Katalog

ÎAYtt CUMHURİYET 28 TEMMUZ 2004 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER 0Ğ17M. SÖNMEZaj*.ehmı'Denızlı Demokrasi Teknik Bir Kavram Değil!.. Demokratık yaşam bıçımıne uygun hukuksal altya- pya sanıp ulkelerde gerçekten de demokrasi vardır dı/ebılır mn ız"? Demokrasi ınsanlann bılınç duzeyle- rı jlçusjnde \aşanılan duyumsanan (hıssedılen) bır yapıdır "Kendısını ozgur ve mutlu duyan bırey" oz- lemı ıle gereksınım duyulmuş ve standartları sonra- dan yaplandırlmış bır kavramdır Uygulanması ıse ke- sınlıkle mucadele edilerek sağlanmıştır Kısacası, oımy ve toplumlarda once gereksınımler oluşmuş, riaha scnra kurallan ve hukuksal altyapısı "mucade- e edilerek duzen bıçımını almıştır 8u açöar bakıldığında gunumuzde yanıltıcı oldu- ğuia ınandğım bırtanımlama ıle karşı karşıya oldu- gunuzü sanıyorum Şoyle kı Demckratık olan ve olmayan ulkelenn alışılageldık lanmlanması Diçımını yetersız buluyorum Daha on- ce de belırttğiTi temel gereksınımlerden doğduğunu \arsaydıgım bu kavram, gunumuzdekı basmakalıp ta- rımlama taraf ndan tam olarak kapsanmamakta ve henuz kavramsal ve tanımsal aşamada ıken tokezle- neye yo açabılme tehlıkesını de berabennde taşımak- tadır Toplumlar kendılen bır talep uretmez, gereksı- nmımlerının bılıncınde olmaz ya da bılıncıne vardık- ları gereksın mlen ılgılılerınden talep etmez, talep et- tıklen halde karşılanamayan gereksınımlen ıçın mu- cadele etmezlerse orgutlu ve organıze bıryapılanma kjrmaz ya ca kuramazlarsa hukuksal altyapı elve- rışlı olsa da gerçek demokratık yaşam standardında mutlu yaşayamazlar Bu açıdan baktığımızda de- mokratık altyapı elemanlannı kısmen taşıyan rejımle- nıkıgruptaduşunmelıyız (Yanıyanlışbulduğum "De- mokratık devletler" tanımı ıçınde yer alan devletlen kastedıyorum} A) özgurluğunu onurunu, mutluluğunu yaşaya- mayan adalet kavramının gelışemedığı, çağdaşlığa kapalı eğıtımı olan çalışma barışı olmayan, bılımsel ve sosyal ılerlemelere daha kapalı, bıreysel haklan kı- srtlı sağlıkfı olmak gıbı en temel hakkı kısıtfı, ufusote- sı olumsuz kulturel ve ekonomık etkılere somuru ve emperyalızme karşı savunmasız, alınan kararlarda et- kısız, bılgısız ve de ılgısız toplumlar, B) Gerçekten çağdaş ve ılen yaşam tarzını ıçsel- leştırmış, organıze, kendı yaşamlanna sahıp çıkan, ge- leceğını guven altında gören toplumlar olarak tanım- lamamızın çok daha ısabetlı olacağını duşunuyorum Yonetıcılerın kayıtsız şartsız kontrolu, toplumların gelışımını çoğu kere olumsuz şekılde etkıleyebılmek- tedır Burada şu soruyu sormamız gerekır sanıyo- rum "Yönetımler toplumun kararalmayetkısınınken- dılenne devredıldığı bıryapılanma mı, yoksa toplu- nun aldığı karariann uygulayıcılan mû" Azgelışmış ul- kelerde, toplumun bu yetki'yı sorgulamadan devret- tığını sıklıkla goruyoruz Bunun temel sebeplerı ara- sında, geleneksel toplumsal yapıdan kaynaklanan olumsuzluklan, bılgı ve eğrtım eksıklığını sayabılınz Bu koşullarda nasıl bıryontem ızlenmesı gerektığıne gelınce, Toplumun ıvı bır eğrtım duzeyıne ulaşmasını mı bek- leyelım, gereklı şartların oluşması ıle beraber mı ha- rekete geçelım? Bu toplumsal yapı ıle hıçbır olumlu adım atılamaz dıye duşunup hıç kafa yoımayalım mı' Ya da arkadaş toplantılannda aslan kesılıp hayatın ıçın- deyken pasıf bır şekılde yaşayıp gıdelım mı' Çağdaş bırey hem kendısı hem de yaşadığı top- luma ve çevreye karşt sorumluluklan olduğu ger- çeğını goz ardı etmeyen bıreydır. 