Katalog

10 I..Ü.N.DEN B U G Ü N E Cumhuriyet SPÖK Trabzon Lisesi futbol Takımı, Türkiye Futbol Şampiyonası'na katılıp başarıyla mücadele etti. Hayri Gür, Karadeniz futbolunun temellerini atan isim oldu Trabzon'un spordaki gururuÖMER GÜSER Gür, Trabzon üsesi'nde öğretmendi. Mayri Gür, 1939yılında Trabzon Lisesi'ne atanır ve 38 yıl görev yapar. Emekli olduktan sonra ise futbol hocalığına devam eder. a spor önemli bir y©r tutar. Özellikle de futbol yaşamın bır parçasıdır. Trab- zon'u, meşin yuvarlak hakkında konuş- turan iseTrabzonspor'dur... Bordo-Mavili takımın kuruluş aşa- masında iki amatör takımın yeri çok büyüktür. Trabzonspor'un temelinde idmanocağı ve Idrnangücü takımlarının birbirleriyle olan rekabetlerinden ve şampiyonluk savaşımlarından kalma bir dinamizm bulunur. Kentle bütünleşen bu takım 10 yıllık bir dönemde 6 kez Türkiye Birin- ci Ligi Şampiyonluğu'nu kazanınca ve bu takım bir Anadolu takımı olunca, bu başarı tartışılır... Nasıl kazanılmıştır bu başarı. Bilmezler kı Trabzon'da Cum- huriyet kurulmadan kulüpler kurulmuş, lig maçları oynamıştır. Idmanocağı'nın kuruluş tarihi 20 Ocak 1921, Idmangü- cü'nü ise 10 Şubat 1921 'dir... Pek kim- se bilmez ki bu iki takım olimpiyatlara dahi sporcu gönderebilmiştir. 1942 Pa- ris Olimpiyat Oyunları'nda Türkiye'yi temsil eden Süleyman Kuğu, Trab- zonsporlu'durve olimpiyatlara İdmano- cağı forması ile katılmıştır. Trabzon'da futbolun öncüsü ise Hüseyin Avni Aker'dir. Ve bir de Be- den Eğitimi Öğretmeni Hayri Gür... Hayri Gür, 1939 yılında Trabzon U- sesi'ne atanır. 38 yıl boyunca Trabzon Lisesi'nde görev yapar. 1978 yılında emekli olur. Trabzon Lisesi futbol takımı Tür- kiye Futbol Şampiyonası'na katılınca, Hayri Gür hem futbolcu hem de futbol hocası olarak hizmet ederTrabzon'a... Asırlık Istanbul takımları Fener- bahçe, Galatasaray ve Beşıktaş'ı ken- dı saha ve seyircisi önünde yenerek 10 yıllık bir sürede (1975-1984) kazanılan altı lig şampiyonluğu... Doğu Karadeniz'de, Ordu-Rize, Artvin'de bile lise yokken, Trabzon'da lise ve beden terbiyesı öğretmeni var- dır... Hayri Gür, Izmirli... Trabzon'da spora damgasını vuran Hayri Gür, 85 yaşında... Trabzon, çok eski tarihlerde kurul- muş, sosyal ve kültürel yaşamındaki renklilik ile önde gelen bir kent. Fatih Sultan Mehmet'in fethettıği, Yavuz'un valilik yaptığı ve Kanuni Sul- tan Süleyman'ın doğduğu kent. Şimdi ise akıllarda Gür'ün hediyesı futbol var. Saha direkler arasına kurulan donanma ampulleriyle aydınlatılmıştı 65 yıl önce Taksim'de ilk gece maçı ABDÜLKADÎR YÜCELMAS1 raksim'de 1812 yılında inşa edilen topçu kışla- sı 1923 yılında stada dönüşmüş ve Türk takımları bu statta futbol oynamaya başlamış- tı. 26 Ekim 1923'te, Cumhuriyetin ilanından 3 gün önce de bu statta Türkiye, Romanya ile tarihinin ilk ulusal maçını yap- mış ve bu maç 2-2 bitmişti. Tarihi Taksim Stadı bir aske- ri kışladan stada dönüşmesine kar- şın dört köşesindeki kulelerıyle ba- kıldığında pek stada benzer bir ya- nı olmasa da yine de Türk futbolu- na 1940 yılına kadar hizmet vermiş- ti. 9 Eylül 1939 Cumartesi günü; statta öylesine bir hareket vardı ki... Koşuşanlar, ellerindeki kovalarla kireç taşıyan genç işçiler, sandal- yetaşıyan çocuklar, kurulan direk- lerin arasını ampullerle donatan elektrik personeli... Hanımlar, bey- ler, düzgün kıyafetleri ile sandal- yelerine