Katalog

24 TEMVIUZ 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIZI Siyasal yaşamının 30 yılını CHP'de geçiren Ecevit, yasaklann kalkmasından sonra yeni partisinin lideri oldu 'Babaocağı'ndanDSP'ye Ecevit'in /• aktif siyaset TÜREY KÖSE D SP, Turk siyasal yaşamına değışık bır partı modelı olarak gırdı "Demokratik soT, "ulusalsol" ve "inançlara sav gılı laikük" ka\ ramlannın one çıkanldığı DSP, hep "Ecevitler'in partisT oldu Ilk sozu de onlar soyledı son sozu de Partının kuruculanndan Sedat Akman a gore "politikacı mezarhğT olan DSP'den kımler geldı. kımler geçtı9 Ecevıtler ınatla, hırsla ve seçımlennden odun \ermeden, barajın altında gezınen kuçuk partılennı Turkıye'nın bınncı partısı yapmayı başardılar Meclıs kulıslennde, arkasında 2 mılletvekılıyle dolaşan Ecevit. geçen donem arkasında 135 mılletvekılını daha parlamentoya taşıdı Ardından, yeruden "baraj aJu" gunlere donuldu SlFIRDAN BAŞLAMA KARARI DSP'nın oykusu, Ecevıt'ın CHP deftennı kapattığı noktada başladı 6 Kasım 1983'te kendısını zıvaret eden eskı arkadaşlanna "CHP misvonunu tamamladL Arük yokum" dıyen Ecev ıt, yenıden başlama karan aldı Rahşan Ecevit, "Bülent, CHP'yi kucağında buldu. Yapısıyla. hastahklamla, örgütlenme hatalanyia. Duşundugu gibu veniden oluşturamanuştL Sade, sağhklı msana ulaşanıamışn" dıyordu Bulent Ecevit. genel başkanlık vaptığı partıyle ılgıh deften kapatma karannı \ ermekte tereddut etmedı Rahşan Ecevıt'e gore, DSP'nın kokenınde "öfke" vardı Rahşan Ecev ıt, Fikret Bila'nın Phoenı\ "Ecevit'in Yeniden Doğusu* adlı kıtabında o surecı şoyle anlatıyor "Bu mücadele azmi ve parti kurnıa fikrinin her şeye sıfırdan başlama karannın Hamzakov vardır. Hamzakov 'a gittiğimizin ertesi günüvdü galiba. Tesislerin komutanı Orgeneral Husnu Çelenkler odamıza geidL Bizi bir saJona davet etti. SaJonda Nazmıve Hanım ve Suleyman Demırel de vanh. Bize teİevizyondan Kenan EvTen'in konuşmasuu dinlettiler. Konuşmayı dinleyince ben öfkeJendim. Öfke dedigim o. Evren öyle bir konuşma vapıyordu kL. Siyaset \e tüm siyasetçiler için •çamur' diyordu. Çamur» Ne demek çamur? Her kesimde istisnalar çıkar. Ama nhe butun siyaset. bütün siyasetçiler çamur olsun? Öfkelendim. Düşündüm: Bütün çabaJanmız, gençligimizi, her şeyimizi verdiğımız sivasette sıfira uıdirilmiştik. Bütün biriküniıı üzerine sunger çekümiştL l steük çamur' olnıakla suçlanıvorduk. O zaman, dedim, sıfirdan başlanz biz de." 'DEMOKRATSOL' Ecevıtler "demokratik soT bır partı kurma hazırlıklarına başladılar Neden "sosyal demokrat" degıl de, "demokratik soT 9 Ecevit, Yaıkı dergısınde. 1984 yılında yayımlanan bır so\ leşıde bu soruya şu yanıtı venyordu -Beni sosyal demokrasüün tarihteld kökenleri değil çağdaş anlamı ve uvgulanıası ilgilendiriyor. Batıdaki sosval demokratlar, o tarihsel doktriner kokenlerin golgesinden, ipoteğinden ve tarüşmalanndan kendilerini koparmakta büyük gûçhık çekmişlerdir. Bu güçlükleri hâlâ bir ölçüde surmektedir. Kah bir Marksist aniayişı benimsevenler. onlan. sosyal demokrasiyi yozlaşbnnakia, sapormakla veya Marksizme ihanttie suçlamaktadırlar. (_)f ürkive'deki sosyal dem«krat akım. Marksizmden kavraklanmadığına gore, değindiğim tartemalann Ban'da bile anlamsızlaşıp yap&iaşüğı bir aşamada ortaya çıktığına gore. bdn sosyal demokrasinin tarihsel kökenkrine ilişkn tarnşmalar içine sunıklenmemizin gereği yoktır. O nedenle ben, Türkiye'deki sosyal dem>krat hareketi 'demokratık sol' olarak adtaıdırmakta başından beri yarar görüyorum. Bı Wndimize özgu akımın, kitapta pek veri buluımav an \e kitabi volcularuı diline rutsak ohnaacak bir terimle demokratık sol" terimiyle beirenmesini daha uygun buluyorum.