0 haJde, çağdaş bıreyler tarafından toplum belıriı bır duzeye gelene degın de yapılacak bır şeyler ol- malı Işte burada toplumsal lıderiık kavramını ırde- lemek gerekıyor llk yapılması gereken, toplumsal de- ğerlere sahıp olan, guvenılen, yardımsever, çalışkan eğıtımlı (öğretımlı olması şart değıl), durust ve oncu- luk yapabılecek bıpeylenn, yonetıme gelmesını onem- lı olçude garantı altına alan bır sıstem oluştuımaktır Toplumsal lıderfığı taşıyan bıreyler ile yönetim- de yer alan bıreylerın aynı bıreyler olmasını sağ- layabıldığımız olçude, hızlı bır çağdaş yaşam bı- çımı oluşturabılırız. Bu temayı ulkemıze ındırgedığımızde ılk atılacak adım sıyasal partıler ve seçım yasalarının bu amaca hızmet edecek şekılde yenıden yapılandınlmasıdır Hızlandınlmış Cehalet Uzerine Bu ulke, bu topraklar uzeımde yaşayan kıtleler, bu toplumun ustun ozellıkJennden olan az sayıda ama lyı yetışmış ınsan çıkarabılme gucuyle bugune kadar, eksığıyle gedığıyle de olsa. gelmeyı becerdı Çalkantılan oldu Içerden ve dışardan ganp ve tam kestınlemeyen durtmelenn de etkısıyle ganp harmanlamalar yaşadı Erhan KARAESMEN • sımlerden eklemeye ekle- I me yapılarak turetılmış sı- fatlar vardır "Hızlandınl- nuş" sozcuğü bunun bır or- neğıdır Ancak, bu zorlama, buyuk bır rahatsızlığın konusunu oluşturmayabılırdı Ama "hızlan- dınlmış tren" denen nesne, bır toplumsal trajedı boyutuyla ka- muoyumuzun gundemıne yerle- şıverdı Dramatık bır olayın unlu kıldı- ğı bu hızlandınlmışlık kavramın- dan hareketle ulkedekı uç buçuk gerçeğın uzenne bır buyuteç tut- ma gereğı duymaktayız Rastlan- tılarla çokça seyahat ettığım ıçın dunyadakı surat trenı uygulama- lanndan bır olçude bılgı sahıbıyım Başka yerlerdekı benzerlennın an- cak bır kankaturu olabılecek bız- dekı bu ganban trenın gunun bı- nnde de\Tileceğını zaten soyle- yıp duruyordum gıbı bır sa\ım yok \ma, Ankara'dan Istanbul'a gelırken bırkez denedığım v e tek- nık gerekJenn kesınlıkJe yenne getınlmemış olduğunu meraklı- ca bır teknik adam, yolcu olarak saptadığHn, muhendıslık dunyasın- da v e bağlantılı bulunduğum unı- \ ersıtelenn ortamında yan şaka yollu "Sakın binmeyin!" uyansı- nı y aptığım bu za\ allı trenın boy- le bır belaya yol açmasını yıne de hıç dılemezdım Bu ola\dan ha- reketle, "yoğuniaştıntanışvehızlan- dmlnuşcehaletin* de\ let ve kamu yonetımıne ne denlı damgasını bastığı ortaya çıkmış bulunuyor 1950'leıde, Turktoplumu. tanm- damakıneleşmeye hıçbır toplum- sal ve teknik hazırhğı olmadan çok hızlandınlmış bıçımde geçmış- tı Buhazırüksızlığınveprogram- sızlığın urunu kaçınıhnaz ekono- mık