Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 25 HAZİRAN 2003 ÇARŞAMBA
HABERLER
BDDK, 3 üyeliğin boş olması nedeniyle 13 Haziran'dan bu yana çalışma yapamıyor
Bürokrasi yinetıkandı
Tantan: Yağma
sürüyor
• ADANA(AA)-
Partisinın Adana 11
Başkanlığı'nı ziyaret
edenYurtPartısı(YP)
Genel Başkanı Sadettüı
Tantan, "'Hazıne arazılen,
orman ve vakıf
yağmalamalan sürüyor"
dedi. Insan haklan, adalet
ve güvenlik gibi 3 temel
sıstemde kargaşa
yaşandığını belırten
Tantan, Terörle Mücadele
Yasası'nın da ortadan
kaldınldığına dikkat
çekerek "Bunlann yenne
etkilı yasal düzenlemeler
yapılmamıştır" dedi.
lllere özel okul
komisyonu
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Mıllı Eğıtım Bakanı
Hüseyin Çelik, 'yoksul
öğrencilenn özel
okullarda okutulması'
projesıne ilişkin olarak
ıllerde komısyonlar
oluşturulduğunu söyledı.
Çelik "Bız kimseyı
çocuğunu özel okula
göndersin diye
zorlamıyoruz. Arz-talep
meselesi var. Serbest
piyasa var" diye konuştu.
Tıcari sır
kalksın'
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Çalışmalannı
tamamlayarak rapor
yazımına geçen TBMM
Yolsuzluklan Araştırma
Komisyonu, "Yolsuzlukla
Mücadele Birimi"
oluşturulmasını önerecek.
Dokunulmazlıklann
sınırlandınlnıası gereğıni
\iırgulayacak olan
komısyon, tican sır
kavramının da mutlaka
kaldınlması, en azından
TBMM soruşturma ve
araştırma komısyonlan
açısından böyle bir sır
kavramının olmaması
gerektiği görüşünü
ortava kovacak.
• BDDK Başkanı
Akçakoca'nın
Başbakan
Yardımcısı Şener'e
"Istemediğim
isimler gelirse
ben görevi
bırakınm" dediği
ileri sürüldü.
ANK\RA(Cumhuri>etBüro-
su) - Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurulu"nda (BDDK)
atama sıkıntısı yaşanıyor. Boş bu-
lunan 2 üyelik ve bir başkan yar-
dımcılığına atama yapılmaması
nedeniyle 13 Haziran'dan bu ya-
na kurul fiili olarak çalışmalan-
na ara verdi.
BDDK Başkanı Engin Akça-
koca'nın atamalardan kaygı duy-
duğu ve Başbakan Yardımcısı Ab-
düllatifŞener'e "Iziaşamadıgım
isimler geürse ben giderim" dedi-
ği ileri sürüldü. Başbakan Recep
Tayyip Erdoğan'ın ise atamalan
inisiyatıfine aldığı ve isimleri de
belirlediği öğrenildi.
BDDK'de geçen ay içinde ya-
pılan kura sonucunda kurul üye-
len, Akm Tan ve AtiDa Taşde-
mir" in kurul üyeliklerinin 13 Ha-
ziran'dan itibaren sona ermesine
karar verildi. BDDK 2. Başkanı
Haiil tbrahim Çanakcı nın da Ha-
zıne Müsteşarhğı'na atanması ne-
deniyle bu görev bir süredir boş
bulunuyor. BDDK Başkanı Akça-
koca'nın da "kurulda yaşanan
boşluktan" duyduğu rahatsızlığı
ilgili Bakan ve Başbakan Yardım-
cısı Abdüllatif Şener'e aktardığı
belirtildi. Kurul çalışmalannda
Açıklama
_| Gazetemizin 20
Haziran tanhli sayısuıda
yayımlanan, "Molla
Gözünü Alevıye dikti'
başlıklı haberle ilgili bir
açıklama yapan
Selahattin Özgündüz,
Ehl-i Beyt Vakfi ile
yaklaşık 4 yıldır ilişkileri
olmadığını belirterek
"Bunun da özel nedenleri
vardır" dedi.