oturmaya hazırlanıyor, çe- kirdek leblebi satan çocuklar ara- lara girerek mallarını satmaya ça- lışıyorlar. "Haydieğlencelik amca- lar". Herkes heyecanlıydı, çünkü Taksim Stadı'nda ilk kez bir gece maçı yapılacaktı. Saat tam 21 'de Fenerbahçe ile Beyoğluspor takımları sahaya çıktılar. Ama yine de sandalyedekilerin sahadakileri pektanıdıklarını söylemek olası de- ğil. Ancak futbolcular birbirlerini hem tanıyorlar hem de birbirleri ile şakalaşıyorlar. Kireçli suya batınl- mış topu ve Kireçle çizilmiş çizgi- leri kontrol eden hakem Şazi Tez- can (sonra Inönü Stadı müdürü ol- du) maçı başlattı. 0 da ne... Birkaç vuruştan sonra kireçleri dökülen top oyun dışına çıkarılıyor, yeniden kireçli suya batırılarak kuruması için dızi halinde bekletilen kireçli topların en sonuna konuluyor, ki- rece bulanmış başka bir top oyu- na sürülüyordu. Ve tabii 90 dakika- lık maç uzadıkça uzuyordu. 65 yıl önce Taksim Stadı'nda- ki ilk gece maçında Beyoğlus- por'u 4-2 yenen Fenerbah- çe'nin gece kadrosu şöyley- di: Irfan Denever-Lebib El- mas, Şevket Soley-Hayati Öney, Ali Rıza Tansı, Fa- ruk Hızer-Fikret Kırcan, Semih Ancan, Fikret An- can, Basri Taşkavak, Or- han Menemencioğlu. Ohan Menemencioğ- lu (Valek Orhan) bizim Kırk- pınar ekibinin de başı ol- muştu yıllar sonra, gözle- rini kırpar, gözündeki ra- hatsızlığı gizlerdi. "Oğlum biz Taksim'de gece maçı oynamış adamız, şimdi körmü olduk" diye de et- rafına laf atardı. 1939'dayapılan ilk gece maçından sonra or- ganizatörler bir ikinci kez cesaret mi edemediler, yoksa bu iş çok pahalı- ya mı patladı bilemeyiz, gece maçlarına son verildi. Kilyos sahilleri deniz tutkunlarınm hücumuna uğrayacak. İstanbul'da yüzme günleri 23yıl gece maçına cesaret edilemedi IIk gece maçından 23 yıl sonra Inönü Stadı gece maçlarına kavuştu. Avrupa'nın tanınmış şirketleri birbirleri ile yanşırcasına ihaleye girdiler ve 28Mart1962 gecesi plonlar yanmaya başladı. 14TEMMUZ2004 % Xıl 1962'de yani ilk gece ma- ı f çından 23 yıl sonra Inönü Sta- f dı gece maçlarına kavuştu. Avrupa'nın tanınmış şirketleri birbirleri ile yanşırcasına ihaleye girdiler ve 28 Mart 1962 gecesi plonlaryanmaya baş- ladı. Ancak plonlann iyi ayarlanmaması nedeniyle sahanın kimi yerleri çok, kimi yerleri az aydınlanınca gece maçını he- yecanla bekleyen seyirciler homurdan- maya başlamıştı. Sigorta attı, stat karanlığa gömüldü Az sonra da ampuller teker teker patlamaya başlayınca işin tadı kaçmış- tı. Daha sonra da Inönü Stadı'nın sigor- tası atınca stat toptan karanlığa gömül- müş, çakmak ve kibritler ortaya çıkmış- tı. Plonlarin yeniden yanması için am- pullerin soğuması beklenirken tribünler kendilerine başka oyunlar bulmaya baş- lamışlardı, gece maçı futbol gösterisin- den çıkmış karagöz perdesine dönüşmüş- tü. Ama her şeye karşın arka arkaya iki maç oynanmış ve Fenerbahçe, Kasım- paşa'yı 3-2; Yeşildirek, Vefa'yı 1-0 yen- mişti. Ertesi gün gazeteler "Karanlıkta futbol" başlıkları aftında olayı karikatürize etmişlerdi ama futbol ondan sonra gece maçlan ilefutbolseverlerin yaşam biçimine dönüşmüştü. üzmeyi sever misiniz? Denizleboğuşmayı, su- ların sizi kaldırmasını, ayağınızın yerden kesilmesini... Pe- ki ya denize karşı zafer kazanma duygusunu? Biryerden biryeresa- dece kendi çabalarınızla gttmek ve büyük bir mücadelenin sonucun- da karaya ayak basmak. işte yüz- me