Katalog

3 KASIM 2005 PERŞEMBE CUMHURİYET ekonomi(S cumhuriyet.com.tr Tanmda müzakerelerin başlamasma ramak kala fatura kabarık, kaynak yok Asıl sorunverimlilikteBuğday ^<S Türfciy» Jj, AB(15) •& / Arpa TOridy» AB (15/ Çavdar ,—yv. Türfciy»^ ^ AB(15) ^ | g = ~ YOIaf ^ S S TOrfdy* AB(15) , ^ TOrtdy» am AB(15) 4 ö f Pinnç )ffl? TOrtdye' f AB(15) BAKUAGİL Bakla Türfciye AB(15) Bezetye Tflrkijf» ^ AB(15) ^ Nohut j M F Tûrkly» JF AB(15) Fasurye J I ^ * AB ^ g Mercırnek Türfciye AB(15) ' Verim (KgMa) 2043 6117 Venm (Kg/Ha) 2306 4571 Verim (KaHa) N 1700 ^ (15)4700 * Venm (Kg/Ha) 1880 k (15)3600 5 Verim (Kg/Ha) 1 4200 (15)9272 Venm (Kg/Ha) 3600 6549 Venm (Kg/Ha) 1777 2609 Venm (Kg/Ha) ) 2770 * 3580 Venm (Kg/Ha) 964 854 Venm (Kg/Ha) ^ 1680 Venm (Kg/Ha) 1148 916 YAÛLI TOHUMLAR Ayçıçeğı Türfciye AB(15) Susam Türkiya ABC15) Yer FıstıSı Türfciye A8(15) Soya TOrkrye AB(15) Venm (Kg/Ha) 1545 1687 Venm (Kg/Ha) 458 soso Venm (Kg/Ha) 3333 2854 Venm (Kg/Ha) 2884 3338 YUMRU BİTKİLER Soğan Türkiye M AB(15) V J ^ Sanmsak TûrkJya AB (15) Patates tÇjSm. Türkrye >Ofel AB(15) S İ Venm (Kg/Ha) 40625 Venm (Kg/Ha) S333 8281 fc.Verim (Kg/Ha) M 2600 ™ 36153 ENDÜSTRİ BİTKİLEBİ Tütun Türfciye AB(15> Şeker Pancan TOrUya AB(15) Pamuk (Çığrt). Türfciye AB(15) Verim (Kg/Ha) 801 2645 Venm (Kg/Ha) 44230 62105 Venm (Kg/Ha) 2022 3164 Not Türtaye venlen Tanm Bakanhğı'nm, AB venlen tse Eurostat'm statısBklarnden derfenmışür • Türkiye'de hektar başma alınan ürünün AB'ye göre çok düşük düzeylerde kalması, Avrupa ülkelerine belirgin bir rekabet avantajı sağlıyor. Verimliliğin arttınlması için gerekli kaynak konusunda ise hem AB hem de IMF destekli mali politikalar çıkmazı yaşanıyor. NECDETÇALIŞKAN 100 milyar AVTO'VU aşan toplam AB bütçesinJn yansını oluşturan tanmda, Türkiye'nin Birliğe uyumunun kilidini tanmsal verimliJik çözecek. Türkiye'de toplam işlenen alanın yüzde 87'sini oluş- turan tarla bitkilerindeki AB ile verimli- lik farkı ve Avrupa'nın bu alandaki ürün fazlası. özellikle tahıl üreticilerini zorla- yacak. Başhca 21 tahıl ürününde Türkıye sa- dece nohut, mercimek, yerfıstığı ve sarmısak gibi katma değeri düşük olan ürünlerde verimlilik açısından AB'ye göre daha avantajlı bir durumda bulu- yor. Ancak bu avantaj da, Avrupa'da az tüketilen ürünlerde oldugu için Türki- ye'nin dış ticaretine olumlu yansıması beklenmiyor. Türkıye'ye göre AB'ye üye olan 15 ülkede arpa, yulaf, mısır, pirinç ve so- ğanda 2 kat, buğday ve çavdarda 3 kat daha fazla olan ortalama verimlilik, su- samda 10 kat, patateste ise 14 kata kadar çıkıyor. Baklagil üretiminde AB 'deki or- talama venmlilık rakamlannı yakalayan Türkiye'nin, katma değeri yüksek olan endüstri bitkileri üretiminde ise rekabet şansının az olduğu belirtilıyor. Aynca tahıl ürünlerinde Avrupa'nın kendi kendine yeterlilik oranı da AB ül- kelerinin ithalata gereksinimi olmadığı- nı ortaya koyuyor. Dünya bugday üreti- minın beşte birinı, arpa üretiminin yüz- de 40'ını, çavdar üretiminin yansını, yu- laf üretiminin ise yüzde 35'ini, AB'ye üye olan 25 ülke karşılıyor. Tanm alanında Avrupa Birliği ile mü- zakereler, 5 Aralık'taki 'Tarım veKırsal TanradaJd soruniar çtftçryi bezdirdL Kalkmma' başlığı al- tındaki tanıtıcı tarama ile başhyor. 