Ormanların satışı
Hazine arazileri
bugün Plan
ve Bütçe'de
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP
iktidan, CHP ile uzlaşma sağlayama-
yınca Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet
Sezer'in veto ettiği orman arazilerinin
satışını öngören anayasa değışikligını
yeniden gündeme getinyor. Anayasa
değışıklığıne ilişkin yasa, yann Anaya-
sa Korrusyonu'nda, Hazine arazılennin
satışım öngören yasa tasansı da bugün
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda
ele alınacak. AKP iktidan, orman arazi-
lerinin satışını öngören anayasa değışik-
liğine yeniden start verdı. Bir süredir
CHP ile uzlaşma arayan AKP. ortak bir
noktaya vanlamaması üzenne Sezer'in
veto ettiği yasayı yann Anayasa Komis-
yonu'na getinyor. Anayasa Komisyo-
nu'ndaki görüşmelerin ardından yasa-
nın bir süre TBMM'de bekJetilerek
Meclis'ın tatile girmesınden hemen ön-
ce çıkanlabileceği belirtildi. Halkoyu
olasılığım dıkkate alan AKP, halkoyu-
nun sonbahar aylannda yapılmasım isti-
yor. Hazine arazılennin satışı ile SÎT
arazilerinin yapılaşmaya açılmasını ön-
gören yasa tasansı da bugün Plan ve
Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek. Ta-
san, gecekondu affının yanı sıra yaban-
cılara mülk satışını da düzenliyor.
AKP'de anlaşmazlık
Kaçakçılara 'af
sorun yarattı
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
TBMM Adalet Komisyonu, yann Ka-
çakçıhkla Mücadele Yasa Tasansı'm
görüşmeye hazırlanırken alt komisyon-
da hayali ihracatçılann da içinde yer al-
dığı kaçakçılann affedılmesi önerisi
partide sıkıntı yarattı. Adalet Komisyo-
nu Başkanı Köksal Toptan'ın bu duzen-
lemeye karşı çıktığı öğrenılirken kaçak-
çılık suçlanna uygulanacak para cezala-
n konusunda anlaşmazlık yaşamyor.
Adalet Komisyonu, yann Kaçakçılıkla
Mücadele Yasa Tasansı ile alt komisyo-
nun raporunu görüşecek. Toptan'ın, alt
komisyonun getırdiğı düzenlemelere,
"Zaten bu yasa kapsanıına girenler şart-
h sabverilmeden yararlandı. bu ikinci af,
hatta genel af anlamına gelir. Bunun içi-
ne her şey girer. Bu parthe çok büyük sı-
kuıtı verir" dıyerek karşı çıktığı öğrenil-
di. Kaçakçılık suçlanna uygulanacak
para cezalan konusunda da komisyon-
lar arasında göriiş aynlığı yaşamyor.
Içişleri Komisyonu, para cezalannın
arttınlmasını isterken Adalet Alt Ko-
misyonu, "ekonomik suça ekonomik ce-
za" ilkesi çerçevesinde hükümetin öner-
diği cezalan yüksek bularak indirdi.
ISTANBUL
TABİP
ODASI
'Âkdağ özür dilemeli'
Sağhk Bakanı Recep Akdağ'ın,
"Hekimler, hastalann cebinden
eUerini çeksin" yönündeki
açıklamasına tepkiler sürüyor.
Erzunun Tabip Odası'na üye olan
Bakan Akdağ'ın. bağh bulunduğu
meslek odasına. "Tıbbi Etik
Nizamnamesi" doğrultusunda
şikâyet edileceği bildirildi. Bakanın,
IMF güdümünde yeni bir oyunun ilk
perdesini sahnelemeye başladığuu
bildiren İznıir Tabip Odası \önerimi
"Ancak bir politik(acı) böyle
konuşabilir" açıklamasında
bulundu. tstanbul Tabip Odası ise
düzenlenen basın toplantısıyla
Akdağ'ı eleştirdi. Oda Başkanı Prof.
