Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5ARALIK2004PAZAR 12 KOINTJCjrU leyla.tavsanoglu(rt cumhuriyetcom.tr ' Siyasi linç yapılıyor' Cem Uzan 'la Genç Parti ve Motorola maceralannın getirdiği olaylar üzerine konuştuk SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU Uzan ailesine olanlan hepimiz biliyoruz. Kimileri, olayları "Oh olsun " memnunluğuyla, kimileri de benzer örneklere dokunulmaması şaşkınlığıyla izliyor. Hafta içinde Cem Uzan 'la evinde bir araya geliyoruz. Olanlaryüzünden 44 yaşında kalp hastası olduğımu anlatıyor. Bir vıl önce başlayan Üç gün düşündüm olayları sıralıyor. Bu okuyaca Oyenilgiden sonra neyaptımz? ğınız mülakatı, gazetecilik etiUZAN Meşhur Pamukova'daki çiftği kurallarının gerektirdiği biliğe gidip üç gün ne yapmam gerektiğiçimde ve herhangi bir yanlış ni düşündüm. Soru da, "Tamam nu, deanlamaya meydan vermemek vam mı?" idi. Orada şu kanaate vardım: amacıyla hiçbiryorum yapma 2.5 milyon ınsan, her türlü negatif prodan sizlere sunuyorum. pagandaya rağmen sana inandı ve oy ver Özellikle Telsim bağlamında Motorola adlı Amerikan telekomünikasyon şirketiyle anlaşmaılığa düşmeniz ve Genç Parti 'nin seçimlerde baraj altında kalmasından sonra Uzan ailesinin ve sizin başınıza pek çok iş açıldu Bütün malvarlığınız TMSF 'ye devredildi. Mallarınız açık arttırmayla satılıyor. Türkiye 'de bunca yolsıızluk, uğursuzluk ve hırsızlık yapılırken neden sadece sizlerin üzerine gidiliyor? Bunu nasıl izah ediyorsunuz? UZAN Bakın, siyasete girme fikrim yeni değildi. Ben 1999 yıhnda Tansu Hanım'la (o dönem DYP Genel Başkanı olan Tansu Çiller) konuştum. Bu teklıfimı değerlendirdi ve beni kabul edemeyeceğıni söyledi. Neden? UZAN Tavnmı çok net ortaya koydum. ttBen burada siyasette yapılan yanlışlan göriiyonım. Milletvekili olmak için siyasete girmek istemiyonım. DYP iktidara gelir, siz de başbakan olursanız Dvşişleri Bakanhğı'nı isterinT dedim. Düşünmek için zaman istedi. lkiüç gün sonra da dolaylı yollardan bunun olamayacağı mesajını verdı. Ben de beklemeye karar verdim. 2002'de eşimle bir tatiİe çıktık ve baş başa konuşarak bir karar verdik. Bir erken seçim olacağını kestiriyorduk. Tam o sıralarda da Uzan 46 etkinliklen başladı. Bunlar, siyasette başanlı olup olamayacağımın bir çeşit sınanması olacaktı. Oldu da. Temmuz 2002'de Genç Partı'yi kurduğumuzu ve siyasete girdiğimızi açıkladık. Hep bildiğimi söyledim di. Senın bu 2.5 milyon insanı ortada bırakma hakkın yok. Onun için de devam etmeye karar \ erdim. Yaptığım işı iyi yapmaya çalışırım. Türkiye'de siyasetçiİer seçimden seçime meydanlara çıkıyor. Böylece Ocak 2003'te tekrar yollara düştük. Sankamış'tan başladık. Bu in Neden? UZAN Bız bir kampanya yürütüyorduk. Bu kampanya yolunda gidiyordu, iyi sonuç veriyordu. Kamuoyu araştırmalan iyi gidiyordu. Niye bir ayar yapma ihtiyacı hissedecektik? Ama son 1015 günde büyük bir kayma oldu ve yüzde 7.5'te durduk. Bu benim için de bir şoktu. Tabir caizse üzerimden sılındır geçmiş gibi oldum. O kadar uğraşmadan sonra ınsan kendini reddedilmiş hissediyor. yon almak için akın akın geliyorlardı. Ve bir anda dünya çapında büyük bir şirketin bütün malvarlığı Bakanlar Kurulu karanyla alınıyor. Bir devlet bunu kamulaştırabilir. Ama bunun bir usulü vardır. Bedeli ödenır. Hıçbir mahkeme karan olmaksızın, bir