Katalog

2 ŞUBAT 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN 2 Mayıs 1997: Blaireşi Cherie'yle, DovvningSokağı 10 numaradakiresmikonuta başbakan olarak geldi. 30Ocak2003: İspanya Başbakanı Aznar"la Madrid'de. 4 Ocak 2004: Savaş sonrası Irak'ın güneyinde göre\' yapmayı sürdüren tngiliz askerterini Basra'da zharet ettL İngiliz Başbakan, genel seçim öncesinde parti başkanlığmı bırakacak olan İspanyol meslektaşını örnek almalı Blair'inkoltuğusallanıyorPETERPRESTON Bir başbakan, düzenli- tertipli, 50 ya- şında, kılığı kıyafetı yerinde ve çok ya- kın zamanda koltuğunu terk edecek. Dev- rilmeyecek, hakarete uğramayacak; sade- ce kendi istediği zaman sahneyi bıraka- cak. Halefini geçen sonbaharda belirle- di ve geçen hafta genel seçim çağnsı yap- tı. Planlanan gidiş günü: 14 Mart. Bır ba- taktan çıkardığı partisi. kamuoyu yokla- malannda açık ara önde görünüyor ve bu dinamizmle hükümette üçüncü döne- mi de göğüsleyebilir aslında. Aznar tadında btrakıyor Ispanya'nın ıki dönemdir (1996'dan beri) başbakanlığını yapan ve marttaki se- çimde lideri olduğu Halkçı Parti'nin baş- kanlığını bırakacak olan Jose Maria Az- nar'dan bahsediyorum. Bu başbakan - daha doğru söylemek gerekirse hüküme- tin başkanı- Irak konusunda olduğu gibi bazı şeyleri yanlış yapmış olabilir. An- cak, gidişinin son derece doğru olduğu kesin. Başbakan olarak iki dönem yeter- li. Hâlâ gür, koyu renk saçlan var ve va- kurhavalı gülümsemesi yerinde. Birçok olayın doruk noktasında işi bırakıyor. • îngiltere Başbakanı Tony Blair ABD'nin yanında Irak savaşına katılmasımn yanı sıra bir dizi hata yaptı. Halk başbakanın değişmesini istiyor. Ancak bunun belki de en önemli nedeni, yaptığı hatalardan çok yedi yıldır aynı başbakana sahip olmanın verdiği bıkkınlık duygusu. Ya kendisi gibi 50 yaşında ve şık giyim- h olan Avrupa'daki diğer başbakan arka- daşı? "Sahte başbakan" olmakla suçla- nan o adam° Her zamankinden daha stres- li ve gergın görünüyor. îngiltere Başbakanı Toity Btair den bah- sediyorum. Zor bir hafta geçirecek. Hem üniversite harçlannın oylaması. hem de BBC 'ye bilgi sızdıran silah denetçisı Da- vid Kelly'nin ölümüne ilişkin başlatılan soruşturmanın sonuçlan... Bu haftayı zor- la da olsa olumlu geçirebilir ancak bun- dan sonraki haftalan daha kolay olmaya- cak. (Yazının kaleme ahndığı tarihten sonra Kelly'ye ilişkin soruşturmada BBC suçlu bulundu, Blair ve kurmaylan bu ışten sıynldı, harç oylaması da kıl payı farkla da olsa iktidann istediği şekilde ka- bul edildi, başka deyişle Blair, yazann dü- şündüğü gibi bu zorlu haftayı zar zor da olsa atlattı). Gemi direğine, firtınalı bir havada görüş mesafenız çok kısıtlı ola- rak tırmandığınızda işiniz zor demektir. • O da 14 Mart'taki genel seçim öncesinde liderlik koltuğunu devredecek olan îspanya Başbakanı Aznar gibi kendi isteğiyle parti başkanlığından aynlıp aktif siyaseti bırakmalı. Onurlu