genelde insanda böyle bir duy- gu uyandırıyor. Milyonlarca yıldır in- sanların bir spor ya da gereksinim olarak baktığı yüzmenin birçok fark- lı stili bulunuyor. Günümüzde olimpik bir spor dalı olarak büyük taraftarı bulunan bu spor, kelebek, kurbağalama, sır- tüstü gibi çeşitli bölümlereaynlırken. havuzun dışında yapılan organizas- yonlar da ilgiyi üzerinde topluyor. Türkiye YüzmeYaz Kupası Geçen hafta ülkemizin en bü- yük yüzme şampıyonalarından biri İstanbul'da Ataköy Açık ve Kapalı Yüzme Havuzu'nda gerçekleştiril- di. Turnuva boyunca 12 dalda re- korlar kınlırken, turnuvaya adını yaz- dıran takım 12 kupanın 11 'ini evine götüren Fenerbahçe oldu. Yüzmenin üç ası Fenerbah- çe, Galatasaray ve İYİK bu yıl Are- na firmasının sponsorluğunda ger- çekleştirilen şampiyonada yine bü- yük bir çekişmeye girdiler. Ancak Ga- latasaray'ın gerek kulüp olarak ya- şadığı maddi sıkıntılar, gerekse olimpiyatlara hazırlanan sporcula- rın turnuvaya fazla katılmamas/ alı- şılmış rekabetin eskisine göre sö- nük geçmesine neden oldu. Boğaziçi 2004 Öte yandan 18 Temmuz Pa- zar günü Boğaz'da bir yarış daha var. Son 16 yıldırTürkiye Milli Olim- piyat Komitesi tarafından düzenle- nen Avrupa'dan Asya'ya Uluslara- rası Boğaziçi Yüzme, Kürek ve Yel- ken Yarışları pazar günü saat 10.00'da Fıratpen'in sponsorluğun- da gerçekleştirilecek. Her yıl olduğu gibi sporcula- rın güvenlıği için boğaz, yarış saat- lerinde deniz trafiğine kapatılacak. Yine güvenlik nedeniyle sadece 300 yüzücü bu yanşa katılabilecek. Kiteboard World Tour Kiteboard World Tour'un 6 ayaklı dünya kupası serisinin Istanbul ayağı Kilyos Burç Beach'de gerçekleştirildi. Dünyada en yeni dalga sporu olarak nitelendiren, Windsürf'ü andıran, ancak yelken yerine "kite" adı verilen ve uçurtma ile paraşüt arası bir ekipmanla rüzgar kontrolüne dayalı bir board sporu olan "Kiteboard" sporseverlerin yoğun ilgisi ile karşılaştı. (Has-ka@ superonline.com) Çağdaş Gelişim İçin Fakülteler Türk spor yükseköğrenimi, 4 yıl- lık lisans düzeyine ulaşmak için 43 yıl beklemiştir. Selim Sım Tarcan'ın Mil- li Eğitim çevresınde gösterdıği yoğun gayretlerle 1932 yılında üç yıllık bir meslek okulu olarak öğretime açılan Gazı Eğitim Enstitüsu Beden Eğitimi Bölümu, 1975 yılında spor akademı- leri açılana kadar bir meslek okulu olarak görevini surdürmüştür. Ancak Alman ekolüne bağlı kalarak. lise üze- rine ıkincı bır meslek lisesi şeklindekı yapısını, diğerakademik alanlann ge- lişimine paralel olarak gelıştirememiş- tir. Bu durum, büyük umutlaria açılan, Türk sporakademilerinm zayıf biraka- demık temelle yaşama geçmesine ne- den olmuştur. Gelışım ıçın gösterilen bireysel gayretler genellıkle alanın dı- şındaki meslek gruplarının iyı niyetle- nnden ıleri gidememiştır. Türk spor yukseköğrenimınin akademik gelişimı YÖK yasası ile baş- lamıştır denilebilir. Çünku bu yasayla akademik yapılanmada spor eğitimi, diğer disiplinlerte eşıt bır disıplın hali- ne gelmıştır. Yasa oncesinde Türkı- ye'de spor bilimlerınde yuksek lısans- doktora ancak başka bilim alanlann- dagerçekleşebilırdı. Eğitim enstitüle- rindeöğretimelemanlığıyapan.yıllann - yurtdışındaeköğrenimgöımüşhoca- ) lan, akademik yapı ıçinde üniversite mezunu bile sayılmıyorlardı. Spor yüksek öğrenıminın aka- demik gelişmesi, YÖK yasasından sonra da kolay olmamıştır. Akademi- lenn altyapısında olduğu gibi yeni üni- versite yapısı ıçinde büyük gelişim zorluklan yaşanmıştır. Dünya spor yük- sek öğrenımi hızla gelişırken akade- mik altyapısı hazır olmayan Turk spor bılımı, spor eğitiminden gelen araştır- macılann eksiklığinı yaşıyordu. Türk spor bilimi bugunkü gelışıminı önce YÖK yasasına, sonra da bu alanda - emek veren ve spor eğitimi dışından gelen özverıli öğretım üyelerine borç- ludur. 