Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 KASIM 2005 CUMi 14 KULTUR kurturcacumhuriyet.com.tr 'Şimdiki Çocuklar Harika'sı hem çocuklara, hem yetişkinlere seslenen olağanüstü bir kitap Y4ZI ODASI AzizNesin'inanısına...ZEHRAtPŞİROĞLU Tüm rutelıkli çocuk kitaplan gibi Aziz Ne- sin'in sayısız baskı yapan. "Şimdiki Çocuk- lar Harika"sı da hem çocuklara, hem de ye-. tişkınlere seslenen olağanüstü bir kitap. Be- nim kuşağım bu kitapla büyüdü, bu kitapla ye- rişti. Bız çocuklar kendi sesimizi ilk kez bu kitapla duyurduk. Ezberci okul sıstemine, ço- cuklann yanş atına çevrihnesine, vatan-mil- let-sakarya edebiyatına, kız erkek aynmcılı- ğına, feodal aile baskısına, çocuklara uygula- nan baskı ve şiddete, erkek çocuk saplantısı- na, yetişkınlerin çocuklarla ihşkılenndeki iki- yüzlülüğe ilk kez bu kitapla karşı çıkıldı. Ço- cuk haklanna ilk kez bu kitapla sahip çıkıldı. Ne var ki bu kitap daha yeni çıktığı yıllar- da sorunlarla karşılaşmıştı. Aziz Nesin'in gön- derdiği bir yanşmadan, çocuklar için sakın- calı olduğu görüşüyle geri çevnlmişti. Üste- lik dejüride yazın dünyamıza damgasını vur- muş onca önemli yazar olduğu halde. Çocuk- lan önemsemeyen, ciddiye almayan, adam yerine koymayan bu sansürcü ve otoriter ba- kış bugün de tüm yoğunluğuyla sürüyor. Öte yandan bu kitapta gündeme gelen sorunJar aradan geçen neredeyse yanm yüzyıl içınde değişmek şöyle dursun, tersine giderek dal- budak saldı. Buna karşılık bu kitap, kıtaplık- lann tozlu raflanna kaldmlarak neredeyse unutuldu. Yazdıfiı kitapfar hâlâ güncelliğinl koruyor Çocukken sayısız kez gözlenmden yaşlar ge- lene değin gülerek okuduğum, büyüyünce de elimden düşmeyen bu kitabı benün kuşağım- dan anımsamayan yoktur. Unutma hastalığı an- cak bir kuşak sonra yavaş yavaş başladı ve üçün- cü kuşakta giderek yaygınlaşarak doruğu ulaş- tı. Bugün bu kitabı okumuş olan bir çocuğa raslayacakolursam, çok şaşınyorum. Yannm çocuklan ise değil bu kitabın, belki de Aziz Nesin'in adını bile bilmeyecekler. Bugün yaşamayan yazarlann zaman içinde A unutulması ya da ortama ve koşullara göre bir süre sonra yeniden gündeme gelmesi do- ğal. Ama Aziz Nesin aramızdan aynlalı çok zaman geçmediği gibi yazdığı kitaplar da gün- cellığini tüm yoğunluğuyla koruyor "Şimdi- kiÇocuklar Harika" gıbı bir kitap gene de oku- yucusuna yeterince ulaşamıyorsa, bunun sa- ziz Nesin'in sayısız baskı yapan, "Şimdiki Çocuklar Harika"sı; ezberci okul sistemine, çocuklann yanş atına çevrilmesine, vatan-millet- sakarya edebiyatına, kız erkek aynmcılığına, feodal aile baskısına, çocuklara uygulanan baskı ve şiddete, erkek çocuk saplantısına, yetişkınlerin çocuklarla ilişkilerindeki ikiyüzlülüğe ilk kez karşı çıkan; hem çocuklara, hem yetişkinlere seslenen, olağanüstü bir kitaptı. dece bilgisizlikten kaynaklanmadığı, ardında başka nedenler olduğu açik. Yaşamı boyunca Aziz Nesin'e karşı alman tavtr, itegâA yaşa- madığı bir dönemde de eikisini sürdürüyor. Ba- kaniığınönerdiği 100 kitapta YaşarKematDağ- larca gibi en önemli yazarlanmızın yanı sıra Aziz Nesin'in de yer almaması başka türlü na- sıl açıklanabilir? Gelelim gene benım kuşağımın çoksatan, "Şimdiki Çocuklar Harika"ya. Acaba bugün bu kitabı günümüz çocuklanrun ağzından gün- celleştirerek yeniden ele alacak olsak, nasıl bir dünya ortaya çıkardı? Günümüz çocuklannı