Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 MART 2003 RAZARTESİ HABERLER Irak ve Kıbns gelişmelerini değerlendiren Bülent Ecevit, AKP liderinin devletle ters düşmekten zevk aldığını söyledi: rdoğanTürkiyeiçintehlikeMUSTAFA BALBAY ANKARA - DSP Genel Başkanı Bülent Ece- vit, ABD'ye "hayır" demekten korkmamak ge- rektiğini belirterek "Getişmeleri bütün yöraeriy- leideyenbir kişi,ABD'ninbu bölgedeTürkiye'siz bir şey yapanıayacagını görür. ABD'uin istemle- ri yoğun oiarak 2002 Eylülü'nde gebneye başla- mişu, biz geri çe\irmiştik'' dedi. "Görevde obaydmı ABD'ye hayır derdrnı" di- yen Ecevit, ABD askerlerlerinin konuşlanma bi- çiminin işgal havası yarattıgını söyledi. AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı, "Türidye'nin önündeki birincitehHke" olarak ta- nımlayan DSP lideri, "Erdoğan, devlete ters düş- mektenzevkahyor" değerlendirmesiniyaptı. Ece- vıt, Kıbns'ta çözüm için getinlen önerilerin kar- maşa yaratacağına dikkat çekti. DSP Genel Merkezi'nde Cumhuriyet'in soru- lannı yanıtlayan Ecevit'in güncel gelişmelere iliş- kin değerlendirmeleri şöyle: - AKP iktidan, "Irak krizini kucağımızda bul- duk" dedL 1999-2002 arası iktidardasizvardmız. AKP'nin kucağma ne verdiniz? BÜLENT ECEVtT - Her şeyden önce Irak sorunu, en azından 1991 'den bu yana devam edi- yor. CHnton döneminde konu biraz tavsar gibi ol- du. Bush yönetime gelince bir hareketlenme baş- ladı. Başkan Bush'la başbakan olarak benim gö- rüşmem sırasında da konu gündeme geldi. Gözü kara bir havası vardı. Saddam yönetimini kaldır- mayı kafaya koymuştu. -YaniAKP'ninkucağmdakiçocuk13 yaşınage- Byor, dryorsunuz? ECEVİT - Yaşını hesaplamadım... - ABD, AKP hükümetinden üsleri, nmanlan ts- tedL Kuzey cephesi açmanın tûm gereklerini iste- dL Bu anlamda sizin hükümetinizJe ABD arasın- da nasıl bir iüşki vanü? ECEVTT - Evet, o tür istemleri, yanılmıyor- sam 2002 yıluıın eylûlünde bize ulaştırmaya baş- ladılar. Ben, bunlann bizim yaranmıza olduğu- nu düşünmüyordum. Bu yüzden mesafeli dur- dum. Ondan önce de Iskenderun'a takmışlardı. Bizden habersız, Iskenderun Limaru'nın özellik- leri hakkında bilgi edinmeye başlamışlardı. Sert ERDOGAN BİR DE BAŞBAKAN OLURSA... rürkiye'nin ABD'yle maceraya girmernesi gerektiğine dikkat çeken DSP Genel Başkanı Ecevit, ülkenin başına gelen belalann çoğunda "Öyle ya da böyle Amerika'nnı rolü var" dedi. Ecevit, "Amerikan askerlerinin Türkiye'de konuşlanma biçiminde âdeta bir işgal havası hâkim. Türkiye, gelişmelerin içinde olup, aleyhinde bir duruma izin vermemek isteyebilir ama, dikkatli olmak gerekir" diye konuştu. ecep Tayyip Erdoğan'ın her şeyi çok iyi bildiğini sandığım belirten Bülent Ecevit şöyle konuştu: "Genelde dış politikayı kendi idare etme isteği var. Çelişkiler içinde. Bir demeç veriyor, uzmanlar yanlış yaptığını söyleyince tam tersini söylemeye başlıyor. Bir de Başbakan olursa