Katalog

15 MART 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Washington yönetimi, Ankara'nın rahatsızlığmı gidermek için yeni girişimde bulundu Bush'tan K. Irak güvencesiSERKAN DEMtRTAŞ AYHAN ŞİMŞEK ANKARA - ABD Başkanı George Bush, Ankara'nın Kuzey Irak rahat- sızlığı nedenıyle yeni bir tezkereye yanaşmaması üzerine ikna için yeni- den güvencelennı iletti. Bush, yeni Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ta- rafindan en üst düzeyde iletilen ra- hatsızlıklan çözmek amacıyla danış- maru Zalmay Haülzad'ı Ânkara'ya gönderdi. Halilzad ve beraberinde ge- len üst düzey askerlerin, Türk yetki- lilerle dün başladıklan temaslarda si- yasi ve askeri mutabakatlarda Kuzey Irak güvencesinin güçlendirilmesine çalıştıldan öğrenildi. Görüşmelerde önemli ilerleme sağlandığı, bugünkü temaslarda bunlann sonuçlanması du- rumunda yeni tezkereye de yeşil ışık yakılacağı kaydedildi. ABD ve Tür- kiye, Irak'ın kuzeyindeki Kürt grup- lar ve Türkmenler ile de hafta başın- da Ankara'da bir araya gelerek bölge- de ortak hareket planlannı ele alma- yı planlıyor. Halilzad Türkiye'de ABD ile Kuzey Irak nedeniyle ya- şanan büyük gerilim ve ikinci tezke- renin gecikmesi, Başkan Bush'u adım atmaya yöneltti. ABD kaynaklann- dan edinilen bilgilere göre, başkanın özel temsilcisi Halilzad Türkiye'nin kaygılannı gidermek amacıyla daha güçlü güvencelerle dün Ânkara'ya geldi. Halilzad'ın, beraberinde üst dü- zey askeri yetkililerle gelmesi dıkkat çekerken, Dışişleri Bakanlığı'ndaMüs- teşar Yardımcısı Büyükelçi Ali Tuy- gan'ın başkanlığındaki Türk heyetiy- le yapılan görüşmelerde önemli iler- lemeler sağlandığı kaydedildi. ABD Büyükelçisi Robert Pearson da Dı- şişleri Bakanlığı Müsteşan Uğur Zi- yal ile 20 dakika süren bir görüşme yap- tı. Bugün sonuçlandınlması bekienen görüşmelerde "Kuzey Irak'ta Türki- ye'nin askeri önkmleri, Kiirtfcrin si- lahlandınlnıasının kontroiü ve Tiirk- menlerin konumlaruun güçlendiril- mesi" konulannda Türkive'nin bek- lentileri karşılanırsa, bunlar askeri ve siyasi mutabakatlara da yansıtılacak. Kuzey Iraklı muhalıflerle hafta ba- şında Ankara'da yapılacak toplantıda ABD, Kürt gruplar üzerinde ağırlığı- nı koyacak. Türkiye'nin talepleri Edinilen bilgilere göre Ankara, ABD ile yürütülen temaslarda başlıca şu konularda taleplerini sıraladı: • Türkmenlere dönük dışlama po- litıkasını kabul etmiyoruz. Şubat ayın- da yapılan toplantıda, Türkmen tem- silcilerinin Başkanlık Konseyi'ne se- çılmemesi ileride yaşanabilecek bazı gelişmelerin de işaretini \ eriyor. Kürt gruplann, kendi aralannda anlaşarak bölgede etnik bir yapılanma gerçek- leştirmelerinın önüne geçilmesi ge- rekiyor. • Türkiye, beklenmedik gelişme- lere önlem olarak Kuzey Irak'a gire- cektir. Bunun temel amacı, kitlesel göç akınının sınırlann önünde durdu- rulması ve düzenli insani yardım sağ- lanmasıdır. Bunun dışında, kanşık- lıktan yararlanmak isteyen terör un- surlarının önlenmesi de amaçlaruyor. • Türkiye, Kuzey Irak'a güvenlik gereksinimleri ve insani yardım ama- cı doğrultusunda 60-70 kılometre gir- meyi planlıyor. • Kuzey Irak ve Irak'ın geleceği ko- nusunda Türkiye ile daha açık görüş- menız gerekiyor. Türkiye kritik bir noktada • SAMSUN (Cumhuri yet)-SHPGenel Başkanı Murat Karayalçın, Türkiye'nin kntik bir noktada bulunduğuna