Katalog

14 TEMMUZ 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Borçlann yeniden yapılandınlmasına ilişkin düzenleme nedeniyle seçimden sonra hiç ödeme yapılmadı Belediyeleraffi beldediEMÎNE KAPLAN ANKARA - Kamu kurum ve kuru- luşlanna 19 katrilyon lira borcu bu- lıınan belediyelerin, Belediye Yasa- sı'ndaki borçlann yeniden yapılandı- nlmasına ilişkin düzenleme nedeniy- le 28 Mart seçımlerinden beri hiç ödeme yapmadığı ortaya çıktı. CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçe- bi "Böyle bir düzenkme olursa bele- diyeler borcunu hiç ödemez. Tasany- la tahkim siirekli hale getirüdi Ardk bdediyeler, kamuya borcunu ödemek yerine alacaklanndan silinmesini iste- yecektir" dedi. Hamzaçebı, Bakan- İar Kurulu'na borçlan silme ve tak- sitlendirme konusunda yetki verilme- sinin ise anayasaya aykın olduğunu bîldirdi. AKP hükümeti, Belediye Yasa- sı'yla belediye borçlannın yeniden yapılandınlması kapsamında Bakan- İar Kunılu'na belediyelerin borcunu indirme, taksitlendirme, faiz ve ceza- • CHP'li Hamzaçebi, getirilen düzenlemelerle hiçbir belediyenin borcunu ödememesinin yolunun açıldığını vurguladı. Hamzaçebi, "Artık belediyeler kamu kurumlarına olan borçlannı ödemezler, alacakJanndan silinmesini isterler" diye konuştu. lannı silme konusunda yetki verdi. Bu düzenleme nedeniyle "af" bek- lentisi içine giren belediyelerin 28 Mart seçimlerinden beri hiç borç öde- mesi yapmadıklan belirtildi. Veto beklentisi Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Se- zer'in II Özel Idareleri Yasası'nı ve- to etmesı nedeniyle Belediye Yasa- sı'nı da veto edeceğine kesin gözüy- le bakıhyor. Sezer'in veto etmesi du- rumunda yasanın TBMM'de ikinci tur görüşmelerinin yeni yasama yılı- na kalacağı belirtilirken yasa yürür- lüğe girinceye kadar belediyelerin borçlannın katlanacağı ve kamunun zarannın daha da artacağına dikkat çekiliyor. CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi. yasada getirilen düzen- lemelerle hiçbir belediyenin borcunu ödememesinin yolunun açıldığını vurgulayarak belediye borçlanrun ka- mudan alacaklanyla mahsuplaşma- sına ilişkin hükmün de tahkimı sü- rekli kıldığına işaret etti. Hamzaçebi, "Arök belediyeler ka- mu kunımlanna olan borçlannı öde- mezler, alacaklanndan sinnmesini is- terler" diye konuştu. Hamzaçebi, borçlann indirilmesi, taksitlendiril- mesi ve silinmesi konusunda Bakan- lar Kurulu'na yetki verilmesinin de anayasaya aykın olduğuna işaret etti. CHP millervekili Hamzaçebi, bunun ancak yasayla mümkün olabileceği- ni söyledi. CHP tstanbul Milletvekili Kemal Kıbçdaroğlu, af beklentisinde olan hiçbir insanın yükümlülüklerini yeri- ne getirmeyeceğini vurgularken "MaBye Bakanı, vergi affinı getirir- ken 'Bu mali alandaki son af düzen- lemesidir' demiştiAncakondan son- ra 10'un üzerindeaf ya da indirim dü- zenlemesi çıktı. GüveniKr ounadıkla- n da ortaya çıktı" diye konuştu. Bakanlar KuruhTna geniş yetki Belediye Yasası 'nın ilgili maddele- riyle, belediyelerin borçlannın yeni- den