gecede bakıyorsunuz ki yoksunuz. İyi de, bir hukuk devletinde bu nasıl olabiliyor? UZAN Oraya geldiğimizde zaten benim söyleyeceğim çok ağır laflar olacak. Bu olayın üzerine ben Bursa'ya gittim. Meşhur Bursa mitingi oldu. Orada bazı sözleri irticalen söyledim. Bunlann birçoğu mecazi anlamda söylenmiş laflardır. Ama belki de söylediğim en sert laflar arasındadır. irticalen konuştuğunuzda bazen kantann topuzu kaçabiliyor. Ağzınızdan, daha sonra."Keşke söylemeseydinr dediğiniz laflar çıkabıliyor. Bunlan mecazi anlamda söyledim. Ama algılanış şekli çok daha sert oldu. Bunun ardından Imar Bankası'ndan inanılmaz bir para çekilişi başladı. Malum, Doğan Grubu'nun bütün yayın organlan bize saldırmaya başladılar. Kemal Bey (baba Kemal Uzan) elindekı bütün maddi imkânının tamamım bankayı ayakta tutabil başladı. Şu anda inamlmaz bir yağma yaşanıyor. Şirketleriyağmalayan kimler,peki? UZANTMSF'nınatadığıyöneticiler. Avantalar, rüşvetler. Kanuna göre atananJann hepsinin dokunulmazlıklan var. 'Türkiye'de hukuk yok1 Peki, İmar Bankası'ndaki 7.5 katrilyon liralık açık ne olacak? Hangi kanun bu? UZAN Ben de buna gelmek istiyorUZAN4969 sayılı kanun. Bakın, Tür dum. 1994, 1999,2001 krizleri yaşandı. Bütün bankalar bu krizlerde değişik bikiye'de hukuk yok. Çünkü geçmişe yöçimlerde zarar ettiler. Her banka farklı nelık kanun çıkanlamaz. Bu, evrensel yöntemlerle zarannı sakladı. imar Banbir hukuk kavramıdır. Bu ülkede siz gül ekimini yasaklayacaksanız bugün itiba kası'mn yöneticileri de mevduatı düşük nyla yasaklarsınız. Türkiye'de ise geçmi göstererek zaran saklamışlar. Kartuşlar şe yönelik kanun çıkanlıyor. Artı, kan ba yok, diye her yer basıldı. Her taraf dıdik didik arandı. Ama kartuştan daha önemğı suç haline getınliyor. Bunun gerekçesi de hortumcudan para almak. Büyük bir lisi her banka şubesinde bulunan mudilere ait kartonlar. tmar Bankası'nda da medya baskısı \ar. Kanun TBMM'den bunJar son derece titizlıkle tutulmuş. Tugeçti; Cumhurbaşkanı tarafından imzatukJu banka yönetıcılen her sefennde landı. CHP, bunun anayasaya aykın olhâkime bir heyet kurulup şubelenn inceduğunu bile bile sesini bile çıkarmadı. lenmesini, saklanan zarar olduğunun göÇünkü mantık şuydu: Siyasi arenadaki rüleceğini talep ettiler. Her seferinde de rakibimiz dayak yiyorsa yesin. Medya baskısı, dediniz. Medya han bu reddedildi. Yoksa hiç kimse parayı bir yerden alıp başka yere götürmedi ki... gi amaçla baskı yapmış olabilir? Sonunda iki pılot şube seçildi. Gidildi, UZAN Türkiye'yi şu anda sadece bakıldı ki sanıklann dedikleri doğru çıAKP yönetmiyor. Türkiye'yi şu anda AKP'yle birlikte Doğan Grubu medya kıyor. Vazgeçtiler. yıpratabilmek için bana "hırsız" damgasım basmaya karar verdiler. Ama baktılar ki Cem Uzan kendi işlerini yapıyor, ama siyasete girdiğinde de bunlan İcardeşine devretmiş, kanun çıkardılar. P O R T R E 'l CEM UZAN Ortaöğrenimini Istanbul 'da Alman Lisesi'nde tamamladu ABD'de işletme eğitimi aldı. Türkiye 'ye döndükten sonra babası müteahhit Kemal Uzan 'ın yanında çalışmaya başladu Kendi deyimiyle uzun yıllar, babasının müteahhitlik isleri olan Suudi Arabistan ve Libya çöllerinde yaşadu 1991 'de Ahmet Özal'la birlikte Türkiye 'nin ilk ö'zel televizyonu olan MagicBox'ı kurdu. Bu tele\iz)vn, Özal'la ortaklığı ayırdıktan sonra Star ismiyleyayınmı