darboğazlar v e sosyal huzur- suzluk, bılındığı gıbı, cıddı bır toplumsal dalgalanmanın ve bır askerı mudahalenın kaynağını oluşturmuştu 1960'larda, belkı yıne bıraz hızlandınhruş bır sos- yal uyanış donemı yaşandığı ha- tırlanmalıdır Bunun urkutuculu- ğu, ıkıncı bır asken mudahalenuı gerekçesı de bovlece oluşuver- mıştı 1970 lerdekı,bıryerlerden durtulduğu ızlenımı veren ama aynnüsı hıçbır zaman anlaşdama- yarak yaratümış toplumsal kutup- İaşmalann ortaya çıkışında da "bir hızlandınlmışhk" gozlenıyordu Bır dığer mudahale daha bu do- nemuı yaşantısını noktaladı 1980'lerın ıkıncı yansından 90 lann ortalanna kadarkı donem- de toplum, bu-eysel psıkolojı ve sos> al programlama yonunden hıç hazır olmadığı çok yuksek dozaj- da hızlandınlmış bır "tuketim fiır- yası"nın ıçıne sokuldu "Dünya- ya açıhna" tatlı masalıyla bırhk- te, "gunümuzu vakalamaveonun gereklerini verine getinne" gıbı ılk dınleyışte kulağa hoş gelen slo- ganlarla Turkıye bır sarmahn ıçın- de kıvTanmaya başladı Guzel deyışlenn, fıyakanın ve cılanın arkasında asiında temel bır bılgısızlığın, uluslararası gelışme- len hıç algılav amamanın ızlen go- ruluyordu 1990'lann ortalann- dan ıtıbaren hırs kupu v e sakınca- h bazı hatun kışılenn de sosyo-po- lıtık ortamda yer ahnasıyla bırlık- te bılgısızce v e bılınçsızce tuke- tım, artık yenıden hızlandınhna- ya gerek bıle kaünadan kendı ya- tağında akar oldu Yıne kısmı bır asken dısıphn yol gostencüığı ge- rektı Ancak ıktıdarsorumlulanhe- sap falan vermeden ızlennı kay- bettırdı Sonrakı yıllarda. kurtancı yan koalısyon ve tam koalısyon do- nemlennde odenmemış bu eskı hesabın batağında tam bır kıvran- maya geçıluıce, toplumun umut- suzluğunu bu- başka alanda orgut- leyerek ıktıdan değışık bır kafa- ya sahıp bır farklı adamlar yaka- layıverdı Hemen bu- oncekı do- nemın, çok y akındakı sosvo-eko- nomık baa onlemlennın urun v er- meye başlamasmın ve AB aday- lığı yolunda bazı duzenlemelere yol açıhnasının belırledığı ufuk- lar bu yenı guçlenn buyuk şansı oldu Ancak, bu arada y alan donem- lerdekı yaşamı aşağılık çıkar he- saplanv la mutlak bır ıktıdar yağ- cılığı v e destekleyıcıhğıy le geçmış bulunan yazılı ve gorsel medya- nın onemlı bır bolumunu kontrol etmeyı becerdıler Bu ıktıdann, kendı çıkan yonunden başan ha- nesuıe ın harflerle y azılacak olan en onemlı notun bu olduğu rahat- lıkla so> lenebılır Ezılen kıtlelerdekı ışsızlere ış bulma, açlara aş varatma vaatlen çokgenlerdekaldı Sıyasal muha- lefetın v e toplumsal karşı koyucu- luğun zayıfladığı bır doneme rast- layaşı, her turlu yanlış ışı topluma rahathkla yutturabıhne rahatlığı- na götûrdu bu ıktıdan Oy tabanlannın bır bolumunu oluşturan dınsel nıyetlenn sahıbı bu- kesımın baskı gucune de da- yanamayarak ıkıde bu- şenat du- zenı arayışlarının sergılenmesı de ışın cabası AvTupa Bırlığı nden > ağsız bır kemık kaparak bazı go- ruşmeler başlatabıhne umudu. bu "hıziandınlnıış cehalet" donemı- nınbırçeşıteksenıneoturdu "Sa- na Avmpa'da iş bulacağun" ma- salıyla