Katalog

17 KASIM 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA E K O J V O M I ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Bir zamanlar 40 binden fazla kişiyi istihdam eden kuruluşun çalışan sayısı binin altına indi Sümer Holding'de perde kapanıyor• Sümer Holding'in satılan veya kapatılan işletmelerden emekli olan, çıkanlan işçilere, son 2 yılda 141.5 trilyon lira kıdem tazminatı ödendi. Bu yıl ödenecek kıdem tazminatının 100 trilyon liraya yaklaşması bekleniyor. Bu da özelleştirme gelirlerinin çok büyük bir bölümünün kıdem tazminatı ödemelenne gıttığim göstenyor. ANKARA(AA)-Türkiye'de, 1987'de özelleştinne kapsamına alınan ilk kuruluş olan Sümer Holding'de perde, kapanma aşamasına geldi. Bir zamanlar 40 binden fazla çalışanı ile kamuda en fazla eleman çalıştıran Sümer Holding'de çalışan sayısı, kasım sonu itibanyla 1000'in altına iniyor. Son iki yılda hızh bir şekilde işletme ve gaynmenkul satışı yapılan Sümer Holding'de, 3 işletme ile 8-10 parça gayrimenkul kaldı. Son ıki yılda 81 milyon 350 bin dolarhk işletme, 575 milyar liralık iştirak, 37.8 trilyon liralık da gayrimenkulü satılan Sümer Holding'in satılmayan 3 işletmesi kaldı. Kalan Van, Sankamış. Erzincan-Tercan ayakkabı fabrikalan, Özelleştirme Idaresi tarafından ihaleye çıkanlmasma karşnı, yeterli teklif gelmemesi nedeniyle satılamadı. Satılan veya kapatılan işletmelerden emekli olan, çıkanlan işçilere, son 2 yılda toplam 141.5 trilyon lira kıdem tazminatı ödendi. Geçen yıl 2 bin 432 işçiye 72.3 trilyon lira. bu yıl kasım başı itibanyla da 2 bin 332 işçiye 69.2 trilyon lira kıdem tazminatı verildi. Kapatılan Antalya işletmesinde 112 işçiye 2.7 trilyon, Merinos işletmesindeki 349 işçiye 11.3 trilyon, Adana işletmesindeki işçilere de 3.6 trilyon lira kıdem tazminatı ödenecek. Bu yıl ödenecek kıdem tazminatlanrun toplamının 100 trilyon liraya yaklaşması bekleniyor. Bu da, özelleştinne gelirlerinin çok büyük bir bölümünün kıdem tazminatı ödemelerine gittiğini göstenyor. CUMHURİYET SPONSOR 'Marketingisf içingerisayım Ekonomi Servisi - Istanbul Reklam, Promosyon Ürünleri ve Pazarlama Hizmetleri Fuar ve Konferansı "marketingist'1 için geri sayım baş- ladı. 19-21 Kasım 2004 ta- rıhleri arasuıda TÜYAP Beylikdüzü Fuar ve Kongre Merkezi'nde gerçekleştırilecek mar- ketıngist'te ilk kez pazar- lama zincırinin her halka- sının bir araya getirilmesi amaçlanıyor. Cumhuri- yet'in de basın sponsorlan arasında yer aldığı etkin- lik kapsamında 59 konfe- rans, 11 panel düzenlenecek. 14 bin metrekare üzerinde kurula- cak fuar alanını toplam 35 bin kişi- nin ziyaret etmesi bekleniyor. PAZAR 200 MlLYAR EURO Korsan üründe kara listedeyiz BRÜKSEL (ANKA) - Dünya çapın- da korsan ürünler ticaretinin yılda 200 milyar Euro'yu bulduğu bildiri- lirken bu konuda en sorunlu ülkeler arasmda Türkiye'nin de bulunduğu belirtildi. Avrupa Komisyonu, AB telif haklannı üçüncü ülkelerde korumak için harekete geçti. Komisyon yetkili- leri, korsanlığın giderek arttığma, suç örgütleri- \ nin sektöre el attığına dikkat çekiyorlar. Korsan ürünler açısmdan en prob- lemli ülke olan Çin'de marka ürün- lerinin yüzde 20'sinin taklıt olduğu kaydediliyor. Avrupa Komisyonu'na göre, en sorunlu ülkeler listesinde aynca Tayland, Ukrayna, Türkiye