sürdürdü. Bunun ardından ikinci bir özel televizyon ve ö'zel radyolar da kurdu. Aynı yıllarda kardeşi Hakan Uzan 'la, yine Türkiye 'nin ilk mobil telefon operatörü olan Telsim 'i hayata geçirdL 11 tane barajın yapımını üstlendL özelleştirme kapsamında satılan pek çok şirketi babasıyla satın aldı. Bunlardan ikisi ÇEAŞ ve Kepez 'dl 2003 'te Uzan ailesi, malvarlığı ve şirketleri TMSF 'ye devredilinceye kadar bunlann sahibi oldu. 2002 Temmuzu 'nda Genç Parti 'yi kurdu. Ancak parti yüzde 7.5 oyla 3 Kasım 2002 seçimlerinde barajın altında kalınca Uzan ailesinin kaderi de kötüye doğru döndü. GP Genel Başkanı Uzan, doğrulan ve doğru olduğuna inandığı seyleri söylediğini vurguladj. (Fotoğraflar: UGUR DEMÎR) Peki, üç ay içinde yüzde 7.5gibi bir sanlann ayda 70 milyon lirayı bile bula mek için toparladı. 3 Temmuz'da banka sı yönetiyor. Bu bir gerçek. Bu kanun çıoyu toparlamayı nasıl başardınız? ya el kondu. Ben hâlâ işin dışındaydım kanlır çıkanlmaz bana, eşime, çocuklaUZAN Yetmiş iki gün içinde oldu. O madan nasıl yaşadıklannı insanlardan nma haciz geldi. Ama şirketler yaşıyorbire bir dinledim. Köy köy, kasaba ka ve 1990'dan beri kendi işimi yapüğım için süre içinde her yere gittim. Sabah akşam du. Aslında şirketlerin vergi borcu filan saba dolaşıyorduk. Yaptığımız araştır olaylann ne olduğunu da bilmiyordum. durmadım. Bir gün içinde dörtbeş il ve da yoktu. ilçeyi dolaştığımı biliyorum. Doğrulan, malaryine Genç Parti'ye akın akın oy kay Derken tutuklama kararlan çıktı ve belli kişiler tutuklandı. Aile fertleri de gı Oysa çok ciddi vergi borcunuz oldoğru olduğuna inandığım şeyleri söy ması olduğunu göstenyordu. Çünkü farkyabi tutuklu olarak aramyorlar. duğu söyleniyordu. ledim. Bu sayede de yüzde 7.5 oyu aldım. h bir siyaset uyguluyorduk. UZAN Bakın, önümüzdeki üç yılda 3 Kasım seçimlerinde bu yüzde 7.5'la Her anlamda üzerinize gelinirken ödeyeceğim vergiyi hemen hacizle isteoyları böldüğünüz, böylece de sadece nasıl oluyor da Genç Parti 'yi kapatma Bana hırsız damgası vurdular diklerini söylediler. Sırf bütün şirketleAKPve CHP'nin TBMM'ye girmele ya kalkışmadılar? UZAN Partiyi kapatmaya kalkmadı Peki, babanız ve kardeşiniz nerede rimizi tıkayabılmek için. Derken 5020 sarininyolunu açtığınız söylendi ve eleşyılı kanun çıkanldı. Buna göre bankanın lar, çünkü kendilerinin başına gelmesin ler? tirildiniz. Buna tepkiniz ne oldu? UZAN Onu söy leyemem. Çünkü tam sahipleri, çocuklan, torunlannın yam sıUZAN Bu, haklı bir eleştiri. Ben bu diye parti kapatmayı zorlaştırdılar. Ama olarak bilmiyorum. Ama şunu söyleye ra "adma hareketedenler" diye de bir kavnu bılerek yapmadım. "Yüzde 7.5'te ka yerel seçimlerden önce partinin parasıram eklendi. Ne demekse? Hamurabi'den lacağun" diye siyasete girmedim. Zaten nı vermemeye kalkıştılar. Hiç unutmu bilirim: Tabii ki olaylann gelişmesindeyorum. 11 Haziran'da Afyon'daydım. Is ki 15 aya baktığımda ister istemez bu beri evrensel hukukta suçun şahsıliği seçımlerden 15 gün önce oylanmızda kavramı vardn". Aziz Yüdınm'ın babası olaylann içine girip neyin ne olduğunu kayma başladı. Bu lafa belki kendisi kı tanbul'a döneceğim. 13'ünde de Bureşini öldürdü. Ama Aziz Yıldınm hapzacak, ama belki de belli oranda Sayın Cem sa'ya gıdeceğim. Ö arada babamı aradım. öğrenmek zorunda kaldım. 