Katalog

15 MART 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK DÜRÜSÎ TABİATLT ÎSTANBUL EFEHDİSİ ABDÜICAKBAZ1 EAHÎKÜUDE MACZRALABI UST SEVİYtlŞlMl <JOÎ2£VIHI & ijrıMl <1AX($MA VE KAyA, pAt^ç-AJ_Aİ5.t 3w îngiltere isteklerinin kabulü için Osmanlı'ya baskı yapmış, sonunda Rus Harbi çıkmıştı Bu ilk şantajlan değil Lahey'deki Kıbns görüşmeleri başansız olunca, AB Komisyonu bu sonucun Türkiye'nin AvrupaBirliği'ne girme şansını yok ettiğini açıkladı. Bu, Avrupa'nın istediklerini elde etmek için şantaja ilk başvuruşu değil. Benzer bir siyaset Osmanlı'yı Rusya ile savaşa sokmuştu. Geçen hafta Lahey'de ya- pılan Kıbns göriişmelerinin sonuçsuz kalmasından sonra AB Komisyonu tarafından Türkiye'ye yönelik yapılan açıklama, Avrupalılann iste- dikleri sonucu elde etmek için şantaj dahil her yolu mübah gördüklerini bir kez daha gös- terdi. Aslındabuaçıklamanın hayal kınklığı yaratmasına izin vermemek lazım, çünkü bu A\Tupalılann belden aşa- ğı attıklan ilk yumruk değil. Tarihimiz, Batı dünyasının çıkarlannı kollamak uğruna giriştiği çirkin uygulamalar- la dolu. Şantaj yapmak, bunlardan yalnızca biri; hem de en es- kilerinden bın. 1877-78'de Ruslann Çatalca'ya kadar ilerlediği ve top seslerinin Istan- bul'dan duyulduğu Osmanlı-Rus Sa- vaşı, işte böyle bir şantajın ardından başlamıştı. Şantajı yapan da Istanbul Konferansı'nda diğer Avrupa ülke- lerinin isteklerini tehditle kabul et- tirmeye çalışan îngiltere'ydi. Balkanlar ates üstünde 1850"lerden sonra Rusya'nın uy- gulamay a başladığı Panslavizm siya- seti Balkanlar'da mevcut tüm denge- lerin değişmesine ve 1876'da önce Sırbistan'ın, sonra Karadağ'ın Os- manlı Devleti'ne savaş aç- masınayolaçmıştı.Rusya'nm | " kışkırtmalan ve örtülü yar- dımlanyla çıkan bu savaşta Sırbistan bozguna uğrayınca yardımına yine Rusya koş- muş, Istanbul'a bir nota ve- rerek ateşkes yapdmasını sağ- lamıştı. Ancak ateşkese rağ- men Balkanlar'da dinamitin fitili ateşlenmiş, onlarca yıl sürecek olan büyük bir kan- şıklık dönemi başlamıştı. Sunl bir krlz yaratılıyor maltun@ ixir.com Mehmet Altu î\ beri Ortadoğu'da paylaşım hesapla- n yapan Fransa ve Ingiltere'ye de uyuyordu. Osmanlı-Sırp savaşuıın sonucun- da ortaya çıkan belirsizliği gidermek ve Balkanlar'da banşı sağlamak mas- kesi altında bu paylaşım hesaplannı uygulama görevini 4 Kasım 1876'da îngiltere üstlendı. Ingilizlerin giri- şimiyle aralık ayı sonlannda îstan- bul'da uluslararası bir konferans dü- zenlendi. Konferansa katılan Rusya, Îngiltere, Fransa, Avusturya, Alman- ya ve Italya daha önce bir araya gel- miş, Osmanlı Devleti'ne dikte edi- lecek şartlar konusunda kendi arala- nnda mutabakata varmışlardı. Senaryo ortadaydı. Osmanlı hü- kümeti kabul edilmesi olanaksız is- teklerle karşı karşıya bırakılacak, böylece tüm sorumluluk anlaşmaya yanaşmayan Osmanlı Devleti'ne yı- kılmış olacaktı. Konferanstan önce A\Tupa'da, özellikle de Ingiltere'de Osmanlı Devletı aleyhine büyük bir karalama kampanyası başlatılmıştı. Kamuoyu desteği Osmanlılar, zavallı Bulgar halkı- m gaddarca katleden barbarlar ola- rak gazetelere manşet oluyor, Os- manlı aleyhine büyük mitingler