Katalog

25 OCAK 2005 SALI f- CUMHURİYET SAYFA JV U J_v J. LJ M\ kultur(a cumhuriyet.com.tr 15 Mersin Devlet Opera ve Balesi, Georges Bizet'nin 'İnci Avcılan' adlı operasını sahneliyor Uzakdoğu'nun gizemi...HAYATİ ASILYAZICI Mersin Devlet Opera ve Balesi (MDOB), 2004-2005 döneminde perdelerini Georges Bizet'nin "tn- ci Avcıları" operasıyla açtı. Bi- zet'nin ilk önemli operası "İnci Av- cıları"dır (1863). Müziği, drama- tik yapısıyla Uzakdoğu'nun egzo- tik havasını taşıyan yapıt, günü- müzde de ilgi çekmektedir. Bizet dendiğinde, bilindiği gibi "Car- men" operası akla gelir. Aslında her iki operanın birçok ortak özel- liğinin olduğunu söylemek daha doğru bır yaklaşım olur. Roman ve öyküleriyle Batılı ya- zarlar, sözgelimi Pierre Loti (1850-1923), Claude Farrerre (1876-1957) ve benzerleri, egzotik ve erotik gizemini romanlarına ta- şıyarak Uzakdoğu'yu Batı'da tanıt- mışlardır. Tıyatroda, ttalyan gele- neksel tiyatrosunun önemli bir ya- zarı olan Carlo Gozzi (1720-1806), bir "Çin masalf'ndan yararlana- rak Commedia dell'Arte türünde yazdığı "Turandot" adh tuluatı da içeren -geleneksel tıyatromuzda ol- duğu gibi- oyunla aynı şeyi yapı- yordu. Bertolt Brecht (1898- 1956) de epik tiyatro anlayışıyla Turandot adlı oyununu yazmıştır. Giacomo Puccini (1858-1924) de "Madam Butterfly"ı (1900) Uzakdoğu'nun yaşam biçiminden yola çıkarak yazılmış yapıtlardan yararlanarak yazdı. Daha sonra "Turandof'u da operaya taşıdı (1926). Uzakdoğu'nun glzeml Bizet (1838-1875) opera ve mü- ziğin değişik türlerinde önemli ör- nekler verdi. Bestecinin 37 yıllık yaşamına sığdırdığı çalışmalar, Bi- zet'yi 21. yüzyıla taşıdı. Dönemi- nin müzik eleştirmenlerine bakıl- B1 izet, konusu Seylan Adaları'nda geçen yapıtında adanın "înci Avcılan"nın yaşammdan, deniz-doğa betimlemelerinden müziğine egzotizmi taşımış ve başarılı bir opera, egzotik bir opera yaratmış. Egzotizm de, gerekirse, uzak, yabancı ülkelerle ilgili olayları yansıtma biçiminde tanımlanabilir. tşte burada sahneye koyucu devreye giriyor: Aytaç Manizade. dığında, müziğinın Wagner müzi- ğine benzedığı söylenmış, ama o- nun sağlam müzik kurgusu bu söy- lenenleri geçersız kılmıştır. Wag- ner müziğini beğendığı için, göz- lemle deneyı birbırıne karıştırmış- lardır. Bizet'ye yapılan eleştirile- rin, diğer opera bestecilerinin kımi yapıtlarının başarısızlıkla nıtelen- mesine neden olduğu da bilinmek- tedir. Verdi ve Puccini'nin yapıtla- rı da buna benzer savlarla başansız dıye eleştirılmiş, daha doğrusu bes- tecilere bu eleştıriler yöneltilmişti. Hiçbir eleştırmen karşılaştırmalı eleştirıyle ilk sahneleniştekı opera- yı eleştirememıştir Daha çok izle- yici ilk oynanışta gereklı ilgiyı gös- termediğı içın, kımi yapıtlarda böy- le yargıya varılmıştı geçmişte. Bizet'nin Carmen operası da başlangıçta eleştırilmiş, ama bugün artık opera edebıyatının başyapıtla- n arasmda yerinı almıştır. Bunu da bütünündeki başarıya borçludur. İyi bir müzik ve felsefe adamı olan Fri- edrich