yapılandınlmasında BakanJar Kurulu'na geniş yetki verildi. Tasan- da belediyelerin 31 Mayıs 2004 tari- hine kadar olan borçlan mahsuplama kapsamına alınırken önergeyle bu sü- re 1 ay daha uzatılarak 30 Haziran'a çekildi. Buna göre belediyelerin ka- mu kurum ve kuruluşlanna olan ka- mu ve özel hukuka tabi alacakJan, bunlann diğer kamu kurum ve kuru- luşlanna olan borçlanna karşılık ol- mak üzere yasanın yayınını izleyen 6 ay içinde mahsup edilecek. Borç ve alacaklann kapsamı bütün ceza ve fa- izleri kapsayacak şekilde genişletilir- ken mahsuplaşma dışındaki borçlan- nın da genel bütçe vergi gelirlennden her ay aynlacak payın yüzde 40'ını geçmemek üzere kesinti yapılarak tahsili sağlanacak. Bu maddeye göre yapılacak mah- sup ve kesinti işlemleri, bütçe kanun- lan ile ilişkilendirilmeksizin beledi- ye ile yeni oluşturulacak uzlaşma ko- misyonu tarafından belirlenip Hazi- ne'den sorumlu Devlet Bakanı'nın önerisiyle Bakanlar Kurulu tarafın- dan karara bağlanacak. Bakanlar Ku- rulu aynca, ilgili belediyenin borç ödeme kapasitesini dikkate alarak ödenecek tutarlan taksitlendinneye, taksitlendirilen kısmına yasanın yayı- muu izleyen günden itabaren zam ve faiz uygulatmamaya yani silmeye, bu borçlann cezalannda indirim yap- maya yetkili olacak. ALMANYA İLE FARKIMIZ 10 KATA ÇIKTI Büyüyomz ama uçurum da artıyor ANKARA (ANKA) - Türkiye'nin mılli gelirde son yıllarda yaşanan bü- yümeye rağmen ABD ve Japonya dışında kalan gelişmiş ülkelerle arasın- daki fark kapanmakyeri- ne giderek açılıyor. OECD'nin temmuz ayı Temel Ekonomik GöstergeJer" raporuna göre 2000'de Türki- ye'den 9.4 kat daha bü- yük bir ekonomı olan Al- Fortune dergisi ilk 5OO'de Türk şirketi yok ANKARA / NEW YORK (AA)-ABD'nin ekonomi der- gisi Fortune'ün düzenlediği dünyanın en büyük şirketi stra- lamasında. Wal-Mart bu yıl da birinci olurken ılk 500"e gıren Türk şirketi olmadı. Sıralamada îngiliz petrol şir- keti BP ikinci olurken Exxon Mobil üçüncü, Royal Dutch'Shell Grup dördüncü ol- du. Fortune'e ilk 500 firmanın geçen yılki gelin 14.9 trilyon, kân ise 731.2 milyardolara ula- şıyor. Iş Bankası, Türkiye Pet- rol Rafinenleri, TÜPRAŞ ile Koç ve Sabancı gruplan ise ön- cekı yıllarda dığer bir ekonomi dergisi olan Forbes'in ilk 500 sıralamasında yer almıştı. manya, şimdi 10 katlık bir büyüklüğe erişti. Is- panya, 2.8 katlık farkı 3.5 İcatajtalya 5.4 katlık farla 6.1 kata, Fransa 6.6 katlık farkı 7.3 kata çı- kardı. Bu dönemde en dikkat çeken gelişme ise Nisan 2004'ten itibaren AB'ye tam üye olan ül- kelerin AB'ye hazırlan- dıklan 2000-2003 yılla- n arasında Türkiye ile aralanndaki farkı gide- rek kapatmalan ol- du. Nüfus ve toprak büyüklüğü açısın- dan Türkiye'den çok küçük olan bu ülkelerden Polon- ya, 2000'de 166.6 milyar dolar olan milli gelirini 209 milyar dolara çıka- rarak neredeyse Türkiye kadar bir ekonomi oldu. Türkiye, ABD ve Japonya ekonomi- leri ile arasındaki farkı ise az da olsa kapath. 