ve Güney Kore de yer alıyor. FUARDA BÜYÜK ÎLGÎ Türkçiçekçüere madafya ANTALYA (AA) - Türk kesme çiçek ihracatçılan, Hollanda'da düzenle- nen Dünya Çiçek Fuan'nda bronz madalya kazandılar. Antalya Kesme Çiçek Ihracatçı Birliği Baş- kanvekili Osman Bağ- ' datboğlu, 3-7 Kasım tarihlerinde Hollan- da'da düzenlenen dünya- nın en büyük çiçek fuannda, Türk çiçekçüerinin büyük ilgi gördüğünü belirtti. Bağdathoğlu, fuarda, Türk standının "En iyi Standlar* arasında üçüncü seçilerek bronz madalya kazandığım belirtti. Rakip pazarlarda Türk ürünlerinin korkulu rüyası Çin, taklitçilik dönemini aşmaya çalışıyor Çhı'myenigıicümarkalarEkonomi Servisi - Yaptığı takJit ürünlerle dünya genehnde pek çok ülkenin tepkisini çeken ve Türk üreticilerin de korkulu rüyası olan Çin'de artık yeni rrend "marka" yaratarak zengın olmak. Uzmanlar, Çin'in hızh gelişmesinin bir sonraki aşamasımn güçlü markalar yaratmak olduğunu belirtiyorlar. BusinessVVeek dergisinin kapağma taşıdığı habere göre, Çinlı pek çok üretici yarattığı markalarla da dünya pazarlannda güç kazanmaya başladı Gerek dünya devleriyle işbirlığı yaparak gerek ürünlerini dünyanın önde gelen perakende firmalannın raflanna sokarak başanya ulaşmaya başlayan Çinli marka sahiplerinin en büyük korkusu ise gelecek yıl bütün Çin'in yabancı perakendecilere açılacak olması. Olimpiyatlar için 26 milyar dolar 2008 Ofimpiyat Oyunlan'na hazırlanan Çin'in başkenti Pekin, yogunbir modernizasyon kampanyasının içinde. Bu proje için spor alanlan ve altyapı dahil yaklaşık 26.2 mÛyar dolar harcanacağı ifade ediByor. Aynca, Çin'deld otellere yapılan bir çağnda da kısın ısuıma yazm da havalandırma sistemlerinde kısınüva gidilmesi biMirikli. Amaçsa"Yeşilbir Otimpiyat" geçirmek olarak beBrtikli. Resimde eskiden restoran ve abşveriş merkezi olarak kııllanılan eski bir bina yıküırken görülüyor. (Fotoğraf: AP) - ı Bektronık atetier, tetevizyon 2003geliri 9.75 milyar dolar 2003 kan 193 milyon dolar Sloganı "Sonsuza kadar dürüst ve doğru" Şimdiden Wal-Mart, Sears ve Best Buy gibi dünyanın önde gelen perakende firmalannda ürünlerini bulunduran firmanın marka stratejisı yüksek fiyarJı ürünter üretmek. Bikjisayariar 2003geliri 3 mttyar dolar 2003 kan 128 milyon dolar Sloganı "YenHik ve mükemmelryet" Geçen yıl yenı bir marka adı alan Lenovo firması, 2008 Olimpıyatlan'na sponsor olmasının dünya genelindekı profflni geliştireceğini umuyor. Yurt içinde Dell, HP ve IBM gibi markalarla çetın bır şekilde rekabet eden firma. Çin'de pazar lideri ve Asya'nın pek çok ülkesinde güçlü bir konumda bulunuyor. Televizyonlar, Cep telefonlan 20O3geliri 3.4 milyar dolar 2003 kan 163 milyon dolar Sloganı '""" "Ihtiyacınız olan teknotop" Pırmann marka stratejisı, Fransc RCA'nın sahibi Thornson ile bağlantılı olarak Avrupa'da Thomson, ABD'de RCA ve gelişmekte olan pazarlarda TCL adıyla satiş yapmak. ABD'nin televızyonlanna koyduğu yûzde 21.25'lık kota engelı nedeniyle zor günler geçıren firmanın en güçlü yanlan ise yerieşik bir marka ile güçlü baglar kurması. VVAHAHA Içecek 2003ge«ri 1.23 milyar dolar 2003 kan 196 milyon dolar Sloganı ': . "Gonçlik hata dînlemez" Rrma ismini içecekten öte çocuk giyimi gibi alanlarda da kullanmak istiyor. Firmanın zorlandığı konu ise Cola ve Pepsı gibi güçlü markalann Çin'de htzJa yayılması. Firma şimdiden Çin'in küçük şehirieri ve kırsal alanlarda güçlü konumda. 