dü- zenleniyordu. Tüm bunlann amacı, elbette oynanan oyunu sahnelemek için gerekli kamuoyu desteğini sağ- lamaktı. Konferans beklenen şekilde çıkma- za girip Osmanlı heyetınin protesto- suyla karşılaşınca, Avrupa "daki Hı- ristiyan halklann savunucusu rolü- ne bürünen Îngiltere sahneye çıktı. îngiliz başdelegesi Safisburv', sanki Osmanlı tarafinı tutuyormuş gibi bir tavır takınarak Babıâli'nin şartlan kabul etmesinin iyi olacağmı, aksi tak- O SMANLI - RUS HARBİ'NİN YARATTIĞI BtR DESTAN PlevneMüdafaası ve Gazi Osman Paşa Balkanlar, her biri başka bir emelin peşinden koşan Avrupa ülkelerinin satranç tahtası haline gelmişti. Rus- ya, bir yandan Romanya ve Bulgaristan üzerinden Bo- ğazlar'a yaklaşmak, diğer yandan da Kars ve Ardahan'ı ele geçirerek Karadeniz'deki ağırlığmı arttırmak istiyor- du. Avrupa'da oluşturduğu "Üç tmparatorlar 811^^"^ ko- rurnak ısteyen Ahnanya, ka- palı kapılar ardında Avustur- ya'ya Bosna ve Hersek' i tek- lif ediyordu. Bu tasan, öteden 24 Nisan 1877'de başlayan Osmanlı-Rus Harbi'nin küit noktası Plevne idi. Önemli bir kavşak noktasında olan kenti almak Ruslar için büyük önem taşryordu. Aynı şekilde, Osmanlılann Bulgaristan'ı muhafaza edebilmesi de Plevne savunmasına bağlıydı. Bu nedenle 0 sırada Vidin'de Garp Ordusu kumandanı olan Osman Paşa, 25 bin kişilik kuvvetiyle Plevne'ye gönderilmişti. Büyük bir askeri üstünlüğe sahip olan Ruslar kentı kolayca ele geçireceklerini düşünüyorlardı. îlk saldın 20 Temmuz 1877'de gerçekleşti, ancak Ruslar ummadıklan bir yenilgi aldüar. Osmanlı kuvvetleri kenti kahramanca savunuyor ve Rus birliklerine ağır kayıplar verdiriyordu. Bunun üzerine takviye edilen Rus birlikleri 30 Temmuz'da yeni bir saldınya giriştiler. Savaş çok şiddetli oldu, fakat kent düşmedi. Osman Paşa, perişan halde geri çekilmeye başlayan düşmanı takip etmek için Istanbul'dan izin istediyse de, kendisine bu izin verilmedi. Plevne savaşlannın en kanhsı 7-12 Eylül tarihleri arasında oldu. Romenlerden destek alan Ruslann, 100 bin kişilik bir ordusu ve 450 topu vardı. Osman Paşa'nın emrindeki Osmanlı kuvvetleri ise bunun dörtte biri kadardı. Buna rağmen Ruslar, savaşı bizzat izleyen Çar'ın gözyaşlan içinde geri çekilmek zorunda kaldı. Bu kahramanca savunma Osman Paşa'ya gazıhk unvanını kazandınrken, Ruslann da ümitlerini tamamen söndürdü. Ruslar, Plevne savunmasını bu şekilde kıramayacaklannı anlayınca, kenti kuşatarak Osman Paşa'yı desteksiz bırakmaya karar verdiler. Kuşatma 24 Ekim'de başladı ve aralık ayına kadar sürdü. Sonunda yiyecekleri ve mühimmaö tükenen Gazi Osman Paşa, Rus başkomutanı tarafmdan kendisine gönderilen ve övgü dolu teslim çağnsını reddederek bir yarma harekâtına girişmeye karar verdi. 10 Arahk'ta gerçekleştirilen bu harekât başanya ulaşmak üzereydi ki, Rus topçusunun açtığı ateş sonucu Osman Paşa yaralandı ve teslim olmak zorunda kaldı. Gazi Osman Paşa, bir süre Ruslann elinde esir kaldı. Ancak gösterdiği kahramanlıklar nedeniyle düşmanının büyük hayranlığını kazanmış ve Rus Çan taranndan çifte kartal nişanıyla onurlandınlmıştı. Bir süre sonra IL Abdülhamit'ın girişimleriyle serbest bırakılan paşa, Istanbul'a ayak bastığında büyük bir kahraman olarak karşılandı. 