2000-2003 yıllan arasında yüzde 12 oranında büyüyen ABD ile fark 49 kattan 45.6 kata, aynı dönemde yüzde 9.4 küçülen Japonya ile ise 23.8 kattan 17.9 kata düştü. Türk hazır giyimciler modanın merkezi îtalya ve îspanya'ya ihracatı arttırdılar Agjayarak 6 moda' oldular • îlkaltıaylık dönemde hazır giyim ve konfeksiyon ürünlerinde birönceki yıla göre îspanya'ya yüzde 74.3, Italya'ya ise yüzde 36'lık bir ihracat artışı sağlandı. Ekonomi Senisi - Kotalann kalkma tarihinın yaklaşmasıyla zor günler geçiren Türk hazır gi- yimcileri buna karşın 2004 yılının ilk altı ayında moda-markanın en önemli merkezlerinden sayılan îtalya ve Îspanya'ya ihracatlannı arttırmayı başardılar. Türk hazır giyim ve konfeksi- yon sektörünün yetkilıleri düzen- ledikleri basın toplantısında, hazır giyim sektörünün 6 aylık ihraca- tını değerlendirdiler. Toplantıda sektör temsılcileri aduıa okuduğu bildiride. ilk altı aylık rakamlar ele alındığında bir önceki yıla göre Ispanya"ya yüz- de 74.3, Italya'ya ise yüzde 36'lık bir ihracat artışı sağlandığını be- lirten Istanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ihracatçılan Birliği (ÎHKlB) Başkanı Süleynıan Orakçıoğhı. bu iki ülkenin toplam konfeksiyon ihracatı içinde yüzde 6.5 oranında bir yer tuttuğunu söyledi. Daha çok Batı Avrupa ülkeleri- nin yer aldığı ve öncelikle moda marka içeren yüksek katma de- ğerli mallarda AB 15 'lere olan ih- racatın toplam hazır giyimin için- OrakçıoğJu, gjrdi malrvetieri ve işçflik ücreüeri üzerindeki agır vergi yükünü anlatamadıklanndan yakmdı. de yüzde 16*yı geçmiş durumda olduğunun altını çizen Orakçıoğ- lu, "Demek ki ürettiğimiz ürünler katma değeri yüksek ürünler ve bu bizim doğru yolda olduğumu- zugösterir"dedi. 'Hükümet kararfa olsun' Orakçıoğlu, Kuzey Afnka'da da süratle derinleştiklerini söyledi. Bütün bunlan yaparken akıl al- mazyükler altında olduklannı be- lirten ve girdı maliyetleri ve işçi- lik ücretleri üzerindeki ağır vergi yükünü anlatamadıklanndan ya- kınan Orakçıoğlu, "Temennimiz o ki hükümetimiz ihracat odakh olarak kurduğu kalknuna strate- jisini haörtarve bu taJepler karşı- smda luzfa ve kararta tutum sergi- ler. Çdnkü ihracat mucizelerie ve fedakârhklaria sürdürüJebflir bir süreç degOdir. Türkiye bir an ön- cedünya standartiarmda bir ma- tiyet düzeyi tutturmahdır" dedi. Dünyada sanayi ürünJennin fi- yatlannın hızla duştügünü ve bu oranlann Türkiye'de de can yakı- cı boyutlara ulaştığını ifade eden Orakçıoğlu, örme grubunda fiyat düşüşlerin yüzde 18, dokuma ürünlerde yüzde 5 civannda oldu- ğunu behrtti. Hazır giyim ve konfeksiyonda yılın ilk yansında 6.3 milyar do- larlık ihracat gerçekleştirilirken dolar bazında artışın yüzde 15.2, euro/dolar paritesine göre gerek- li düzeltmeler yapıldıgında ise yüzde 6.7 olduğu belirtildi. îhracahn toplam ihracat içindeki payının ise yüzde 25.3'ten 21.5'e, sanayi üriinleri içindeki payının ise yüzde 37'den yüzde 30.9'a düştüğu ifade edildi. BiL • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar, bazı parti yöneticileriyle birlikte Polatlı'yı ziyaret