Katalog

28 OCAK 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA J İ j J v U l l \J1TJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Orakçıoğlu: Teşvik lOyıl sürmeli • Ekonomi Servisi - Istanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon îhracatçılan Birliği (ÎHKİB) Başkanı Orakçıoğlu, Teşvik Yasası'nın yeniden gözden geçirilmesini isteyerek yasanın 10 yıl süreyle geçerli olmasını önerdi. Orakçıoğlu, Tunceli ve Elazığ'ın kapsam dışında kalmasını da eleştirdi. İmalat sanayü martta buluşuyor • Ekonomi Servisi - Türkiye ve Avrasya Bölgesi imalat endüstrisi, martta Istanbul da yapılacak World of Industry (WIN 2004) fuannda bir araya gelecek. 11-14 Mart 2004 tarihlerinde TÜYAP'ta gerçekleştirilecek WIN 2004, imalat endüstrisinin 7 uzmanlık alanını tek çatı altında toplayacak. JCR,not yükseltecek • TOKYO/ANKARA (AA) - Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Türkiye'nin kredi notunu yeniden gözden geçiriyor. JCR analistleri, iç ve dış ekonomik ve siyasi pozitif gelişmeler nedeniyle, kredi notunun ya da görünümün olumlu yönde değiştirilmesi ihtimalinin yüksek olduğunu belüttiler. Şişecam'a 5 bankadan kredi • Ekonomi Servisi - Şişecam, uluslararası 5 büyük bankadan sağladığı 50 milyon dolarlık kredi anlaşmasını imzaladı. Şişecam'dan yapılan açıklamada, topluluk ihracatının finansmanına yönelik sağlanan 1 yıl vadeli ve 50 milyon dolar tutarmdaki krediye ilişkin anlaşmanın imzalandığı belirtildi. Ingilizler Türk çorabı giyecek • İSTANBUL(AA)- Tûrkiye'de 25 yıldır kadın ince çorabı pazannda faaliyet gösteren Tekstûre Çorap, Ingilizler için kısa çorap üretecek. Tekstûre Italiana Pazarlama Direktörü Didem Aras, Ingiliz çorap firması Sara Lee ile yan yanya bir ortaklık kurduklannı belirterek "Şubat sonu itibarıyla Ingiltere için soket çorap üretimine başlayacağız" dedi. Kuday THY yönetiminde • İSTANBUL(AA)- Türk Hava Yollan Yönetim Kurulu üyeliğine Alaaddin Lütfi Kuday atandı. THY'den borsaya gönderilen açıklamada, Bakanlık oluru ile Yönetim Kurulu üyesi Mehmet Büyükekşi'nin görevinden alındığı. yerine Alaaddin Lütfi Kuday'ın atandığı bildirildi. Kuday daha önce de THY Yönetim Kurulu'nda görev yapmıştı. Birçok hizmeti dışandan alan Boğaziçi Elektrik, ucuz işgücünü tercih ediyor, ancak denetim yok Enerjide taşeronun faturasıFATMAKOŞAR Olumsuz hava koşullanyla uzun süreli elektrik kesintileri ya- şanmasında yatınm yetersizlıği kadar, pek çok hızmetin taşeron şirketlere yaptınlması önemli rol oynuyor. Boğaziçi Elektrik şu an- da, "anza, bakun. onannu sokak bmbalan,kabio,fatura kesme, da- ğrtma" hizmetlerinin tümünü tek- nik donanımı yetersiz, aynca iş güvencesi vermeksizin düşük üc- ret karşılığında, çoğunluğu dene- yimsiz gençleri istihdam eden ta- şeron şirketlerden alıyor. Istanbul'un Avrupa yakasının elektrik dağıtım ışini yapan Bo- ğaziçi Elektrik'in abone sayısı ar- tarken çalışan sayısı her geçen yıl daha da düşürülerek özel şirket- lerden hizmet alımı yapılıyor. 