Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: CUMHURtYET VAKFl adına ÎLHAIN SELÇUK Genel Yayın Yonermenı: İbrahim Yıkhz # Yazıişleri Müdürü: SaBm AJpadaıı#Sorumlu Müdür Mehmet Sııcu • Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara Istıhbarat Cengiz Yıldırım 0 Ekonomı Öz- YayınKuıulu.ÜhanSelçuk(Baş- \nkaraTemsıkısı MustafaBalba\ AatürkBuKanNo 125,Kat4 MuesseseMudurü lemVüzak* Kültür Egemen Berköz • Spor kan), EmreKongar (Danışman), Bakanlıklar Tel 4195020rhat). Faks 4195O.T#lzmırTemsılcısı Erol Erkut • \bdiilkadir Yücelman • Makaleler Sami Ka- Orhan Erinç. Hikmet Çetin- SerdarKıak,H Zı>aBI\ 1352S 2'Tel 4411220 Faks 441S"45 Bıl»ıtslem Ahmet raörcn • Dözeltme Abdullah \azıcı # Bıl- kaya. Şükran Soner, ibrahim #AdanaTemsılcısı'ÇetinViğeooğlıı,InönuCd 119S No 1 1 Tel ,, c , m „ gı-Belge Edibe Buğr» • Yurt Haberlerı Meh- Yıİdız. Orhan Bursalı. Musta- 36? 12 11. Faks 363 12 15 Antalva Temsılcısı \hmet Onıçoğhı K o r u l s a n • b a " met Faraç • Avrupa Temsılcısı Giira) Oz fa Balba>. Hakan Kara. CumhunyelCad 80 5 Tel 0242 248005''Fa\ 2430509 tış Fazılet Kuza ÜÛCW ERİŞM • Gene]MudurNııra>Özt*k» Reklam Genel Müdur \ râ Mse\ BanrtçogiTd-0212 3543398 I e-raaıl reklamatai.Minconi.tr VajımlâvM.'ıeoıuunHıber Ajansı Basın ve ^ avTCihk ^Ş TüıkocağıCad 39 41 Cagaloâlu v4"!34 taanbul Pk. 246-SAccı3W5 k Td ıO:i2ı5l20<05l20tat) Faks ıU:i:ı5I1is5M5 Baskı: Merkez C«ae Dereı Baam > avmcüıkSn ve Tıc \Ş E&rW Buhan No l^Bfşkias-la D&Bm-KleAezDapmPazıriannSan WTK ->o OCAK ""0 Imçak- S 4ı (îiinp<i 7 H f)9lt>- P ">4 tlonrlı 14 S8 Aksam ! ~ ">1imsaK 3 4.1 U u n e ş / U U2Je.l^_4 IKllMJI. !4..->8 AKşam. I ^i GözJüktenostalpmodası • İstanbul Haber Senia - 2004 güneş gözlügü modelleri, önceki gün Ceylan Intercontinantal Hotel'de düzenlenen bir defilede tanıtıldı. Italyan Luxottica Grubu'nun Ban, Vogue, Killer Loop, Persol, Arnett, Versace ve Prada'nın 2004 modellerau "Dört Mevsim" adını verdiği defilede tanıttığı gecede, 22 manken görev aldı. Defilede, 2004 gözlük modasına 60-70'li yıllann büyük çerçeveli modellerinin damgasını vurduğu gözlendı. Ultra viyole ışınlann gözezarar verebileceğine dikkat çeken uzmanlar, "Güneşten korunmanın en iyi yolu doğru bir güneş gözlüğüdür" dedi. (Fotoğraf: FATİH ERDOĞDU) 'Bigalo KarT geliyor • Haber Merkezi - Sabancı Telekom, ilk arama kartı 'Bıgalo'yu satışa sundu. Yurtdışından Türkiye ile konuşmak ısteyenlere hesaplı arama olanağı sağlayan Bigalo, 250 ve 100 kontörlük olmak üzere iki şekilde piyasaya çıktı. Bigalo. yurtdışına çıkan kullanıcılar için sınır kapılan, İimanlar ve turizm acentelennde satışa sunuldu. Yeni virüs uyarısı -• PARİS (AA) - Interaette önceki günden beri dolaşan yeni 'Mydoom' ya da 'Novarg' adlı virüsün, büyük hızla yayıldığı ve çok tehlikeli olabileceği bildirildi. Anti-virüs programı yazılımcılan virüsün 24 saat geçmeden 168 ülkede ortaya çıktığma dikkat çekerek, virüsün e-postalar ve Kazaa benzeri ortak paylaşıma yarayan programlarla yayıldığı kayedıldi. 