ınsanlan avutabılme yo- lunda venı buyuk şans kapılan açılacak gıbı Bu ıktıdann bılgı- yı. aklı, plan-program ılkelennı saygısızca v e sorumsuzca bır ke- nara atarak butun v arlığını bu ka- pılacak kemık parçasına bağlamış oluşu akıl arnıaz bu- kamu v e top- lum yonetımı bozukluğunu gos- tenyor Bu ulke, bu topraklar uzennde y aşayan kıtleler, bu toplumun us- tun ozellıklennden olan az sayı- da ama ıyı yetışmış ınsan çıkara- bıhne gucuyle bugüne kadar ek- sığıyle gedığıyle de olsa gelme- yı becerdı Çalkantılan oldu Içer- den v e dışardan ganp ve tam kes- tınlemeyen durtmelenn de etlasıy- le ganp harmanlamalar y aşadı Ancak bır ulusal benlık v e bu topraklann ınsanı olmaktan gu- rur duyma, keyıf ahna ozellığı kıt- lelenn rumunde değılse bıle top- lumsal akışı vonlendıren kesımle- nn çoğunda onemlı bır nıtelık ola- rak yaşayageldı Bundan sonrakı donemlerde, bu "çok hızJandırıI- mtş cehalet*ın sımgesı sınsı oyun- larla, bu topraklann bıldığımız ın- sanlan yenne "modern İslam" bır yenı msanı, turbanıy la, cuppesıy- le v e daha da onemlısı kuflenmış beynıyle toplumsal yaşamımıza monte edıhnek ıstenıyor \vTupa Bırlığı nden bu ışlere nasıl bakıldığına gelznce, bu bır- lığın sıstemını yoneten buyuk ul- kelenn ekonomık polıtıka ılkele- nne, Turkıye- nın o kumeye katıl- ması duşuncesı yakın duşebılır Bu açılımın şu ya da bu done- me rastlaması oralann pencere- sınden bakanlar ıçın son derece onemsız olabılır Ama bızım ka- famızda v e gonlumuzde bu olayuı zamanlaması asal bır eksene otu- ru\or Bugunku ıküdar donemınde cıd- dı bır yakınlaşma donemı başla- mış oluşu, bızun burası ıçın çok tahhlı bır gelışme değıldır Çun- ku bu oluşumun, ulkemızın ne denlı çıkanna ya da ne kadar olum- suz doğrultularda kullanılabıle- ceğı konusunda gonul rahatlığına maalesef sahıp değılız KuvayadaGüçL Ahmet YORLTMAZ K uva, Arapçadan dılımıze gırmış bırsozcuk Kımı- len bunu, çıft S' ıle kuv- \ a şeklınde yazarak anla- mını kuw etlendumek ıs- terleradeta Oysaguçan- lanunda Arapça bır ısım Farsçanın Arapçanın Turk dılıne sonsuz ege- men olduklan donemden ben kullanılagelıyor Dılde annma buyuk ol- çude gerçekleştı ya bız gunumuz dılıy le surdure- lun dıyeceklenmızı Kuv a-yı Mıllıye Yanı ulusal guç Modern Turbye Cum- hunyetı'nı kuran orduva destek olmak amacıvla ulusal kurtuluş sav aşı baş- lannda, Anadolu da oluş- turulan, satılık ohnayan gerçek yurtsev erlenn gu- cu Sadece Anadolu'yu boluşme hesaplanndakı yabancı kuvvetlerle de- ğıl, yabancılarla ışbırhğı halmdekı padışahçılarla da savaşmış, ordusuyla bırlıkte zafer kazanmış gorkemh orguf Yurtsev erhğın sımgesı Şımdılerde ıse yurtça, ulusça her dara düştuğu- muzde andığımız, kendı- mızı çekıp toparlamak ıçın kullandığımız slogan (çar- pıcı soz) 1 Bır an anımsayın 1919'da Yunanlar, tngı- lızler, Fransızlar. Italyan- lar Anadolu'yu dort kol- dan ışgale gınşmışlerdı Bunun uzenne, Jam ge- gelsın yeter kı ben yaşayayım dıyen soysuz takımı değıl, halkın yurt- sev er bolumu orgutlene- rek orduy a yardun