bir şekilde, hakarete uğramadan başbakanlık koltuğunu bırakacağı tarihi kendi belirlemeli. Sadece direğe asılabildiğiniz kadar ası- lırsmız. Sonra düşersiniz. Çamura saplanıyor Peki Aznar bu kadar kolaylıkla görevi bırakırken Blair neden çamura saplan- dıkça saplaruyor? Ikısının de önünde par- tilen için kazanmalan gereken seçimler ve zap- t etmeleri gereken tuhaf kadrolan var. Olan bıtene göz atalım ve ikisının tutum- lan arasındaki, şaşkınlık yaratacak farkı görelim. Fark sadece ikı ülkenin siyasi kül- türünün farkından mı kaynaklanıyor, yok- sa daha derinlerde başka şeyler de mi rol alıyor*? Başbakan olduğu günden sonra geçen yediyi aşkın yılda gerçekten soğukkanlı ve işini ıyi yapan bir danışman sahibi ol- ma konusunda Blaır'in yaşadıgı güçlük- ler düşünüldüğünde, onun üstün olduğu- nu kabul edebilirsınız. Blair'i Newsnight programında, kendisine şüpheyle bakan seyircilenn karşısında izlediğınizde kıran kırana mücadele ettiğini görüyorsunuz. Blair, kendisi için çalışan ekibi tanıyor, sınırlannı bılıyor. Elinde ıstatıstık ve her konuda detaylı bılgi var. Espn kabılıye- ti ve ıkna kabiliyeti de eklenince... Evet, o bir savaşçı; her şeye rağmen Ba- tı'daki lıderlen gende bırakmayı başan- yor. O. görüntüde bir yıldız, tngiltere için en ıyısı. Peki o zaman nıçın herkes onun gıtmesı ıçın dua ediyor? Bu, çok fazla ya- nıtı olan bır soru. Bu fazla sayıdaki yanıtlar arasında ılk sıralarda elbette Bağdat da var. Aynca, ya- nıtlar Işçı Partısi'nin eski günlerine, üs- tü toz tutmuş eski düşmanlıklara kadar da- yanıyor ve bunlar dolaplardan çıkıyor. Ancak, en gerçekçı ve asıl neden -ki bu genış halk kitlelennin onun gitmesini is- temesınin nedenıdır- bunlardan çok da- ha basıt görünüyor. Sıkıldık! 11 vıldır "Frasier". dokuz yıldır "Friends", beş yıldır "Sopranos" dizilerini izliyoruz ve yedi yıldır da "Tony' Blair"i. Artık onun ne olduğu umrumuz- da bile değil. Bu kadar zamanı, misyon- lanna ilişkin vizyonu ve gülümsemesıni ızleyerek geçırdik. Şimdi lütfen kanah değiştirebilır mıyiz? Başkan tavrı takındı Bu istek önce averaj seçmenden gelmez. Onlar daha ağırdan alırlar ışı. Ancak bi- zım çok sevgilı yönetim şeklimiz onlara bu soruyu sordurtur. Yedi yılı aşkın sü- reyle yaşanan çalkalanmalar, umutla ba- kılacak bır şey bırakmıyor. Yönetim de- ğişiklığınden başka! Bu kadar süreyle aynı eski ülke yönetimi ve sorunlar ga- zetecilığı de sıkıcı kılıyor ve sık sık aynı şeylenn yazılıp çizilmesinin önüne geçi- lemiyor. "Yuıe mi o, Gordon Bro\vn bile daha iyi bir haber olurdu." Belirli ölçü- de bu durum Blair'in kendi suçu. Başba- kanhğının ilk günlerinden beri takındığı tavır devlet başkam tavnydı. Kendini gü- cün tamamının kaynağı olarak lanse et- ti. Kameralann onun peşinden koştuğu gi- bi o da onlann peşinden koştu. Emper- yalist bir başbakanlık! Hafifletici şartlar olduğunu unutmayın. Kötü bir mlras devraldı