ilgilendıren sorunlarnedir9 "Şimdiki Çocuk- lar Harika"nın başkişileri Ahmet ve Zeynep ile günümüz çocuklan arasında ortak olan ve aynlan noktalar neler? Uzun süredir kafamı kurcalayan bu sorular bu kez elektronik pos- tayla yeni bir mektup romanın oluşmasına yol açtı: "Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika". Bu kitapta da çocuklardan biri kız, biri er- kek, ancak farklı sosyal katmalardan geliyor- lar. Biri feodal küçük burjuva bir aile köken- Ii, öteki ise aydm bir ailenin çocuğu. Her iki- sinin de Aziz Nesin'le ve "Şimdiki Çocuklar Harika" kitabıyla yoğun bir ilıntisi var. Bu taş- lamada da en önemli olgu mektup roman tü- rünün ciddiye ahnarak çocuklann bakışırun ya- kalanması, onlann özgün sesinin dile getiril- mesı. Kitabın sonunda bütün çocuk okurlara yetişkinlerle ilişkilerinde gözlemlediklerini ve yaşadıklannı bize elektronik postayla gön- dermeleri isteniyor. Kimbilir, böylesine bir posta zinciri çocuklann seslerini duyurmala- nnı engellemek için hiçbir şeyden çekinme- yen büyüklere karşın yakın gelecekte gene de yeni bir kitabın oluşmasına yol açabilir. Daha doğmamış olan bu kitabın adını bile şımdiden koydum: "Şimdiki Çocuklann Hep- si Harika''. Çünkü, bence şimdiki çocukların hepsi gerçekten harika, yeter ki bizler de Aziz Nesin gibi onlann sesine kulak verelim. Pek yakında ÇYDD'nin Yaratıcı Okuma Dizisi'nde (Toroslu Yayınlan) çıkacak olan, "Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika" kitabımı Aziz Nesin'e adadım. Aziz Nesın'i sevgi ve özlemle anarken tüm çocuklan ve büyükleri, bugünün çocuklan ve yannın yetişkinleri üze- rine düşünmeye çağınyorum. Sanınm çocuk hakJannın da, yetişkin haklanmn da hiçe sa- yıldığı Aziz Nesin'in tanımıyla, alacakaran- lık bir ortamda buna her şeyden çok gerek- sinımimiz var. En iyisi 'Soğuktan Gelen Casus' Kültür Servisi - Ingiliz Polisiye Yazarlan Derneği, tngiliz yazar JohnLeCarre'a(74) 'Hançerlerin Hançeri' ödülünü verdi. Dernek, Le Carre'ın ilk kez 1963yılında yayımlanan 'Soğuktan Gelen Casus' adlı romanını 'Son 50 Yılın En tyisi' seçti. Le Carre, romanının, Martüı Cnız Smith'ın 'Gorki Parkı' yapıtı gibi klasıklenn çekiştigi yanşmadan galip çıkmasının ardından yaptığı açıklamada, "Beklenmedik bu ödülden ötürü çok minnettarraı" dedi. Altın Jübıle ödül törenine kahlamayan Le Carre'ın yayımcısı, ünlü yazarın yeni roraanının yarattığı yoğunluk nedeniyle törene katılamadığını söyledi. John Le Carre'ın son romanı 'The \iission Song'un gelecek yıl eylül ayında piyasaya çıkması bekleniyor. Borusan Atma9 daydı.. • Megaron The Athens Concert Hall'deki konserin solisti Yunanlı piyanist Dimitris Sgouros'tu NENAÇALİDtS KÜLTÜR • SANAT KATEGORI II Î1A Clîl Vll KA7EGCRIVI KA7BCOKİ III KAı^eSKt Vf KATItGCRI fV KATEGCHİ «I BLfYÜKHANIM C ATİNA- Puslu bir Atina saba- hı... 1 saatliklstanbul-Atınauçak yolculuğundan sonrakı durağı- mız Borusan Filarmoni Orkest- rası'run 3 Kasım akşamı Mega- ron The Athens Concert Hall "de vereceğı konserin prova salonu oluyor. 1991 yıhnda devlet ve özel sektörün desteğıyle inşa edilen Megaron The Athens Concert Hall'de toplara 12 konser, kon- ferans ve prova salonu, Modern SanatlarMüzesı, ses kayıt salo- nu, liKan Voudouri BüyükMö- zik Kütüphanesi, iki fuaye, res- toran. dükkân, kafe ve bahçe- sinde de kültür sanat etkinlikle- rinın düzenlediği Aristoteles Onassis Parkı bulunuyor. 