Katalog

S HAZİRAN 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA Ü J J I L U İ I UIVJJ. [email protected] 13 Iş dünyasından pakete destek • İSTA\BUL(AA)- Tiirk iş dünyasmın önde gelen kuruluşlan, îktisadi KLalkınma Vakfı (IKV) örjcülüğünde hazırlanan birbildiri ile 6. uyum paketı ve AB'ye yönelik adımlara destek verdi. "<5. Uyum Paketini ve Tîirkiye'yi AB Üyeliğüıe Taşıyacak Tüm Adımlan Destekliyoruz" başlığını taşıyan bildiride Türkiye'den beklenenin, yükümlülüklerin hızla ve eksiksiz yerine getirilmesi olduğuna işaret edilerek Türkiye'nin en temel önceliğinin bu olduğu kaydedildi. Yaşlı otoda son siire 2004 ANKARA(AA)- Hükümetin otomotiv sanayiini canlandırmak amacıyla uygulamaya koyacağı 20 yaş ve üstü taşıtını getirerek yenisini alanlara yönelik özel tüketım vergisi indirimi, 2004 yılı sonuna kadar geçerli olacak. Dün Başbakanlık'a gönderilen paketın 2. vergi düzenlemeleri öncesi yasalaştınlacağı belirtildi. Fon'da görev değişikliği • ANKARA(ANKA)- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Tahsilat Dairesi ile ilgili usulsüzlük iddialan üzerine inceleme başlattı. TMSF'den yapılan açıklamada, incelemeler süresince çalışmalann daha sağlüclı sürdürülebilmesi amacıyla l'inci Tahsilat Dairesi Başkanı Hasan Tengiz ile Başkan Yardımcısı Eser Sevinç'in görev yerlerinin değiştirildiği bildirildi. Özelsektöpden gönüllü girişim • İSTANBLX (AA)- Özel Sektör Gönüllüler Derneği (ÖSGD) üyesi 37 şirketin temsilcileri, çalışanlan ile birlikte "gönüllülük seferberliğı" başlattı. Sivil toplumla işbirliği yaparak eğitim, sağlık ve çevre konulannda gönüllülük projeleri gerçekleştiren girişim, düzenlenen basın toplantısı ile kamuoyuna tanıtıldı. Fıtch, Tüpraş'ın notunu yükseltti • ANKARA(AA)- TÜPRAŞ Genel Müdürü Hüsamettin Danış, Uluslararası Derecelendirme Kuruluşu Fitch'in, TÜPRAŞ'ınuzun vadeli Türk Lirası notunu BB+ ve uzun vadeli ulusal notunu AA+ (tur) olarak belirlediğini bildirdi. Danış, TÜPRAŞ'ınbukredi notlan ile Türldye'de şirketlerin almış olduğu en yüksek notlara sahip olduğunu belirtti. Çittçi borçlarına af uygulaması • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çiftçilerin Tanm Kredi Kooperatifi'ne ve Ziraat Bankası'na borçlannın faiz ve cezasını kaldırarak anaparanın taksitle ödenmesine olanak tanıyan yasa Meclis'te görüşüldü. Yasaya göre 3.2 katrilyon liralık borç yeniden yapılandınlarak üreticiler hakkındaki takip durdurulacak. Çiftçiler, 1 Mayıs 2003 tarihi itibanyla toplam borç mıktarının yüzde 10'unu 60 gün içinde peşin, kalanını 2003 yılı Ekim ayında başlanmak üzere üç taksitle ödeyebilecek. Borcun peşin ödenmesi halinde toplam borç miktan üzerinden yüzde 30 oranında indirim uygulanacak. Vergi banşıyla kaçakçılan affeden AKP, döviz getirme zorunluluğunu kaldıracak İhracatçıya döviz affiFATMAKOŞAR Vergi Banşı projesiyle, vergi borçla- nnı yapılandınrken hayali ihracatçı ile kaçakçılan da affeden AKP hükümetı. şimdi de ihracatçımn