Nietzsche (1844-1900), Carmen operasının Wagner müzi- ğinin etkisinde olmadığını söyle- yen filozoftur. Ispanya'da geçme- sinden ve kimi geleneksel lspanyol müzıklerını kendı müziğinın yara- tısında kullanmasından belli olmu- yor mu? "İnci Avcılan"nda Uzakdo- ğu'nun gizemini, özellıkle de egzo- tik havasını ölçülü ve tartımlı bi- çımde müzığıne yansıtıyor Bizet. Konusu Seylan Adaları'nda geçen yapıtında adanın "İnci Avcıla- rı"nm yaşamından, denız-doğa be- timlemelerinden müziğine egzotiz- mi taşımış ve başarılı bir opera, eg- zotik bir opera yaratmış. Egzotizm de, gerekirse, uzak, yabancı ülke- lerle ilgili olayları yansıtma biçi- minde tanımlanabilir. tşte burada sahneye koyucu devreye giriyor: Aytaç Manizade. İyi seçılmiş sa- natçılarla, operanın konusuna uy- gun çizılen karakterlerin müzikle, oyunla başarılı yorumunu getırmiş. Rolleri paylaşanlar, çizdiklen ka- rakterlerı, yöresel görüşleri olabil- dığince başarıyla sese, oyuna, mü- ziğin ruhuna uygun yorumladılar. Egzotlzmln güzelllklerl Egzotik operaya yönetmen, rol- leri seslendiren solistler, koro, or- kestra, ayncalığı belirtümesi gere- ken koronun koreografilenen danslarla müziği ve danslan bir- likte sağlanan egzotizmin güzel- lıklerı MDOB'nın sahnesine taşın- mıştı. Bizet de bir Fransız besteci- si olarak bütün bunların -egzotiz- min- altını çızmiştı. Egzotik güzel- liklerı; Aytaç Manizade (_yönet- men), solistler Bengi İspir Ozdül- ger (Leyla), Hakan Bölükbaşı (Nadir), Kıvanç Uğraşbul (Zur- ga), Mehmet Yılmaz (Nourabad); Vacislav Charukha (orkestra şe- fi), A. Seyhan Atamer (dekor), Çemen Somuncuoğlu (giysi), Alexei Vinogradski (koro şefi), Neslihan Öztürk (koreografı), Müfit Özbek (ışık), bütün saydı- ğım sanatçıların kolektif çalışma- ları vurguluyor! Uzakdoğu'nun egzotik, doğa ve görsel güzellıkle- ri, Akdeniz'in kent donanımh Mersin Opera ve Balesi'ne taşın- mıştır. Genç Mersin Opera ve Balesi re- pertuvannda başanlı ve kalıcı yan- kılar uyandıracağını umduğum "İnci Avcılarf'nı görmelerıni Mersınlilere salık verırim. Kültür A.Ş. Genel Müdürü Cengiz Özdemir yapmayı düşündükleri birçok çalışma olduğunu söyledi IstanbuPa 'Leonardo Köprüsü'• Bugüne kadar her kesimin kendini ifade edebileceği çok renkli çalışmalara imza attıklarının altını çizen îstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Genel Müdürü Cengiz Özdemir, genel politikalan doğrultusunda çoksesliliği korumak adına her türlü tasanya açık olduklarım belirtiyor. AYÇA TEZER Îstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Genel Müdürü Cengiz Özdemir'le, Cemal Reşit Rey Kon- ser Salonu'nda, genel sanat yönetme- ninin aynlmasının ardından yaşanan ve yaşanacak değışiklikler, bir de Kültür AŞ'nin yenı çalışmalan üze- KÜLTÜR • SANAT rine konuştuk. Özdemır, "Cemal Re- şit Rey Konser Salonu'nun progra- mında herhangi bir değişiklik ol- mayacak. Kski genel sanat yönet- nıeni arkadaşımızın Kültür Daire Başkanı'yla planladığı işler bu yıl sonuna kadar devam