1991- 2004 yıllan arasında Megaron The Athens CocertHall'de 2400 kültür etkınliği, 1200 yabancı müzik topluluğu konseri, 241 li- nk gösteri, 348 uluslararası sa- natçının katıldıgı resital, 170 Yunanh sanatçılann sahneledı- ği gösteri, 258 konferans yapıl- nuş. Konserin solisti, daha önce Ankara ve tstanburdajcpnşer veren genç piyanist Dimitris Sgouros'tu. Önceki yıllarda da Borusan Filarmoni Orkestrası'yla bır- likte çalan Sgouros, orkestra ile bütünleştiğini söylüyor ve ek- liyor: "tlk kez Atina'da buük- Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası'nın Atina'daki konseri çok başankydı. teçahyoruz." Sanatçı, genel olarak dünya- ya bakıldığında orkestra şefligi alanında büyük bir eksiklik ol- duğunu söyledikten sonra Gürd Aykal'ın çok büyük bir orkest- ra şefi oldugunu behrtiyor: "Ay- kal'la birfikte çahşmak benün içm büyük sevhıç.'' 2000yüında BiDcent Odeon'un açıhşında Aykal 'la birlikte çalan sanatçı önümüzdeki günlerde, Avrupa ve Amerika'nın yanı sı- . ra, şef EmüTabakov yönetımın- de Ankara'da bir konser vere- cek. Yunanıstan'ın Fazıl Say'ı ola- rak bilinen Sgouros, Say'la ai- lece görüştüklerini belirtirken idilBirrt ve Le\1aGencer'e olan hayranlığını dile geüriyor ve bu iki sanatçıyı 'Dev' olarak niteli- yor. Gürel Aykal'ın Sgouros'la ta- nışması Bilkent Senfoni Orkest- rası'nı yönettiği döneme raslryor. u Yunanh olması bizim için ayn bir sevinç. Müzis>'en ve sanatçı- lar arasında hiçbir zaman sen Yunanhsm, oen Türk'um gibi bir sorun olmaz" diyor Gürer Aykal ve ekliyor: "Ama sanatçı Yunanh ise bu büyük bir avan- taj oluyor. Çünkü ortak bir kül- türümüzvar.tıiandahbirsanat- çı ile sadece müziği paylaşabflir- siniz, onun ^».yda paylaşabile- ceğinizortakbirküttürunüzyok.'' Dimitns Sgouros'un çok ba- şanh bir sanatçı olduğunun al- tını çizen Aykal onunla çaüş- maktanhembirey,hem de orkest- ra olarak çok keyif aldıklannı söylüyor. Konser FeritTüzün'ün "Çeş- me Başi" bale süiti ile başladı. Ardından, Sgouros E.Grieg'in "La Minor Piyano Konçerto- su"nuyorumladı. Konsenn ikin- ci bölümünde ise orkestra, Çay- kov^ki'nin "4. SenfonTsını ses- lendirdi. Atinah müzikseverle- nn çok beğendiğı konsennreper- tuvar seçıminin özel olara ya- pıldığını Aykal sözlerine şöyle devam ediyor: "Özel bir seçim. Ferit Tüzün'ün 'Çeşme Başı' balesüitinden birkaçparçakoy- duk. Bunun nedeni. insaniara, sizinmüziğiniz bizim müziğimiz diye bir a>Tun oünadtğını gös- termeku. 'Çeşme Başı' bale sü- itinde soprano Nurdan Küçü- kekmekçi söyledL Diğer parca- lariseGrieg'inve Çaykovski'nin dünya çapuıda bilinenvesevflen yapıdarL" Konser öncesi konuştuğumuz Aykal, Yunan seyircisinin az al- kışladığı vurgulamıştı. ancak konserden sonra bol bol alkış topladı. Salonu dolduran Yunan- lı müzikseverlerin gözlerindeki memnunıyeti görmemek ola- naksızdı. Bu keyifli konsenn ar- dından Megaron The Athens ConcertHalJ'ın kapısının önün- de müzikseverleri akordeonlu birkaç li sokakmüzis\eni'"karşı- lıyor, geceye akordeondan yük- selen notalar kanşıyor... 7S12 AI»S SUNAR MANDI-RI.AY Zouguldak9 ta 'Kent BienaH9 ... CANNKS Fir.M FESTIVALI YAÎAN VE YONIrTEN I.ARS VON TRIIzl BRYCE DALLAS HOWARD. 