dövizini Türki- ye'ye getirmesi zorunluluğunu kaldır- maya hazırlanıyor. Hazıne Müsteşarh- getirmek zorunda kalan ihracatçılan rahat- latacak düzenlemeler konusunda uzlaşma sağlandığını söylemişti. Edinilen bilgiye gö- re, gelirinin yüzde 70'ini 3 ay içinde Türki- ye'ye getirmeyen ihracatçı hakkında dava açılmasının önüne geçilecek. Böylece dövi- zini getirmediği için ya da geç getirdiği içın kaçakçı durumuna düşen ihracatçılarla ilgi- ğı' nın hazırlayarak *ilgıh bakanhidara ^. îhracatçılar, dövizin yüzde 70'ini 3 aylık yasal süre içerisinde gönderdığı tasan- ya göre, bundan sonra ihracatçı dö- viz gelirinin yüzde caünı yapmış ama dö\izini getirememiş bir- çok ihracatçı olduğunu ve tasarryla bu soru- nu telafi edeceklerini" belirtmişti. Tasannın yasama dönemi sona ermeden Meclis'e gönderilmesi beklenirken CHP Millervekili Kemal Kıbçdaroğlu, tasannın, vergi banşıyla başlatılan kapsamlı affiın ikin- ci ayağı olarak nitelendirilebileceğini belirt- ti. Kılıçdaroğlu, bu zorunluluğun kaldı- Türkiye'ye getiremeyince "kaçakçılık" dosyalan birikti. Soruna çözüm getirmek isteyen AKP tasan hazırlıyor. 70'ini 3 ay içinde Türkiye'ye getirmek zorunda kalmayacak. AKP, bu çerçeve- de. gümrük suçlan ve kaçakçılık kap- samında biriken binlerce dosyayı çöz- eyi hedefliyor. Bu hafta içinde toplanan Ekonomik Sorunlan Değerlendirme Kurulu'nda Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı AB Babacan, ihracat bedelini Türkiye'ye li 10 bın dolayındaki dosyanın da çözülme- sı beklenıyor. Bugünkü uygulamada, ihracat- çı yasal sürede döviz gelirini Türkiye'ye ge- tirmediği takdirde para cezası yaptınmıyla karşı karşıya kalıyor. Buna göre, para ceza- sı, getirilmeyen tutardaki döviz üzerinden, cezanın kesildiği tarihteki kurla hesaplanı- yor. Ödenmeyen süre için de faiz işletiliyor. De\ let Bakanı Babacan. "ivi nivetle ihra- , açabileceğini belirt- 1 h Türk Dış Ticaret Derneği Hukuk Danış- manı Avukat Taylan Erimer ise zorunlulu- ğun kaldınlmasının ihracatçmm önünü aça- cağını belirtti. Çok sayıda ihracatçı şirketin genellikle alacağmı vaktinde tahsil edeme- diğini dile getiren Erimer, bu zorunluluğun kaldınlmasının hayali ihracat ve kaçakçılık suçlannı arttırabileceği kaygılannm yersiz olduğunu kaydetti. Hazır giyim ihracatçılan dolardaki düşüş sorununu aşmak için farklı önerilerde bulundular Rur sorununa seçenek aranıyor • ÎHKİB Başkanı Orakçıoğlu: Taban kur uygulanmah. • TGSD Başkanı Oran: Özal döneminde olduğu gibi "özel kur" olmalı. • Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon ihracatçılan Birliği Başkanı Bozbey: Kur sigortası modeli iyi. İSTANBUL (AA) - Hazır giyim ihracatçılan, döviz kurlanndaki düşüşten kaynaklanan sorunlan aşmak için farklı kur önerilerinde bulundular. Istanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon ihracatçılan Birliği (IHKTB) Yönetim Kurulu Başkanı Sülevman Orakçıoğlu, sektör ve birlik temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantıda, bu