'ngiltere'nin politik manevralanna ve şantajlarına boyun eğmeyen Osmanlı devleti 1877'de Rusya ile savaşa girdi. Savaşın en trajik olaylanndan biri, Gazi Osman Paşa'nın Plevne'yi kahramanca savunmasıydL Yandaki gravürde teslim olduktan sonra Rus Başkomutanı Grandük Nikola'yla karşılaşması betimlenen Osman Paşa, gösterdiği askeri başandan ötürü Çar taranndan da çifte kartal nişanıyla onurlandınlmıştı. dirde kendilerinin de elinden bir şey gelmeveceğini, "îngfltere'nin Os- manh (mparatoriuğu'nu kendi kade- ri\1e baş başa bırakmak zorunda ka- lacağuu" söylüyordu. Aslında bu sözlerin "sömürgeJer bakanı" bir kişinin ağzından çıkı- yor olması, zaten Ingiltere'nin me- seleye bakışuıı ve perde arkasında- ki gerçekleri ironik bir şekilde orta- ya koyuyordu. İtiraz edecek para yoK Salisbury'nin şantajı, Mithat Pa- şa'ya yazdığı şu mektupta da tüm çıp- laklığıyla görülüyordu: " Vatanınızın mahvve sdame- ti sizin etinizdedir-. Saravı teh- dit eden yegâne tehlikenin Rus- ya ile bir harp olduğu zannedil- memelidir. Eğer bu harp pat- larsa Türkhe az zamanda mağ- lup olacaknr» Hazineniz boş- rur. İstikraz edecek para bula- mayacaksmız. Hıristiyanlaıia meskun \ila>etieriniz isyan et- mek için hiçbir nrsaü kaçırma- yacaklardır. Zlra kudredi kom- şunuz, A%rupa"nın tarafsıznğın- dan emin olarak Osmanh İmpa- ratorluğu'nu mahvetmek için çıkacak ilk firsatı kaçırnıaya- cakbr." Aynı Salisbury gerçek yüzü- nü, 25 Ocak 1898'de O'Con- nor'a gönderdiği gızli bir mek- tupta şöyle gösterir: "Bizimfîk- rintize göre Türk imparatorlu- ğu öylesme zayıftar Id, bütün ha- yati meselelerde bizûn haricrye- mizin tavsiyelerine tamamen uyacaknr. Fakatîngiltereve Rus- ya tavsiyelerde bulunurken hep birbirlerine zıt hareket edryor- lar. Şayet Rus>a ile anlaşırsak, bunda her iki memleketin müş- terek menfaaüeri vardır.'" GEÇMÎŞTEN GELECEĞE ORHAN ERİNÇ Çarpıklığın Çarpıcılığı Avrupa Biriiği ile ilişkilerimizdeki çarpıklık gün geç- tikçe daha çarpıcı bir şekilde ortaya çıkıyor. Ortaya çıkan, yalnızca ilişkilerimizdeki çarpıklık değil, siyasal iktidarlarımızın, "Kazgelecekyerden tavuk esirgenmez" yaklaşımıyla olaylan değerlen- dirmiş olmalarının sakıncaları da bir bir somutla- şıyor. Avrupa Insan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) te- röristbaşı Öcalan'la ilgili kararı bunun çarpıcı ör- neklerinden biri. önceki gece Ali Kırca'nın Siyaset Meydanı (atv) programında mahkûmiyet kararını veren Ankara 1 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin Başka- nı Turgut Okyay ile Cumhuriyet Savcısı Talat Şalk'ı dinleyince dış politikamız konusundaki kuş- kularım daha da arttı. Dosya içeriğine karşın AİHM'nin verdiği karann tutarsızlığı ortada. Türkiye'nin kararı temyiz için bir yıllık süresi var. Ayrıntılı bir temyiz başvuruşu hazırlamak için yetip de artacak bir süre. Ancak başvuruyu hazırlarken uygulanacak yöntem nasıl olmalı? Dosyayı neredeyse satır satır bilen Okyay ve Şalk'tan yararlanılmazsa, somut yanlışların vur- gulanmasında tam isabet sağlanacağını ummuyo- rum. Ancak Okyay'ın sözlerinin bir bölümü