35 ana' başlıktan oluşan mü- zakerelerin 3 başlığı, doğrudan Tanm ve Köyişleri Bakanlı-1 ğı'nm sorumlulu- ğunda olacak. Bu kapsamda 5 Ara- lık'taTanmveKır- sai Kalkuuna" başlığı al- tında, tanıtıcı tarama süreci başlayacak. Tanıtıcı taramada Avrupa Birligı, mevzuatını ve Türkiye'den ne istediğinı anla- tacak. Türkiye de mevcut duru- mu genel hatlanyla aktaracak. Aynntılı taramada ise bire bir mevzuat karşılaştırması ya- pılacak. | Bu koşullarda Türki- ye'nin AB üyeli- ğinde kilidi çöze-' cek olan tanmsal uyum için gerekli kaynağın yıllık 20 milyar Avro'yu bulduğu belir- tiliyor. AB 10 yıl içinde Türki- ye "ye tanmsal dönüşüme yöne- lik cıddi bir kaynak aktanmı ön- görmezken; Türkiye'de IMF deste- ğiy le uygulanan mali politikalar çerçe- vesinde tanma aktanlan kaynağın art- tınlmasımn zor olduğu ifade ediliyor. Toplam işgü- cünün üçte bi- rinin geçim kapısı olma- sına karşın tanmda Türkiye'de uygulanan destekler "devede ku- lak" kalıyor. AB'de 50 milyar Av- ro'yu aşan sübvansiyonlar, Türkiye'de millı gelinn yüzde 1 'ine bile ulaşamı- yor. Verimliliğin arttınlması için yapıl- ması gereken araştırma ve geliştinne (Ar-Ge) faaliyetlerine, zaten yetersiz ol- duğu belirtilen tanmsal desteklerin bin- de 3'ü kadar pay aynhyor. Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Başkam Şemsi Bayraktar, AB'nin iler- leme raporunda Türkiye'nin tanm des- tekJeri için gerekli miktann 11.3 milyar Avro oldugunu belirterek •'Tarun des- tekleri 3.4 milyar YTL'den 4.7 milyar \TL'ye çıkü. Bu bütçe ile tarunın destek- lenmesi mümkün değii** dedı. Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada, TBMM'de bu- lunan Tanm Kanunu Tasansı'nda "tan- mı desteklemek için bütçeden a>Tilacak kaynağın GSMH'nin yüzde 2'sinden az olamaz" hükmünün yer aldıgını, bu ra- kamın 10 milyar YTL civanna tekabül ettiğini anlattı. YARIN: Crftçlnln geleceftl meyvede BORÇÎCRAGETlRDİ Çiftçinin başı krediyle dertte DİYARBAKIR (Cumhuriyet Büro- su)- Tanm Kredi Kooperatifi, Diyarba- kır'da 450 çiftçiye 3 milyar 200 bin YTL kredi verdi. Kişi basına yaklaşık 10 bin YTL kredi verilen çiftçilerden 40'ının geri ödemesini yapmadığı için ıcraya verildigi bildirildi. Kredi Kooperatifi Müdürii Avni.Ak- kuş, "Akaryakıta, gübre>e ve tanmda kuUanılan araclara her gecen gün zam geliyor. Çiftçinin ürettiği ürünlerin saüş fiyaü ise her geçen gün geriuyor. Bu da dolajısıjla çiftçinin zarar etmesüıe se- bep olurken. çiftçüer aldıklan kredinin geri ödemelerinde zorluk çektiler ve ödeyemediler"" diye konuştu. MERSİN'İN GELECEĞI Sanayikunıluşları taşınmalı MERSİN (Cumhuriyet) - Akdeniz Sosyal Forumu Başkam Kemal Dama, Mersin'de şehir merkezinde bulunan sa- nayi kuruluşlannın başka alanlara taşın- ması gerektiğini söyledi. Dama, kentin ortasında kalan çöp depolama alanının başka yere taşınması konusunda siyasi- lerle iş çevTeleri arasmdaki tarüşmalara ise taraf olmadıklannı belirtti. Akdeniz Sosyal Forumu tarafindan geçen ay düzenlenen "ıMersin Geleceği- ni Tarüşrvflr" başlıklı sempozyumun so- auç bildirgesinde kent merkezindeki sa- ıayi kuruluşlajı ve petrol dolum tesis- eri hakkındald talepler de yer aldı. 