yılın ilk 5 ayında döviz sepetmde ortalama yüzde 7.8 değer kaybı ve gerçekleşen yüzde 13'lük enflasyon dikkate alındığında, hazır giyim ihracatçılannın ocak ayında aldıklan siparişı mayıs ayında satarken yüzde 21 'lik değer kaybına uğradıklanna işaret etti. Orakçıoğlu, ihracatçının belirsizlik ve istikrarsızlığı sevmediğini vurguladı.Kur sigortası modelini gündeme getiren Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon ihracatçılan Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Tank Bozbey de "fhracatta kur sigortası dediğüniz zaman spekülatif sıçramalann getirdiği kârdan istifade etmekten \ azgeçiyorsunuz" dedi.Hükümetin ihracatçının döviz, faiz, girdi maliyetleriyle ilgili sıkınhlara "samimi olarak sahip cıkmadığınT belinen Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Umut Oran, "Hükümetin, konuya basın yoluvla değil, Merkez Bankası, Hazine, ekonomi kurmaylannı çagırarak çözüm bulması lazun" dıye konuştu. Oran, taban kur konusundaki görüşlerini ise şöyle açıkladı: "Benim haürladığım kadanyla rahmetii Özal döneminde ihracatçıya özel bir kur uygulanıyordu. thracatçıya yönelik özel kur uygulanabilir." PETKIM'depazarlık,yollarda eylem PETKtM ihalesiyle ilgili teküflerin ni- hai pazarhk görüşmesi bugün Anka- ra'da Hazine Müsteşariığı'nda yapı- hrkenAüağa PETKİM çahşanlan.e>- lemlerine değişik yöntemlerle devam edhor. Petrol işçileri dün tzmir- Ça- nakkale Karayolu'na çıkarak Anka- ra'ya doğru yürüşe geçtiler. Yürüyüş sırasında işçiler AKP'nin ambiemi olan ampuhı "Bu ampul arük emek- çileri değiL, hırsızian, karanhkodalar- da paraiannı paylaşanlan temsil edi- yor" dherek kırdılar. Toplu halde 15 küometre yürüyen işçiler, daha sonra otobüslerie İzmir geldi. AKP İl Başkaniığı'na yürüyen işçiler, parti binası çevresinde Çevik Ku vvet Şube Müdüriüğü'ne bağh polislerin ve panzerterin oluşturduğu barikatı, düdük çalarak ve ıslıkla protesto etti. Öte yandan Petrol-İş Sendikası, PETktM'inSanko-ZoriuHoldmgor- takbğma hediye edileceğiniflerisürdü. (Fotoğraf: ŞÂHAP AVCI) BCP Cenel Başkanı soysal: TUPRAŞ'ı satmak ulusal ihanettir ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Bağımsız Cumhuriyet Partisi (BCP) Genel Başkanı Mümtaz Soysal, kamu işletmelerirun özelleştirilmesine tepki göstererek "Devietin sıründa kambur olan değil. cebini dolduran kuruhışlar sataşa sunuluyor" diye konuştu. Soysal, Petkim'inyabancı sermaye sahiplerine terk edileceğini, TÜPRAŞ'ın satışının da "cinayet, affeditmeyecek bir ulusal ihanet" olacağını belirterek satış furyasına karşı mücadele edeceklerini bildirdi. Soysal, düzenlediği basın toplantısında Petkim'in ihalesinin bugün yapılacağına işaret ederek şöyle konuştu: "Cumhuriyetin perro-kûnya sanayündeld en değerti eseri yerli ve büyük olasıhkla arkalanndaki yabancı sermaye sahiplerine terk edilecek. Bu plastik sanavimizin belini laracak bir girişiıa" TÜPRAŞ'ın 2002 yılında 15.5 katrilyon liralık sahş yaptığını, devlete 8.9 katrilyon lira vergi ödediğini ve yaklaşık 138 trilyon lira kâr ettiğini anlatan Soysal, "Böyle bir kuruluşu satmak feci bir cinayet, harta affedihneyecek bir ulusal ihanettir" diye konuştu. Soysal, SEKA'nın Kastamonu, Gıresun ve Izmit fabrikalan ile TEKEL'in de satılmak istendiğine dikkat çekti. TEKEL'in 3.