Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 EYLÜL 2004 CUMARTESİ 14 J V U L J J . U l i kultur@cumhuriyet.com.tr Efsane trompetçi Miles Davis 13 yıl önce 28 Eylül 1991 de aramızdan ayrılmıştı Caz müziğinin yalnızadamıMURATBEŞEIR Konu cazdan açılınca mutlaka onun adı geçerz iyi ya da kötü, bu- güne dek yazılrmış cazın tarihinde sayfanın başın<la yer alır. Yann baş- ka bir toplumum tarihi yazıhrken o yerini yine koruyacak. Söz ettiğimiz kişi 28 Eylül 1991 tarihinde ara- mızdan ayrılan efsane trompetçi Miles Davis. Miles, caz tarihinin en çok tartı- şılan müzisyenlerinden; bu çok tar- tışılan kimliğin bir yanı caz tarihin- de açtığı kapılarla, bir diğer tarafı da popüler bir müzisyen oluşuyla ilintili. Yarattıgı müziğe sonsuz gü- veni olan bu gururlu ve yalnız adam özellikle ırksal açynmcılık konusun- daki hassasiyetîyle beraber, beyaz adamın insanın insanı sömürdüğü düzenini hep eşitsiz ve acımasız buldu; ona karşı olduğunu her fır- satta dile getirdi. Sınıf bilinci yok- tu, tepkiseldi; "Önyargıh ve ırkçı beyazlara bir tek nota biJe çalmam " diyordu. Hayatı iyi ve kötünün iç içe geçtiği, kendisinin de çözemediği paradokslarla doluydu. Bu çok tar- tışılan kimliğin devrimci yanı, ken- dinden sonraki müzisyenlere ritmik özgürlüğü, hacim ve espas kavram- lannın müzikte nasıl kullanılacağı- nı öğretmesi, her zaman üflemenin değil, duraklama anlannın da mü- ziğe dahil olduğunu göstermesiydi. Bir Crammy avcısı Burjuva aileden gelen ve o zama- na kadar da 'temiz' yaşayan Miles, her türlü kötü alışkanlığa Chartie Bird'le baş- lıyordu. Bird eroinman, morfinman ve seks manyağı olarak, egoist davranışlanyla gün günden ç^ptan düşüyordu. Miles böyle bir atmosferde ve Bird'ün dizi dibinde yetişti. Miles'ın kayıtlara geçen ilk parçası, "Char- Be Parker-AII Stars" adlı plaktaki 'Donna Lee'dir. Bu kayıttan itibaren her zaman bir misyonu olduğuna inanarak azimle çalıştı; bop, cool ve fusion anlayışlannın lokomo- tif gücü oldu. 1948'de Capitol ile plak söz- leşmesi yaptıktan sonra 1949'da "Rebirth of Cool" ile bop dönemini kapatarak cool dönemini ilan etti. Bu plaktaki Lce Konitz, Gerry Mulligan ve JJ. Johnson'a ait olan sololarla davulcu Max Roach'un tekniği, ba- tıda önde gelen caz okullannda halen ders olarak okutulmaktadır. Miles fevkalade olmayan tekniğine kar- şın, iyi bir şef ve organizatör idi. Son dere- ce zeki, trompette kendi limitlerinin farkın- da ve monotonluğu kırmak için tezatlara yö- nelmesi gerektiğini erken keşfeden biri; akılhca buluşlarla elde edilmiş bir tarzın sahibiydi. "Mflestone", modal formda ya- zıp çalmaya başladığı ilk plaktı. Ardından eleştirmenler tarafından Bird'ün vârisi se- çildi. JohnColtrane'in de yer aldığı "Kind of Blue", modal cazın devamı ve başyapıtı idı. Altmışlann sonunda rock-funk fırtınası- nın etkisinde "In a Siknt Way"ı ve "Bitc- hes Brew w u kaydettı. Ambıent atmosfer ve mekân yaratma konusundaki tüm zamanla- nn en iyi albümlerinden "In aSflent Way"de, Stephen Hawldng'in fizik kuramlannı caz kompozısyonlarına yerleştirmeye çalıştı. 