Öncelikle Muhafazakâr Başbakan John Major'ın yetersizliğinı miras aldı. Hükü- metteki iletişim ve ihşkiler Hoon'lara (Savunma Bakanı), Straw'lara (Dışişle- ri Bakanı) bırakılabilir miydi? Clare Short'la yakın göründü, ancak sonra Short kamuoyunun sinirine dokunduğu için on- dan yavaş yavaş uzaklaşh. Rusya'da ol- duğu gibi başbakanlık ofisinin bulundu- ğu Dovvning Sokağı'nın yakınlannda bir milyarder de yok. Bu nedenle çıkıp yeni bir ekip satın alamazdı. Elinde olanla en iyisini yapmak zorundaydı. Kendisinden bir santrafor yaratmak durumundaydı. Ancak, .Aznar'ı örnek alıp başbakanlık koltuğunu bırakacağı günü kendi belir- lemeli. 2005 Mayısf nda düzenlenecek ge- nel seçim öncesinde tşçi Partisi lider- liğini bırakarak bunu yapabilir. BBC'yi suçlamak hükümeti aklama operasyonuyapmaktırBBC'nın, Irak'ta savaşı gerektirecek ni- telikte kitle imha silahı bulunduğu iddıala- nnın hükümet tarafından çarpıtıldığına ilişkin, ad vermeden yayımladığı iki ha- berinin kaynağı olan ve adı açıklandıktan sonra ormanda ölü bulunan Savunma Ba- kanlığı damşmanı David Keüy'nin ölümü üzerine başlatılan soruşturma sonuçlan açıklandı. "Huttonsonışturmasrsonucu hazırlanan raporda, bakanlığa BBC'ye konuştuğunu itiraf eden ve başbakanın emriyle adı kamuoyuna açıklanan Kelly'nin a intihar"ıyla sonuçlanan BBC-hükümet kavgasında ağırlıklı ola- rak yayın kuruluşunu suçlandı. Daily Teleg- raph'ın okurlan arasında düzenlediği ankete katı- lanlann yüzde 56'sı so- nucu başbakan ve kur- maylan için "aklama operasyonu" olarak ni- telendirdi. Eski genel müdür, Greg Dyke'm yönetim kurulu üyeliğinden ge- nel müdür Gavyn Davi- es'den bir gün sonra isti- fa etmesi, kurumu iyice krize soktu ve hüküme- ti güçlendırdi. Muhale- fettekı Muhafazakâr Par- tililerin sürekli sol görü- şe yakın olduğunu iddia ettüderi kurumun Işçi Partisi iktidardayken böyle üzüntü ve- rici bir duruma gelmesi ne kadar ilginç! Dahadailginç olanı, Dyke'ın ve Davies'in tşçi Partisi yanlısı olduklan gerekçesiyle genel müdürlüğe atanmış olmalan. Bu konunun "Hutton" bölümü kapan- dı belki ama bundan daha tatsız olabile- cek yeni bir süreç başlıyor. Hükümet ku- rumu aşağıladı, boyun eğdirdi. Daha da ileri gıderek BBC'nın "başını koparmak" istiyorlar. Kültür Bakanı Tessa Jovvefl Lord • BBC'nin Irak savaşı konulu haberlerde kaynak olarak başvurduğu silah denetçisi David Kelly'nin ölümü üzerine açılan soruşturmada kurumun suçlu bulunması, Daily Telegraph okurlarınm yüzde 56'sına göre Yargıç Hurton'ın hükümeti aklama isteğine dayanıyor. Yargıç Hutton'ın raporunun BBC 'nin göz- den geçinlmesi planlanan yönetmeliğin- de göz önüne ahnması gerektiğini savu- narak bunun sinyallerini verdi. Benzerslz ve etkln bir kurum Siyasi arenada Hutton'ın hazırladığı ra- poru eleştirenler de var. Bır grup, Başba- kan Tony Blair ve adamlanna bu işten sıy- nlma ıznı verildiğini ve Hutton'ın rapor- dakı