İ katrilyon lira sahş geliri olduğunu ve bunun 1.9 katrilyonunu kamuya vergi, fon ve pay olarak aktardığını anlatan Soysal, "Böyle bir gefir kaynağuu yabancılarm açgözlü sigara ve içki üreticilerine satmak, Türk devletmi büsbüriin yoksuüaştirmak değildir de nedir" dedi. Çiftçisine yeterli desteği vermeyen Türkiye, 2 milyar dolarlık tanm ürünü ithal etti Rakamlar Bakan Güçlü'yü doğrulamıyor ÇİFTÇİYt DÜNYA BANKASI KORLDU - Dünja Ban- kası, doğrudan gelir desteği ödemelerinde 8 aya varan ge- cikmelere dikkat çekerek bu gecikmelerin önJenmesi için ödemelerin yasaya bağlanmasmı istedi. Bankanın isteği üzerine Tanm Bakanhğı'nın hazniadığı kanun taslağının bu hafta kesinleştirümesi ve haziranda çıkanlmasını sağ- lamak üzere Başbakanhk'a gönderilmesi öngörülüyor. HACER BOYACIOĞLU ANKARA - Ankara Ticaret Odası'nın "Tükenen tanm" araştırması, Tanm Bakanı Sami Güçlü'nün tanma yeterli destek venldiği iddialannın doğru ol- madığtnı ortaya koydu. ATO'nun raporunda özetle şu bilgilere yer verildi: • G-7 ülkeleri çiftçilerine 284 milyar dolar destek veriyor. • Türkiye'de tanma yönelik tek destek olarak bırakılan doğrudan gelir desteği, AB'de tüm destek- lerin yalnızca yüzde 6lık kısmı- nı oluşturuyor. • ABD'de 97 milyar dolar, AB ülkelerinde 127 milyar ECU ci- vannda olan tarımsal destek, Türkiye'de 2.5 milyar dolara ka- dar geriledi. Artık İthal edlyoruz • 1991 yılında 855 binton olan nohut üretimi, 585 bin tona düş- tü. Meksika'dan 30-40 bin ton ci- vannda nohut ithal ediyoruz. • 1987 yılında 925 bin ton olan mercimek üretimi 400 bin tona düştü. Kanada, ABD ve Avust- ralya'dan 50-55 bin ton civannda mercimek ithalatı yapıyoruz. • Arjantin, Çin, îran, Bulgaris- tan ve ABD'den 19 bin ton kuru- fasulye ithal ediyoruz. • Kanada, ABD, Çin, Iran ve Azerbaycan'dan 25 bin ton bar- bunya ithal ediyoruz. • ABD. Ukrayna, Bulgaristan, Brezilya ve Arjantin "den 500-600 bin ton ayçiçeği ithal ediyoruz. • ABD'den bakla, îran'dan ce- viz, Hindistan'dan susam, ABD, Kanada, Brezilya ve Arjantin'den buğday, ABD ve Arjantin'den mısır, Azerbaycan'dan findık it- hal edıyoruz. • Üretim maliyetleri ve enflas- yonun oldukça gerisinde kalan ürün fiyatlan, tanm alanlannın boş bırakılmasını da beraberinde getirdi. Yahıızca Sıvas ilinde terk edilen ve ekilmeyen arazi mikta- n 431 bin hektara ulaştı. Tüm Türkiye'de ise ekilmeyen arazi miktannın 2.5 milyon hektann üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Batı tanm sübvansiyonlarını kısmadı Ekonomi Servisi - Ekonomik tşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) raporu, birçok ülkelenin 'Hicareti