1990'h yıllarm başında 1 milyon 600 bin abone sayısına karşılık 5 • Boğaziçi Elektrik, "anza, bakım, onanm, sokak lambalan, kablo, sayaç okuma, fatura kesme, dağıtma" hizmetlerinin tümünü taşeron şirketlerden alıyor. Söz konusu şirketler, teknik donanımı yetersiz, aynca iş güvencesi vermeksizin düşük ücret karşılığında, çoğunluğu deneyimsiz gençleri istihdam ediyor. bin 200 çalışanın olduğu Boğazi- çi Elektrik'in bugün için 3 milyon 300 bin abone sayısına karşılık aralannda temizlikçisi, çaycısı ve güvenlik elemanları, bütün me- murlan da dahil çalışan sayısı 2 bin 500 civannda. Kayıp-kaçak artıyor Boğaziçi Elektrik'in teknik hiz- metler yanı sıra aboneyle yüz yü- ze gelinen fatura kesme-dağıtma işlerini yine taşeron şirketlere yap- nrması, kaçak kullanıma göz yu- mulmasına neden oluyor. Şebeke- lerin yenilenmemesi nedeniyle ka- yıp oranının yüksek olduğu îstan- bul'un Avrupa yakasında kaçak kullanım da Türkiye ortalaması- nın çok üzerinde seyrediyor. Pi- yasada çalışan işçilerin açıklama- lan ve sendikalara göre, "çoğun- luğu askerliğini yapmamış gençle- rin geçici iş olarak yapöğT, sayaç okuma ve fatura kesmenin taşe- ronlara yaptınlmasının faturası; resmi verilere göre yüzde 23.04, gayri resmi verilere göre yüzde 40'a varan kaçak kullanım. Oysa, Boğaziçi Elektrik'in 2002 yılı Fa- aliyet Raporu'na göre, 1992'deka- yıp yüzde 14 oranındaydı. Boğaziçi Elektrik'in hizmet alı- mı yaptıgı şirketlerden bazılannın *sahte diploma ileişçi çahşürdığr ortaya çıkmış ve ihalelerde "daha kaü kuraflar" uygulanması kara- n ortalama 2 yıl önce alınmıştı. Sözleşmelere uyulmuyor Ancak bu tarihten sonra da ka- mu hizmeti amacı gütmek yerine kânnı maksimize etmeye çalışan şirketlerin bazılannın sözleşmede taahhüt ettikleri koşullara uygun davranmadığına ilişkin çok sayıda gelişme yaşandı. Örneğin, Sanyer işletmesinde ihaleyi kazanarak anza işine ba- kan şirketin "Aralannda 14 mü- hendis. 16 teknikerbulunmak üze- re toplam 120 çahşan istihdam et- mesigerekirken göstermetikbord- ro düzenlediği ve bu sayısının çok altında işçi çalışürdığı'' ortaya çık- mıştı. Taşeron şirketlerin hizmeti ge- rektiği gibi yerine getirip getirme- diğini yine çok sayıda işe yetiş- mekte güçlük çeken Boğaziçi Elektrik AŞ'nin çahşanlan "de- netfiyon" Aynca ihale koşullan ve sözleşmeye aykın davranan şirket- lerin sözleşmesi feshediliyor. An- cak, şirketler, isim değiştirerek ihalelere yeniden kahlabiliyorlar ve bu da yeterince caydıncı ol- maktan çıkıyor. Kurumun 2002 Arahk tarihli "Yûklenid firma eleman sayısTnı gösteren grafiğinde, hizmet ve- ren şirketlenn fiilen çalıştırdığı eleman sayısının sözleşme gere- ği istihdam etmesi gereken sayı- dan daha düşük çalışanı olduğu görülüyor. ORANLAR DÜŞÜK Türkiye yeni teknolojide yetersizANKARA (ANKA) - Türkiye'de gerek imalat sanayii sektörü gerek- se hizmetler sektöründe teknolojik yenileme faaliyetlerinin düşük oranlarda kaldığı belirlendi. Devlet Istatistik Enstitüsü (DtE), 1998-2000 yıllannı kapsayan dö- nemde imalat sanayii ve hizmetler sektöründe teknolojik yenilik faali- yetleriyle ilgili