dikkat çekerek "ABD, Türkiye olmasa da, BM Güvenlik Konseyi'nden karar çıkmasa da Irak'a müdahale edecek. Türkiye'de de hükümetin, BM karan olmadan tezkereyi TBMM'ye sunması doğru olmaz" dedi. Hastanede insan hakları önlemi • İSTANBUL(AA)- Adli Tıp Kurumu Başkanlığı ile tstanbul II Sağlık Müdürlüğü, gözaltı sırasında yapılan sağlık muayenelerindekı yanlış veya eksık uygulamalan ortadan kaldırmak amacıyla kamu hastanelerınde yeni çalışma başlattı. Adli Tıp Kurumu Başkanı Keramettin Kurt, gözaltı sonrasında yapılan sağlık muayenelerinde birtakım eksıkliklerin bulunduğunun herkesçe bilindiğini ifade ederek "Muayene odalannın camlan demir parmaklıklarla örülecek. Böylece doktorla zanlı baş başa kalacak" dedi. gorevden alındı • ANKARA (ANKA) - Sağlık Bakanı Recep Akdağ, merkez teşkilatı bürokratlan. 43 il sağlık müdürünün ardından başhekimleri de gorevden almaya başladı. Akdağ, Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Başhekimi Prof. Oğuz Taşdemır'i başhekimlik görevinden aldı. Taşdemir'in yerine AKP'ye yakınlığıyla bilinen Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesı Öğretim Üyesi Kalp Cerrahi Prof. Adnan Çobanoğlu"nun getirileceği öğrenildi. Düzeltme • Gazetemizin 13 Mart Perşembe günkü sayısının 5. sayfasında yeralan "'ABD'ye işgal yetkisi verildi" başlıklı haberde, Nevzat Helvacı'nın, Türkiye İnsan Haklan Vakfi (TİHAV) Başkanı olduğu yer almıştır. Doğrusu Türkiye tnsan Haklan Kurumu Başkanı olacaktır. Düzeltir, özür dileriz. Askeri talepler netleşti ABD 11 hava koridoru istedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD, kara birlik- lerine onay vermeyen Türki- ye den 11 hava koridoru is- tedı. Irak'a operasyon sıra- sında yoğun bir bombardı- man uygulamak isteyen ABD, bazı üslerin kullanı- mını da talep ediyor. "Kuzey Cephesi M için ge- rekli TBNIM onayını alama- yan ABD, "B Planı" kapsa- mında Türkiye'nin hava sa- hasını kullanmak istedığini kaydetmişti. CNNTürk'ünha- berine göre ABD, Türkiye'den II hava koridorunu istedi. Bu hava koridorlannın 10 bin ve 40 bin fe- et yüksekliğinde olrnası beklenir- ken bu koridorla- nn yanında yeni- lerinin de açılma- sının talep edildi- ği belirtildi. ABD'nin iste- diği koridorlann iki amaçlı kullanılacağı kay- dedildi. Avrupa'dan ve Ma- caristan'dan kalkacak ağır bombardıman uçaklan bi- rinci ana koridoru kullana- cak. Bu koridoru kullanan uçaklar. tstanbul ve Trabzon üzerinden Irak'a ulaşacak. ikinci ana koridor ise Ak- deniz'deki uçak gemilerin- den kalkacak av ve bombar- dıman uçaklan için açılacak. Uçak gemilerinden kalka- • Avrupa'dan kalkacak ağır bombardıman uçaklan tstanbul ve Trabzon üze- rinden, Akde- niz'deki uçak gemilerinden kalkacak av ve bombardıman uçaklan îsken- derun'dan Irak'a ulaşacak. cak uçaklar ise tskende- run'dan Türk hava sahasına girecek. 