geüştirmek için destek ödemelerini kKma" yönündeki taahhütlerine rağmen tanm sübvansiyonlaruun üç yıl önceki seviyesini koruduğunu ortaya koyuyor. OECD'nin raporuna göre, dünyada tanm desteklerinden en çok yararlanan Japon çiftçiler, 2002'de ülkedeki toplam tanm hasılahnın yüzde 6O'ı oranında sübvansiyon aldılar. Destek seviyesinin 2000'nin neredeyse aynısı olduğunu gösteren raporda, en düşük tanm desteği alan ülkeler arasında yer alan Avustrah/ah çiftçilerde bu oran yüzde 4. NOTDEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Döviz Fazlası Nereden Geliyor? Hükümet, ekonomik karar mekanizmalarından dışlanmış olduğunun yeni farkına varmaya başla- dı. Oysa IMF dayatmaları sonucu gerçekleştirilen yapısal değişiklikler, siyaseti ekonomik karar me- kanizmalarından dışlamış, ekonomide neredeyse işlevsiz bir hale getirmişti. Tanm Bakanfnın TMO'nun sözcülüğüne soyu- narak, "Ofis'in belirlediği buğday alım fiyatlannı açıklaması" bunun bir göstergesiydi. Başbakan'ın açıklamalanyla durum daha da açıklık kazandı. Başbakan, TOBB kongresinde, "..biz temenni- de bulunalım, siz baskı yapın" derken "biz Mer- kez Bankası'na söz geçiremiyoruz, siz baskı ya- pın da faizleri düşürsün" demeye getirdi. Merkez Bankası ise "faizler emirle düşmez" diyerek yanı- tını önceden vermişti. Doğru, faizler emirle düşürülmemeli ama, eğer dövizdeki düşüş sağlıklı bir gelişmenin sonucu ise faizlere kayıtsız kalmanın da bir açıklaması olma- lı. Bu düşüşün başka bir nedeni varsa o zaman Merkez Bankası Hükümete dövizdeki düşüşün nedenlerini anlatmalı. • • • Döviz kurlanndaki düşüşün dövizdeki arz fazla- sından kaynaklanması gerekiyor. Ancak bu arz fazlası nereden geliyor? • "Cari işlemler fazla veriyor, döviz gelirierimiz, dövizgiderierimizden fazla" desek, değil. Cari iş- lemler açığı giderek büyüyor. Zaten Hükümet de cari işlemler açığını revize ederek neredeyse iki ka- tına, 6.1 milyar dolara çıkardı. • "Kısa vadeli sermaye girişlerinde patlama ol- du" desek, o da değil. Elimizdeki Ocak-Mart ve- rilerine göre böyle bir sermaye girişi yok. Merkez Bankası'nın da Nisan ve Mayıs aylarında kısa va- deli sermaye girişlerinde bir patlama oldu şeklin- de bir açıklaması yok. • "Bankalarpozisyon açarak düşük kur, yüksek faiz döngüsünden yarartanmak istiyor" desek, o da değil. Bankalann kâğıt üzerinde pozisyon açık- lanna da rastlanmıyor... • "Yurttaşlar döviz tevdiat hesaplannı bozarak TürkLJrası'na geçiyorlar" desek, o da değil. Yıl ba- şından beri döviz tevdiat hesaplannda bir azalma olmadı. • "Nethata noksan kaleminde iyileşme var, yas- tık altındaki dövizler piyasaya çıkıyor" desek, re- zervlerdeki artış böyle bir değişimi açıklamaya yet- miyor. • "Enflasyon düşüyor kuıiar o nedenle düşü- yor" desek, o da değil. Yıl başından bu yana enf- lasyon rakamlarına göre yerli mallann değeri yak- laşık yüzde 13 oranında artmış. Buna karşılık dö- viz kurlan ve buna bağlı olarak ithal edilen yaban- cı mal ve