etme- nın yanı su^a "Hiçbir ınil- letm, hiçbir gücun hâkı- miyetinikabuletmedigini" dunyaya ılan ederek sa- vaşıma gınşü, hem de dort ay gıbı çok kısa bır sure- de yurt duzeyınde kurulu- şunu tamamlayarak Yokluklar ıçuıde çırpı- narak düşmanlan yurttan sokup atmaya çabalayan ordunun, elde sılah hep yanı başında olmuş, çora- bından mermısıne yardım ulaştıran bu Kuva-yı Mıl- hye'dır (ulusal guç) Şımdı bır kez daha du- şunehm 1919 Turkıye sı- nın ıçıne duştuğu ıç dış koşullarla, 2004 Turkı- ye'sının pek ınce pekdıp- lomatık, pek ekonomık, gunumuzun pek dostane (°') koşullan arasında ne gıbı farklar vardır 0 Yıl ve bıçım farklan v ar, ama oyun aynı oyun Turkıye'yı parçalamak, payalmak,yeraltı verus- tu zengınlıklenne el koy - mak' Hızla gelışen olaylara bakınca, bugun yıne bır ulusal guce gereksınımı- mız yok mudur acaba 9 Huşu v eren Turkçe eza- m kaldu^rak Arapçasını koymadık mı, burası Arap ulkesıymış gıbı 9 Anadolu v e koy kalkın- masını gerçekleştırecek Köy Enstıtülen'nı çamur atarak kapaönadık mı9 • •• • •• a • (dünya karikatürleri yarışıyor,Jurı u E y e !fY " buluşuyor!) NASRE30MH0CA ErcanAKYOL Ntıray ÇİFTÇİ Oleg Dergachov Servel GÜREL Natasha Kostovska Muhıttın KOROGLU Luka Lagator İsmet LOKMAN Salih MEMECAN Metin PEKER Omar Perez Turtıan SELÇUK Grzegorz Szumowski Tonguç YAŞAR TC Başbakanlik Tanrtma FOTIU Kurulu Başkanlığı Itv Çankaya Beledıyesı Cumhuriyei DZMO graflktasanm GÜNEŞ * SÜYfttŞENİII • I H D I T I t l IMGE kllabcvı MESA SABAH SchUûĞ Ifefcüfîîan TC OJLT^yEnHZMBMMtjei <*?%&<' ( * 0 Adres; Karıkaturcuier uernefiı: Istanbuf Bûyükşehır Beledıyesı, Yefeoatan Sarayı Çıkışı Surtanahmet / Ib ı ANBUL T: Ü(^M) bi6 b(Jbi K VATAN »Kankaturcuıeroernegıöttnet net tr Ulusal kuw etlerın ba- şı, modern, laık Turkıye Cumhurıyetı nı kuran Atatürk'u. kılık kıvafet- le taklıt ederek başta va- sıyetını değıştırmedık mP Maaşlannı geçıcı bır su- re ıçın alamayan Avru- pa'dakı dın gorev hlennın paralannı bır tankata odet- tırmedık mı (bırkaç ay geç alsalardı açlıktan olecek- lerdı sankı)' 7 Bedev ı çadırlarında kendımızı aşağılatmadık mı 17 Ortaçağdakı gıbı uısan- lan yakmadık mı° Yasayı kaduk (değennı yıtırmış) hale getırerek eğıtım bu"lığını kımı yer- de açık, kımı yerde ortu- lu çığnemıyor muyuz 9 Şenat devletı peşınde olanlan blıt noktalara ge- tırmıyormuyuz 1 Omru boyunca onder yenne koyduğumuz, bı- ze Ataturkçuluk taslamış, artık evine kapanacağına, şımdılerde "Tarikatlann iyfleridevardır'" deme cü- retınde bulunan bınlen- nın, ıhanet boyutundakı budalalıklanna, bunama- lanna tanık olmadık mı9 Soygunculann soygun- lan yanlanna kâr kahnı- yor mu 9 Hırsızlar, suçlular ak- lanmıyor mu 1 tmam'hatıp olmak ama- cıyla o okullara gıdenle- nn her şeye el koyabılme- len ıçın yasal yenı duzen- lemeler yapılmıyor mu 9 Işın en korkunç yanı da teronst dev letlenn başını çeken dunyanın en bu- vuk dev şırme gucu. kan- lı emellenne alet edebıl- mek ıçın bızı "ılımh İs- laın devteti" yapmaya kal- kışmıyormu1 Varsıl taknnın Ulusal