çekeceğimiz var." tepki gösterdik. Bunu yapmayın dedik. - Bush, size hedefıniaktarmış. CGntondönemin- de böyle bir şey geldi mi? Yönetimde CBnton ol- sa, bugün aynı şeyter yaşanır nuydı? ECEVtf - Onun döneminde böyle bir durum söz konusu değildi. Clinton iktidarda olsaydı, da- ha farklı hareket ederdi. Daha yumuşak ve dün- yayla paylaşarak adımlar atardı. Sultanahmet camll'ne bomba - Bugünsizyönetimdeolsaydmızneyapardmız? ECEVÎT -'(Gülerek) Daha önce yaptığımı. Ben ABD ile ihşkilenmizde önce, ulusal çıkarlanrruz neyi gerekririyor, ona baktım. MSP ile hükümet kurduğumuz 1974'te haşhaş ekimi yasağının kal- dınlması sırasuıda, bize ABD yönetiminin etra- findan akü almaz haberler geüyordu. Bunlann için- de. Sultanahmet Camii'nin bombalanmasuıdan haşhaş tarlalannın bombalanmasına kadar her şey vardı. Ama biz şantaja boyun eğmedik. Böy- le bir duruş, ABD ile üişkileri kısa dönemde bo- zabilir ama, zamanla kazanan Türkiye olur... - Bu anlamda AKP'nin izkdiği dış politikayı nasıl değerlendiriyorsunuz? ECEVtT- AKP'nin dışpolitikasımı var? - Ozaman ohnayan dış potitikasizcenasılobna- h? ECE VİT - Her şeyden önce kararlı, güven ve- ren bir çizgi izlemek gerekiyor. AKP iktidara gel- diğinde, Genel Başkan Recep Tayyip Erdoğan, dûnyanın dört biryanına uçtu. ABD'de görüşme- ler yaptı. Bu görüşmeler sırasında bire bir kesin sözler vermese bile, ABD yönetimine 'Sizinkha- reket edeceğim' mesajını verdi. Onlar da bu izle- nimden hareket ederek Türkiye'den beklentileri- ni yükselttiler. Oysa, en başında Türkiye"nin ne- yi yapabüeceğini neyi yapamayacağını söylese- lerdi, ABD yönetimini bu kararlara göre hazırla- salardı, bu noktaya gelinmezdi. - Konunun çok tarüşüan bir yönü de ABD'nin uzun vadeli bedefinin ne olduğu... Sizce ne? ECEVtT - ABD bölgeye kalıcı geliyor. Yer- leşmeye geliyor. Amaç sadece Saddamyönetimi- ni devirmek değil. Bölgedeki bütün yapılan de- ğiştirme, yıkma amacındalar... Ortadoğu, daha çok 1. Dünya Savaşı'ndan sonra şekülendi. O dönem, ABD çok önde değildi. Şimdi çok kapsamh amaç- lannı gerçekleştirmek istiyorlar. - Sizce Irak'tan sonra sara nerede? ECEVtT - Bence Irak'tan sonra ilk Filistin'i halledecekler. Daha doğrusu orada çok kötü şey- ler olmaya başladı ama, kimsenin dikkatini çek- miyor. - Geüşmeler Türkiye'yi nasıl etkfler? ' Adeta Işgal... 1 ECEVtT - Son 10-15 yılda başımıza ne tür belalar geldiyse, bunlann çoğunda öyle ya da böyle Amerika'nın rolü var. Ben Amerikan as- kerlerinin Türkiye'de konuşlanma biçimine bakı- yorum, adeta bir işgal havası hâkim. Türkiye, ge- lişmelerin içinde olup, aleyhinde bir duruma izin vermemek isteyebilir ama, bunda çok çok dikkat- li olmak gerekiyor. Türkiye, ABD ile bir mace- raya girmemeli... - Bizim K. Irak'ta buhınmamıza ne dryorsu- nuz? ECEVTT - O kaçınılmaz. Az önce söyledim, başımıza gelen belalann çoğunda ABD'nin rolü var. K. Irak'ta bir boşluk yaratıhnca bizim bunu dikkate almamamız olmazdı. Hattaben başbakan- lığım döneminde, K. Irak'ta askeri bir varlığımız ohnalı dedim. 