edecek" di- yor. Bugüne kadar her kesimin ken- dini ifade edebileceği çok renkli ça- lışmalara ımza attıklannın altını çızen Özdemir, genel politıkalan doğrultu- sunda çoksesliliği korumak adına her türlü projeye açık olduklannı behrte- rek bunların ıncelenip değerlendırile- İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Genel Müdürü Cengiz Özdemir. ^Fotoğraf: SERKAN YILD1Z) ceğini sözlerine eklıyor. Büyükşehir Belediyesi adına düzenlemekte ol- duklan, artık rutinleşen etkinlıklenn ötesınde, özel bırtakım projelerinın olduğunu söylüyor Özdemir. Bunlar- dan bırı, büyükşehir beledıye başka- mrun önayak olduğu, lstanbul'da çe- fBO*nun şiir tadmda sineması \M&>ENt f Mîm yürek yakmm müziği 1 Yeni yüz ytfon başyapü&>. Phır THEO ANGELOPULOS filmi Mürifc Bîetıi KARA1NDROU BEYOĞLUALKJZAR 2932466 1200-1500-1800-2100 YAPITLAR ANTÎK SANAT GALERlSt'NDE 'Yılın GençRessamı' yanşmasında ikiııci aşama Kültür Servisi - rh+sa- nat dergısinın düzenlediği 'Yıün Genç Ressanır ya- nşmasında, Canan Baykal, Nezih Çavuşoğlu, Cihat Aral, Hüsamettin Koçan ve Ferhat Özgür'den oluşan seçici kurulun belirlediği 15 finalistin yapıtlan 28 Ocak- 23 Şubat tanhleri arasında Antik Sanat Galerisi'nde sergilenecek. Yanşmanın bu ıkıncı aşamasında sanatse- verler galerideki pusulalarla oy kullanacaklar. Finale kalanlar... Finale kalan Ünsal Bahti- yar, Yunus Emre Dokuma- cı, Burçin Erdi, Arzu Gür- dal, Nilhar Güreş, İlke İl- ter, Nebahat Karyağdı, Serpil Kapar Kılıç, Pınar Köstepen, Erman Özbaşa- ran, Pelin Özgöçen, Kerem Can Özmen, Aslı Özok, Mustafa Oral Ünlü, Bü- lent Yavuz Yılmaz'ın yapıt- lan ıçın oylama, 5 Ocak'ta çıkan rh+sanat dergisinde başladı. Yılın ressamı Dergıde her aday içın bı- rer tanıtım sayfası aynldı. Dergiyle birlikte verilen oy formunda adaylannı işaret- leyen sanatseverler formu 0 212 224 74/7numarah faksa göndererek oylarını kullandılar. Bu arada oyla- ma, ww.rhsanat.com adre- sınden de yapılabıliyor. Galeriye gidıp sergiyı gö- remeyenlenn oylamanın bı- timıne kadar, bu yollardan da oy verebıleceğı bıldınldı "2004 Yıhnın Genç Ressa- mı" 26 Şubat tarıhinde veri- lecek kapanış kokteyhnde, noter önünde açıklanacak. Derginın mart sayısı "Yılın Genç Ressamı"na aynlacak ve dergıde kendısıyle ilgili genış kapsamlı bır söyleşi yayımlanacak. bu yıl ıçınde de Antik Sanat Galerisi'nde kişisel sergısi açılacak Ayn- ca, galerının sözleşmelı sa- natçısı olacak. şitli dinlerin yan yana, bır arada ya- şamasını simgeleyen bır çalışma. Bu tasannın çok ilgı gören Mini- aturk'le benzerliklen kadar farklan da olduğunu belirten Özdemir, "Bu çahşmada İstanbııl'un özellikle i- nanç merkezi olma tarafı öne çıka- rılacak. Bir gezinti güzcrgâhında kronolojik olarak İstanbul'daki çe- şitli dinlere ait kutsal yapılar gezi- lecek. Hem turistler için, hem de Jstanbul'un bu yönünü halkımıza göstermek açısından çok anlamlı bir çalışma olacak" diye anlatıyor bu projeyı Örnek bir proje Yapmayı düşündükleri bir diğer ça- hşmanın da