3.5
116.3
120.0
317.1
2004
279.0
26.1
97.4
9.2
146.3
159.9
376.1
Kaynak: Institute of Intematıonal Fınance, Inc.
2004 yılındaki toplam 279 milyar dolarhk özel ser-
maye akımlarında en yüksek pay 146 milyar dolar
ile Asya/Pasifik bölgesindeki "yükselen piyasaların"
olmuş, Türkiye'nin arasında bulunduğu Avrupa "pi-
yasaları" ise 97 milyar dolarla bunu izlemiştir. Tab-
loda ayrıca iki ilginç gözlem daha bulunmaktadır: Bi-
rincisi, "yeni gelişen piyasalar"\n toplamda cari iş-
lemler dengesinde 160 milyar dolara yakın fazla ver-
diğidir. Türkiye'deki gelişmenin tersine, özellikle As-
ya/Pasifik bölgesindeki ülkeler cari işlem fazlaları
yaratmaktadır. İkinci gözlemse "yeni gelişen piya-
salar"\n "döviz rezerv biriktirme" temposunun
2004'te de artarak devam etmesidir. 2003'te 317
milyar dolar olan rezerv artışları, 2004'te 377 milyar
dolara çıkmıştır.
•••
Küresel finans piyasalarındaki bu genişlemenin
2005 ve sonrasında da sürmesi önündeki en önem-
li tehlikenin ABD Doları'ndaki değer kaybının ulus-
lararası döviz piyasalarında yarattığı dengesizlikler-
den kaynaklandığı sıkça yapılan bir vurgulamadır.
ABD Doları'nın, Euro ve diğer para birimleri karşı-
sında 2003 ve 2004 boyunca süregelen zayıflığının,
Amerika'nın 640 milyar dolara ulaşan cari işlemler
açığının doğrudan bir yansıması olduğu bilinmek-
tedir. ABD, söz konusu cari açığın finansmanını Ja-
ponya ve diğer Asya ülkelerindeki merkez banka-
iarının rezerv biriktirmek için sundukları dolar tale-
bi sayesinde karşılayabilmektedir. Yukarıda vurgu-
ladığımız üzere, Asya/Pasifik "gelişen piyasaları"
ile Japonya'nın rezerv birikimi amacıyla talep ettik-
leri dolar miktarı 2004'te 510 milyardır. Bu rakam
ABD cari işlemler açığının yüzde 80'ini finanse et-
mektedir.
Dolara olan bu tür talep sayesinde ABD milli ge-
lirine oran olarak yüzde 5.4'üne varan cari açığını
ve 413 milyar dolarhk bütçe açığını kapatabilmek-
tedir. ABD, doların dünya piyasalarında "hükümran
para" olarak kabul görmesine dayalı bir siyaset ge-
liştirerek kendi ekonomisindeki dengesizlikleri ulus-
larası finans piyasalarına mal etmektedir. Ancak,
uzun dönemde söz konusu açıkların finansmanının
bu şekilde sürdürülemeyeceği ortadadır. Günümüz-
deki eğilimlerin bu şekilde devam etmesi halinde,
ABD'nin cari açığının 2006'da 800 milyar dolara, ya
da milli gelirinin yüzde 6.4'üne ulaşması beklen-
mektedir. Bu türden bir açığın finansmanı er ya da
geç dolardaki aşınmanın (devalüasyonun) hızlan-
masını getirecektir. öte yandan, ABD dışındaki ka-
pitalist merkez ülkelerin büyüme hızlarının çok dü-
şük olması nedeniyle, ABD'den ithalatlarını arttırma-
ları olası gözükmemektedir. Dolayısıyla, cari açıkla-
rını kapatabilmesi için sadece doların aşındırılma-
sının yeterli olmayacağı, bunun ötesinde ABD'nin
büyüme hızını yakın gelecekte şiddetli içimde dü-
şürmesi gerekeceği düşünülmelidir. Bunun sonun-
cunda dünya ticaret hacminde bir daralmanın ya-
şanması ve uluslararası finans akımlarının önceden
kestirilemeyecek biçimlerde yön değiştirmesi kaçı-
nılmazdır.
Küresel finans piyasaları son derece tehlikeli bir
konjonktürden geçmektedir. "Nasıl olsa finanse
ederiz" anlayışı ile dış ekonomik ilişkilerinde büyük
dengesizlikler gösteren Türkiye, küresel piyasalar-
da yaşanması olası bir karışıklıktan ilk elde ve en sert
biçimde etkilenebilecek görünümdedir.
Citibank A.Ş.'den duyuru
İMKB Vadeli İşlemler Plyasası'nın kapanmış olmasına
bağlı olarak; Sermaye Piyasası Kurulu'nun 5eri:V No:46
sayılı "Aracıhk Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara iiişkin
Esaslar Hakkmda Tebliği" uyarınca Banka'mıza vermiş
olduğu 07.05.2004 tarlh 26 numaralı "Türev Araçların
Alım Satımına Aracılık Yetki Bolgesi", anılan Tebllğ'in
17. maddesinin 3. fıkrası uyarınca Sermaye Piyasası
Kurulu'nun 13.01.2005 tarlh 2/44 sayılı kararı ile iptal
edilmiştir. Keyfiyet ilgililere duyurulur. Bu iptal,
Banka'mmn diğer faaliyetlerini hiçbir şekilde
etkilemeyecektir.