'Erdoflan'dan çekeceğlmlz var -Bukonudu ortakbakışhâkimgörünüyor.ABD üeflişkilerkonusunda Erdoğan'ın bağlayıcı izte- nim verdiğini mi düşünüyorsunuz? ECEVİT - Evet. Şu anda Türkiye için birinci tehlike Erdoğan'dır. Hiçbir sorumluluğu olma- dan dûnyanın her tarannı dolaşıyor. Sözler veri- yor. Olacak şey değil. Devletın hassasiyetlerini bil- miyor. Bir an önce her şeyi çözelim havasında. Genelde dış politikayı kendi idare etme isteği var. Çelişkiler içinde. Bir demeç veriyor, uzmanlaryan- lış yaptığını söyleyince tam tersini söylemeye başlıyor. Her şeyi çok iyı bildiğini sanıyor. Bir de Başbakan olursa çekeceğimiz var... - Bir anlamda devletle Erdoğan arasında sür- tüşme mi var dryorsunuz? ECEVÎT - Sayın Erdoğan adeta devlete ters düşmekten zevk ahyor. - Kıbns'taki getişmekri nasıl değerlendiriyor- sunuz? ECEVTT - Orada, ikide bir çözüm çözüm de- yip duruyorlar. Neyin çözümü. Bunu hazmede- miyorum. Kıbns sorunu 1974'te çözülmüştür. Böyle bakmak gerekir. Biz oraya huzurve güven- hk getirdik. Bugün Rum kesimi kalkınmışsa, onu da bizim getirdığımiz huzur ve özgürlük ortamı- na borçlu. Özgürlüklerini bize karşı kullandılar. - Annan planını incelediniz mi? ECEVİT - Genel olarak bilgim var. Annan, belli kesimlere angaje olmuş. Eğer bu plan çö- züm olarak kabul edilirse, asü çözümsüzlük ve karmaşa o zaman başlar. Dûnyanın en büyük gücü Amerika, imparatorluğunu yitirmemek için tutar yanı olmayan gerekçelerle Irak'a saldınyor ermayeninayağınapranga olacak SAVAŞ topfan da ktır AIİTARTANOCI ı Jetik bir kere çekildikten sonra, böyle karma kanşık bir ortamda her şeyin planlandığı gibi yürümesi çok zordur. Saddam Hüseyin'in öldürülmesi veya kaçması ile yetinip (tabii becenlebüirse) iş kısa zamanda bitirilirse ne âlâ. Ama Hüseyin'e dokunulamaz, dokunulsa bile, gerçek amaç Saddam sonrasını da, hatta bütün Ortadoğu'yu da, hatta hatta dünyayı da yeniden düzenlemekse savaş uzar, ışgale dönüşür; bu takdırde havada uçan, karada geniş bir araziye dağılmış birliklerde bir Türk veya Amerikan askerinın, subayının, bir Kürt peşmergenin, başka uluslardan sayısız ajanın, ne yapacağı, hangi tetiği ne zaman çekeceği, olaya başka hangi güçlerin kanşacağı asla bilinemez. Işin içinde ölümler, şehitler olacaktır. Kendlne hâklmlyet azalacak Ölülerin sayısı arttıkça sinirler gerilecek, askeri ve sivil, kişisel veya kitlesel kendilıe hâkimiyet azalacaktır. Ne kadar önlenmek istenirse istensin medyanın gücü düşünüldüğünde bunlann tamamen gizli kalması da mümkün değıldir. Daha şimdiden Bağdat'ta, Basra'da, Kerkük'te, Musul'da, Süleymaniye'de vb. ne kadar gazeteci toplandığını, bütün bölgede hemen her ülkeden ne kadar ajan bulunduğunu bilmiyoruz. Ustelik bunu Amerikan, Türk, Irak hükümetleri