var ki üze- rinde dikkatle durulması gerekiyor. Teröristbaşının ifadesindeki açıklamalanndan Yunanistan ile Kıb- ns Rum Kesimi'nin PKK'ye nasıl yardım ve yatak- lık ettiğine ilişkin bilgiler, bizim hazretleri hiç ilgi- lendirmemiş. Pesdoğrusu. Benzer bir durumTür- kiye için söz konusu olsa dünyayı ayağa kaldıra- caklan yadsınamayacak olan Yunanistan ve Rum Kesimi'ni kırmamak, daha doğrusu Avrupa Birii- ği'ne giriş için veto yememek uğruna katlanılan bu sessizliğin faturasını anlaşılıyor ki ödemeye de- vam edeceğiz. • • • Kıbns konusunda bir yandan Birleşmiş Milletler'in (BM) bir yandan da Avrupa Birliği'nin dayatma ve şantajlannın ardı kesilmiyor. Son şantaj vecizesi bir sözcüden geldi. "Kıbns Avrupa Biıiiği'ne üye olun- ca, Türkiye işgalci durumuna düşer." Güler misi- niz, ağlar mısınız? AB, Kıbns Rum Kesimi'ni Kıbns'ın tektemsilci- si olarak üyeliğe alıyor. Ancak Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin sınııiarı içinde Avrupa Birliği ku- rallannın geçerli olmayacağını kararlaştırıyor. Son- ra da 0 bölgedeki askerleri nedeniyle Türkiye'nin işgalci olacağmı ileri sürüyor. Uluslararası hukuku, Amerika Birteşik Devletle- ri bir yandan, Avrupa Birliği bir yandan yozlaştır- ma yarışına girmişler de haberimiz yokmuş. • • • Istiklal Marşı'mızın Türkiye Büyük Millet Mecli- si'nce kabulünün yıldönümü kutlandı. Televizyonlar ve gazeteler, eski Meclis binasın- daki törende duygusal anlar yaşandığını yansıtan görüntü ve fotoğraflar yayımladılar. Istiklal Marşı'nın bestelenerek söylenilen bölü- mü iki dörtlükten oluşuyor. Kimi özen gösteren Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin ezberlettiği tümünü bilenlerin sayısını bilemiyorum. Ama bir dizesi var ki şöyle diyor: "Verme dünyalan alsan da bu cennet vatanı." Son gelişmeler yüzünden yoksa bu dize mi duy- gusal davranışlara neden oldu? BİR ÇÖKÜ^ÜN GUIDURUSU(T«VŞ*N T/tV|«N) Her Cuma-Cumarteji: 20.30 Pazar: 18.00 Vazan: C*liıw Strreau, Çaviren: Çetin İpekkaya Vöneten: Nesrin Kaıankaya Del»r-K(stüm: Ciirel V»ntan, Dramaturgi: Gskhan Akçura l|ik: Viiksel Aymat, Yineimcn Yrd: Şafak Eruyar-Zeyne^ ÖıAtn- Ui Va^anar, <Q Çocuk Oyunu AMAN AMAN Her pazar saati 2.00 Vazan: V*lker ludwig ve 6rip>s ekibi Çeviren veVöiMien: Nesrin Kazankaya Pek»r-K»*Him: Özkan Sehulze, Işık: Viiktcl Aymaz Sıraselviler caddesi No:70 TAKSİM Gişe-Rezervasyon: 0 (212) 245 44 60 - 244 52 03 Fax: 0 (212) 252 30 82 e-mail: pera@peraguzelsanatlar.com.tr fiSVİÇKHASIANS SANAT İŞUGİ KUUUR NRKEZİ (0216) 414 03 32 TÜCCAR KENTİN MELEKLERI Yazan: Cahit ATAV - V öoeten: Emrah EREN 17-18-23-30 MART Saat: 20J0 TSE \azan: Turgnt ÖZAKMAN - Vöneten: CENA.N ÇA>niRDl 19-26-28 NL\RT Saat: 20.30 Sanatın Yanında TC StVAS 1. İCRA MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN DÜZELTME İLANIDIR Dosya No: 2001 971 Tal Müdürlüğümüzün 2001 971 Tal sayılı dosyasından 12 02 2003 tanh ve 6715 basın ılan numarası ile Cum- hunyet gazetesınde yayınlanan gaviımenkul satış ila- nında, "KD\"run alıcı\a an olduğu" ıbaresı yayımlan- mamış olup ışbu taşınmazların satışında "KDV'nin alıcıya aıt olduğu" ilan olunur 11.03.2003 Basın: 11729