1991 de yapılan Kör- fez Savaşı'nda da kullarulan bu koridoru izleyen uçaklar, Mardin üzerinden Irak'a gi- recek. Bunun yanı sıra Hak- kâri üzerinde tanker uçaklar için de bir hava koridoru açü- ması istendi. Bu kondoru kullanacak tanker uçaklan bölgede tur atacak ve gerek- sinim duyan uçaklara yakıt ikmali sağlayacak. ABD' nin hava koridorlannın ya- nı sıra bazı üsleri de kullanmak is- tediği biliniyor. Üslerin kullanıl- masına ilişkin bir tezkerenin TBMM'ye sevk edilmesi ve kabul edilmesi duru- munda kara birlik- lerinin kabulü için yol açılalacağını hesaplayan Ame- rikan yönetimi, hava koridoru ve üslerin ayru tezkereyle geti- rihnesini umut ediyor. Per- şembe günü ABD ile yapı- lan temaslardan somut so- nuç çıkmaması üzerine ise ABD'nin umutlannı azalt- tığı belirtiliyor. Tomahavvk füzesi taşıyan gemilerin Akdeniz'den Kızıl- deniz'e hareket etmeleri de ABD'nin Türkiye den bek- lentilerinin zayfıladığı yo- rumlanna neden oluyor. ÇÎZMEDEN YUKARI MUSAKART [email protected] Erdoğan: İkinci reddi göze alamam. Cheney: Siz toparlandığınızda çok geç olacak Ipleri geren telefon diyaloğu BULENTSARIOGLU ANKARA - Kuzey cephesi konusun- da ABD'yi oyalayan AKP iktidan ile Washington yönetimi arasındaki geri- limli ilişki kopma noktasına geldi. AKP Genel Başkanı Recep TayyipErdoğan'ın, ABD Başkanı George W. Bush'un sert mesajının ardından yanıt almak için ken- disini arayan ABD Başkan Yardımcısı DickCheney'ye kuzeyden destekle ilgi- li net yöntem ve somut tarih vermeme- sibunahma neden oldu. ABD'nin rahat- sızlığı, Erdoğan-Cheney görüşmesinde açık biçimde görüldü. Ahnan bilgiye gö- re telefon diyaloğu ana hatlanyla şöyle: CHENEY: Başkan, acil karar verme- nizi bekliyor. Maddi kayıplanmız her • Tayyip Erdoğan'm 'kuzey cephesi' konusunda Cheney'ye net yöntem ve somut tarih vermemesi, gergin olan AKP - ABD ilişkilerini bunalım aşamasına getirdi. İktidar kurmaylan, ABD'nin güney cephesine ağırlık veren hazırlığını kaygıyla izliyor. geçen gün artıyor. Bize bir an önce na- sıl bir yol ızleyeceğinizi bildirmelisiniz. Yardım edıp etmeyeceğınizi, gerekli ka- rarlan hangi tarihte çıkaracağınızı net olarak öğrenmeliyiz. ERDOĞAN: Öncelilde BM Güvenhk Konseyi'nin nihai karanru beklemekten yanayız. Aynca biliyorsunuz bir hükü- met kurma safhasındayız. Yeni kabine- nin kurulması için belli süreç var. Şu an tüm bakanlarla görüşmeler yapıyorum. CHENEY: Siz tezkereyi getirip getir- meyeceğinize bile henüz karar vermemiş- siniz. ancak zaman giderek daralıyor. Bir an önce karannızı verin. Bekleme- ye tahammülümüz yok. Başkan, BM Güvenlik Konseyi'nin de bu haklı mü- dahaleyi geciktirmek için görüşmeleri uzattığını düşünüyor. Ama biz kesin ka- ranmızı verdik, bu yoldan dönüş yok. ERDOĞAN: Hükümet kurulduktan sonra tezkere konusunu görüşeceğiz. Bi- liyorsunuz ilk tezkere reddedildi. Kabi- ne kurulduktan sonra milletvekilleriyle yeniden görüşmem gerekiyor. CHENEY: Her geçen gün aleyhimi- ze işliyor. Karadan asker sevkıyatına izin veremiyorsanız hava sahasını açın. ERDOĞAN: Bütün bunlar için yeni tezkere gerekiyor. Kabine kurulduktan sonra Meclis'te güven oylaması yapaca- ğız, daha sonra milletvekillerinin eğili- mini almak zorundayım. CHENEY: Bize tarih vermelisiniz. ERDOĞAN: Şu anda kesin bir şey söyleyemem. Bizi anlayın. CHENEY: Bahanelerinizi anlıyorum, ancak biz de aralıktan beri sizden net ce\ r ap bekliyoruz, aralıktan beri bizi oya- lıyorsunuz. ERDOĞAN: Yeni tezkerede ikinci bir reddi göze alamam. CHENEY: Siz toparlanıp karannızı verene kadar çok geç olacak. DCDP LtDERl BARZANİ'DEN TÜRKÎYE'YE MESAJ: Provokasyona gelmeyelim ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Irak Kürdistan Demokratik Partisi (TKDP) üderi Mesut Barzani, Başbakan AbduDah Gül'e gönderdiği mesajda Ankara'yla