olarak yaptıgı an- ketlerin sonuçlannı açıkladı. Anket sonuçlanna göre imalat sanayii iş- yerlerinin yüzde 29.4' ünün tekno- lojik yenilik faaliyetlerinde bulûn- duğu belirlendi. Sektörde, 1995- 1997anketinin • 1998-2000 yıllan arasında imalat sanayii işyerlerinin sadece yüzde 29.4'ü, hizmetler sektörü işyerlerinin ise yüzde 38.5'i teknolojik yenilik faaliyetinde bulundular. sonuçlanna göre teknolo- jik yenilik yap- ma faaliyetin- de yüzde 4.8 oranında artış kaydedildi. Raporagöre, teknolojik ye- nilik faaliye- tinde bulunma oranıişyeribü- yüklüğü ile birlikte artıyor. Çalışan sayısı 10 ile 49 kişi olan işyerlerinde teknolojik yenilik faaliyetinde bulunma oranı yakla- şık yüzde 20 iken bu oran bin ve da- ha fazla çalışanı olan işyeri için yüzde 60 olarak belirlendi. En çok teknolojik yenilik faaliyetinde bu- lunan ilk üç sektör büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri: elektrik- li makine ve cihazlann imalatı; di- ğer ulaşım araçlan olarak sıralandı. En az yenilik yapılan sektörler ise tütün ürünleri imalatı, giyim eşya- sı imalatı, basım yayım, kayıtlı medyanın çoğaltılması oldu. Havayoluyla ucuz ulaşım olanağı lüks otobüslerin hızını kesmedi Yoflarda bayram havası • Kurban Bayramı ve sömestr tatilinin birleşmesi, ulaştırma sektörünü hareketlendirdi. Otobüs ve havayolu şirketleri ile TCDD talebe yetişmekte zorlanırken yurttaşlann mağdur edilmemesi için ek seferler konuldu. LEYLAÇEVtK Kurban Bayramı ve sömestr tatilinin birleşmesi, ulaşım sek- törünün yüzünü güldürdü. Ge- rek havayolu şirketleri gerekse otobüs firmalan ve TCDD, ar- tan talebi karşılamakta zorlanır- ken ulaşımm aksamaması için ek seferler düzenlenmesi yolu- na gidildi. Bu yıl tatillerin bir- leşmesi turistik yörelerin yam sıra Anadolu'nun çeşitli şehırle- rine olan ilgiyi arttırdı. Türk Hava Yollan, 30 Ocak- 08 Şubat 2004 tarihleri arasın- da 75 ilave ve charter seferleri koydu. THY aynca bazı sefer- lerde uçak tiplerinin büyütül- mesini kararlaştırdı. THY'den 75 ek sefer İç hatlarda Ankara, Bodrum, Antah/a, Trabzon, Erzurum, Iz- mir, Samsun ve Gaziantep'e ek seferler konurken dış hatlarda ise aralannda Dubai, Lyon, Ce- nevre, Grenoble, Viyana, Mal- div Adalan, Luxor, Barselona, Fas, Paris, Lizbon, Oporto, Ka- hire, Venedik, Kıbns, Zürih, Köln, Münih, Dusseldorf ve Stturgart gibi noktalara ilave se- ferler yapılacak. Özel havayolu şirketleri de ta- til döneminde tam kapasite ça- lışıyor. Onur Air'in Türkiye ge- nelinde uçuş yaptıgı sekiz nok- tanın tamamı için tüm rezervas- yonlardoldu. Kayseri, Samsun, Diyarbakır, Erzurum, tzmir, Ankara ve Adana'ya seferleri olan Onur Air' in Genel Koordı- natörü Şahabertin Bolukçu, imkânlar dahilinde ek seferler düzenleyebilecektlerini ifade etti. Sadece Istanbul-Trabzon ara- sında uçan Fly Air'de de Trab- zon'a gidişlerde 3 Şubat'a, Is- tanbul'a dönüşlerde ise 11 Şu- bat'a kadar bütün biletler satıl- mış durumda. Özel havayolu şirketlennin 69-79 milyon liraya yolcu taşı- ması, otobüs firmalannı şimdi- lik etkilemiş