(._)Ddnci nedeı de şu: Bizim sosyal demokrasi anlayışımız. ek>n)mik demokrasivi de daha başından beri içtrnektedır. Onun için sosval demokrasinin ötesnde, ama onun doğal sonucu ve gereği olan ekHomik demokrasivi de kapsar biçinıde • derokratık sol' terimini kuÛanıyorum. Bir başka de-~\te Turk demokratik solu. sivasaJ demokrasiyle veseval demokrasıvle bûiıkte, ekonomik dcnukrasiyi de amaçlamaktadır." 1 Mayıs 1986'dagerçekleştınlen ıkıncı kuruular kurulu toplantısmda "Doğal Genel Bsştan" Bulent Ecevıt, Rahşan Ecevıt'ın davetlısı o.iix DSP kursusunden konuştu "Yasakh" Büat Ecevit, "Bütün vasaklar kalksın" dedı D P. 1986 yılında yapılan ara seçımlerde barajı aşpvieclıs'e mılletvekılı sokamadı SHP'den ıstıf.ederek Halk Partısı'nı kuranlar 76 saat soan DSP'ye katılma karan aldı Boylece, DİFnın 20 mıllervekılınden oluşan bır grubu ollı. Halkçı Partı'den aynlarak daha once Dilve katılanlarla bırlıkte DSP'nın mılletvekılı sanı25'eçıktı. YAIIN: DSP'de Ecevit'siz dönem (Fotoğraflar: CUMHURİYETARŞÎVİ) ^ D SP, 29 Kasım 1987 erken seçimlerinde yüzde 8.5 oy oranıyla barajın altında kaldı. SHP'nin yüzde 24.7 oy aldığı seçimler öncesinde "bir bölen" suçlamalanna hedef olan Ecevit, bu sonucu içine sindiremedi. Eşi Rahşan Ecevit'le birlikte aktif siyaseti bırakmaya karar verdi. DSP Genel Merkezi önünde ölüm orucu, bayılmalar, intihar girişimleri, ağlamalar Ecevit'in fikrini değiştirmedi. (solda) Ecevit'in istifası1 r \ Q ^7 vılında yapılan referandumla Js O / siyasal vasaklann kalkmasın- dan sonra, "doğal lider" Ecevıt "resmen" DSP genel başkanı oldu Ancak, 29 Kasım 1987 er- ken seçımlennde DSP yuzde 8 5 oy oranıv la ba- rajın altında kaldı SHP'nin yuzde 24 7 oy aldığı seçimler oncesınde "bir bölen" suçlamalanna hedef olan Ecevıt, bu sonucu ıçıne sindiremedi Eşı Rahşan Ecevit'le bırlıkte aktif siyaseti bırak- maya karar verdı Seçımın ertesi gunu karannı açıkladı DEMIREL: CERI DONUN SHP Genel Başkanı Erdal İnönu. "Önce onu ve butun DSP'yi SHP'je davet etmek Lstedim. Sonra. vanhş an- laşıhr dive vazgeçtim. Karanna savgı duvduğumu söylemekle vetindim" dedı Donemın D\T Genel Başkanı Suleyman Demirel de, "Çok üzül- düm. Kendisinin çekilmesini büyük kayıp sayanm" dıvordu Ecev ıt'ın eskı hukumet ortağı, Refah Partısı Genel Başkanı Necmettin Erbakan ıse kendısını zıv aret ederek "Geri dönün" çağnsı yaptı DSP Genel Merkezı onunde olum orucu, bayılmalar. ıntıhar gı- nşımlen, ağlamalar Ecevıt'ın fıkn- nı değiştirmedi 2 Aralık 1987 gu- nü merkez karar ve \onetım kuru- lunutoplantıvaçağırdı Istıfasını ılettıkten sonra partılılere şoyle seslendı "1960'lardanberiengel- lemelerin en öndeki hedefı olarak yaşıjorum. Gözjaşı vok, olum orucu yok. Dünya>^a kendimizi kanıtlamak için dipdiri avakta durahm." DSP yonetımı v e orgutlennın yoğun "* baskılan uzenne Ecevıt ıstıfasını resmıleş- tırmedı 7 Mart 1988 gunu toplananan DSP Olağan Buyuk Kongresı'nde goz\aşlan arasında