diyaloğu geliştirmek istedığini belirtti. Barzani, Iraklı M e s u t B a r z a n L muhaliflerin bundan sonraki toplantılannın Ankara'da olmasmı isterken, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin savaş durumunda Kuzey Irak'ta alacağı önlemlere karşı tutumundan geri adım atmadı. IKDP'nin Türkiye Temsilcisi Safin Dizayi, NTV'ye yaptığı açıklamada Barzani'nin mektubunda "her iki tarafi provoke edecek bir dilden uzak durulnıasuu" istedığini belirtirken, bunun her iki tarafın çıkanna olacağuu dile getirdi. Dizayi, Kuzey Iraklı muhaliflerin gelecek toplantılarının Türkiye ile son dönemde gerginleşen ilişkileri dikkate alarak Ankara'da yapılmasını özellikle önerdiklenni de söyledi. KÜRT GRUPLARINDAN TÜRKİYE'YE SUÇLAMA Müdahale iki ucu kes/dn kdıç SÜLEYMANtYE (AFP) - Kuzey Irak'ta yaşayan Kürtler, ABD'nin Saddam Hüseym'i devirmek üzere bölgeye gerçekleştireceği askeri müdahaleyi 'iki ucu keskin kıhç" olarak gördüklerini belirtti. Yıllar boyunca Saddam Hüseyin'in salcUnlanna maruz kalan Kürtlerin, bu defa da ABD'nin, Türk birlikleriyle karşı karşıya bırakması kaygısı taşıdığı bildirildi. KDP'nin Başbakan Yardımcısı Sami Abdurrahman, Türkiye'yi Osmanlı tmparatorluğunun bir devamı olarak bölgeye dönük planlan olmakla suçlayarak şunlan söyledi: "Bu bir 19. yüzyü yajıbnaahğı ve sömürgeciliğidir. Hallamtzın topyekûn itiraana rağmen bura>a Türk biriikkrinin gjrmeane izin vermek bir ihanettir." KYB lideri Celal Talabani'nrn ise görüşleri şöyle: "Hherhangi bir dış müdahalenin başanya ulaşmasuun koşulu birimk işbirliği \apdmasıdır." KDP sözcülerinden Hoş>"ar Zebari ise "Yeni bir Irak için bazj şeylerden vazgeçmek zorunda kalacagımızı kabul ediyoruz. Fakat en çok korkruğumuz, bir diktatöriin gidip başka bir diktatöriin gelmesi dir" diye konuştu. POLİTtKA GUNLUGU HİKMET ÇETİNKAYA Avrupa'dan Bakınca... AMSTERDAM - Avrupa'dan bakınca Türkiye nasıl görülüyor? Serin bir Amsterdam akşamı... İlk soru şu oluyor: "ABD Türkiye'yi işgal etmiyor mu?" Avrupalı Türkiye'ye böyle bakıyor... Ardından ikinci soru geliyor: "Türk askeri Kıbns'tan ne zaman çıkacak?" Hep altını çizdiğim bir konu var: "Türkiye 'yi zor günler bekliyor..." Kıbns'ta neler yapılmak isteniyor, Lahey'de ne- ler oluyor, ABD Rauf Denktaş ı niçin suçluyor? BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın görüşme- lerden çekilmesi bir hayli düşündürücüdür... Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye'yi işgalci ola- rak görüyor... 'İşgalci Türkiye' sloganı Avrupa ülkelerinde dalga dalga yayılıyor... Peki bu konuda Türkiye Cumhuriyeti hüküme- ti ne yapıyor? Hiçbirşey!.. ABD'nin elinde hem Ermeni hem de Kürt kar- tı var. Şimdi de Kıbrıs kartını oynayacak... Kiminle birlikte? Avrupa Birliği Komisyonu'yla... ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Richard Bo- ucher bakın ne diyor: "Denktaş'ın Kıbrıslı Türklerin kendi gelecekle- rini belirleme ve temel konularda oy kullanma hak- kını reddetmesini çok üzüntü verici buluyoruz." • • • ABD ve Avrupa yıllarca Türk-Kürt aynmını kö- rüklemedi mi? ABD şu sıralar elini cebine attı önce Kürt kar- tını çıkardı, eli kulağında Ermeni kartını çekmek için bekliyor... ABD ve Avrupa Talabani-Barzani gibi iki uşak buldu, Kuzey Irak'ta oyun tezgâhlıyor, bazı aydın- lar da bu tezgâhı içlerine