görünmüyor. Va- ran, Ulusoy, Boss gibi üst düzey gelir grubuna hitap eden firma- lar, fiyatlannda herhangi bir in- dırime gitmezken. artan talebe cevap verebilek için ilave sefer- ler düzenlediler. Seferler 1 ay önce doldu Varan Tunzm tşletme Müdü- rü Oztürk Arslan, bayramm kı- şa rastlaması ve sömestr tatili ile birleşmesi nedeniyle bu yıl tatil yörelerine olan ılginın nis- peten azaldığını belirterek Mer- sin, Adana ve Gaziantep'e olan ek seferlerin bile bir ay öncesin- den dolduğunu kaydetti. Arslan, 'Bu sene bayram hem tatil, bem debayramlaşmak için vesfle ola- Şehir Hatlan'nda fazla mesai İstanbul Şehir Hatlan İşletmesL, şehrin iki yakası arasında ulaşımı kolaylaşnrmak için bayram sûre- since ek vapur se- ferleri düzenleye- cek. 1-4 Şubat ara- sında Eminönü- Kavaklar güzer- gâhında özel gezi seferi yapılacak. Gezi sefermin sa- ati Eminönü Iske- lesi kaUaş 13.35, Kavaklar tskelesi kalkış 17.00 ola- rak belirlendi. Şe- hir Hatlan vapur- lan aynca Çınar- cık-Heybeliada- Sirkeci arasında yolcu taşıyacak. Kanhca-Anadolu- hisan-Bebek ara- sında ring seferle- ri yapılacak. cak' diye konuştu. TCDD 22 Ocak ile 8 Şubat tarihleri arasında tzmir Mavi, Karesi Ekspresi, Cukurova Ma- vi, 9 Eylül Ekspresi, Erzurum Ekspresi, 4 Eylül Mavi, Meram Ekspresi. İç Anadolu Mavi Ekspresi ile bölgesel ekspresle- re ilave vagonlar koyarak sefer- ler düzenleyeceklerini açıkladı- lar. Tren yolculuğuna daha çok öğrencilerin rağbet ettiği belir- tılirken TCDD öğrenciler, san basın kartı sahipleri, engelliler, gruplar ve askerlere yüzde 20 indirim uyguluyor. TCDD yet- kilileri tatil dönüşünde de ek se- fer düzenleyebileceklerini dile getirdiler. 79 birleşmeden 54ü açıklandı, toplam 1.4 milyar dolar Yabancılar 600 milyon dolarlık şirket aldı tSTANBUL (AA) - Türkiye'de ge- çen yıl, birleşme ve satın alma işlem- lerinin toplam değeri 1.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu birleş- melerin 600 milyon dolarlık kısmını yabancılann alımlan oluşturdu. Ernest & Young tarafindan hazırla- nan "Bnieşme ve Satm , Alma tşlemleri 2003 Ra- poru"na göre, yabancı şirketlerin Türkiye'de gerçekleştirdiği satın al- ma işlemlerin sayısı 2002'de 19 iken 2OO3'te 20 oldu. Soros-Unikom, Schott Glaverbel-Orim Cam, Danone Groupe-Nestle Süt Ürünleri gibi değeri açıklanmamış işlemlerin tahmini değerleri de göz önüne alındı- ğında, yabancılann Türkiye'deki satın almalan 2003'te 600 milyon dolar ci- vannda gerçekleşti. Türk şirketlerinin gerçekleştirdiği iş- lemlerin değeri yabancı şirketlerin ta- raf olduğu işlemlerin değerini aştı. 2003'te gerçekleşen işlemlerde Av- nıpalı şirketler, işlem sayKuıdaki yüz- • Ernest & Young Danışmanlık Şirketi'nin raporuna göre birleşmelerin yüzde 60'ını, 800 milyon dolan aşan miktarla özelleştirmeler oluşturdu. de 22'lik paylan ile öne çıktı. Rapora göre toplam 79 birleşme ya da satın almadan yahnz 54'ü açıklan- dı. Sayı ve hacim olarak bakıldığinda birleşme oranı 2002'ye göre artış gös- terdi. Ernst & Young Türkiye Kurumsal , FinansmanBölümü Baş- kanı CanDeldağ, Türki- ye'de bugüne kadar ger- çekleştüihniş en büyük işlem olan Aycell-Aria birleşmesi hariç tutuldu- ğunda sonucun, bekle- nen seviyenin oldukça altında kaldığmı söyledi. Değeri açıklanmamış olan Aycell-Aria işle- minde, büieşik şirketin yaklaşık 6 milyar dolar- lık bir bilanço büyüklüğüne sahip ol- duğu tahmin ediliyor. Rapora göre 2003 'teki işlem hacmi- nin 831.3 milyon dolarlık kısmını özel- leştirme işlemlen oluşturdu. 