1998 yılından kalan 350 milyon dolar yıl sonuna kadar tahsil edilecek Türkiye'ye 4 Sovyet' piyangosu • TürkEximbank kredilerinden kaynaklanan, Sovyetler Birliği döneminden kalan 350 milyon dolarlık borcu Rusya hükümeti ödeyecek. Ekonomi Servisi - Rus hükümetinin, Sovyetler Birliği döneminden kalan, Türk Eximbank'a olan borcun tamamını yıl sonuna kadar ödeyeceği bildirildi. Türk-Rus.Com'' adlı internet sitesinde yer alan haberde, Türkiye ve Rusya arasında uzun yıllardır ödenmesi konusunda anlaşmaya vanlmaya çalışılan 350 milyon dolarlık borcun bu yıl sonuna kadar tamamen kapatılacağı duyuruldu. Haberde, bu konuda iki ülke maliye bakanlıklan arasında mutabakatın sağlandığı belirtilerek "Rusyıa, 1998 krizinden beri Türkiye'ye ödeme yapmıyordu. Rusya daha sonra Ankara'ya sık ak alacagına karylık mal vpya uçak verme tekJifuıde bûhındu" denildi. Borç, Sovyetler Birliği döneminde Türk mal ve hizmetlerinin So\7et pazanna girmesi için açılan Türk Eximbank kredilerinden kaynaklanırken, Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen bu yıl ortasında yaptığı açıklamada, Rusya'mn bu borç karşılığında yangın helikopteri veya uçak önerdiğini söylemişti. TAV'a Mısır için 90 milyon dolar kredi Msır'm başkenti Kahire'de yapımı Tepe Akfen Ventures (TAV), tarafindan gerçekleştirilen "Kahire Havahmanı Yeni Terminal Binaa Projesi"nin kredi sözleşmesi imzalandL TA\' tarafindan yapdan açıklamada, Kahire'de imzalanan sözleşmenm, Mısır'da son 3 yd içinde gerekleştirüen en büyük işlem özelüğine sahip olduğu bildirildi. Sözleşme kapsamına göre, kaOlımcı bankalardan 150 milyon dolardan fazla talep gelmesine karşın proje ihtiyaçlan çerçevesinde kredi miktan 90 mihon dolara çekildi. Bu kredi paketinde akreditiflerin açıhnası ve nakjt akış dcsteği de yer alı\or. Alt büyük bankanm buhındıığıı kreditör grup, Arab BanJdng Corporation, Vlisr Romanian Bank, Barclav s Bank, HSBC, Egjptian Commerdal Bank ve \Iisr International Bank'ten ohışu>or. (ÖZCAN YAŞAR) BEKLENTÎLERİAŞTI Enflasyonda 11 ayın rekoru Ekonomi Servisi - Devlet İstatistik Enstitüsü (DtE), bu yılm ekim ayuıda tüketici fiyatlarımn (TÜFE) yüzde 1.79, üretici fiyatlannın (ÜFE) ise yüzde 0.68 oranında arttığmı açıkladı. Ekimde TLTE'de yüzde 1.39'luk bir artış bekleniyordu. DlE'nin 2003 baz yıllı verilerine göre, ekim ayı itibanyla yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 7.52, ÜFE'de yüzde 2.57 oldu. Yılm 10 ayında fiyat artışlan da tüketicide yüzde 5.79, üretici fiyatlannda yüzde 3.69 olarak hesaplandı. Ekim ayı itibanyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlannda yüzde 8.47. üretici fiyatlannda yüzde 8.16 oldu. buradan ALINIR, buradan SAT1LIR İŞÇİNİNEVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Eşik Bugün bayram. Hafta başına kadar piyasalann, borsanın kapaiı kalacak olması, dün sabahki yo- njmlanndan aldığım izlenime göre piyasa yorum- culannı, nefes almaya, panik hareketlerini önleme- ye yönelik zaman kazanmaya yarayacağı için se- vindirmişti. ABD'nin devam edeceğine kesin gözü ile bakılan faizleri zamana yayarak yükseltme ka- rarlannın beklenenden az zarar vermesi umuluyor.. Yine de Türkiye, Brezilya gibi ülkeler için