Gençaj Gürsov, Akdağ'ın tüm
hekimleri şaibe altında bırakan
konuşmasına karşın, devlet
memurlaruıın özel polikliniklere
sev kiyle, sağhkta pervasız bir talanın
önünii açüğım, yolsuzluklara zemin
hazıriadığıru ifade etti Bakan 'dan
bir açıklama ve özür beklediklerini
belirten Gürsov.
u
Aksi takdirde
ilişkilerimiz gergmlesecektir" dive
konuştu. (FotoğrafEBRU ERDOĞAN)
bütünlüğün sağlanması için ata-
nacak isımlere yönelik öneriler-
de bulunmak istediğini belirten
Akçakoca'ya, Şener'in olumsuz
yamt verdiğı ıddıa edildi. Akça-
koca'nın da "İstemediğim isim-
ler gelirse ben giderim" tehdidin-
de bulunduğu savlandı.
BDDK'ye yapılacak atamalar
içın Başbakan Erdoğan'ın da dev-
reye girdiği öğrenildi.
Başbakanlık müsteşarı
Fikret Uçcan
dış göreve
atanacak
ANKARA (Cumhurhet Büro-
su) - Görevden alınması planla-
nan Başbakanlık Müsteşan Fîk-
ret Üçcan'ın bir dış göreve bü-
yükelçi ya da daimi temsilci ola-
rak atanacağı öğrenildi. Başba-
kanlık Müsteşarhğı'na kimin
getirileceği ise netleşmedi.
NTV'nin haberine göre, Ab-
dullah Gül'ün başbakanlığı dö-
neminde getirilen Fikret Üç-
can'ın UNESCO'ya atanabile-
ceği ifade ediliyor. Fikret Üç-
can, başbakanlık müsteşarlığı
görevini üstlenmeden önce de
Istemihan Talay" ın bakanlığı dö-
neminde Kültür Bakanlığı Müs-
teşan olarak görev yapmıştı.
Başbakan Erdoğan'ın, yeni
müsteşann kim olacağı konu-
sunda ise henüz karara varama-
dığı öğrenildi. Erdoğan'm Baş-
bakanlık ta başdanışmanlığını
yapan Beykent Ünıversıtesi öğ-
retim görevlilerinden Ömer Din-
çer'e bu görevi önerdiği ancak
Düıçer'in şu anki konumunda
kalmak istediğini Erdoğan'a ilet-
tiği öğrenildi.
Başbakanlık'ta boş bulunan
iki müsteşar yardımcılığı kadro-
suna da atama yapıldı. Bu isim-
ler daha önce DPT'de uzman
olarak çalışan Emin Zararsız ile
Enerji Piyasası Kurulu'nda da-
ire baskanlığı görevini yapan
RuhiOzbilgiç.
GENEL MERKEZ HAKLI BULUNDU
Şirin 'in başvurusu
havada kaldı
ANKARA (Cumhuri-
yet Bürosu) - AKP îstan-
bul Milletvekili Emin Şi-
rin'in parti yönetiminin
demokratik olmadığı yö-
nündeki başvurusunu de-
ğerlendiren AKP Parti îçi
Demokrasi Hakem Kuru-
lu, genel merkezi hakh bul-
du. Geçen hafta toplanan
AKP Parti Îçi Demokrasi
Hakem Kurulu, Şirin'in
parti yönetiminin demok-
ratik olmadığını belirterek
AKP Genel Başkan Yar-
dımcısı Dengjr Fırat'ı şi-
kâyet etmesıni görüstü.
Kurul, "Partininkuru-
tuşundan bugüne kadar
görülen aksamalann za-
man geçtikçe düzeldiği'
1
ni
gerekçe göstererek parti
içi sıkıntılann çözümü için
ancak AKP lideri Recep
Tşyyip Erdoğan'ın görev
vermesi durumunda bir
çalışma yapılabileceğine
karar verdi.
Kurul, Şirin'in olaylan
basına yansıtmasıyla ilgi-
li olarak disipline sevk edi-
lıp edilmemesine yetkili
parti organlannca karar
verilebileceğini belirtti.
Şirin ise kurulun karar-
lanna tepki göstererek Er-
doğan'a yakın olan bazı
milletvekillerinin gazete-
lerde koşe yazarhğı yap-
tığına dikkat çekti.