2002'ye göre 2003 'te özelleştirme hız kazandı. 2002 "de gerçekleştüilen 2 özelleştir- me işlemine karşın 2003 yılında 29 özelleştirme ihalesi tamamlandı. Avesani, yeni İcra Kurulu Başkanı oldu. TOFAŞ'ta görev değişimi Ekonomi Servisi - TOFAŞ Türk Oto- mobil Fabrikası AŞ'nin Icra Kurulu Başkanhğı'na (CEO) Diego Avesani atandı. TOFAŞ'tan yapılan açıklamada, şirket yönetim kurulunun aldığı karar çerçevesinde Antonio Bene'nin görev değişikliği dolayısıyla bu göreve 1 Şu- bat'tan itibaren Diego Avesani'nin atan- dığı belirtildi. Fiat'ın üst düzey yöneticileri arasın- da yer alan Avesani, üretim ve ürün ge- liştirme, uluslararası geliştirme iş üni- tesi, Fiat Oto, Fiafın uluslararası üreti- mi ile stratejilerinden sorumlu olarak görev yapmıştı. Mühendis kökenli bir işletmeci olan Avesani, 2002"de yaptıgı bir açıklamada Fiat yönetiminin bölge- sel düşük çaplı talebi olan otomobille- rin, köktenci modernleştirme program- lan gerçekleştiren "saldn^uı" rakiple- re karşı etkili olmadığının farkında bu- lunduğunu söylemişti. Yapılan açıklamada, şirkette 2 yıldır Icra Kurulu Başkanlığı görevini yürüten Antonio Bene'nin Fiat grubunda önem- li başka bir göreve getirildiğini belirtti. 'SORUMLU BİZDEĞİLİZ' BDDK: Star'daki hacirfer stfiırh olarak kaldınldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bir açıklama yaparak Star Medya Grubu'na bağlı şirketlerde çalışan personelin maaş alamamalan- nın sonimlusunun, personel bordrola- nnı 26 Ocak 2004 tarihine kadar ken- dilerine vermeyen Uzan Grubu ortak ve yöneticileri olduğunu ileri sürdü. BDDK tarafindan yapılan yazılı açıklamada özetle şu görüşlere yer verildi: "Son günlerde Star Medya Gru- bu'nun basın yayın organlanndan BDDKve BDDKBaşkanı Tevfik Bılgın hedef olarak gösterilmektedir. Uzan Grubu şirketleri hakkuıda uygulanan tedbirve haciz işlemleri hukuka uygun- dur, kurumumuzun göre> ve sorumlu- luğudur. Bununla birlikte söz konusu şirketlerin faaüyetierini devam ettirmek surethle hem canşanlann mağdur ol- maması hem de şirketlerin ekonomik değeıierini ka>bermemesi için hacizler sınırb olarak kaldınlmış bulunmakta- dır. Buna rağmen grup, istenen perso- nel bordrolannı vermekten 26.01^004 tarihine kadar imüna emıişür. Dola>> sıyla çahşanlann maaş alamamalannın sorumlusu, yapükian yayınlann aksi- ne, BDDK değil Uzan Grubu ortak ve vöneticileridnf İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozfem.\Tizakia cumhuriyetxom.tr Ailesi Erzincan'da. Kendisi, kız kardeşi ile birlikte Istan- bul'da. Işletme fakültesinde okuyor. Üni- versite son sınıfta. Askerliği geciktirmek için okulunu 2 yıl uzatacağını söylüyor. Derdi, üniversiteye hazırlanan kız karde- şinin iyi bir okul kazanması. Bunun için- se para lazım. Dershane için, ev kirası için, ısınmak için, ulaşım için, kısacası ya- şamak için. Sesini çıkarmadan, üç kuruş kazanmak için önüne çıkan işi yapıyor. Bir kırtasiyecide çalışıp fotokopi çekerken kitaplarını okuyor, bir cafede part-time garsonluk yapıp lisan kursuna katılarak kendini geliştirmeye çalışıyor. Idealleri, hedefleri olan bir genç. Arna korkuyor... Belirsizlikten, kontrol edemeyeceği bir yöne doğru sürüklenmekten... Bellrsizllğln getlrdlğl korku Belirsizlik... Ucu açık bir sözcük... Ve ne yazık ki içinde bulunduğumuz döne- me damgasını vurmuş durumda. Üstelik adına 'bilgi toplumu' dediğimiz, bilgiye en kolay ve ucuz yoldan erişebileceği- miz, iletişimi en hızlı sağlayabileceğimiz döneme. Patronlar ve liderlerin bu yıl 34'üncüsünügerçekleştirdikleri ünlü Da- vostoplantılarınınanateması, bukez3'lü idi: "Işbirliği, Güvenlik ve Refah". Küresel bağlamda başarı sağlanmadı- ğı takdirde her birinin kesişeceği ortak noktanın adı da 'belirsizlik' değil mi? Belirsizliğin yoksulluğu, yoksulluğun belirsizliği beslediği o kısırdöngü... Davos'tan Bombay'a... Bombay'dan Erzincan'a Ülkelerin savunma ve güvenlik harca- malarına akan milyarlarca dolarlar katla- nırken, aynı ülkelerin Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı'na yaptıkları yar- O.V \\ dımlann azalması sonucu ulaştığı aç in- san sayısında azaltmaya gittiğini açıkla- ması gibi... Kısırdöngünün bilançosunagelince: Bu yıl çatışmalarda 800 bin kişi yaşamını kay- betti. 22 milyon insan sağlık hizmetlerin- den yoksun kaldığı için öldü. 42 milyon insan AIDS'li. 800 milyon kişi açlığın pençesinde ve 1.8 mil- yar insan günde 1 dolann altında bir pa- rayla yaşamaya çalışıyor. Bu onların, yani mağdurlann sorunu mu? Hayır. Sorun da küresel. Zira zengin toplumlar bu sorunun kimi zaman 'yasa- dışı göç', kimi zaman 'terör', kimi zaman 'belirsizliğin ve güvensizliğin yol açtığı korku' şeklinde kendi kapılannı da çaldı- ğının artık bilincinde. Bu nedenle neolibe- ral küreselleşmeye, dayatılan ekonomik reform 'aldatmacasına' karşı sesler Por- to Alegre'den, Bombay'a kadar geçen sürede daha da örgütleniyor. Bu nedenle 'sosyal sorumluluk' kav- ramı Davos toplantılannın da artık günde- minde. Ancak önemli birengel var. Bölü- şülmüş olan pastadan vazgeçmek kolay olmadığı için 'sosyal sorumluluk' yalnız bir 'laf olarak 'rafta kalmaya mahkûm. Peki, küreselleşmenin 'öteki' yüzünü 'havuç ve sopa' yöntemi ile dizginleye- bileceklerine inananlar, daha nereye ka- dar bu mantığı sürdürecekler? Kendisi ve kız kardeşi için 'insancaya- şam' mücadelesi veren Erzincanlı gencin korktuğu 'belirsizlik', "Sokağın köşesini döndüğümde neyle karşılaşacağım aca- ba?" belirsizliğine her an dönüşebilir. Belirsizliğin sürüklediği endişe öyle yer bitirir ki, an gelir 'keşke paylaşsaydım' denir. Bunu söyleyen sade bir yurttaş da olabilir, holding patronu da, hükümetin başıda...