ıddialannın kanıtının olmadığım sa- \Tinuyor. BBC hakkında kendi görüşleri olan milyonlarca izleyi- ci ise kendi seslerinin de duyulmasını ıstıyor. Bun- lar BBC'nin geleceği hakkında önemli bir ka- rar ahnmadan bır süre ara venlmesi gerektiği- ne işaret ediyor. BBC özelleştirilmeli m\ n Ya da bakanlar tarafından atanan bir kurul tarafın- dan denetlenmelı mi° BBC siyasilere ait değıl, ulusal bir kurum. Birçok kurum gibi BBC de hü- kümetin eline bırakılıp kaderine terk edilirse, durum kötüyken daha da kötüye gidecektir. Daha çok politize olacaktır. Kurumun yönetim şekline acilen göz atılmalı çünkü ortada gün geçtikçe yayı- lan bir bürokrasi kargaşası var.Geçmişte Kraliyet Komisyonu'nun ulusal kurum ve enstitülere yaptığına benzer derin bir araş- tırma yapılabilir. Bir sınavla karşı karşı- yayız. Sevin ya da nefret edin, hâlâ eşi benzeri bulunmayan ve etldn bir îngiliz ku- ruluşu olan BBC'ye iyi bir gelecek sağla- mak elimizde mi değil mi göreceğiz. (Daily Telegraph, tngiltere, 30 Ocak) Irak'ta, farklı gruplar arasında haksızlık olmaması için gerekli seçim kanununun çıkanlması şart Şiilere ayncalık tanınmamalı• Irak'ın toprak bütünlüğünü savunanlar -ki bu ABD'nin temel prensibi- farklı gruplara ayncalık tammamalı. JACQUESSCHUSTER Haftalardır Irak'ta Şıilenn ABD'lile- ri nasıl baskı altında tuttukJan göze çar- pıyor. ABD, yönetimi Iraklılara dev- retmeyi reddetseydı herhalde Şiilenn protesto gösterılen sonrasında razı ola- caktı. Hemen seçıme gidilemeyeceği- nin nedenlerinı açıklayan Paul Bre- mer'in sözleri bile acilen düzenlene- cek bir seçımle başa gelecek hükümet- ten yana olan Şıilenn lideri Ayetullah Sistani'yi ikna etmeye yeterli olmadı. ABD Başkanı GeorgeBush'un kasım ayında yapılacak başkanlık seçiminde Irak'tan gelen kötü haberler nedeniyle bir sürprizle karşılaşmamak için Bağ- dat'ta huzurlu bir ortam sağlamaya ça- lıştığı kesin. Ancak bu şekilde sağlana- lyibir hoberirraz var, demokrasi Ortadoğu'da cak bir banş.. olabilir. Şiiler Irak'taki en kalabalık nüfuslu topluluk ve Kürt- lerden sonraki en organize grup. 1 Tem- muz'da yönetimi IrakJılara devretme ve bu dönemde kurulacak geçici hükü- metten sonra 2005 'te seçim karan alan işgal yönetimi görevi bırakırken seçim yapılmasını istiyorlar. Bu yaz! Hemen düzenlenecek bir seçim Şiileri kilit nok- talarda güç sahibi yapabilir. Ancak or- tada ne düzgün bir seçim kanunu var ne de seçmen listeleri. Parçalanma tehllkesl var Osmanlılardan sonra Îngiltere komu- tasına geçen Irak Kürt, Sünni ve Şii bölgelerine bölünebilir. Şimdiye kadar Kürt ve Sünnilerin Şiiler taraftndan yö- netilmesi akla bile getirilemezdi. Şim- di de pek mantıklı gehniyor. İsrailli bir güvenlik uzmanının dediği gibi belki de Irak'takurulacak üç ayn devlet daha faz- la istikran sağlayabilir. Ancak Irak'ı bütün olarak bugünkü sınırlannda tut- makisteyenve olasısivilsa\aşaengel olmak