de Talabani- Barzani de bilemez. Çünkü hiçbiri, tüm bölgeye tam olarak hâkim değil. Yani tek bir otorite yok. Savaş zor iştir; ister istemez kolay dönemlerin D S Durum, 1991 Körfez Savaşı'ndan farkh. Sivil Irakhlar ve Irak ordusu için apaçık bir vatan savunması söz konusu. (AP) adamlan siner, pısar, zor dönemlenn adamlan öne çıkar. Lenin'i ve Atatürk'ü Birinci Dünya Savaşı, Tîto'yu, Churchfl'i, Mao'yu, Eisonhover'i Ücinci Dünya Savaşı yaratmıştır. tngilizler, tıpkı şimdi Amerikaklaria birlikte Ecevit'i bile hazmedemeyip Erdoğan'ı, Gül'ü tercih ettikleri gibi, o zaman da Damat Ferit'le, Vahdettin'le yetinseler, Osmanlı Imparatorluğu'nu parçalamaya, hele Çanakkale'ye gelmeye, îstanbul'u, Anadolu'yu işgale kalkışmasalar, Mustafa Kemal bir Osmanlı Paşası olarak kimsenin hatırlamayacağı bir isim olacaktı belki. Yahut Damat Ferit'ler, Vahdettin'ler, Ingilize, Yunan'a yaltaklanmak yerine Mustafa Kemal'i ve Kurtuluş Savaşı'nı destekleselerdi, belki Türkiye bugün Ingiltere gibi, başında kraliçe vb. bir monarşik de\'let başkanının bulunduğu bir demokrasi olacaktı. Savaş ayru zamanda futbol topu gibi, hatta çok daha yuvarlaktır. Kimi nereye • savuracağı belli ohnaz. Birinci Dünya Savaşı, yeneniyle yenileniyle tam beş imparatorluğun sonunu getirmiştir. Almanya, Ingiltere, Avusturya- Macaristan, Çarlık ve Osmanlı... A B D için kolay değll... Ikinci Dünya Savaşı Japon Imparatorluğu'na son vermiş, Rusya'yı, sivil general rütbeli Kruşçev'i kedi eti yemek zorunda bırakacak kadar perişan etmiş, Almanya'da Hitfcr intihar etmiş, Italya'da MussoHni öldürülüp ayağından asılmıştır. Amerika Birinci Dünya Savaşı'na hiç katılmamış olmasınm, tkinci Dünya Savaşı'nda Pearl Harbour'dan başka zarar görmemiş obnasının şımanğı ve güçlüsüdür. Aslında eski kıtalardan bu kadar uzak ohnası, bu kıtalardan gelebilecek savaş tehditlerinden de uzak kalmasını sağlayarak Amerika'nın en büyük şansı idı. Avrupa ve Japonya'yıticinciDünya Savaşı'ndan sonra askeri güç bakımından iyice zayıf bırakarak bu şansı devam ertirmişti. Ama şimdi bu şansı, askeri açıdan hiçbir rakibinin bulunmadığı bir noktada kendi ehyle yok etmektedır. Yukandakı veriler, böyle bir savaşın bir genel dünya savaşına dönüşme olasılığının yüksekliğine işaret etmektedir. Ama, bir dünya savaşına dönüşmese, Amerika Irak'ta uzun süre kalmak niyetinde olmasa bile, bu savaşın onun için kolay bir savaş olmayacağı kuv'vetle muhtemeldir. Irak bu kez masum... 