28 Temse ginnedi. Ben hep bunu örnek gösteBoynerin faturasını ödedim. Onun oyla Bana hemen,"Sen bırak şimdi bunu. Şu muz'da Ada Bank'a el kondu. Bunun n yüzde 0.45 U Oyum heba olur, boşa gi anda polis ÇEAŞ'tan içeri girdi, el koy büyük hissedan benim. Toplam 5060 tril riyorum. Çünkü işlenen suç Aziz Yıldıdular" dedı. Bundan birkaç gün önce yon lira mevduatı bulunuyordu. El kon nm'a ait değil ki... Ben bunu aile fertlederse endişesiyle insanlar son 1015 günde bizden döndü. Çünkü başlangıçta yüz Sayın Başbakan' ın,"Genç Parti tekrald duğu gün Merkez Bankası'nda da 140 rim suçlu anlamında söylemiyorum. Sadece e\rensel hukukun ilkelerinin yok de 1718'lerdeydik. O günlerde bana de bimiz" yolunda bir beyanatı vardı. An trilyon lira overnight'ta parası vardı. Yaedildiğine dikkat çekmek istiyorum. Şirni, sağlam bir bankaydı. Bu siyasi linçı ğişik televizyonlardan, "GeHn bizde ko kara'da ne kadar kurt siyasetçi, bürokrat ketlere el kondu ve bir yağma düzeni varsa araya aracılar koyup partide pozis başlatanlar hemen sonra beni siyasette nuşıuT teklifleri geldiğinde reddettim. Bu özel bir mahkeme, öyle değil mi? UZAN Evet. Özel mahkeme kurulması da evrensel hukuka aykın. Suçun şekline göre sanıklar o gün mevcut olan mahkemelerden birinde yargılanabilir. Özel bir mahkeme kurup insanlar bu mahkemede yargılanamaz. Ama burada özel mahkeme kuruldu, özel kişiler atandı. Neyse, aradan aylar geçti. Avukatlar bir gün, Maliye'nin, ödenen faizlerden vergi ödenmesı gerektiğini öngören bir rapor çıkardığını söylediler. Maliye paranın nereye gittiğini biliyor Yani vergi kaçakçılığı raporu mu? UZANEvet. Bakın. polis, jandarma, Maliye gibi Türkiye'nin her ili ve ilçesinde bulunan kurumlar var. Bu rapor 18 klasör, yaklaşık beş bin sayfa. Özeti 800 sayfa. Hesap uzmanlan, Maliye müfettişleri bankanın 71 şubesini incelemişler. Bunun sonucunda 4 katrilyon 750 triryon ve bilmem ne kadar kuruşuna kadar vatandaşa faiz ödediğimiz, ama bunu bildirmediğimiz saptanmış. Hani Pamukova'da, binalarda, bahçelerde aranan 7.5 katrilyon lira var ya, onun 4 katrilyon 750 trilyonunun vatandaşa faiz olarak ödendiğini gizlemişiz. Yahu, bu paranın nereye gittiğini Maliye kendi raporuyla beyan ediyor. Bu rapor mahkemeye verildi. Üstelik Maliye bununla ilgili cumhuriyet savcılığına vergi kaçakçılığından suç duyurusunda bulunmuş ve sanıklarla ilgili vergi kaçakçılığı davası açılmış. Aranan 7.5 katrilyonun yaklaşık beşinin nerede olduğu belli. Yageri kalan 2.5 katrilyon ne oldu? UZAN Üç kişilik bu hesap uzmanlan heyetine o rapordan bankanın kur farkı zarannı çıkarttudım. O da 3.2 katrilyon lira çıktı. Bir de bankanın resmi olarak kullandırdıgı kredileri var. Telsim'in imar Bankası'na kredi borcu bulunuyor. Bunun tutan da 6.5 milyon Euro. Grubun öbür şirketleriyle birlikte toplam 700 trilyon lira dolayında alınmış kredi bulunuyor. Bir de bankanın malvarhğıru topladığınızda bir zimmetin, hırsızlığın olmadığı da ortaya çıkıyor. Ama karşınızdakiler sizi dinlemek istemiyor. TMSF bir duvar gibi... Peki, sizce neden dinlemek istemiyorlar? UZAN Çünkü amaç üzüm yemek değil, bağcıyı dövmek. Geçen ramazanda Maliye ve Adalet bakanlanyla göriiştüm. Baktım, bir yere vanlması mümkün değil. Aynen tabiriyle söylüyorum. Adam diyor ki: "Çıkar paralan cukkadan." Ben de dedim ki: "Şu anda ben babamın oğlu olduğum için karşınızdayun. Babam 70 yaşında. 