BURSA'DAKİ KAÇAK YAPILAŞMA
Yalçınbayır: Hesap
sandıkta sorulmalı
BURSA (Cumhuriyet)
- AKP Bursa millerveki-
li Ertuğrul Yalçmba\ır,
kaçak yapılaşmayla mü-
cadele eden Osmangazi
Belediyesi'nin sorumlu-
luğundaki müca\ir alan-
lann daraltılmasıyla ilgi-
li olarak hükümeti sert
dilleeleştirdi.DSP'libe-
lediyeyi sa\Tinan Yalçın-
bayır, "Bunun hesabt san-
dıkta sorulmah" dedi.
Bursa'da gerçekleştiri-
len bir park açılışına ka-
tüan Ertuğrul Yalçınbayır,
hükümetin yanlış karar
aldığını ve "kentsuçu" iş-
lediğini belirtti.
AB yolundaki Türki-
ye'de yakın zamanda kent
suçlan \e kentli haklan-
nın da gündeme gelece-
ğine dikkat çeken
ErtuğTul Yalçınbayır,
"Kent suçlulan bir gün
cezalandınlacak" diye
konuştu.
DSP'li Osmangazi Be-
lediye Başkanı Hflmi Şen-
soy'un kaçak yapı ve çar-
pık kentleşmeye yönelik
tutumunu desteklediğini
bir kez daha açıklayan
Ertuğrul Yalçınbayır, "Be-
nim bir başka siyasi par-
trve üye olmam kentin k-
hineahnan karaıian des-
teklemeveceğimanlaınma
gebnez" dedi.
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyet.com.tr
CHP, Avrupa Birliği'ne Uyum Yasa-
ları'nı desteklediğini ve destekleye-
ceğini söylüyordu. 6. Uyum Pake-
ti'nin yasalaşması sırasında bu tavır-
lannı gösterdiler.
Hükümet, 6. Uyum Paketi'nin ar-
dından yeni uyum paketleri hazıria-
dığını da ifade etti. Bu paketleri ha-
zırlarken muhalefet partisine, sivil
toplum örgütlerine ve ilgili kuruluşla-
ra da hazıriadıklan taslakları verecek-
lerini, hükümet sözcüsü Cemil Çiçek
dilegetirdi. Bu uyum paketinin içeri-
ğine ilişkin gazetelere bazı bilgiler
yansıdı. Dışişleri Bakanı Abdullah
Gül'ün yeni uyum paketleri konusun-
da gazetecilerle bir araya geldiğini
de biliyoruz.
Baykal, bu ortam içinde geçen-
lerde Avrupa Birliği temsilcileriyle gö-
rüşmesi sırasında, "MGK Genel Sek-
reteri'nin sivil olması konusunda ne
düşünüyorsunuz" sorusuyla karşı-
laştığındaşucevabıvermişti: "Henüz
hazırianan tasannın ne olduğunu bil-
miyoruz. önümüze geldiğinde baka-
nz. MGK Genel Sekreteri'nin sivil ol-
ması konusunda bir sorun çıkacağı-
nı sanmıyorum."
Baykal Ne Demek îstiyor?
Bu sözlerin sahibi Baykal'ın dün-
kü gazetelere yansıyan açıklamasını
anlamakkolaydeğil. Şöyle diyor De-
niz Baykal: "Schröder /e Chirac'/n
'tamam' dedikleri bir noktada biz,
'Dahadurunyedinci.sekizinci paket
var' diyoruz. AB üyeliği doğrultusun-
da atılacak adımlara destek veriyo-
ruz. Ama bizden kim, neye dayana-
rak, ne istiyor? Bunu bilmemiz la-
zım. Hem Tayyip Erdoğan'/n, hem
de AB'nin; bana da Türk kamuoyu-
na da neden yeni birpakete ihtiyaç
duyulduğunu anlatması, iknaetme-
si lazım."
Deniz Baykal, bir muhalefet lideri
olarak hangi değişikliklerin neden ya-
pılmak istendiğini sorma hakkına sa-
hiptir. Bu konuda sonuna kadar hak-
lıdır. Ancak, "Değişikliğe ne gerek
var" anlamına gelen sözlerini ise açık-
lamak zordur. Türkiye 6. Uyum Pa-
keti'yle demokratikleşme adımlannı
tamamladı mı? Başka değişikliklere
ihtiyaç yok mu? Örneğin CHP bu du-
rumla yetinmekten yana mı?