genel başkanlığı bıraktı Necdet Karababa genel başkanlığa seçıldı Ancak Karababa. on a\ sonra 27 Aralık 1988 gunu ıstıfa ettı 5 Ocak 1989'da Ecevıt gen dondu Ecev ıt, neden çekılmıştı ve neden donmuştu0 Bu konuda gazetecılere şunla- n soyluyordu "\ktifpoHtikavıbu^kmakpoliti- kadan tümüyie avnimak değüdir. Ben mevTİ de- ğiştirivorum. Benzetmek haddim değil ama Ata- turk Kurtuluş Savaşf nda Poladıva kadar çekildı ama sonuçta savaşı kazandj." ' B A R A J ALTI'NDAN 136 MILLETVEKILINE 20 Ekım 1991 seçımlennde DSP barajı geçtı ve 7 mılletvekılıvle Meclıs'e gırdı CHP'nın yenıden açılması surecınde uzun tartışmalar ve pazarlıklar yaşandı Ecevıt, "DSP bir bakuna benim evladım gi- bi, ama siyasal yaşamımın 30 yıhnı CHP'de geçiraü- şim, miDervekili olarak, genel sekreter, genel baş- kan. başbakan olarak; o da benim için tüm sivasal eğitimimi aldı- ğım bir baba ocağı gibi" dıyordu Sonuçta 9 Eylul 1992'de'CHP açıldı ve DenizBav1<aJ genel başkanoldu Bunun uzenne Hasan Akyol, Mehmet Sevıgen, Hasan Basn Eler, CHP'v, e geçmek uzere ıstıfa ettıler Nami Ça- ğan da ıstıfa ettı ancak CHP'ye geçrnedı DSP'nın 3 mılletvekılı kaldı Bulent Ecev ıt, Hüsamerfin Ozkan ve Erdal Kesebir 1995 seçımlen oncesınde bu kez CHP'den kopmalar başladı Adres, DSP'ydı Yıllardır "bir bölen" suçlamalanna hedef olan DSP, 1995 seçımle- nnde yuzde 14 7 ıle solun buyuk partısı oldu Ecevıt'ın arkasında artık 74 mılletvekılı var- dı DSP. 18 Nısan 1999 seçımlennde yuzde 21 71 ıle bınncı partı oldu CHP barajın altında kalmıştı DSP'nın mılletvekılı savısı ıse 136 ıdı 'PoLITIKACI MEZARLICI' DSP'den kımler geldı, kımler geçtı*7 Ecevıtler'ın arkasında "küskün, kırgm, mahkemetik" olduklan geruş bır "esld" DSP'lıler ordusu var HaBl Tunç, Murta- za ÇettkeL Sedat Akman. Necdet Kara- baba, Celal Kürkoğlu. Erdal Kesebir. Haluk Özdalga, Seyfettin Gürsei Sema Pişkuısut, Rıdvan Budak. Mumtaz Sov- saL Mehmet Sevigen ılk akla gelen ısım- ler AtiDa Akar, "Öteki DSP - Ecevinerin Gayıi Resnıi Öyküsü" adlı kıtabında ba- zı "eskj" DSP'lılerle goruşmuş Bunlann değerlendırmelennden seçtığımız bazı bolumler şoyle Murtaza Çelİkel: DSP'ye uye olunmaz, herkes kendını DSP'lı zanne- der. dıye bır espn yapmıştım Çunku bızım ı • * DSP'dekıkapalıdevreyonetıcılıkbıçımı- i' _ i / ' mız DSP'lılen değil. kamuoyunu rahatsız edıyor DSP'lıler rahatsız olsalar sorgularlar Sedat Akman: DSP. pohtıkacı mezarhğıdır )Kayıtlar getınlıyor Mesela 3 bın kayıt var. çoğu elenmış, 500 tanesı kabul edılmış Şuphelı gorduk- lennı sokmuyorlar Defter, ka\ıt yok HalİI TUIIÇ: Ecevıt toplumu aldattığı gıbı. benı de aldatmış O ezıklığı duydum, yanılmışım. hata et- mı^ım ona ınanmakla Necdet Karababa:(Ecevıt soyadını taşımayan tek genel başkan) Elımın altında bır uye kayıt deften bıle yoktu ( ) Her şeyı Bulent Ecevıt hazırlıyordu Bunlann denmemesı ıçın ben orgut ışlenne kanşmı- yorum. dıyordu Bu orgut ışlennı Rahşan yapıyor, dı- yordu Paratoner olarak Rahşan Hanım kullanılıyordu Bana gore Rahşan Hanım'ın çok buyuk sıyası bınkımı yoktur Rahşan Hanım ıspıyon ve katalog meselesını çok ıvıyurutuyordu Erda'l Kesebir (Ihraç edılen 'ÇüeÇiçeği') Bulent Be\ gerçekten durust bır ınsan Ama sevgısını dışa vur- mayan bır ınsan ( )Bulent Bey'ınçozemedığımtekgı- zı, tankatlara bu denlı sokulması HalUk