50 yıl boyunca gece gündüz çabşü. Bu adamın parası olsa bankasuun batmasına izin verir mi>di?" Ama paralan yurtdışına kaçırdı, diyorlar. Yurtdışına kaçırsa ne yapacak? Allah aşkuııza, yetmiş yaşında kırmızı bültenle aranan bir adam ne yapacak? Üstelik dünyanın en mütevazı hayatını yaşar. 1995'te aldığım Zeytin Adası'nda 1 UZAN Avukatun Şaylan Bey bütün recek. \ermezse AİHM bunun bedelini toplantılara girdi. 1819 toplantı yapıldı. Türkh'e Cumhuriyeti'ne ödettirir. Bir BDiyorsunuz ki: "Ne istiyorsunuz? Bir ra kredi borcu, garantisi yok." Ben bunu kaç türlü ödeme yapılabilir.. 5020 sayıh sizin elinizden öylece alabilir miyim? kanun anayasaya aykın. ama şu anda Alırsam bir gün bedelini ödemek zorunyürürlükte. Ben de vatandaş olarak bu da kahnm. Bakın, şirketin yüzde ellisi na uvmak zonında>ım. Ben burada ba benknse ellisi de sokaktaki vatandaşın. bamın oğlu olarak bulunuyorum. Fiyat Bu onlann da parası. Bugüne kadar da landıranm. Fhatlandırma Komis\onu orada biriken para yaklaşık bu miryar kurahm. Ben size bunlan de\Tedeyim. dolann üzerinde. "Bunu çözebm. PayıSiz de bunlan ne yapacaksamz yapın. Is ma düşen parayı size verejim." Cevap: terseniz Çukurova'nın sözleşmesinin ay "Biz o işe karışamayız." nını yapalım." Cevap: "Ha>ir, siz farkh Bunu TMSF mi söylüyor? suuz." UZAN Evet. Bu arada toplantılar çok nazik, medeni bir hava içinde geçiBabamın oglu Niye farklısınız, peki? UZAN Bunu söylemiyorlar. Onlara yor. Sonunda hep, "Biz size döneceğiz" Sizin TMSF'yle pek çok toplantı birtoplantıda, "EnerjiBakanhğı'ndaso lafı. Sonrasında kapı duvar. Yıne bir yaptığınız biliniyor. Bu kadar toplantı run çözülürse geri yam daha çabuk çözfi toplantıda, "Şirketierimi bana verin. Sadan hâlâ bir sonuç alınamadı mı? Siz lür. Çünkü şu anda Berke Barajı'nnı da ülan mallardan 25 milyon dolar tahsil etherhangi bir ödeme planı vermediniz valan sürüyor. Türkiye bundan er ya da tiniz. Ben si/e 30 gün içinde 30 milyon geç mahkum olacak. Karan Damştay ve dolar daha para öderim. Bu parayı o şirmi? yılın altı ayı yaşar, altı ayını da haftada bir gün işe gitmek kaydıyla Istanbul'da geçirir. Bu adam neyi, nereye kaçıracak? Asil Nadir, Zeytin Adası'nm asü sahibinin kendisi olduğunu söylemişti. UZAN Zamanında Asil Nadir'in İmar Bankası'na borcu vardı. Ödeyemedi, icra yoluyla banka adayı aldı. Grup parayı bankaya ödeyip Zeytin Adası'nı satın aldı. Yani Asil Nadir'in adanın üzerinde bir hakkı yok. kederden çıkannm. \ ağmavı durdurduğum an neyi toparlayacağunı bilirim. Anlaşmayı imzaladığumz günden itibaren de araşar a>hk taksitlerle altmış milyon dolar daha öderim. Etti mi 120 milyon dolar? İkinci \ıl 80, üçüncü yıl 100 mih on, ondan sonra da her yü 500'erden 12 yıl tamamlanm. Herkesle 12 yühk anlaşma imzalamıyor musunuz? Bu paralan nereden bulacağımı sonıyorsanız da ce\abım hepsini satacağım. Ama bunu siz satamazsınız. Elinizdeki, ihtilaflı mal. Şu anda 5020 sayıh yasa olnıasa devlete hiçbir borcu olmavan bir insanım. 5020 yürürlükte olduğu sürece sizinle konuşurum. Ama sonra selam bile vermem. Bu kadar net" Bu en son teklifti. Yazılı verdim. Ama hâlâ yazılı bir cevap yok. İnsanlar bana niye anlaşmadığımı soruyorlar. Nasıl anlaşayım? Bu bir evlilik gibi. tki tarafuı da ıstemesi lazım. Yann: Tehdit iddiaları