Leonardo Da Vinci'nın 1502 yıhnda Sultan II. Bayezit'm is- teği üzenne çızıp gönderdiği Halıç'te- kı "Leonardo Köprüsü" projesiyle ilgili olduğunu dıle getiren Özdemir bu projenın ana hatlannı şöyle açık- lıyor: "Şubat ayı içerisinde İtalyan Kültür Merkezi'nde İtalya'dan ge- lecek uzmanlarla birlikte yapılacak ön çaüşmadan sonra projeyi kanıu- oyuna ilan edeceğiz. Bu proje II. Bayezit'in Leonardo Da Vinci'den isteyip de o günün şartlarında ger- çekleştiremediği bir proje. 50 yıl önce araştırmacılar tarafından bu- lunmuş. Üç yıl önce Norveç'te bu proje bir otoyol üstgeçidi biçimin- de daha da küçük olarak yapılmış. Biz Norveç'teki projeyi inceledik ve gerekli belgeleri aldık. Orada uygu- lanan projede köprünün asıl olnıa- sı gereken yerin Haliç olduğu vur- gulanıyor. Köprü, Haliç'in Sütlüce bölgesinde Miniaturk'ün olduğu alana yakın bir yerde sadece yaya- ların kullanabileceği bir kültürel anıt olacak. Her iki ayağında da ga- leriler ve kültür merkezleri yer ala- cak". Özdemir, bundan 500 yıl önce ilk tohumlan atılmış olan bu işbırliğmı, özellikle Türkiye'nin dışa açılması- nm çok hızlı olduğu bu dönemde, ör- nek bır proje olarak gördüklerinı vur- guluyor Bir diğer çalışmanın da önü- müzdekı günlerde yayımlanacak olan Beşir Ayvazoğlu'nun Yahya Kenıal üzerıne araştırmalannm yer aldığı bir ansıklopedik kitap olduğunu dile ge- tiriyor. Bır konuşma rehberi biçımın- de hazırlanmış kıtapta, Yahya Ke- mal'ın hayatı ve yakınlan başta ol- mak üzere etkilendıği çevreler anla- tılıyor. Üç gün önce yltlrmîştlk Atüla Ozkmmlı uğurîandı • Sonyapıtı olan iki ciltlik TürkEde- biyatı Tarihi birkaç hafta önceyayım- lanan Özkırımlı 'nın cenazesi dün Yedikule'dekiKürkçüoğlu Camisi 'nde kılınan ikindi namazının ardından Ko- zlu Mezarlığı 'nda toprağa verildi. Kültür Servisi - Üç gün önce yaşamını yiti- ren yazar, edebıyat ta- rihçisi, gazetemizin es- kı Düzeltme Servisi şeflerinden Atilla Öz- kırımlı'nın cenazesi dün Yedikule'deki Kürkçüoğlu Cami- si 'nde kılınan ikmdı na- mazının ardından Koz- lu Mezarlığf nda topra- ğa verildi. Özkınmlı'nın cenaze törenine ailesiyle birlik- te yazın, basın ve sanat dünyasından pek çok kışı katıldı. Yaşar Ke- mal, Doğan Hızlan, Erol Toy, Hikmet Al- tınkaynak, Öner Yağ- cı, Gülsüm Cengiz, Hami Çağdaş, Fahri Aral, Aydın Hatipoğ- lu, Eray Canberk, Ne- cati Güngör, Yusuf Çotuksöken, Sadık Gürbüz, Murat Belge, Turgay Olcaytu, Yal- çın Bayer, Öner Cira- voğlu, Selahattin Bağ- datlı, gazetemızden Orhan Erinç, Tokta- mış Ateş, Şükran So- ner, Turhan Günay, Semih Poroy, Kamil Masaracı ve Egemen Berköz'ün yanı sıra Çı- nar Yayınlan'ndan Ay- dın Ilgaz, Cem Yayıne- vı'nden Ali Uğur, E Yayınları'ndan Meh- met Atay, Inkılap Ya- yınları'ndan Nazar Fikri ve Berfin Yayın- ları'ndan İsmet Arslan da, Özkırımlı'yı son yolculuğuna uğurlayan- lar arasındaydı. Bir süredir yattığı Cerrahpaşa Tıp Fakül- tesi Hastanesi'nde solu- num yetmezliğınden ölen Özkınmlı, son ola- rak, hazırlamakta oldu- ğu