isteyen herkes -ki bu Washing- ton'un temel prensibi- ülkedeki hiçbir gruba ayncalık tammamalı ve seçim- ler öncesinde haksızlıklan engelleyecek gerekJi seçim kanununu çıkarmalı. (DkWeÜ,Almanya,27Ocak) Ariel Şaron, bu badireyi de atlatacak • Israil, başbakanın oğlu Gilad Şaron'un bir iş adammdan para aldığına ilişkin yolsuzluk iddiasıyla çalkalamyor. Başbakan Ariel Şaron'a yargı yolu görünebilir, ancak o kendi isteğiyle istifa etmez. ORİGOTTLIEB Ben, Başbakan Ariel Şaron istifa etmeyi düşünme- diğini söylediğinde onun sözüne inanınm. Çünkü o, kamunun gözünde imajını zedeleyecek sorunlarla karşılaştığında başanyla işi çözer. Şaron uzun yıllar- dır sürdürdüğü kariyeri boyunca baskı altında varol- mayı hep başardı. O, her zamanki Şaron olacak, işa- damı David Appel'le ilişkisi konusunda mahkemede yargılanma tehlikesiyle karşı karşıya olsa bile! Popülaritesi sarsılabilir, halk onun işinı ıyi yapma- dığım düşünebilir, ancak Şaron başbakanlığını sür- dürecektir. Asla kendi isteğiyle istifa etmez. Şaron'un yargılanacağına kesin gözüyle bakmak da mümkün değil. Halk, hükümet \e paranın yakın ilişki içinde olduğu gerçeğini, siyasılerin hesaplanna yatan bağış- lan kanıksadı. Bazen olup bitene tepki bile vermi- yor. Hatta affedıci da\ramyor. Ancak bu kadar mü- samahakâr olan İsrail halİa bile Başbakan'ın oğlu Gilad Şaron'a David Appel tarafından milyonlarca şe- kel ödenmesini kabul etmez. Çünkü Gilad'ın Başba- kan'm oğlu olmaktan başka parayı almakta kendini haklı göstereceği hiçbir gerekçesi yok. Appel'in ya- tınm yapacağı Yunan adasına ilişkin mesele hallol- mamasına rağmen Şaron'a para ödediği de biliniyor. İktldar partisi değlşmez Halkın yolsuzluk yaptığım bildiği bir hükümet, se- çim sandığında yaptıklannın bedelıni ödeyebilir. Bu- nun örneği 1977"de yaşandı. Işçi Partisi'nin yolsuz- luk skandallan seçimlerde sağcı Lıkud Partisi'ni ik- tidara taşıdı. Şu anda ise ıktidardaki Likud Partisi ol- masa da lideri Şaron sandalyesıni kaybetme tehlike- siyle karşı karşıya olabilir. Olup biteninTel Aviv Borsası'ndaki etkileri ise baş- ka bır konu. Ekonomi çevreleri belirsizlikten hoşlan- mıyor. Siyasi skandallar şekelin değerini düşürebi- lir ve dolann değerini arttırabilir. Başbakanın yargı- lanabileceği yolundaki kaygılar borsanın istikrannı bozabilir ve kısa süreli de olsa hisse fiyatlannı düşü- rebilir. Ortalık sakinleşince ise borsa yeniden ekono- mik parametrelere göre ayarını belirler. Şaron yargılanır ya da istifaya zorlanırsa bu, îsra- il Parlamentosu Knesset'in seçime gideceği anlamı- na gelmez. Sadece başbakan değişir ki bu da zayıf bir olasılık büyük olasılıkla Maliye Bakanı, eski Başba- kan Benjamin Netanyahu yerine geçer. Likud göre- ve devam eder ve ekonomi politikası da değişmez.Tel Aviv Borsası'nın bu rür siyasi krizlerden kısa süreli etkilendiğini biliyoruz. Bu kez de böyle olacak. (Globes, İsrail, 28 Ocak)