1991 Körfez savaşında, sekız yıllık Iran-Irak savaşından yeni çıkrnış savaş yorgunu, savaş bıkkını Irak ordusu doğru dürüst savaşmamıştır. O savaşta, reel politik açısmdan ne kadar haklı, ne kadar Amerika tarafindan oyuna getirilmış olursa olsun Irak bir saldırgan konumundaydı. Zaten Arap ülkeleri iktatör olabilir Saddam Hüseyin, ama Irak halkı da, Atatürk'ün ifadesiyle, tam bir "mazlum millef'tir. Amerika'ya hayır demek, Saddam Hüseyin'in değil, Irak halkının ve tabii Türkiye'de savaşa hayır diyen yüzde 94'ün yanmda olmaktır. Madem demokratsınız, buyurun. avaş aynı zamanda tutbol topu gibi, hatta daha yuvarlaktır. Kimi nereye savuracağT belli olmaz. Birinci Dünya Savaşı, tam beş imparatorluğun sonunu getirmiştir. Amerika Birinci Dünya Savaşı'na hiç katılmamış olmasınm, îkinci Dünya Savaşı'nda Pearl Harbour'dan başka zarar görmemiş olmasınm şımanğı ve güçlüsüdür. bile biraz da bu nedenle Irak'ı yalnız bırakmış, BM Güvenlik Konseyi'nde bu nedenle ABD planına ıtiraz eden çıkmamıştı. Ama bu kez Irak masum. Dûnyanın en büyük gücü, iler tutar yanı olmayan gerekçelerle, bir anlamda durduk yerde saldınyor. Yani sivil Iraklılar ve Irak ordusu için apaçık bir vatan savunması söz konusu. Üstelik on yıldır süren vahşi bir ambargo var; 1 milyon bebe ölmüş; ülkesini savunması, Amerikan askerine direnmesi için bu kez Saddam Hüseyin'i sevmesi, onun emrini yerine getirmesi, ondan korkmasına gerek yok... Bu son derece anlamsız savaşın Amerika'nın, Batı'nın, sermayenin ayağına pranga ohna ihtimali çok yüksek. Ben pazarlanmı geri almak istiyorum, imparatorluğumu yitirmek istemiyorum; yoksullar patlamadan ben onlara patlamak isityorum şeklindeki gayn resmi gerekçeler ise reel poliriğe uygundur, ama prangayı çözmeye yeter görünmüyor... DÜNYA BÜYÜKLERİ KAZAIMMADI T ürkiye, Kurtuluş Savaşı sırasında çok daha borçlu idi. Mustafa Kemal'in karargâhında bile misafire ikram edilecek kahve, kahve olsa şeker yoktu. tngiltere ise o günün Amerikası idi. Yanında Fransa, Almanya, Italya, Çarhk Rusyası da vardı. Ama kazanan bu dünya büyükleri değil, çınl çıplak Türkiye oldu. Lenin'den aldığı desteğin karşılığım da zaten daha önce, Çarhk Rusyası'na yardıma giden Ingiliz donanmasını Çanakkale'de, ama sadece kendi ulusal çıkarlan için durdurarak ödemişti. 'Mazlum mlllef... Bugün, her şeye rağmen asla 80 yıl öncesinden daha kötü durumda değil. Amerika'ya hiç değilse bu vesileyle "hayır'' diyebilir, bunun bedelini ödeyebilecek, ceremesini çekebilecek güçtedir. Buna yetecek kaynaklan vardır. Önemli olan kendine inanması ve güvenmesidir. Hortumculann adam gibi cezalandınbnalan koşuluyla Türk ulusu fedakârlık yapmayacak ulus değildir. Başkanlan diktatör olabilir, ama Irak halîa da, Atatürk'ün ifadesiyle, tam bir "mazhun mfllet''tir. Amerika'ya hayır demek, Saddam Hüseyin'in değil, Irak halkının ve tabii Türkiye'de savaşa hayır diyen yüzde 94'ün yanında olmaktır. Madem demokratsınız, buyurun. Halkın yüzde 25-35 oyu demokrasi de yüzde 94'ü demokrasi değil mi? Ama Atatürk'ün kendisinden bu denli rahatsız olanlann, yöntemini benimsemeleri hiç mümkün değildir, denecekse; o zaman, "Nush ik uslanınayanın hakkı tekdir; tekdir ile uslanmayamn hakta kötekDr" misali Amenkalısmdan Türk'üne kadar insanhk bir köteği hak etmiş demektir; yiyeceğiz! B İ T T İ