1FH.M efZZ I 54»» 13 <M IHt Kültür Servisi-Zoriguldak'ta her yılyi- nelenmesı tasarlanan "Kent Tarihi '05 Bienah" bugün başhyor. Zonguldak Ma- den Mühendisleri Derneği, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi ve Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfi (ZOKEVj işbirliğiyle düzenlenen ve Zonguldak Atatürk Kültür Merke- zi'nde 11-13 Kasun tarihleri arasında yapılacak bienalde, Zonguldak'ın tarih- sel gelişimi üzenne altı oturumda 27 bil- diri sunulacak. Bienal Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Vedat Didaıi "Kentimizde ilk kez gerçekleştirflecek olan bu çahşma, Zon- guldak tarihi üzerinde bundan sonra ça- hşacakolanaraşOrnıaaveakadenıisyen- ler için dönüm noktası olacakur. Mükel- lefiyet dönemi başta olmak üzere, bu za- mana değin sözü edilen, ancak hiç tarb- şdmayanbirçokkonubüimselyöntemler- Jeeleahnarak beryönüvietaraşyacak. Zon- guldak tarihiüzerinekonuşmakbiraz da ülkemizuiemektarihiüzerinekonuşmak demek. Sunulan bildirfleri birkitapta top- layarak gelecek kuşaldaraannağanetme- yi tasarüj^ruz'' açıklamasını yaptı. Osman Oral'a saypı gecesl Bienalle eşzamanh olarak düzenlenen Osman ZekiOral'a saygı gecesi de bu ak- şam 18.00"de başlayacak. Devlet Güzel SanatlarGalerisi'nde de yine bugün "Os- man Zeki Oralw sergisi açılacak. Oral'uı 35 yapıhndan oluşan sergi. 18 Kasım'a dek açık kalacak. Saygı gecesinde, Tu- ran Erol ile Yalçu Gökçebağ, Oral üze- rine birer konuşma yaparken NazmiKal'ın yönetmenliğini yaptığı, Oral'ın yaşamı- nı konu alan belgesel gösterilecek ve Ka- an Karahan bir piyano dinletısi suna- cak. Gecede, bazı kuruluşlar da Oral'a kentin kültürel gelişimine katkılan için birerplaket verecekler. Bu arada, ZOKEV de "Osman Zeki Oral'a Saygı'' başhklı bir broşür hazırladı. Broşürde, Egemen Berköz,AhmetOztürkve ErcanGülen'ın Osman Oral'ı anlatan yazılannm yam sıra OrhanErsoyve Halim Vağaoğhı 'nun şiırleri yer alıyor. (Bilgi için: 0372 253 74 59) SELİM İLERİ Fitne FÜCUP (5) Adalet Cimcoz'u ikinci kez Azra Erhat'ın Topağa cı'ndaki evinde gördüm. Bir akşam yemeğiydi. Eş Mehmet Ali Cimcoz'la birlikte gelmişlerdi. O günlerde başımda kavak yelleri esiyordu: Kendi- mi iyice yazardan sayıyordum. Papirüs'te, Yeni Der- gi'de öykülerim yayımlanmıştı. Yeni Ufuklar'da düzen- li yazıyordum. Adalet Hanım o gece, kentlt alaturkalıktan da pek hoşlanmadığını düşündürttü bana. Konu yazdıklarım- la iiintili değildi. Tam tersine, hayatın, geleneğin, gör- günün insanı nereye itelediğiyle ilintiliydi. Adalet Cimcoz, ortasınıftan kadınlann, nişanlara, dü- ğünlere giderken takıp takıştırmalannı, hele mücevher- leri yetmiyorsa, akrabadan, eş dosttan bilezik, gerdan- lık, küpe dilenmelerini çok bayağı buluyordu. Bu gös- terinin ve gösterişin kadınlan küçük düşürdüğünü, er- keklen. özellikle kocalan horgörüyle alçalttığını düşü- nüyordu. O geceden bir tek bu itiraz aklımda kaJmış. Son görüşüm ise, Şışli'de, şimdi oturduğum Sıra- cevizler Caddesi'ndeki bir apartman/n kapısı önünde. Hemen birkaç ay sonra herhalde ve mevsim yaz baş- langıcı. Adalet Hanım'la Mehmet AJi Bey, az yukarda oturan ahbaplanndan dönüyorlarmış. Bizde birhıkâyecimizın evindeki yemekten. Yine Ve- dat Günyol'la birlikteydik. Kapı önünde birkaç daki- ka konuşuldu. Adalet Cimcoz hasta oldugunu söyle- di. Doktoriar hastalığın ne oldugunu birtürlü teşhis ede- miyorlarmış. Ama yine dirençliydi. Günü, olup bitenleri, güncel sa- natı izliyordu. Ve yine şık, alabildiğıne derli