30 yıl öncesinin en yenilikçi, aynı zaman- da ticari başanyı yakalamış albümüydü bu. Caz severlerin o ana kadar yaşanan kültü- rel değişimı yakalamasında büyük bir iyimserlikle ayna rutmuş; yeni bir kültürün sınırlannı çizmek adı- na caz, rock ve funk müziklerini bir araya getirmişti. Gelecek nesillere kuwetli bir yol gösterici olan "Bite- hes Brew" ise doğal bir müzikal evrimin tınısı ve Miles'ın sanatçı tavnnın en güzel örneklerinden bi- riydi. "Live-Evilr> da ana tema kar- şıtlıklardı; evil, live'ın tersiydi, ken- di adını da ters yazmıştı. Karanlık- aydınlık. doğum-ölüm, iyi-kötü gi- bi temalar işleniyordu. 1972 'de "On the Corner" ile elektronik etkiler artmaya başlamıştı müziğinde. Ti- cari başannm ardı arkası gelmiyor- du; 1982'de "We VVantMiles'' kon- seriyle en iyi caz müzisyeni Grammy'sini aldı. Aynı ödülü 1985'te "Decoy" ile tekrar kazandı. 1986'da Warner Bros ile anlaşarak Nobel banş ödül- lü Bishop Desmond Tütu'ya ıtha- fenyaptığı "TutıTyu çıkardı; 1987 Grammy ödülünü de aldı. Tüketlm canavarı Seksenli yıllarda çok kazanmaya ve lükse alışmış; tüketim canavan olmuştu. Muhteşem evlerin ve dün- yanın en pahalı araba ve eşyalannın sahibiydi. Bu yabancılaşma ve mül- kiyet hıtkusu onu plaklannda ticari davranmaya itiyordu. Kendi soyun- dan gelen müzisyenler yüzde biri ka- dar kazanmadığı halde, o kendisinin aynı zamanda bir rock müzisyeni ola- rak lanse edilmesi için Columbia ile anlaşmayı imzalamıştı bile. Buna rağmen bu tarihten sonra yaptığı plaklar bile cazın tari- hine yazılacaktı. Öte yandan da daha ziyade müzikle ilişki- si magazinel düzeyde, cazı az bilenler tara- fından farklı bir açıdan önemli zannedilme- sine karşın, popülerliğiyle cazın en tartışılan ve hep gündemde kalacak isimlerinden biri- siydi. O, 13 yıl önce göçtü, fakat caz dünya- sının en çok tartışılan müzisyeni kımlıği onda kaldı muratbeser@ studyoimge.com KüLTüa » SANAT (O212J 293 «9 7« nüseyin hilmi bulunmaz şiir işliğrf^ her cumartesi 18:00 0212 513 47 3 2 / 3 3 İİAINİARINIZ İÇİN 0212 İ29Î 89 78 VLWW.pERAREkİAM.COM.TR KADIKOY Tlf: 02I6.346 0I 41 llk)'i>! Sii: Gıia Sc. «o !t BU İUNU G€UN SEYİRCİLBtİMİZf tUTUN SUNSUUt /.OOO.OOO.-TL'DİR KALBMBAŞKAYERBE mıidm seı) bıiu «I S I "recmfi 29324 66 12.15-14.30-16.45-19.00-21.15 01 EKİM'DEN rTİBMEM 'BEYOĞLU BEYOĞLU, TEŞVIKIYE AFM, NIŞANTAŞI MOV)EPLEX. ŞIŞLI MOVIEPLEX ETILER MOVtEPU» ET1LER AFM UPTOWH LEVENT K.M. SİNEMA TÜRSAK. ORTAKÖY FERİYE EURIMABES ÇEMBERLITAŞ MOVIEPl£X ATAKOVATWUM ALTUNIZADE CAPİTOL SPECTMJM14 KAOIKÖY B80ADWAY KADIKÖY TEPE CINEMAXX, SUADIYE MOOTEPtö AMURA ARMADA. ANKARA METROPOL, ANKAIİA ODEON CINEPLEX VE AHKARA TEPE CINEMAXX Nışantaşı Movieplex 219 09 60 11.00-12.45-14.30-16.15-18.00-19.45-21.30 C Ctesi 23.15 Altunizade Capitol Spectrum 14 65133 30 11.30-15.10-17.20-19.30-21.40 Kadıköy Rexx 33601 12 11.15-13.15-15.15-17.15-19.15-21.30 S 1Ç X"4£-(*tUK-I IMHrTEaBBUI Bftnn •t4n4Wia*» ^ " Ilanlarınız İçin: N " 0212.293 89 78 ikiliyeni albüm Geçen pazar akşamı Açık Hava'nın konuğu olan ağır ve gizemli müzisyen Nick Cave, 13. stüdyo albümü olan iki CD"lik "Abattoir Blues/The L\Te Of Orpheus"u çıkardı. Albümden çıkan ilk sıngle "Nature Boy". Nick Cave ve topluluğu The Bad Seeds'ın birkaç üyesi tarafından hazırlanan albüm, 2004 İlkyaz'ında Paris'te kaydedilmiş. Öncekilere oranla daha organik, dans ritimlerine eğilimli ve enerjik olan yeni albümün kadrosunda Mick Harvey, Thomas Wydler, Martyn Casey, Conwa> - Sawage, Jim Sclavunos, VVarren EDes ve James Johnson bulunuyor. Bunun yanı sıra kalabalık bir vokal eşlikçisi ve London Communiry Gospel Choir albüme katkıda bulunmuş. Macy Cray'in en iyileri Yakın zamanda ülkemizde bir konser veren ve şarkılan belleklerde yankılanan karizmatik sesli şarkıcı Macy Gray 'in en iyi parçalanndan oluşan derleme albümü, "The Very Best of Macy Gray"i Sony Müzik etiketi ile yayımlandı. Billie Holliday, Betty Davis, Nina Simone ve Tina Turner gibi efsaneleri andıran ilginç ses rengi ve renkli kişiliğiyle Macy, farklı sesiyle "en iyi kadın Ri&B soüsti" ve "en iyi yeni sanatçı" kategorilerinde Grammy kazanmıştı. tçinde "Love is Gonna Get Ya" adlı yeni bir şarkının da bulunduğu toplama albüm, 12 Macy Gray klasiğinin dışında dört de yayımlanmamış remiks içeriyor. SANATA BAKIŞ SELMİANDAK Suat Arıkan ile Opera ve Bale... TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Istanbul Devlet Opera ve Balesi 2004/2005 mevsimini önce Ka- dıköy özgürlük Parkı'nda "Meydan Konseri", sonra Arkeoloji Müzesi'nde Istanbul Valisi Muam- mer Güler'in çağnsı üzerine ülkemizin tanınmış kültür-sanat-bilim-basın çevrelerinin katıldığı "Mü- zik ve Dans Etkinliğini Içeren Açılış Konseri" ile renklendirdi. TürkiyeCumhuriyeti'ndeAtatürk'ün "Kültürve Sanat Evrimi" doğrultusunda ilk opera etkinliği 1960/1961 sezonunda Tepebaşı Dram Tiyatro- su'nda Istanbul Şehir Opera adı altında oynanan Puccini'nin "Tosca" operası olmuştur. Sonra Is- tanbul Kültür Sarayı, Maksim Sahnesi, Şan Sine- ması ve 1977'den itibaren şimdi günümüzde Ata- türk Kültür Merkezi'nde opera ve bale gösterileri sürmektedir... Istanbul Devlet Operası ve Balesi'ni kurulduğundan beri ülkemizin ve yabancı ülkele- rin en değerli yönetmenleri, koreograflan, sanat- çılan, solistleri, genel müdür ve sanat yönetmen- leri başarıdan başarıya ulaştırmışlardır.. Bu sanat otoriteleri arasında adı unutulmayacak olanlann başında kuşkusuz Aydın Gün gelmektedir. Şimdi de belirtmeyi görev saydığım olurnlu bir olay ile umutluyum: Geçen sezonun sonuna doğ- ru bir değişiklik oldu. Istanbul Devlet Opera ve Ba- lesi Genel Müdürü ve Sanat Yönetmeni olarak başanlı çalışmalarda ve yararlı etkinliklerde imza- sı olan, aynı zamanda solist sanatçı Prof. Mesut Iktu operadaki görevinden kendi isteğiyle aynl- ma kararı vermiş ve Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvan öğretim üyesi görevini sür- dürmeyi uygun bulmuş. Prof. Mesut Iktu bu ça- lışmasının yanı sıra geçen sezon başlattığı "Türk bestecilerinin eserieri"nöen konserter vermeyi de önemli sayıyor... Bu değişiklik üzerine, Istanbul Dev- let Opera ve Sa/es/'nin şimdiki Genel Müdür ve Sanat Yönetmeni Suat Ankan, opera sanatının kaynağından