2 Wn 500 ciizam hastası vap • ANKARA (ANKA) - Sağlık Bakanlığrnın resmi verilerine göre, Türkiye'de 2 bin 500 cüzam hastası bulunuyor. Sağlık Bakanı Recep Akdağ, her yıl ocak ayının son pazarına denk gelen günde anılan "Dünya Cüzam Günü" nedeniyle bir mesaj yayımladı. Akdağ, cüzamlı insanlann da toplumun bir parçası olduğunu anımsatarak "Onlarla ılişkiyi kesmek ve onlan toplumun dışına itmek yerine ihtiyaçlan olan anlayışı, yakınlığı, destek ve sevgîyı göstermek, önde gelen bir vatandaşlık görevidır" dedi. Türkiye'de resmi kayıtlara göre 2 bin 500 civarında cüzamlı bulunuyor. En büyük fcramiye sahibinde • BERLİN (AA) - Alman loto tarihinin en büyük ikramiyesini Baden-Württemberg eyaletinde yaşayan bir kadın kazandı. Adı açıklanmayan kadının 3.75 Euro'ya oynadığı loto Jcuponuyla 20 milyon 200 bin Euro kazandığı bildirildi. Kadının 24 Ocak Cumartesi günü loto çekilişinde 9, 12, 14,20,26,48 rakamlanru işaretlediği kuponla 6'yı tutturduğu ve 4 olan süper rakamı da bilerek 16 miryon 600 bin Euro, aynca sadece 6'yı bildiği için de 3 milyon 600 bin Euro kazandığı belirtildi. Acüe kalpten giıfyoruz • İZMİR (AA) - Yurttaşlar geçen yıl 112 Acil Servisı'ni en fazla kalp ve damar hastalıklan yüzünden aradı. Izmir II Sağlık Müdürü Levent Kıdak, 112 Acil Sağlık Hızmetleri'ne başvuran vakalar incelendiğinde ilk sırada kalp krizi, yüksek tansiyon gjbi yaknımalann yer aldığını söyledi. Başvurularda birinci sırayı yüzde 26.5'le kalp krizi, yüksek tansiyon aldı. AcÜ servise diğer başvurular şöyle: Nefes darhğı yüzde 9.3, felç, beyin kanaması gibi nörolojik sistem hastalıklan yüzde 10.5, travma vakalan yüzde 22.9. Misafip sanatçt dönemi • ANKARA (ANKA) - Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, yapacağı yönetmelik değişikliği ile kendi personeli dışında sanatçılara da teklif götürerek etkinlik düzenleyebüecek. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdür Vekili Abdurrahman Çelik, personelin çalışma sistemi ile ilgili yönetmelikte değişikliğe gideceklerini belirtti. Sanatçı kadrosuna sahip 1550 kişinin bulunduğunu bildiren Çelik kadrolann esnek olması gerektiğini söyledi. Çelik, "Sezonluk çalışılacak sözleşmeli sisteme geçilecek. Böylece her sanatçıya teklif götürebileceğiz" dedi. Bilim adamları uyarıyor: Kuş gribi insandaki griple birleşirse milyonlarca kişi ölür Jnsanlığınyenibelasıv GüneyAsya ülkelerinin başı SARS'tan sonra kuş gribiyle dertte. Bugüne kadar 6 kişinin ölümüne yol açan kuş gribi önlem alınmazsa biyolojik bir silah etkişj yaratabilir. Hastalık için geliştirilen aşı daha tamamlanmadan virüsün farklı bir şekli ortaya çıktı. Haber Merkezi - Dünya Sağlık Ör- gütü (DSÖ), SARS'tan sonra Güney Asya ülkelerini tehdit eden kuş gnbi- nin insanlarda görülen grip biçimiy- le birleşmesı halinde milyonlarca in- sanın ölümüne yol açabıleceğını açık- ladı. Kuş gribiyle savaşmak içm kü- resel işbirliği önerilirken, hastalığa