topluydu. Sonra teşhisin konduğu haberi geldi. Kansermiş. ölüm, hayatınızda ız bırakmış kişiieri sizden büsbü- tün ayıramıyor. Günün birinde Adalet Hanım'ı Belgin Doruk tan dinledim. Uzun yıllar kendisini seslendıren Adalet Cimoz'a çok şey borçlu oldugunu söylüyordu Belgin Doruk. "Sesi öylesine kibar, hoş, ölçülü bir şımanklıktaydı ki" diyordu, "hep onun nasıl seslendireceğini işiterek rolümü canlandınrdım." Sonra Belgin Doruk'a kendi sesiyle oynamasını öner- mişler. Herhalde Haldun Dormen'in yönettiği, Güner Sömer'in güzel eserinden uyarlama8ozı//c Düzen ola- cak. Belgin Hanım kararsız kalmış ve Adalet Cimcoz'u aramış. *...Beniinanamayacağınızkadaryüreklendirdi. Ge- lip yardımcı olacağını söyledi. Başka seslendlrmeci- lere de sormuştum. 'Sakın böyle bir şeye kalkışma!' demişlerdi. Bir tek Adalet Hanım..." Yüreklendirme konusunda epey eli açık davrandığı muhakkak Adalet Cimcoz'un. Yolun başındaki bir ya- zar adayını da vaktiyle yürekJendirmemiş miydi?.. "Fitne Fücur" yazısını bitirirken yazıp yâzmamakta kararsız kaldığım bir gece söz konusu. Sonunda yaz- maya karar verdim: Gençliğimde, beni çok üzen, Sabahattin Ali cina- yeti çevresindekı söyientileri, bir geceydi, hayli geç saat, Vedat Bey'e yine anlatmış, sormuştum. "fîaşfa Nâzım Hikmet, o yıllarda göze batmış, ik- tidann hoşuna gitmemiş kişilerbüyük eziyet çektiler* demiştı. "Onlann yakını olan kişilerde hem korku için- de yaşadılar, hem gözaltında tutuldular, hem de bü- yük acı çektiler. Ben, Sabahattin Ali'nin öldürülmesin- den sonra Adalet'in aylarca kendine gelemediğini gözlerimle gördüm. Günlerce, haftalarca ağladı. Si- yasetinkaranlığıydı, çirkinliğiydihepsi..." Mine Söğüt'ün kitabından, Fitne Fücur'un yazılan- nı bir kez daha okuyorum. Hemen hepsini yrtirdığimiz kişiler, rengârenk bir Istanbul, tiyatrolann ilk geceleri, pastaneler, barlar, orada, satırlarda, ışık içinde!.. Önerilen Kitap / Şiir Konuşması, Oktay Rifat, Adam Yayınlan, 1992. BUGÜN • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ nde 19.30'da IDSO ile Avrupa Korosukonseri. Şef: L Ionescu Galati SolistEda Bingöl (soprano), YelizÇeBkkoJ (mezzo - soprano), Çağn Köktekin (tenor), Göktuğ Alpaşaıtbas - banton). (0 212 251 56 00) • BABYLONda 23.00 te De-Phazzkonseri. (0 212 292 73 68) • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 16.00 ve 19.00'da 'Kısa FUm Gösterimleri'. (0212 252 35 00) Araştırmacı Gazeteci adaylarına çağn Dünyayı ve Türkiye'yi tanıyan... Getişmeleri izleyen, sorgulayan ve denetieyen... Meslek ilkelerine saygıh... Toplumsal duyarlüık ve sorumluluk taşıyan... Uğur Mumcu'nun gazetecilik çizgisini devam ettirecek... Gazeleciler yetıştınnek amacıyla Araştırmacı Gazetecilik Kursu düzenlenmektedır, Şu anda bir yerde çalışmayan, 25 yaşını aşmamış, üniversıte mezunu gençler arasmdan yıiz yüze gönişmeler sonucunda seçüecek adaylara, karşılıksız bursla 3.5 ay kuramsaJ eğitim verilecek ve eğitünı başanyla tamamlayanlara basın kuruluşlannda meslekj deneyünlerini geliştırme olanağı sağlanacakür. İlgilenenlerin Vakfımızdan edınebıleceklen başvunı dosyaiannı, 18 Kasun 2005 Cuma günü saal 18.00'e kadar Vakfa teslım etmeleri gerekmektedir. UQIJİARAŞTIRMACI mumcuSJf,1 ,"""Pans Caddesı No 14 Kavaklıdere. 06540 ANKAHA Te' (0312)41' 77 20pbx Faks (0312)417 57 46 e-posta umagQumag org tr MWW u-nag org tr