etti. Ağar, Polatlı Ticaret Borsası önünde ürünlerini teslim etmek için kujTukta bekleyen üreticilerin dertlerinı dinledi. Üreöciler geçen sene 420 bine verdikleri buğdayı bu yıl kilosunu 320 bıne verdik- lerini söyledıler. Hükümetin buğday po- litikasını "'Ak gunlerde çiftçinın kapkara günü" diye eleştiren Ağar, iktidan hal- kın sorunlannj yerinde görmeye çağırdı. Dünyamn ilk toplusözleşmesi • KÜTAHY\ (AA) - Kütahya'da 13 Tem- muz 1766 tarihinde imzalanan ve "Dün- yanın ilk toplu iş sözleşmesi" olarak bi- linen sözleşmenin 238"inci yıldönümü dolayısıyla sendikacılar, Belediye Başka- nı Mustafa Iça'yı ziyaret ettiler. tça, dün- yanın ilk toplusözleşmesinin Kütahya'da, çini işçisi ile işveren arasında 238 yıl ön- ce yapıldığını. ancak bunun yetennce bi- linmediğinı kaydederek "Bunu dünyaya duyurmak için gerekli çalışmalan yapa- cağız. Bu çalışmalar Kütahya'nın tanıtı- mına katkı sağlayacak" dedi. Karamehmet BDDK le görüştü • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çu- kurova Holding Yönetim Kurulu Baş- kanı Mehmet Emin Karamehmet dün ani bir kararla BDDK yönetimiyle bir araya geldi. Yaklaşık 2 saat süren görüş- menin ardından herhangi bir açıklama yapılmadı. Çukurova Grubu, Türkiye Halk Bankası'yla birleştirilecek olan ve TMSF'ye devredilen Pamukbank'tan kaynaklanan borcunu erken ödemek için haziranda fona başvuruda bulun- muştu. Karamehmet'in görüşmesinin bu başvuruyla ilgili olduğu belirtiliyor. Sraafın hedefî liderlik • Ekonomi Senisi - Zıraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Ç&ğ\ar, geçen yıl kâr- lıükta ikinci sırada yer alan bankanın, ilk altı aylık sonuçlara göre kârlılıkta bır numaraya oturacagını düşündügünü açıkladı. Ziraat Bankası Genel Müdürü Çağlar, yılın ilk yansı itıbanyla kârlılık- ta ilk sırada yer alacaklannı belirtirken takipteki kredilerin 280 trilyon liraya ulastıgını söyledi. Çağlar bankanın ilk 6 aylık faaliyet sonuçlanna ilişkin, "Ilk al- ti ayhk sonuçlara göre, kârlılıkta herhal- de bir numaraya oturacağız" dedi. I Ekonomi Servisi - Bayındırlık ve Iskân Bakanı Zeki Ergezen, Türkiye Genç Işadamlan Derneği'nin düzenlediği "Vizyon 2023" konulu toplantıya geli- şinde gazetecılerin sorulan üzerine, "Ihale Yasası çıktığından bu yana tartı- şılıyor. Ihale Yasası önümüzde engel ol- du. Bu yasa önceki yasadan i\idir, özü- nü korumak lazım ama değıştirilmeh- dir" diye konuştu. Ergezen, gelecek ya- sama döneminın başında Ihale Yasa- sı'nda değişiklik yapılması için oluştu- rulacak komısyonun yakında çalışmaya başlayacağını söyledi. Her akaryakıt bayisi5 aylıkbir süre için 5.5 milyarlira kârpayı almayı başardı Dert anlatıp kân kaptılar• Araya aracılar koyan, pompa kapatma eylemi yapan bayilerin arttınlan kâr payının bütçeye yükü ise 130 trilyon lirayı aşacak. OLCAYBÜ\X!KTAŞ Uzunca bir süredir kamuoyunun gündeminde olan akaryakıt bayileri- nin kâr payı artışı talebi, önceki gün uz- laşmayla sonuçlandı. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıküog- lu'nun "Başbakan da ticaret hayatın- dan geidi, arkadaşlann sıkuıaJannj çok iyi anlayacakür" mesajım, 5 ay için ve- rilen kademeli 1.5 sentlik kâr payı ar- tışı izledi. Vanlan uzlaşma sonucu, as- gari ücretin aylık 318 milyon, ortala- ma memur maaşlannın 500-700 mil- yon lira olduğu, doktorlann yıllık 6 milyar lira gelir gösterdiği ülkede, akaryakıt bayileri 5 aylık bir süre için 5 milyar 500 milyon liraya yakın kâr payı almayı başarmış oldu. Kısa bır süre öncesıne kadar hükü- netteki ekonomi kurmaylannın da ıkaryakıtçılann istediği 2 sentlik kâr jayının bütçeye yük getireceği ve söz conusu 300 tnlyon lıralık açığın nasıl capatılacağına daır endişelerini sıkça lillendirmelerine karşın pompacılar Gonişmefersonrası,pompacılar istedikleriniekieettiler.(Fotoğraf: FATÎH ERDOĞDU) istediklerini elde ettiler. 130 trilyon lirayı aşacak Aylık ortalama benzin ve motorin sa- tışlan üzerinden yapılan hesaplamaya göre ortaya çıkan tabloyu şöyle özetle- mek mümkün: Aylık ortalama 300 bin metreküp benzin, 900 bin metreküp de motorin satılıyor. Kurşunsuz benzin sa- tışlanndan devletin kaybı aylık 6.6, 5 aylık 33.5 trilyon liraya ulaşırken mo- torinin ek maliyeti aylık 19.8, 5 aylık da 99 trilyon lirayı buluyor. Kâr paylannı ana dağıtım şirketleri ve akaryakıt bayileri yanya yan payla- şıyor. Yani söz İconusu 130 trilyon lira- nın 65 trilyon lirası şirketlere, diğer ya- nsı da pompa istasyonlanna gidecek. Türkiye'de 12 bin civannda pompa is- tasyonu olduğu göz önüne alındığında her bayinin, 5 ay için elde ettiği kâr 5 milyar 500 bin lirayı aşacak. Gl TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozJem.yuzak@cunihumrt.com.tr Yatırımcı Ruhu ve Şişecam Örneği "Girişimci görev yapmaz. Askerlik görevi değil bu. Girişimcinin gönlü olur- sa iş yapar, gönlü olmazsa yapmaz. Sermaye kıymetlidir. Bu gönülle olur. Serbest piyasa, adı üstünde. Dünyanın gelişen sermaye kurallarında öyle aşın hskler almayı gerektirmiyor artık işler. Her konuda, her girişimci artık hskleri çok daha iyi değehendirmek durumun- da Türkiye'de yatınm ortamının iyi- leştirilmesi konusunda yapılacak daha ciddi şeyler bulunuyor..... Türkiye'deki yatınm ortamının yabancılar için çok avantajlı olmadığı gerçek..." Bu sözleri geçen hafta Bulgaristan'da, Şişecam Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özin- ce'den dinledik. Ülkenin işsizliğin en yo- ğun olduğu, hatta Bulgaristan Başbaka- nı'nın (eski kral) ilk kez geldiğini itiraf et- tiği Targovishte'de yöre halkının Şişe- cam ekibini nasıl kucakladığına şahlt ol- duk. Az buz değil, 160 milyon dolar tuta- nnda bir yatınm. Düz cam ve cam ev eş- yası fabrikalan 700 kişiye istihdam sağ- layacak. O yoksul bölgeye birdinamizm gelecek, yemek şirketinden temizlik fır- masına, güvenliğe, nakliyeye kadar her sektörde ciddi kıpırdanma yaşanacak. Bulgaristan, Şişecam yatınmını kaçır- mamak için 1000 dönüm araziyi beda- va vermiş, 9 milyon dolariık altyapı ya- tırımlannı üstlenmiş hatta demiryolunu bile şimdiden fabrikanın yapılacağı