yetişmış, etkileyici sesi (bas-bari- ton) ile de hem ülkemizde, hem dış ülkelerde çok başanlı konserierde ve yayınlarda gösterdiği per- formans ile uluslararası ödüller kazanmış çok de- ğerii bir sanatçı, aynı zamanda Istanbul Devlet Opera ve Balesi için ileriye ve yeniliklere açık bir yönetici kişiliği taşımaktadır. Usta opera ve ses sanatçısı ve aynı zamanda müdür ve sanat yönetmeni Suat Arıkan, Cum- huriyet gazetemizin söyleşi dileğini olumlu karşı- layarak geçenlende yazanmız Gamze Akdemir'e 2004/2005 sezonunun repertuvarı konusunda ana-tema'nın aşk ve sevgi üzerine kurulduğunu belirtmişti... Suat Arıkan benimle yaptığı söyle- şide şu sorulanma özetle bu köşenin sınınna gö- re etkileyici yanıtlar verdı: - Uluslararası kariyer taşıdığınız sanatçılığınızın yanı sıra müdür ve sanat yönetmeni olarak pro- jeniz ve yönetim sisteminiz nedir? - "Müdür ve sanat yönetmenliğimi, opera şar- kıcılığıma olabilecek en az zararla sürdürmek ve tamamlamak isterim. Hayalimdekiprojeler: Hay- ranlıkla içinde yaşadığım Istanbul'un tarihi me- kânlannda, içinde belki benim de bulunacağım konserter, gösteriler gerçekleştirmek. Gençlere opera ve bale sanatlannı önce doğru tanıtmak is- tiyorum, çünkü tanıdıktan sonra, sevmemek ola- sı değil. Sevdikten sonra da gelsin yeni bir ya- şam ritmi, yeni heyecanlar, kısacası parayla sa- tın alınamayacak zengin biryaşam".. diyorSuat Arıkan... Opera, bale, müzik konulannda Suat Arıkan'ın verdiği ilginç yanıtları, gelecek "Sanata Bakış" köşemizde yayımlamaya çalışacağım. MALIA ROXY'DE Kınlgan sesi ve etkileyici görüntüsüyle geçen yıl Istanbul Caz Festivali'nin konuğu olan caz şarkıcısı Matia, ikinci albümü "Echoes of Dreams"i yayımladı. Albümün ilk single'ı "After The Love". 1980'li yıllann sonunda politik nedenlerle Londra'ya yerleşen ailesi sayesinde bir anda kozmopolıt bir dünyaya giren Malia, o yıllarda Londra'da egemen olan "new wave" akımına rağmen caz müziğini keşfetmiş. Güzel sanatçı, 6 Ekim 2004 Carşamba gecesi Taksim Sırasehiler'deki Roxy'de yeniden bizlerle buluşmak üzere, yeni albümünün hemen sonrasında, yeniden ülkemize geliyor. tlk albümünün unutulmaz klibi "Purple Shoes"da en az bir manken kadar muhteşem fiziğiyle, üzerinde hiçbir şey obnadan sadece mor ayakkabılanyla şarkı söyleyenMalia, izleyicilerine yine sürpriz yapmaya hazırlanıvor. • Gül Önen - Vazgeçtim (Bomas Yapım) • Adrian Shernood - Never Trust A Hippy (EMI) •CBent-City(EMI) •Nick Cave & The Bad Seeds - Abattoir Blues / The Lyre Of Orpheus (EMI) •Ray Charfes - Genius Loves Company (EMI) •The Concretes - The Concretes (EMI) •Mydonose Cafe Latino VoL2 (BMG) •Gökhan Özen - Aslında (DMC) •Vanessa Mae - Choreography (Sony) •This is Greece - Vol. 6 (Sony) •Klazz Brothers & Cuba Percussion - Classic Meets Cuba (Sony) •Macy Gray - Best Of (Sony) •Ana Johnsson - The Way I Am (Sony) •Dean Martin - Dino The Essentıal (EMI) •MD 45 (Bonus Tracks) - The Craving (EMI) •Various Artists - Blues Essential (EMI) •Various Artists - The Original Jazz Album (EMI) •Various Artists - The Original Love Album (EMI)