58 milyon dolar Stoganı "Muthı bir yaşam Geely ile ge«r" Firmanm marka stratejisı, düşük fiyat etiketıni koruyarak pazar atiamak. Düşük kalrte imajını önce Çin'nde sonra yurtdışında sfonek isteyen ftrmantn yabanalarta joint- venture ortaklığı bulunmamaa zayıf alanlan olarak gosteriyor. Devteön sahtp olduğu pek çok otomobil markasına kıyasla düşOk fiyat yapısı ise güçlü yönlerinden. Cep telefonlan 2003ge»ri 1.3 milyar dolar 2003 kan 42.3 milyon dolar Sloganı "Cep tetefonlannın mücadeteci yOzü' Yurt içinde yüksek rekabetteyüz yüze olan Bird, rîarya. Fransa ve Hindıstan gıbı pazarlarda böyümeyi hedefliyor. Sadece cep telefonlanna odaklanan firma, tetekomda yaşanabitecek bir yavaşlamaya karşı hassas. Güçlü yanı ise Çin'in küçük şehirterinde Ikjer konumda olması. sr Dizayn Grup, In 'de ortak arıyor İSTANBUL (AA) - Dizayn Grup, yıllık 500-600 bin dolar tutannda ihracat yaptığı Çin'de, boru ve aksesuvarlan üretimi için ortak anyor. Dizayn Grup Yönetım Kurulu üyesi Vedat MirmahmutoğuDan, 1993 yılından beri Çin pazannda bulunduklannı belirterek "Türkiye'den Çin'e giden ilk flrmalardan biriyiz. tlk gfttiğimizde orada boru ve aksesuvarlan üretilmiyordu. Oysa şimdi çok sayıda fabrika var" diye konuştu. Türkiye'nin teknolojiye yatınm yaptığı takdirde Çin'i bir "öcü" olarak göremeyeceğini ifade eden Mirmahmutoğullan, "Biz teknolojiye yatınm yaparak Çin'in işgücü avantajını bertaraf ettik" dedi. Şu anda naklıyesinde problem yaşanan boru ve aksesuvarlan Çin'de üretmeyi planladıklannı kaydeden Mirmahmutoğullan, Çin'de markalaşmaya çahştıklannı ve yapacaklan yatınmla "Dizayn China" markasını yaratacaklanm söyledi. Mirmahmutoğullan, boru ve aksesuvarlann tamamlayıcı ürünlerini yine Türkiye'den ihraç etmeye devam edecekJerini kaydetti. Naldt paraya gümrükte beyan AB 'yegiriş çıhşlarda 10 binEurv 'rnrn üzeri için bildirimyapılacak BtL Oıtalama 350 milyon lira Enpahalı tira îstanbuVdaANKARA (ANKA) - Türkiye'de or- talama kiranın en yüksek seyrettiği il 350 milyon lirayla Istanbul olurken en düşük kiranın da 128 milyon lirayla Içel'de ödendiği belirlendi. Devlet tstatistik Enstitüsü'nün (DfE) tüketici fıyatlan endeksini hesaplarken seçilmiş iller itibanyla esas aldığı kira tutarlanna göre, Türkiye genelinde ko- nut kirası 239 milyon liraya yükseldi. Kiralarda ekim sonu itibanyla son bir yılda yüzde 20.3 artış yaşandığını he- saplayan DÎE'ye göre Türkiye'nin en yüksek konut kirası Istanbul'da ödeni- yor. Ekim ayı itibanyla tstanbul'da 350 milyon lira düzeyinde bulunan ortala- ma konut kirası, ikinci sıradaki Anka- ra'daysa 266 milyon lirada seyrediyor. Konut kiralan, îzmir'de 241 milyon li- ra, Antalya'daysa 203 bin lira düzeyin- de bulunuyor. Ekim sonu iribanyla son bir yıllık dönemde en yüksek kira ar- tışı Denizli'de yaşandı. Türkiye gene- linde ortalama yüzde 20.3 oranında ki- ra artışı kaydedilen ekim sonu itibany- la son bir yılda Denizli'deki Idra artış- lan yüzde 34'e ulaşrı. Ankara'da son bir yılda kiralardaki artış Türkiye or- talamasının oldukça altında kaldı ve yüzde 14.1 oranında gerçekleşti. Kay- seri yüzde 6.1, Samsun ise yüzde 8.3 oranıyla son bir yılda