ara- zinin önüne getirmiş. Bunlar, Bulgaristan'a katkısı. Şişecam ise bu yeni fabrika ile Balkan havzasın- daki yerini pekiştirecek, Avrupa'da yeni pazarfara açılacak. Şişecam düz cam- da dünyanın 3. büyük şirketi, hedef ise bu yatınmla 2.'liğe yükselmek. Sonuç- ta baktığımızda her iki kesim de anlaş- madan memnun. Düz Cam Grubu Başkanı Atev Yara- man ile sohbetimizde söz Bulgaris- tan'da işçilik maliyetlerinin ucuzluğuna geliyor. Bulgaristan tercihinizde bunun payı oldu mu diye soruyoruz. Yaraman, "Türkiye'de bizim işkolunda bir işçinin yıllık maliyeti 20 bin dolar ki bu ülke or- talamasının üzerinde. Bulgaristan'da ise yıllık maliyet 3 bin 500 dolar. Şu an aradaki fark büyük. Ama bu fark Bulga- ristan'ın AB üyeliği ve koşullann hızla iyileşecek olmasıyla böyle kalmayacak. Bunu bildiğimiz için seçimimizde işgü- cü maliyeti önemli bir kriter olarak yer almadı" diyor. Yumbşma açılım furyası Şişecam'ın Bulgaristan yatınmı Türk iş dünyasının yurtdışına açılımda başarı öfneklerinden yalnızca biri. Girişimcile- rimiz yurtdışında doludizgin ilerliyor. Ki- mi özelleştirilen birfabrikayı satın alıyor, kimi yeni bir tesis kuruyor. Ama birço- ğu, gittiği ülkede kendisinden övgüyle söz ettiriyor. Sadece komşu ülkeler de- ğil, GüneyAsyaveÇin'den Ukrayna'ya, Sudan'a kadar... Büyük holdingler de ytınm planlannı yurtdışına yönelik yapı- yorlar. Eczacıbaşı Irlanda'da, Migros, Beko Çin'de yatınm peşinde... İPeki yurtdışında başandan başanya koşan bunca şirket, bunca girişimci var- ken Türkiye'nin hem yerfi hem de ya- bancı yatınmda fıyaskolar yaşamasının nedeni ne? Arkadaşımız Ebru Toktar önceki gün Devlet Planlama Teşkilatı tarafından ha- zırianan raporu haberleştirmiş ve devlet yardımlannda çok başlılığa işaret etmiş- ti. Raporda aynca, bedelsiz arsa tahsi- si yapılan yerlerin sanayiden uzak oldu- ğu, Ar-Ge teşviklerinin yetersizliği vurgu- lanıyor ve yardım sisteminin değiştiril- mesi gerektiği anlatılıyordu. Yine aynı gün, Cumhuriyet'in ekono- mi sayfasında AKP hükümetinin yaban- cı sermayeyi teşvik için çıkardığı "100 ki- şilik istihdam ve en az 25 milyon dolar- lıkyatınm" önkoşullu Hazine arazisi tah- sisini öngören yasanın hiç işe yarama- dığı ve bu yüzden koşullann yumuşatıl- d/ğı haberi yer aldı. Demek ki yalnızca yasayı çıkarmak yetmiyor... Irlanda bir dönem yabancı sermaye çekmede en başarılı ülkeler- den biri olmuştu. Türkiye'yi ziyaret eden Iriandalı bir yetkili şunlan anlatmıştı: "Ya- tınmcıya doğru yeri göstermeye çalışı- yoruz. Endûstriyel Kalkınma Kurulu- şu'ndan bir kişi her şeyle ilgileniyor, başka bir kuruluşa gitmeniz gerekmi- yor. Oradan oraya imza için koşturmu- yorsunuz. Bürokrasiyi sizin için en az acı olacak, en az sıkıntı yaratacak şekil- de yapmaya çalışıyoruz ve bunun ba- şarılı olduğunu gördük..." Biz bu yazjda yatınmcı ruhunu ve bek- lentilerini ortaya koymaya çalıştık. Gö- rünen o ki bir şey yapmadan bekleyip et- rafını seyretmekle geçirdiği her dakika- nın Türkiye'ye maliyeti giderek ağırlaşa- cak...