1982 yılında YÖK yasası ile spor yukseköğrenimı, bir spor üniversitesi konumunda olan sporakademıleri ve yuksek öğretmen okuluna dönüşen eğitim enstitulerinin beden eğıtımı bo- lümleri birleştirilmesi ile fakültelere bağlı bir botüm haline gelmiştir. Aka- demiler için bu büyuk bır geriye do- nüştü. Çünkü dünyada çoklu disıplin- ler halindeki gelişime ayak uydurma- ya çalışan akademıler yine 50 yıl ön- ceki benzer "öğretmen yetiştiren bir bölüm"e dönuşmüştur Buna karşın bu değişım.sporyükseköğretimininaka- , demık altyapısının gelişimıni hazırla- * mış ve spor eğitiminden gelen akade- mik kanyerlı öğretım elemanlannın art- masını sağlamıştır. Spor yüksek oğreniminın fakül- teleşmesinin ilk adımı olan Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulları', 1992 yılında rektörlüklere bağlı fakülte yet- kılerine sahıp olarak kuruldu. Üç bö- lümle başlayan bu yuksekokul yapı- lanması günümüzde beş bölüm ve al- tı anabilim dalına ulaşmıştır. Dünyada ve ülkemizdekı bu gelişmeler, sporbi- limleri alanının artık 'Fakülte yetkileri- ne sahıp yuksekokul' yapısını aştığı- ,. nı açıkça ortaya koymaktadır. Spor '.^ Yüksek oğrenımı artık sadece Beden . Eğitimi Öğretmenlıği, Antrenörluk Eği- •, timi, Spor yöneticıliğı ve Rekreasyon Liderliği bolümleri olan bir meslek yük- 1 sekokulu değıl Sağlık bilımleri. Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler enstitüle- rinde yüksek lisans, doktora prog- \ ramlarıyla araştırma etkinliklenni yü- rütmektedir. Bu bağlamda spor alanı ülkemızde de farklı bilımlerin destek- ledıği fakat kendine özgü yeni bilim alanları oluşturmuştur. Öyle kı Alman- ya'da, Bulgaristan'da, Macaristan'da - fakülte bir yana spor yüksek öğreni- " mı, bağımsız bir üniversite yapısında • hizmet vermektedir. Bugün ülkemızde 13 Eğitim Fa- .' kultesıne, 1 Fen Edebiyat Fakültesı- ne. birsağlık bilimleri fakültesine bağ- lı bölüm, 37 Spor Yüksekokulu, 2 Spor - Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu . olmak üzere 5 farklı kurulusa bağlı ve çoğu beden eğitimi öğretmeni yetiş- tiren 54 Spor Yukseköğretim progra- mı veren kurum bulunmaktadır. Bu kurumlar bu yıl 48 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliğı bölü- müne bın 895, 26 antrenörluk eğitimi bölümüne bin 205,21 Spor Yönetici- liği bölümüne 950,7 Rekreasyon bö- lümüne 268 ve 3 spor bilimleri bölü- müne 68 olmak üzere toplam 4 bin 386 öğrenci alacaktır. Bu programlarda2004 yılı itiba- riyle 20 bine yakın öğrenci öğrenim gor- mektedir. Bu, her yıl bu kurumlardan 4 bin civarında uzmanın mezun ola- cağı anlamına gelmektedir. Şüphesız böylesine bir kapsa- ma sahip olan spor yükseköğrenimi, gittikçe gelişırken bazı çözülebilirso- runları da kendı içinde geliştirmekte- dir. Gelecekyazımızda Türk spor yuk- seköğrenimınin çözülesi sorunları ile gelişim önerilerımizı sunarken 'Niçin Spor Bilimleri Fakültelerı' sorusuna yanıt bulmaya çalışacağız. SAYI 35