Diyelim ki bazı AB ülkelerinin yö-
neticileri bu değişikliklerden tatmin ol-
dular. Biz tatmin oluyor muyuz? De-
niz Baykal 12 Eylül darbesinin ürünü
1982 Anayasası'nın köklü bir değişik-
liğe ihtiyaç duyduğunu yıllarca dile ge-
tirmedi mi? Hatta bu anayasanın bü-
tünüyle değiştirilmesi gerektiğini sa-
vunmadı mı?
"Durunyapmayın" demek CHP'ye
mi düşüyor. Bence kendisine sosyal
demokrat diyen bir parti Türkiye'nin
bu yasal yapısını öncelikle değiştir-
mek ister. Çünkü Türkiye çağdışı ya-
salarla yönetiliyor. Yapılan bütün de-
ğişikliklere rağmen, bu ülkenin bas-
kıcı yapısı değişmiş değil. Mahke-
meler hâlâ düşünceyi hedef alan on-
larca davaya bakıyorlar. Sistem asıl
olarak değişmiş değil.
örneğin 7. pakette olduğu söyle-
nen MGK'nin yapısındaki değışiklik,
düşünce ve ifade özgürlüğü, işken-
ceyle mücadele, demek kurma öz-
gürtüğü, toplantı özgürlüğü, yargı re-
formu CHP'yi ilgilendirmiyor mu? Bu
değişikliklerin yapılması gerekmiyor
mu? Benim bildiğim bu konularda
CHP programında kapsamlı çözüm
önerileri bulunuyor. Ne oldu da CHP
bu değişikliklerin gündeme getiril-
mesinden rahatsız oldu? Gerçekten
anlaması çok güç.
CHP, hükümetin tasanlannı beğen-
meyebılir. Bir muhalefet partisi olarak
bu değişikliklerin içeriğini eleştirebi-
lir. Ama "Nedir bu kardeşim, ha bire
yeni değışiklik önerisiyle karşımıza
geliyorsunuz" derse, o zaman
CHP'nin değışiklik istemediği gibi bir
tablo ortaya çıkar. Böyle bir tablo
CHP'ye şimdiye kadar destek veren
seçmeni şaşkına çevirir, olumsuz yön-
de etkiler.
Türkiye'nin yeni bir Ceza Kanu-
nu'na ihtiyacı yok mu? RTÜK Yasa-
sı böyle mi kalmalı? Toplantı ve Gös-
teri Yürüyüşleri Kanunu değişmeme-
li mi? Basın Kanunu, Polis Vazife ve
Salahiyetleri Kanunu değişmemeli
mi?
Türkiye bir paradokslar ülkesi. Is-
lamcı gelenekten gelen bir parti AB'ye
Uyum Yasalan'nı çıkarmaya çalışı-
yor. Bu değişikliklerin önemli bir kıs-
mı daha önce "Ulusal Program" adı
altında Türkiye hükümetlerinin yü-
kümlülüklerini kapsıyor. Bundan son-
ra yapılacak olanlar için de yeni Ulu-
sal Program hazırlanıyor. Bütün bun-
lar zaten AB'ye giriş için zorunlu olan
ve daha önceden taahhüt edilmiş
değişiklikler. Bunlan CHP'lilerde bi-
liyoriar. Herkes biliyor. O nedenle ya-
pılması zorunlu olan değişiklikler.
Diyelim ki bu konularda Türkiye hiç
söz vermedi. O zaman bile bu deği-
şiklikleri savunmamız gerekmiyor
mu? Bu değişikliklere Türkiye'nin ih-
tiyacı yok mu? CHP, hazırladığı prog-
ramlara ve seçim beyannamelerine
bir göz atsa, bütün bunları değiştir-
mek için yıllardır halka söz verdiğini
görebilir.
CHP lideri Deniz Baykal, ne de-
mek istiyor ve ne yapmak istiyor, an-
layabilmiş değilim. Belki benim ka-
bahatim. Kim bilir?