Osmanlıca-Türkçe Sözlük üzerinde çalışı- yordu. Son yapıtı olan iki ciltlik Türk Edebi- yatı Tarihi birkaç haf- ta önce yayımlanan öz- kırımlı'nın daha öncekı yapıtlannın başlıcaları Nedim, Ahmet Haşim, SabahattinAli,Tevfik Fikret gibi yazarlann yaşamöyküleri, Alevi- lik Edebiyatı, Divan Edebiyatından Günü- müze, Edebiyat İnce- lemeleri/Yazüar I gibi ıncelemeleri ve Celal Üster ile birlikte hazır- ladığı Yazarları da Vu- rurlar ile Türk Edebi- yatı Ansiklopedisi. 'Besame Mucho'nun bestecisî öldü • MEKSİKA (AFP) - 1940'ların dünyaca ünlü şarkısı 'Besame Mucho'nun bestecisî Consuelo Velazquez günü yaşamını yitirdi. Bestecinin 88 yaşında olduğu ve uzun bır süreden beri solumun rahatsızlığı yaşadığı bildirildi. 1916'da Batı Meksika'nın Jalisco şehrinde doğan Velazquez kariyer hayatına klasık konser piyanisti olarak başlamış, daha sonra Meksika tarihinın en ünlü bestecılerinden bin olmuştur. 1940'larda 'Besame Mucho' şarkısı başta olmak üzere 'No Me Pides Nunca','Pasıonal','Dejame Quererte' gibi romantik şarkılarıyla kariyer hayatında en başarılı noktaya ulaşmıştır. 20'den fazla dile çevrilen 'Besame Mucho'; Placido Domingo, Joao Gılberto, Beatles, Celine Dıon gıbı birçok sanatçı tarafından seslendirilmiştır. Hayalleri gerçek oldu • Kültür Servisi - 'Yüzüklerin Efendisi'nin ünlü yönetmeni Peter Jackson, ilk 'King Kong' filmını 13 yaşındayken karton kutulardan bir set kurarak çektiğini belirtirken 1933 yapımı filmin 150 mılyon dolar bütçeye sahip yeni çevrimıni çekerek hayalini gerçeğe dönüştürdüğünü söyledi. Jackson, "Filmlerin ıkinci çevrımine yönelık yapılan eleştıriler her zaman gündemi meşgul eder. Bu film 'Yüzüklerin Efendisi'nden bile daha çok eleştiriye açık bir malzeme. Fakat her şeyin ötesınde şunu söyleyebilinm ki bu fılmde yönetmen koltuğuna oturduğum an hayallerimin gerçekleştiği andı" dedi. TÜPk müzik toplulukları Atina'da • Kültür Servisi - Yenı Türkü, Rebel Moves ve Harem müzik grupları, Atina'da yapılacak "Etnic Wipes Festivali" kapsamında Yunanlı gruplarla birlikte konser verecek, çeşitli televizyon programlanna katılacak. Yeni Türkü ile Rebel Moves, Yunanistan'dakı ilk konserlerini verirken Harem ikinci konserine çıkacak. Üç grup Atina'nm en gözde konser salonlanndan olan House Of Art'ta 28-29 Ocak, 4-5- 18-19 Şubat tarihlerinde sahne alacak. Yeni Türkü, Yunanistan'in sevilen seslerinden Peny Xenaki ile birlikte sahne alırken daha sonra Yunanistan devlet televizyonu başta olmak üzere çeşitli kanallardaki programlara konuk olarak katılacak. BUGÜN • İTALYAN KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 19.00'da 'Destur' topluluğunun konseri. (0 212 293 98 48) • CHEZ SAKMAN'da saat 22.00'de Gökhan&Burhan Şeşen-Tevfik Turan konseri. (0 212 227 11 67) • YAPI KREDİ KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 18.30'da 'Edebiyat, Eleştirel Bakış, Denemede Son Durum',ba§hklı toplantı. • CERVANTES ENSTİTUSÜ'nde saat 18. 30'da 'Tango Günleri' konferansı. (0 212 252 47 00)