karşı önümüzdekı kışa kadar aşı olma- yacağı bildirildi. Bugüne kadarAsyaülkelerinde 8 ki- şi virüsten etkilenirken bunlardan 6'sı hayahnı kaybetti. DSÖ'nün Batı-Pasifık daire başka- nı Dr. Sigenı Omi, iki virüsün karşı- laşma olasılığı bulunduğunu belirte- rek, "Banagöre bu miimkün ve işte bu yüzden, moJeküler diizeydebu mutas- yonun ohışmaması içm çok sıkı çabş- mamız laznn. yann geç olabifir" dedi. Omi, mutasyonun oluşması halinde bu türden birsalgının dünya çapındayüz- lerce değil milyonlarca insanın ölümü- ne yol açma gücüne sahip olduğunun da altını çizdi. Kuş gribi tehdidine karşı DSÖ ve diğer uluslararası örgütler, bağış ve uzman önerisi yapüması için çağnda bulundu. DSÖ ile birlikte BM Gıda ve Tanm Örgütü (FAO), Dünya Hay\ an Sağlığı Örgütü gıbi uluslararası kuru- luşlar tarafindan yapılan ortak açık- lamada, Asya'da eşi görülmemiş hız- la yayılan virüsün "insan sağhğmayö- netik bir tehdit vetarnnsal üretim için bir felaket" olduğu \urgulandı. Bu arada, DSO bölge yetkılisı Şi- geru Omi de yapılan testler sonucu Vi- etnam'da hastalıkla ilgili birvak^a da- ha rastlandığını bildirdi. DSÖ gelecek kıştan önce kuş gn- buıe karşı aşı olmayacağtnı açıkladı. DSÖ sözcüsü PeterCordmglej, 1997 ve 2003'tekı vırüsten alınan örnekler temelınde bir aşı gelıştırdıklennı, an- cak aşı tamamlanmadan kısa süre ön- ce Vietnam'da virüsün farklı birbiçim- de ortaya çıktığını söyledi. Sözcü. yeni aşının gelecek "grip mevsunine", yanı aralık ayına kadar hazır olamayacağını kaydetti. Hastalığa Çin'in güneyindeki ör- deklerde de rastlandığı bılduildi. Tay- land'da da, gümüş sülün gibi nadir bulunan birçok kuş türünün bilinme- yen nedenle telef olduğu bildirildi. Tayland'ın meşhur dövüş horozlan da kuş gribinden telef oldu. Virüs Laos'a da sıçradı. Laos Tanm Bakanlığı yetlalılerınden Singkham Phounvisay, yüzlerce tavıık öldükten sonra Vietnam da bır laboraruvara gönderilen örneklerde yapılan ıncele- menin, tavuklann kuş gribinden öldü- ğünü gösterdiğinı söyledi. Japonya'nın da Palastan ve Laos'tan kümes hayvmu ithaline ambargo ge- tırdiği bildirildi. YÜZÜKLERİN EFENDİSİ11 DALDA ADAY V "» . «- scar avı başladı SOYLEŞİ ATT LA İLHAN I Dünyanın Uzak Ucu. Amerikan Sinema Bilimleri ve Sanatlan Akademisi'ntn bu yıl 76.'sını vereceği Oscar ödüllerinin adaytan açıklandı. J.R.R. Tolkien'ın romanından Peter Jackson'un beyaz perdeye uyariadığı görkemli üçlemenin son fîlmi oian "Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü" en iyi yönetmen ve film dahil oimak üzere 11 dalda Oscar'a aday gösterildi. "Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü"nü, Oscar'a yine en iyi yönetmen ve film dahil olmak üzere 10 dalda aday gösterilen ve Napolyon dönemindeki bir donanma serüvenini anlatan "Dünyanın Uzak Ucu" izledi. Oscar'a en iyi film dalında aday gösterilen yaprtlar, Tokyo'daki iki Amerikalırfin hikayesinin anlatıldığı "Lost in Translation", cinayete kurban giden kızının intikamını almak isteyen bir caninin öyküsünden bahseden Gizemli Nehir (Mystic River) ve Peksimet (Seabiscuit) olarak sıralandı. Oscartar, 29 Şubatta sahiplerini buiacak. 