sıcak pa- ra akışında balayı günlerinin bittiği gerçeğinde ke- sin yargıya vanlmış gibi. Erdoğan hükümeti için şans olarak değerlendirdikleri, krizden çıkış sonra- sı önceki hükümetçe uygulamaya sokulmuş prog- ramın doğal büyüme, toparlanma, yükseliş süreci- nin bittiği kabul ediliyor. özellikle dolarfaizinin uzun bir süre düşük tutulması bağlantılı gelişmekte olan ekonomiler lehine işleyen sıcak para akışı dönemi- nin brtişi ile zoriu günlerin geldiği vurgulanıyor. Bu arada Erdoğan hükümetinin üçüncü iktidaryı- lı değerlendirmeleri de yapılıyor. Tablo, bilinenleri özetliyor. IMF politikalan doğrultusunda bir önceki iktidann programına sadık kalmanın getirileri Erdo- ğan hükümeti için çok fazla. Daha doğrusu, piya- sa ekonomileri ve büyük semnayenin çıkarian an- lamında. Sermaye örgütleri ve medyanın Erdoğan hükümetini koşulsuz desteklemelerinin de açıkla- ması olan bir tablo ile karşı karşıyayız. Ancak bor- sa yuppileri, piyasacılann kendileri de, IMF direk- tiflerine eksiksiz uyma, önceden uygulamaya sokul- muş programa sadık kalmanın ötesinde Erdoğan hükümetince alınmış anlamlı tek bir karar bile yok. Böyle olunca da enflasyonun düşmesi, ihracat- rthalat açığının, ihracat aleyhine katlanarak büyü- mesi, bu arada bütçeden tüm kamu ve sosyal ya- tınmlar için anormal kısıtlamalara rağmen, borç yü- künün büyümesi olgulan ile karşı karşıyayız. Büyük sermaye yatırım yapmadığı halde kazanmış, halk kitleleri, orta sınrf da dahil alabildiğine kaybetmiş- ler. Kitleler için yaşamsal anlamda sağlık, eğitim, sosyal devlet yatınmlan geriye hızla gittiği için de çaresizlik, yoksullaşma, yoksunlaşma alabildiğine büyümüş. Şımdi piyasacıiar, hükümet için arkadan esen rüz- gârların itici gücü, önden gelen ters rüzgâriarla yüz yüze kalınca işler sarpa saracağa benziyor. Çoğun- luk iktidarının çıkarlanndan yana kusursuz ıcraatla- n ile mutlu büyük sermaye, piyasacıiar için de mınl- danma günlerıne gırilmiş bulunuluyor. Borsa yuppi- leri, piyasacıiar Erdoğan hükümetinin artık hiçbir şey yapmadan, şansın gülmesı ile yakaladığı piya- sa dengelerıni koruyamayacağının altını çizip duru- yoriar. Bıraz daha aklı başında olanlar ise, çok da- ha anlamlı sınır eşik noktalarını anımsatıyorlar.. örneğin hani çok bel bağlanan iç tüketimi kısa- rak, ihracatı arttırarak gelişme programında, işçi ücretlerini düşürebilmede, verimliliği arttırmada sı- nıra dayanıldığını söylüyorlar. Kamu yatınmı eksiler- de, özel sektörün yatınmsız işçiliği ucuzlatıp, verim- liliği arttırarak ihracatla ayakta kalabilmesinde sınır- da olunca, gerçek ekonomik çözümlerin bulunma- sı zorunluluk haline gelmiş oluyor. O da ne siyasi iktidann ne de özel sektörün gündeminde, prog- ramtannda var. Erdoğan hükümeti uygulamalan seçmeni, işçiyi, köylüyü öylesine ağır ezdi ki, seçmenini yitirmeme uğruna giderek dozu artan siyaset oyunlan etkisi- ni yitiriyor. Kitleleri, seçmeni elde tutabilme uğruna sürekli siyasal oyunlara, elbette dayandığı kökene bağlı olarak siyasal Islama ödün vermek gereğini duyan hükümet icraatlan, takıyyeci kimliğin htzla açığa çıkmasını da getiriyor. Büyük medya, büyük sermaye çıkarian uğruna sınırsız destek vermeye çalışsalar