ÖZdalga: Bulent Ecevıt modelının Turkı- ve'de hem sağda, hem solda butun partılere kotu or- nek oluşturduğunu goruyorum Ecevit'in adayı zeki Sezer ^Gölge başkan ohııaııı^ DSP Genel Başkan adayı Ze- ki Sezer, Bülent Ecevit'in parti okulunda ders vereceği- ni, kendisinin "fikirsel, proje katkılarından da yarariana- caklarını" söyledi. Sezer, "So- lun evrensel ilkelerini kucak- layan, Türkiye gerçeğine uy- gun bir yerli sol felsefe mirası devralıyoruz. Bunu zenginleş- tireceğiz" dedi. ANKARA - DSP Genel Başkanı Bülent Ece- vit'in adayı Zeki Sezer, "Gölge genel başkan ol- mam. Akhğım işi iyi yapanm. Bu konudaki id- diaiar hem bana hem Ecevitler'e haksızhk" de- dı Sezer, "Ecevit karizmasının mirasıru dev- raldığuu. onun birikimi ve ışıgıvla yoluna de- vam edeceğuıi" soyledı Sezer, Cumhunyet'ın sorulannı yanıtlarken adaylığmı açıkladıktan sonra rum Anadolu'yu dolaştığını v e çok sıcak ılgı gorduğunu soyledı "Halk, DSP'yi özlemiş. DSP'nin hakknu tes- tim etme noktasma gelmiş" dıyen Sezer, "Ecevit daha önce veh'aht gostermeyeceğini söyledi, daha sonra fikrini değiştirdi. Bu tu- tum, parti içi demokrashe uvgun mu" sorusu- na şu yanıtı v erdı "Daha önce, niye verine bi- rini yetiştirmiyor, diyorlardı. Yeştirdim işte, di- yor. Sımıtıs, Papandreu'ya devredince, bize de örnek olsun denhor. Ecevit tav sive edince tep- ki gösteritiyor. Demokratik hak, sadece Ece- vit'e karşı kullanılan bir hak mı? Ecevit, bu hareketin kurucusu. Doğal hakknu kullanarak bir tavsivede bulundu." ' D s P HALKIN TA KENDİSİ' Sezer, rakıplennın "DSP'yi halka açacagız" vaatlenyle dıle getınlen eleşrınlere "DSP, hal- kuı ta kendisidir. Şu söyleniyorsa, evet, dışandaçok fazlagürültü çıkarma- / dık.Tavn- / mızfark- I hydı. Kurul- taydan sonra ^. benbü- ' tünül- keyi do- laşaca- ğnn.Ge- niş bir kad- romuzola- cak.Hemüre- tim yapacağız hem de üretimimizi halka anlatacağız" karşıhğını v erdı Sezer, lıs- tesınde hem orgutun, hem de uzman ısımlenn yer alacağını vıırguladı 'HERKESLEÇALIŞIRIM' Kurultaydan guçlenerek çıkacaklannı kayde- den Sezer, sozlennı şoyle surdurdu "DSP, Türkiye için önemli. Ulusal duruşu en sağlam parti. Kurultavdan biriik ve beraberiik içinde guçlenerek çıkmak önemli. Şukru Sına Gurel, genel başkan seçilirse benimle çahşma- yacagmı söylüvor. Ben partiliyim. durum ne olursa olsun herkesle çahşırun. Bu partiyi kim- seje bırakıp gitmem." Sezer, Ecevıt'ın partı okulunda ders verece- ğını, kendisinin "fikirseL proje katkılanndan davararlanacaklannı" sovledı Sağlıklı. guçlu bırmıras devralacakJannı vurgulayan Sezer. "Sohın evTensel ilkelerini kucaklavan. Türkive gerçeğine uvgun bir yerli sol felsefe mirası dev- rahyoruz. Bunu zenginleştireceğiz'' dedı 'KURULTAYLAR PARTISI OLMAYIZ1 Sezer, "Ecevitier'in golge genel başkanı" olacağı eleştınlenne "Bu: hem Ecevitler'e, hem de bana büyük haksızhk. Ben aldığun işi iyi yapanm. Gölge genel başkan olmam" kar- şıhğını verdı En guçlu adaym kendısı ol- duğunu savunan Sezer, "Ben örgütün ta ken- disiyim, vicdaruyım. Kimse spekülasyon v ap- masm" dedı Sezer, "Parti içinde bazı gruplar asü hesaplaşmayi bir sonraki kurultava er- tehyor. Yeni kurultaylar olur mu" sorusuna da, "Göriirüz. Biz CHP gibi olmavız. Gerektiğinde kurultay olur ama kurultaylar partisi olmayız" yanıtını verdı.