GLOBALPOLİTİKÜLTÜR
ERGİN YILDIZOĞLU
Pazartesi Iran'da bir rejim değişikliğinin artık
gündemde olduğunu vurgulamış, eğer bu değişik-
lik nedeniyle Iran ABD'nin etkisi altına girerse, Tür-
kiye'nin bölgedeki konumunun zayıflayabileceği-
ni yazmıştım. Bugün bu konuyu irdelemeye çalı-
şacağım.
Bir ipte iki cambaz
Dünyanın petrol yataklarının yüzde 70'ine ve çok
zengin gaz yataklarına sahip Hazar/Basra Kör-
fezi havzalannın haritasına bakınca, bölgedeki en
eski ortak sınıra sahip Türkiye ve Iran, hem ener-
ji jeopolitiği hem de Avrasya jeopolitiği açısın-
dan, bir ipte birbirıni dengeleyen ıkı cambaza ben-
zetilebilir.
Türkiye, Güney Kafkaslar'la, Kuzey Mezopo-
tamya arasında, Avrupa, Balkanlar, Ege, Doğu Ak-
deniz, Ortadoğu ve Kafkas-Hazar kompleksine
kadar uzanan geniş bir bölgede etki yaratma ka-
pasitesine sahipken Iran, enerji dünyasının mer-
kezi Basra Körfezi'yle ondan sonra en zengin gaz
ve petrol yataklarına sahip Hazar Denizi arasında,
Ortadoğu'yla, Çin ve Hindistan gibi iki dev ekono-
miyi ve müstakbel hegemonyacıyı birteştiren ko-
ridorun "boğazında" yer alıyor. Iran hem petrol/gaz
kaynaklanna hem de bölgedeki petrolü/gazı Bas-
ra Körfezi'ne ulaştıracak olanaklara sahip. Türki-
ye benzer yataklardan yoksun, ama, coğrafi ko-
numuyla Orta Asya ve Hazar petrollerini Avrupa'ya
taşıyabilecek, maliyeti yüksek ama jeopolitik açı-
dan önemli bir diğer seçeneği oluşturuyor. Türki-
ye açısından bu seçenegin (Bakû-Ceyhan) geçer-
liliği büyük ölçüde Iran'da ABD'nin etki alanı dışın-
da kalmakta ısrarlı bir rejimin varlığına bağlıdır.
1979 Iran Devrimi'ni mollalargasp ertikten son-
ra Türkiye, kuzeyde, ABD dış politikasına bağlı bir
biçimde, Irak'la birlikte Iran'ı dengeleyen bir işlev
üstlendi. Güneydeyse Basra Körfezi'nde Arap
emirlikleri ve Suudi Arabistan bir diğer dengeleyi-
ci grubu oluşturuyordu. Bölgede enerji akışı ve
statüko böyle korunuyordu.
Kaygan zemin üzerinde
ABD'nin "rejim değişikliği" politikası, denge-
len hızla bozmaya, ülkelerin bölge jeopolitiği için-
deki göreli ağırlıklarını etkilemeye başladı. örne-
ğin 1989'dan sonra eski SSCB cumnuriyetlerin-
de, pek başarılı olmasa da bir etki kurmaya çalı-
şan Türkiye'nin, önce ABD veAvrupa'nın "Büyük
OyurTa doğrudan katılmalanyla, sonra da Afga-
nistan savaşının ardından oluşan yeni ABD üsle-
rinin etkisiyle bölgede ağırlığının azalmaya, manev-
ra alanının daralmaya başladığı söylenebilir. Hal-
buki o sırada, Afganistan'la sının ve ABD'nin bu
sınır bölgesinde etkisinin yetersizliği, Iran'a yeni je-
opolitik manevra alanları açıyordu.