1. Ulusal Nörokardiyoloji Toplantısı tanıtıldı Stresyaşama gücü de veriyor İstanbul Haber Servi- si - Günlük hayatın bas- kısı nedeniyle insanlarda "ohımsuz" etkiler yara- tan stresin, doğru şekil- de yönlendirildiğinde ^•aşamagücü" özelliği- nin olduğu belirtildi. Türk Kalp Vakü bün- yesinde faaüyet gösteren nörokardiyoloji birimi- nin, 6. Kalp Haftası kap- samında yapacağı "1. Ulusal Nörokardiyoloji Topbnösı" tanıtıldı. Türk Kalp Vakfı binasmdakı toplanüda konuşan Nöro- kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Kemal Bayülkem, stresi. tt \ücudun,zoıiaıı- ma ve baskı yaratan her türiü çevTesel ve psiko- matik etkene karşı ver- diğitepkT olarak tanun- ladı. Stresin, doğru ola- rak yönlendirildiğinde, insanlara "yaşama gücü ve sevinci'' verdiğını be- lirten Bayülk^m, "İnsan vücudu bazen strese de ihtiv-aç duvııyor. ÖnemH olan birevin kendisi için ne kadar stresin yararh olacağını betiriemesidir. Stres, hayat iksiri olarak adlandırilan hormonlan salgıiayarakkişinm ohım- suz olaylara karşı diren- cini artörrvor" dedi. I ıstaların anısına...\ # N e w York Bale Topluluğu yeni bir gösteri sahneye koydu. "Double Feature: Making VVhoopie" adlı, müziğini Irving Berlin'in bestelediği dans gösterisi sessiz sinema döneminin anısına hazıriandı. Dönemin sanatçılannın anıldığı gösteride başrolü Tom Gokd üstleniyor. Gok), aktör Jimmie Shannon'u canlandınyor. Sessiz filmlerin çekildiği dönemlerdeki kıyafetlerin kullanıldığı hareketli danslar neşeli dakikalar yaşatıyor. (AP) 19 milvon kişinin kullandığı banka kartları tüketimi körüklüvor Kredi kartı tutku olduKONYA (AA) - Türkiye genelindekı toplam 5 bin 922 şubesiyle 'daha kaliteli hizmet vermeye çalışan 50 bankamn, alışveriş ve ıstenilen dövızi çekme gibi birçok kolaylığı müşterilenne sunan sayısız türde kredi kartı bulunuyor. Bankalann önemlı bir kısmı tarafindan kefılsi2 venlen kredi kartlan, / indınmlı ve uzun vadelı taksıtlı alışveriş, anında \i döviz çekme, taraftan olunan takıma ya da ^ herhangı bır yardım kurumuna destek, internette güvenlı alışveriş gibi çok sayıda a\antaj sunuyor. Bu tür ımkânlann sağlanması nedeniyle, ülke genelinde kredı kartı kullananlann sayısı 19 milyon 863'e ulaştı. Tüketiciler Bırlığı Genel Başkan Yardımcısı Kemal Özer, mağazalann tahsilatlannın önemlı bır kısmını kredi kartlanmn oluşturduğunu belirtti. Bugün dünya üzennde kredı kartının en kolay ahndığı ülkelerin başında Türkiye'nin geldiğini beluten Özer, özellikle Hazine borçlanmasının cazibesıni yitirmeye başladığı dönemlerde bankalann tek çıkış yolunun kredı kartlan olduğunu vurguladı. Özer. kredi kartlanmn yaygınlaşmasının tüketimi körükleyen faktörler arasında yer aldığını belırterek vatandaşlann belkı hayatı kolaylaştırdığım ancak, hesapsız borçlanmanın önünü açarak ay