hizmetlerin değeri ise yüzde 10 oranın- da ucuzlamış. • • • Peki.. o zaman bu döviz arz fazlası nereden kay- naklanıyor? Insan düşünmeden edemiyor: • Acaba yurtdışındaki kaynakları getirmek için ihracat olduğundan fazla mı gösteriliyor? • Türkiye kara para aklama operasyonları ile mi karşı karşıya? • Ithalatın finansmanında değişiklık oldu da, it- halatçılanmız vadeli ya da mal mukabili ıthalata geçtikleri için mi döviz talep etmiyorlar? • Düşük kur yüksek faiz senaryosu bu defa ya- bancı sıcak paracılar yerine, yerli kayıt dışıcılarta mı sahneye konuyor? • Birileri piyasalarla yine oyun mu oynuyor? Bu sorulann bazıları akla yatkın olmayabilir. An- cak döviz kurundaki düşüşün, faizlerin yerindeça- kılıp kalmasının bedelini bir daha ödemek isteme- yen toplum bir açıklama bekliyor. Belirsizliğin be- delini ödeyecek olan ekonominin aktörleri neyle karşı karşıya kaldığını anlamaya çalışıyor. Hükümet, karışamadığı ekonomi politikalannın figüranlığından çıkıp ne olup bittiğini önce kendi- si anlamak sonra da halka anlatmak zorunda. 22.5 milyon dolar fazla harcama KÎT Komisyonu Eti Holding'i aklamadı ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Eti Hol- ding'e bağh Eti Bor'un Bandırma'daki sülfürik asit fabrikasına 22.5 milyon dolar fazladan para harcadığı, yüzde 25 yabancı ortaklı yurtdışı iştirakine de zaranna 5 milyon dolar sahş yaptı- ğı ortaya çıktı. TBMM KİT Komisyonu'nda dün denetlenen Eti Hol- ding ile bağh ortaJdıkla- n Eti Bor ve Eti Alümin- yum'un 2000-2001 he- sap ve faaliyetleri ibra edilmedi. Komisyonda dun Eti Holding, Eti Bor, Eti Alüminyum, Eti Pazar- lama, Eti Zeolit Kimya, Eti Bakn-, Eti Krom, Eti Gümüş, Eti Elektrome- talurji ve Karaderız Ba- kır Işletmeleri görüşül- dü. Eti Holding Ycnetim Kurulu Başkanı \e Ge- nel Müdürü Yunus Şirin eski yönetimi savun- makta zorluk çekti. Şi- rin, Eti Bor'un Bandır- ma Fabrikası'ndi 22.5 milyon dolar zarara uğ- ratıldığını söyleyerek bu tespite yönelik r^orun eline yeni geçtiğm bil- dirdi. Şirin, AKP'li Ünal Kaçn-'ın Etjnine- SA firmasına 2001- 2002 yıllannda toplam 5 milyon dolar zaranna sahş yapıp yapmadığını sorması üzerine, söz ko- nusu fırmanın yüzde 25 yabancı ortaklı kurum iştiraki olduğunu belir- terek "zarann sonuçta iştirak kân olarak geri döneceği'" yanıtını ver- di. EtimineSA'nın ge- çen yıl 104 bin Euro kâr ettiği v e "geri dönen bir kâr bulunmadığı'' orta- ya çıktı. AKP'li Kaçır ile Hamza Albavrak'ın, Yüksek Denetleme Ku- rulu ve Eti Holding 'ın bilerek yapmadığı belir- tilen bir olayda, kuru- mun 15 milyar lira zara- ra sokulduğu gerekçe- siyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tefh'şi istemeleri dikkat çekti. Görüşmelere göre olay, senede 800 bin ton ihracat yapan Eti Hol- ding'de, ürün özelliğın- de yapılan bir virgül ha- tası yüzünden bin ton- luk bir ihracatın yapıla- mayarak geri dönmesi üzerine yaşandı. Oyla- ma sonucu Albayrak'ın önerisi 4'e karşı 5 oyla kabul edildi.