Irak'ın işgali bölgedeki dengeleri yeniden değiş-
tirdi. ABD açısından, Suudi Arabistan ın ve Kör-
fez ülkelerinin stratejik önemi azaldı. ABD Kuzey
Irak'a yerleşerek "Kürt sorunu" aracılığıyla ilk kez
Türkiye ve Iran'a doğrudan müdahale etme ola-
nağı elde etti. Ancak bu gelişmeler Iran'ı dengele-
yen birdiğer ülke Irak'ı devreden çıkardığından, hem
Iran'a, Şii nüfusu üzerinden Irak'a müdahale ka-
pısı açtı hem de gelecekte ABD'nin Irak'tan çekil-
mek zorunda kalması halinde tüm bölgede hızla
yükselme olanağı hazırladı. öyleyse buradan ha-
reketle, iran'da bir rejim değişikliğinin, molla reji-
minin yıkılmasının, dengeyi Türkiye lehine boza-
cağını söyleyebılir miyiz?
Eğer molla rejimi, yerini şu veya bu biçimde ABD
yanlısı bir rejime bırakırsa, diğer bir deyişle Iran,
ABD'nin defterine yazılırsa, ABD Irak'tan Çın'e
uzun ve kesintisiz bir koridor elde ederek bölge-
deki tüm enerji kaynaklarını, en ekonomik boru
hattı yollarını denetimi altına alır; Orta Asya petrol-
lerinin Iran üzerinden taşınmasının da önünde bir
engel kalmaz. Bu, Türkiye'nin enerji jeopolitiği açı-
sından önemini büyük ölçüde azaltırken bölge je-
opolitiği içinde hemen tüm manevra alanlarını, pa-
zarlık araçlannı ortadan kaldırır, dengeleyici ülke
olmaktan çıkarıp "imparatorluğa daha yakın
bağlanmaktan" başka geleceği olmayan bir ül-
keye dönüştürür. Halbuki Iran'da molla rejimi, Iran
bağımsızlığını kaybetmeden bir demokratik rejime
dönüşebilirse, belki bölgede Türkiye ile rekabet ha-
linde bir güç olarak kalır ama Türkiye'nin ayağının
altındaki zemin daha fazla kayganlaşmaz. Üstelik
Türkiye durumu değerlendirebilir, bu yeni iran'a
potansiyel bir müttefik olarak yaklaşabilirse ken-
di manevra alanını da genişletebilir.
Eski B.çekmece ilçe başkanı adayı
CHP'liAltınank'a
bıçakh saldın
• Hidayet Altınank'ın Büyükçekmece
İlçe Yönetim Kurulu üyesi Adil Orbay'ın
kardeşi Muharrem Orbay tarafından
bıçaklandığı iddiası örgütü kanştırdı.
BARIŞ DOSTER
CHP'de Büyükçek-
mece ilçe örgütünde si-
yaset yapan ve 2 yıl ön-
ce ilçe başkanlığına
aday olan Hidayet Alü-
nank, önceki akşam bı-
çaklandı. Altınank'ın,
CHP Büyükçekmece
îlçe Yönetim Kurulu
Üyesi Adil Orbay'm
kardeşi Muharrem Or-
bay tarafından bıçak-
landığı iddiası örgütü
kanştırdı. CHP'de özel-
likle îstanbul'da olaylı
geçen mahalle delege
seçimleriyle ilgili tar-
rışmalar sürerken Altı-
nank'ın, kızıyla birlikte
gittiği bir düğünden
çıktıktan sonra, bir par-
tilı tarafından bıçaklan-
ması. örgütte tepkilere
neden oldu. Muhalifler.
Altınank'm, 2001 yı-
lında ilçe başkanlığına
aday olduğuna dikkat
çekerek Muharrem Or-
bay tarafından bıçak-
lanmasının sıradan bir
olay olmadığını, partide
yaşananlarla ve naylon
üyeliklerle yakmdan il-
gili olduğunu öne sür-
düler.
Büyükçekmece İlçe
Başkanı ITvi Gökbulak
ise Esenyurt beldesi
için yapılan seçimlerde
Adil Orbay'ın, Altına-
nk'ın yaknılannca dö-
vüldüğünü belirtti ve
"Bu olaj' üzerine de Or-
bay'ın kardeşi, Altma-
nk'ı bıçakladı. Bu olav
son derece çağdışı ve
üzücü. Partimiz bu tür
olaylaria amhnamau.
Delege seçimlerine iliş-
kin tarüşmalar, bu bo-
yuta varmamah" diye
konuştu.