sonlannda sahibini ödeme sıkıntısına soktuğunu sözlerine ekledi. '...Yaptıklarını Yıkıyorlar, Mustafa Kemal!..' ...denebilir ki, 30'lu yıllarda Türkiye'nın siyasal ve eko- nomikfotoğrafınııncelemekıçin.nfye'SosyalistSol'dan biraraştırmacı aranıyor? Siz, 'Liberal Sağ'dan bır 'bilim adam/'nın, - aslında gerçeğin ta kendisi olan -, şu 'tes- biti yapacağına ihtimal venr misinız?: İşln aslını ararsanız... "...I. Dünya Savaşı'ndan sonra, Ortadoğu'da ege- menlik kazanmaya yeni bir tâlip olarak ortaya çıkan ABD; 'manda' projeleri (Ermenistan ve Boğazlar) ile, Musul petrollerinin işletilmesine ilişkin paylann, yüz- de 25'ini elde etmesiyle, kendisinden söz ettiriyor- du. Irak, Suudi Arabistan ve Bahreyn Adalan'ndaki zengin petroJ kaynaklannın kuzeyinde, Türkiye'nin sa- hip olduğu 'stratejik önem'; aynca (bu) ülkenin 1933 yılllan arasında, ülkede önemli imtiyazlar elde eden Amerikan petrol tekellerini; ve ABD Dışişleri Bakan- lığı'nı, gittikçe daha fazla kendine çekiyordu. (bura- ya dikkat!) Eğitim ve tarihsel araştırma kuruluşlan 'Amencan way of lıfe/Amerikan yaşama tarzı'nın pro- pagandasını yapıyor, ekonomik yayilmanın yolunu açıyordu..." (Johannes Glasneck, 'fürkiye'de FaşistAl- man Propagandası', s. 87). Ya da, ABD tarafindan, daha o yıllarda şöyle bir 'dû- rüsthesap numarasıyla' nasıl 'kazıklandığımızı'? "...Türk Hükümeti, kapitiüasyonlann kaidınlması ve miRileştirmeleryüzünden soğukfaşan, Türk/ABD iliş- kilerini 'normalleştirmek' için; Osmanlı Imparatorla- nnın borçlarını kapatmak üzere, Amerikan yurttaş- lama 1.3 milyon dolar ödemeyi yükümlendi. Oysa Sta- te Department'nin para uzmanlan; alacaklılann hak- lannın, ancak 899.338 dolar tuttuğunu hesaplamış- lardı. ABD Dışişleri Bakanı Cordell Hull, içinde bulun- duğu ekonomik güçlükJerden yararlanarak, Türki- ye'yi yükümlülük altna sokmak için, Ekim 1937'de 400.622 dolarlık farkın Türkiye'ye geri verilmesini emretti. ABD'ye bir sentlik zarar bile vermeyen, bu davranışın etkisi de oldu!.." (a.g.e. s.88). Johannes Glasneck'in, nasıl 'ince eleyip sık doku- yan' bir 'araştırmacı' olduğu hakkında, biraz olsun fikir edındınız. Bence, kendi kendımizden bile sakladığımız, bazı siyasal ve ekonomik gerçekteri, asıl anlamı ve kap- samıyla öğrenebilmek için, 'sağcı' değil 'solcu' bilim adamlannın araştnma ve tesbrtlerine göz atmamız, yal- nız gerekli -hatta zorunlu- değil, üstelik yararlıdır. İki 'önemli eser'... Hanıdir, yakın tarihimızle ilgili, iki kitaptan söz edece- ğim! Bınsı, Çetin Yetkin'in, 'Attilâ İlhan üstadına öv- gü ve saygılarıyla' sunduğu eseri, 'Karşıdevrim (1945/1950) (Otopsi Yayınlan, İstanbul); öbürü. Prof. Dr. Sezgin Kızılçelik'ın eseri, 'Atatürk'ü Doğru Anlamak' (Anı Yayıncılık, Ankara); ikisi de, Cumhuriyet Tarihi'mi- zin yeniden 'değerlendirilmeye' çalısıldığı şu dönemde, soruna özgün ve özel yaklaşan, çalışmalar; ikısi de, emek mahsulü, göz nuru ve alınteri!.. İkisinin de asıl çekici ve çarpıcı yanı, Gâzi