da, Erdoğan hükümetinin siyasal Islama dönük kimliğinden, sonuçlanndan ürkmenin ikile- mini yaşıyorlar. Aynı eşik noktalanna iç ve dış siyasette de gelin- miş bulunuyor. Erdoğan hükümeti için AB'nin geti- risi bitti. Görüşmelerin başlamasma kadar verilen ödünlerin yarattığı toplumsal gerilim, moralsizlik yetmezmiş gibi, masaya oturulması aşamasından başlayarak her gün artan dozlardaAB cephesinden estirilen olumsuz rüzgârlar, yeni yeni koşullar, Erdo- ğan hükümeti için AB kartmın işlevini geçersiz kılı- yor. AKP iktidarı giderek artan boyutlarda ABD'nin büvükOrtadoğu pro/ssi içindfi, AB'ninar. sinde biçilen role bağımlı olarak üzerine düşenteri yaptıkça, çelişkiler büyüyor. Haftanın gündemi için- de Erdoğan hükümeti örneğin, Iran'ın Israil yöneti- mini yok sayma çıkışına karşı yeterince Israil'den yana tavır koyamadığı için uyan alıyor. Batı'nın Su- riye'nin defterini dürmeye yönelik çıkışında iki ara- da bir derede kalıyor. ABD'nin Irak, Kürt politikala- nnda sıkıştıkça sıkışıyor. Kıbns tam bir kördüğüm. Başbakan Erdoğan'ın son günlerdeki aşın sinir bozukluğu, medya gündemine taşınan her konuda küfre yakın üslupla her tür eleştiriye aşjn hoşgörü- süzlüğü tabii ki nedensiz değil. Tıpkı Ozal'ın geç- mişin birikimi, şansın gülmesi, rüzgârlann arkadan itelemesi ile yürüyen dönemi balayı gibi Jktidar gün- leri tükendi gitti.. soner@cumhuriyet.com.tr BENZİN ALANLAR 'VADAA' DİYECEK MEDİNA/TURGUL DDB 10 YAŞINDA Petrol Ofîsi, kredi kartı markası World iiyesi oldu. fVorldcard kullamcüarı artık, Petrol Ofısi nden yapacakları akaryakıt alışverişlerinde de Morld- puan kazanırken, 1 Ka- sım da başlavan "Avlık toplam 100 YTL'lik akar- yakıt alışverişme 100 kon- tör ya da 25 dakika hedi- ye " kampanyasmdan da yararlanabilecekler. Yapı Kredi Genel Müdür Yar- dımcısı Nazan Somer, Pet- rol Ofısi 'nin üye işyerleri arasına katılması konu- sunda şunları söyledi: "Özellikle akaryakıt alış- verişlerinde kredi kartmın yoğun olarak kullanıldığı- nı biliyoruz. Bu işbirliği sayesinde fVorldcard kul- lanıcılarına sunduğumuz fırsat alanlarını daha da genişlettik." Medina/Turgul DDB reklam ajansı, dünyamn en büyük iletişim ağlarından DDB ile or- taklığının 10. yılını Esma Sultan Yalısı 'nda düzen- lenen bir davetle kutladı. Geceye Medina/Turgul DDB Yönetim Kurulıı Başkam Jeffi Medina, DDB Worldwide Yönetim Kunılu Başkam Keıth Reinhard ve DDB Avrupa Başkam Michael Bray ev sahipliğiyaptı. 1993 yılında kurulan Medina Turgul, ku- ruluşundan iki yıl sonra DDB ile bir- leşmişti. 5 MİLYAR DOLAR HAVAYA Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji Işleri Genel Müdürlüğü, veni kaynak bulunup üretim arttırılmadığı takdirde Türkiye 'yi yakın gelecekte bir enerji krizinin beklediğini bildirdi. Genel müdür- lükten yapılan açıklamaya göre, ilk önce var olan kaynakların tasamıflu kııl- lanılması gerekiyor. Konutlarda tüketilen enerjınin büyükkısmı ısınma / amaçlı kullanılıyor ve bu enerjinin • etkin kullanımı ancak ısı yalıtımı ile sağlanabiliyor. Isı yalıtımı ile ısınma , ve soğutma giderlerinde ortalama yüzde 50 tasarruf yapılabiliyor. Bu tasarruf yapılmadığı takdirde, bunun maliyeti 5 milyar doları aşıyor "«*••¥ I 1 1 I •