Kurtuluş Savaşı'ndakı gı- bı gıkı çıkmıyor, adeta ge- len ağam, gıden paşam demıyor mu9 Yanı ben ya- şamaya bakanm, otesı be- nı ırgalamaza getumıyor mu 9 Ben kanşmıyorum Yal- nızca tablo çızmeye ça- Iıştım sıze Kuv a-vı Mıl- lıye (ulusal guç) konusun- da karan sız venn Gunahı da sızın sevabı da 1 PENCERE İmamlık Kolay Şey Değil... "Kafayı yemek" deyışı bızım argonun dort dort- luk ıncılenndendır Insan kafayı yedıkten sonra ne olur? Sındınme geçer Ne var kı kafayı yemek kolaydır da hazmetmek dunyanın en zoriu ışıdır Kırk yıllık raylann ustune hızlandınlmış tren pro- jesı nedıı^7 Kafayı yemektır1 Ne demelı - Afıyet olsun Dıyemezsın kı ölenler, yaralananlar, sakat ka- lanlar ne olacaklar? • Tımarhanedekı delı, elıne çekıcı almış, çıvıyı sıvn tarafından değıl de tefs tarafından duvara çak- maya çalışıyormuş ötekı delı duruma mudahale etmış - Olmaz boyle şeyi - Ne var' - Yanlış yapıyorsun, senın elındekı karşı duva- nn çıvısı AKP ıktıdannın lıdertayfası geçmış ıktıdan eleş- tınyor "- Yanm yuzyıldan ben devlet demıryollanna bır çıvı çakılmadı " Doğrudur AKP tayfasının, ıktıdara geçer geçmez, demır- yollanna çıvı çakmaya kalkışması alkışlanacak bırgınşımdır Ama yanılgı nerede' Hazretler çıvıyı ters tarafından duvara çakma- ya kalkıştılar Sonuç ortada1 Içlennden bın ortaya çıkıp barı uyarsaydı - Arkadaşlar bu elınızdekı karşı duvann çıvısı 1 • IMF gorevlısı ımama sormuş - Içınden alındıkça buyuyen nedır? - Çukur' - Âfenn 1 Imamı Turkıye'nın başına getırmışler, IMF yet- kılısı yıne sormuş - ödendıkçe buyuyen nedır' - Borçi • Bektaşı'ye demışler kı - Turkıye'nın başına bır ımam geçtı 1 Baba Erenler - Yaaa demış, zaten vaktı gelmıştı, oyleyse buy- run cenaze namazına 1 • Imamın sonu gelmış, dostlannı çağırmış, vası- yetını dıle getırecek Demış kı - Bunca yıl Muslumandım, imamlık ettım, na- maz kıldım, kıldırdım, sıyaset yaptım artık sonum geldı - Pekı, ne ıstryorsun' - Hırıstıyan olmak 1 Herkes şaşırmış - Aman nasıl olur' Sen dını butun bır Muslu- manım dıye hava atmıyor muydun' Imam - Elhamdulıllah Muslumanım, ama artık so- num geldı, dın değıştınrsem bır Musluman değıl bır gâvur olur Bu fıkranın son gunlerde Islamcı çevrelerde dıl- den dıle gezdığı soylenıyor Oramiral Kemal KAYACAN (191^ - 1992) ANMA 12. YIL Mümtaı Komutan Emekli Oramiral Kemal KAYACAN'ı 29 TEMMUZ 2004 Perşembe gunu Saat 11 00 de Edımekapı Şehrtlıg ndekı mezarının başında anıyoruz AİLESİ TEŞEKKUR Annemız ve sevgılı eşım Feride Yener'ın anı oluşan amansız hastalığı sırasında bızden yakın ılgı ve moral desteğını esırgemeyen, ıhtryacımız olan şefkatı gostererek, acılı gunlenmızde kendısıne mınnettar kalmamızı sağlayan Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Hematolojı Anabılım Dalı oğretım uyelennden Prof. Dr. TEOMAN SOYSAL'a, llk gunden ıtıbaren hastamızı sağlığına kavuşturmak ıçın çırpınan Dr. HASAN ZERDALİ'ye, Uz. Or. CEM AR'a, Dr.CÜNEYTAKGÜL ve başta NİLÜFER KADER hemşıre olmak uzere hematolojı servısı çalışanlanna çok teşekkur edenz YENER AİLESİ