en düşük kira ar- tışlannın yaşandığı iller oldu. İSMMMO'nun SSK Raporu 'Kamuda sağlıkhizmeti kötüleşecek' tSTANBUL (AA) - tstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (ISMMMO) tarafından hazırlanan ra- porda, "SSK hastaneJerinin Sağlık Ba- kantağı'na devrinin, Türkiye'de daha kalitesiz ve rekabete kapalı kamusal sağlık hizmeti verilmesi sonucunu geti- receği'' öne sürüldü. İSMMMO, "SSK Sağlık Kuruluşla- nnm Sağlık Bakanbğı'na Devri" baş- lıklı bir rapor hazırladı. Raporda Türkiye'de 2001 yılı itiba- nyla sosyal güvenlik kurumuna dahil olanJann genel nüfusa oranının yüzde 89 olduğu belirtilerek "Sigorta kapsa- mına giren nüfustaki hızh aroşa para- lel sağhk yannmı yapdmamış olması- nm, hastane kapılaruıda yığılmalara neden oJduğu" ifade edildı. Rapora gö- re, Sosyal Sigortalar Kurumu'nda sağ- lık yardımlanndan yararlanan nüfus 1973'te 8.5 milyonken 1999'da yakla- şık 34 milyon kişiye ulaştı. SSK'nin 2004 yılı bütçesinin yaklaşık 15 milyar dolar olduğu kaydedilen raporda, "Türkiye'de 2000 yıhnda kişi başına yıl- hksağlık harcaması ortalaması 201 do- larken bu rakanun SSK'ülerde 111, Bağ-Kur'lularda 148, devlet memurla- nnda 211, Emekli Sandığı mensupla- nnda>sa 290 dolar olduğu" belirtildi. ISMMMO Başkanı Yahj'a Ankan da "devir nedeniyleoiuşacak mahyetarüş- lannm sistemin iflas etmesiriskinior- taya çıkarabileceğini n savundu. Gİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozlein.yuzak@cuinhuriyetcom.tr ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL - AB üyesi ülkele- rin maliye ve ekonomi bakanla- n, AB'nin dış sınırlanndan giriş ve çıkış yapanlann üzerlerinde nakit olarak bulunan 10 bm Eu- ro ve üzerindeki paralan gümrü- ğe beyan etmelerinin mecburi- yet haline getiriknesini kararlaş- hrdılar. AB finans bakanlan dün Brüksel'de bir araya geldiler. 10 bin Euro ve üzerindeki paralann gümrüğe beyan edilmesinin AB gümrük görevlileri için çeşitli zorluk ve sorunlar getireceği be- lirtılen karar konusunda bir de- ğerlendirme yapan AB Dönem Başkanı Hollanda'nın Maliye Bakanı Gerrit Zalm. "Uyuş- turucu ararken olduğu gibi, para ararken de köpekler kuDanılabinr. Bildiğiniz gibi pa- ra kötü kokar" dedi. Toplantıya katılan ekonomi- den sorumlu Devlet Bakanı AB Babacan, 17 Aralık tarihinde alınacak olumlu ya da olum- suz herhangi bir yanıtın Türki- ye ekonomisi üzerinde çok önemli bir etkisi olmayacağı- nı söyledi. /? Devlet Bakanı AB Babacan. Görünen o ki küreselleşmenin geldi- ği noktadan zengin ülkelerin memnuni- yetsizliği giderek artıyor. özellikle de adına "outsourcing" dedikleri şu "yatı- nmlann başka ülkelere, özellikle de iş- gücünün çok daha ucuz olduğu ülke- lere kaydınlması" olgusu ciddi endişe- leri de beraberinde getinyor. Eskiden yalnız fabrikalann yani üretimin, emeğin ucuz ve bol olduğu bölgelere taşınma- sı söz konusuyken son yıllarda giderek artan oranda hizmet sektörünün de kü- reselleşmeden nasibini alması, zengin ülkelerdeki taeyaz yakalı işgücünün önü- ne kâbus gibi dikildi. Zaten giderek yaş- lanan nüfus içinde, işsizler ordusunun da giderek artması, sosyal güvenlik sis- temlerini alabora etme noktasında. Çı- kış yolu ise gerçekten zor. Outsour- cing'in kaymağını asıl yiyen ülkeler Çin ve Hindistan, ancak gelişmekte olan