sindiıiyor... Iraklı Şii gruplann oluşturduğu silahlı Bedr bir- liklerinin (5 bin kişi) Kuzey Irak topraklarına gir- diğini on gün önce yazdım... Şimdi Derbendihan bölgesinde bir cephe bu- lunuyor... Eğer Saddam devrilirse güneyde Şii Arap Is- lam devletinin temelleri hemen atılacak... Tahran yönetim ise buna destek veriyor!... Silahlı Bedr birlikleri, Celal Talabani'nin dene- timindeki bölgenin sınırında bulunuyorlar!.. Iran'da hareketlilik yaşanırken Suriye ne ya- pıyor? Suriye askeri birlikleri Irak sınırına kaydırdı... Tüm bunlar olurken AKP hükümeti suskun!.. Neden, niçin? ABD askerleri Güneydoğu'da tarlalan, evleri kiralıyor!.. Neymiş efendim!.. ABD dostumuzmuş, ABD'ye göbekten bağ- lıymışız!.. Ortada insanın içini acıtan, tüylerini diken di- ken eden bir durum var!.. Kim ne derse desin umrumda değil!.. ABD Türkiye'nin Güneydoğu bölgesini işgal ediyor... Kızıttepe'den Birecik'e dek dokuz kentte ABD askerleri üs kurarken AKP milletvekilleri susu- yor!.. Kuzey Irak'ta Mesut Barzani'nin KDP'si, CIA ajanlarıyla birlikte Türkmen Cephesi Güvenlik Dairesi Başkanı Emir Izzet'i gözaltına alıp sor- guladı... • • • Barzani, Kuzey Irak'ta terör estirmiyor mu, Tür- kiye'ye kafa tutmuyor mu? Köktendinci örgütler de Kuzey Irak'ta örgüt- leniyor, ABD'yle gizli pazarlıklar yapıyor... Amsterdam'da serin bir akşam... Hollanda'da yaşayan Türklerle sohbet ediyo- rum... Bir işçi, karşıma dikilip soruyor: "Bazı medya kuruluşlan neden savaş yanlısı tu- tum aldılar?" Susuyorum... Ardından yanıtını veriyorum... Tartışma uzayıp gidiyor... Salonda herkes ayakta: "Türkiye savaşa girmemeli!.." Dün yayımlanan Mudanya'da Bir Sabah baş- lıklı yazımda yer alan "17yaşındaki lise son sınıf öğrencisi genç, yakın tarihimizden ömekler ve- rerek Türkiye 'nin Ortadoğu 'da yapacaklannı an- lattı" cümlesinde teknik bir hata nedeniyle "ABD'nin" yerine "Türkiye'nin" ifadesi kullanıl- mıştır. Düzeltir, özür dilerim. H.Ç. hikmet.cetinkaya(a cumhuriyetcom.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 Sezer'e Irak ve Kıbrıs brifingi • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e Irak ve Kıbns konulannda Dışişleri bürokratlan tarafindan brifing verildi. Irak ve Kıbns konusundaki gelişmeler, Çankaya Köşkü'nü de hareketlendirdi. Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Uğur Ziyal, ABD ile ilışkiler ve Kıbns'tan sorumlu Müsteşar Yardımcısı Baki Ilkin ile birlikte köşke çıkarak dış politikadaki son gelişmeler hakkında Sezer'e bilgi verdi. ÇYDO'den yeni hükümete uyarı • tstanbul Haber Servisi - Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nden yapılan açıklamada, reddedilen tezkerenin Meclis'e tekrar geri getirihnesinin hukuken "anayasaya karşı bir girişim' anlamı taşıyacağı belirtüdi. Açıklamada böyle bir karann Meclis'in saygınlığını zedeleyeceği vurgulanarak hükümet uyanldı. Savaşa karşı 'susma' nöbeti • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Irak'ta savaşa 'hayır" diyenler, yarın akşam saat 19.00'da Kuğulupark'ta ellerinde yanan mumlarla 'savaşa karşı susacak'. 'Küresel mum ışığı nöbeti'nin bir yerel ayağı olarak gerçekleştirilecek eylemde, slogan atılmayacak, pankart açılmayacak. Irak'ta savaşa karşı olanlann aynı tarihte, tüm dünyada yerel saatlerle 19.00'da aynı nöbeti tutması planlanıyor.