ile Ismet Paşa arasındaki 'ilişkinin'; hiç de, 'birbirinin devamı nrteliğinde dmadığını' öne çtkanyor, evet1 Çetin Yetkin, üstüne basarak belirtmiş: Ismet Pa- sa'nın 'başvekilliği' handiyse süreklı olarak, Gâzi'yle 'uyuşmazlık' halinde imiş; ınönü'nün cumhurbaşkanlı- ğından itibâren, 'karşıdevrim'ın ilk işaretlen venlıyor! Bi- raz da ti'ye alarak Pasa'nın özel defterinden noüarla süs- ledıği 'tesbıtlen'y\e, CHP'nin 'karşıdevrimcıliğı' nasıl 1950'deDP'yedevrettığinigöstermiş! Prof. Dr. Kızılçe- lik'ın kıtabı. daha farklı, belkı de daha genç olduğundan, daha heyecanlı ve heyecan vericı: Mustafa Kemal'in an- tı/emperyalist ve antı/kapitalıst tavnnı ve tutumunu; Tür- krye'nın, ıçıne şürüklendiğı anafordan kurtulması için, şu sozlerie 'çıhş kapısı' olarak özetliyor "...Amerika'nın Kü- reselleşme Söyiemi'ne ve Avrupa Biriiği'ne karşı Ye- niden Kuva-yı Milliye, Yeniden Kalpaklı Kalkınma ve Türkiye'nin Bab-Dışı Mazlum MilletJer Bloku seçe- neği!.." Her ıkisı de ciddi cıddi okunmaya, üzerinde tarbşılma- ya değer kitaplar. Hele ülkesinin geleceğinı ciddiye alan- larıçin... İki önemli nâmevcut 1 !.. Bilmez değılsiniz ya, ne tarihçiyim, ne de siyasi iktisat uzmanı; toplumcu gerçekçi, sorumlu bjr sanatçı olarak zamanımı ve yaşadığımızı gerçek boyutiany- la kavramak; kendi diyalektiği içinde doğru yansıt- mak istiyorum; hepsi bu! Kırk yıl kadar önce, Kurtuluş Savaşı ve Gâzi Mustafa Kemal üzerine çalışmaya baş- layınca, 'Anadolu Ihtilâli ve fnkılâbı'nın. 'gerçeği', ba- na, anlatıtanlardan çok farklı göründü; hele 1935 son- rasında yaşananlar, düpedüz aksi/inkılapçı bir gi- diş... Bunlan yazdım, çoğu görmezden geldi, kimisi dal- gasını geçtı, kimisi düpedüz alay etti; sadece iki kışi, yü- reklendirmişti: Mehmet Ali Aybar ve Niyazi Berkes! Yıllarsonra bilim adamlanmızın, 'hakikatin ışığını' eser- lerine yansıtmalan, efbette heyecan veriyor. Bu ıstikâmet- tekı çabalar arttıkça, kim bilir daha ne şaşırtıcı sonuçlar- la karşılaşacağız. Bu iki eserde, şımdilik benim için şa- şırtıcı olan: 'kaynakça' kalabalığı arasındaki bır 'nâmev- cut' oldu: iki soyleşıdır, ufak ufak, size tanıtmaya çalıştı- ğım şu Johannes Glasneck var ya, onun; hem Anado- lu IhtüâB ve Inkjfâbı'nın en civcivli dönemini; hem il. Dün- ya Savaşı'nın, dolayısıyfa Ismet Paşa Cumhuriyeti'nin 'intikalini' anlattığı, iki kitabı da, her iki yazann eserlerin- deki kaynakçalafda mevcût değil. Ne de olsa yaşlandık! Acaba görememiş olabilir mi- yim? Meraklısı için not Kafamı kurcaladı, yoksa, Glas- neck'in eseri, o sıraJar 'Doğu Alman' diye, ortadan yok mu edilmişti? Hayır, konuyla ilgili başka değerlı birçaJış- manın, Kaynakçasj'nda, Türkiye'de Faşist Alman Pro- pagandası' hak ettiğı yeri almış: o da okunası bır kitap! (Bkz. Dr. Necdet Ekinci, Türkiye'de Çok Partili Dû- zene Geçişte Dış Etkenler', s. 357. Toplumsal Dönüşüm Yayınlan, 1997). e-mail:tilahan ' isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0-212 / 260 19 88