bir- çok ülke açısmdan hâlâ önemli bir fır- sat. Tabii kendi işgücünü değişen yeni koşullara göre eğitebilmeleri koşuluyla. Outsourcing yapan şirketler de halle- rinden memnun. Çünkü maliyetlerini ciddi biçimde aşağıya çekebildikleri için hem uluslararası rekabette şanslarını İşgücünün Küreselleştiği Nokta... arttırmış oluyoriar hem de daha katma değeri yüksek projelerie ilgilenebiliyor- lar. Kâbusu yaşayanlar şu aşamada, zen- gin ülkelerin işsizleri ile bu sorunu bir türlü çözemeyen ve ciddi bir kamuoyu baskısı ile karşı karşıya kalan hükümet- ler. Geçen yıl ABD'de bir televizyon ka- nalında ünlü bir sunucu, başka ülkeler- de işçi çalıştıran Amerikan şirketlerinin isimlerini teker teker "vatan haini" tarzı bir aşağılamayla sıralamıştı. Fransa ve Almanya'da konu ile ilgili ciddi bir panik havası yaşanıyor. Çünkü şirketler ileti- şim teknolojileri (IT) departmanlannı, muhasebe sistemlerini, çağn merkezle- rini, hatta Ar-Ge departmanlarını bile başka ülkelere kaydınyorlar. Tasanm ve mühendislik hizmetlerini dışarıdan alı- yorlar. Dolayısıyla Batı'nın mühendislik becerilerindeki rekabet gücü giderek geriliyor.... Peki neler oluyor küresel işgücünde- ki bu değişimde? Son sayısında outsourcing konusunu özel bir dosya halinde ele alan The Eco- nomist dergisine göre küresel işgücün- deki bu değişim ülkeler açısmdan önemli yapısal yeniden yapılanmalan zorunlu kılarken hem yoksul hem de zengin ülkelere büyük fırsatlann da ka- pısını açıyor. Türkiye henüz ne üretim ne de hiz- metler sektörünü çekebilme konusun- da ciddi bir atılım yapamamış olsa da dünyada bu konuda tartışmalann nasıl bir seyir izlediğini şöyle bir izlemeye ça- lışalım. The Economist'e göre Hindis- tan'ın yasalan outsourcing açısmdan son derece elverişli. özellikle IT konu- sunda Batılı rakiplerine meydan okur hale gelen Hindistan, bilinçli bir eğitim politikası ise işgücünü süratle kalifiye hale getinyor. Orneğin, Hindistan üni- versitelerinden mezun olanlar 1 yıl IT ve Amerikan muhasebe standartlan konu- sunda teknik eğitim alarak sertifika ala- biliyorlar. Çin, üretimle bağlantılı Ar- Ge'de ciddi atılımlar kaydederken önü- müzdeki içinde IT konusunda da Hin- distan'a rakip çıkmaya hazırlanıyor. Fi- lipinler'de çağn merkezleri giderek yay- gınlaşıyor. Doğu Avrupa ve Rusya'de mühendislik ve FT hizmetleri gelecek yıl- lann paıiayan yıldızı olma yolunda. McKinsey danışmanlık şirketinin yap- tığı araştırmaya göre, eğer uluslararası birşirket üretim yapılanmasını akılcı bi- çimde gerçekleştirebilirse maliyetlerini yüzde 50, hatta 70'lere varan oranda aşağıya çekebilir. Peki zengin ülkeler işgücündeki bir küresel yer değişime karşı nasıl önlemleralacak? Bizim dos- yadan çıkardığımız sonuç, esnek çalış- ma modellerine doğru önlenemez bir geçişin olacağı. Ancak ne yaparsa yap- sın, gelişmiş ülkelerin beyaz yakalı ni- telikli işgücü ciddi bir "iş kaybı" tehdi- di altında. Uzmanlar, zengin ülkelerin daha yaratıcı ve yeni iş alanlan ortaya çıkarmak için şimdiden kollan sıvama- ya başladıklannı düşünüyorlar. Ancak görünen o ki intemet ve bilgi teknoloji- lerinin hızı sayesinde, tüm yenilikler ina- nılmaz bir süratle taklit edilir hale gele- cek... Bakalım Türkiye küresel işgücündeki bu değişimi neresindep-yakalayacak?