Katalog

1 8 EYLÜL 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(« cumhuriyet.com.tr 11 IrakmektubuBM'yiböldüBağdat silah denetçilerini koşulsuz kabul etmeye hazır olduğunu açıklayan mektubu BM'ye iletti; Rusya 'Artık yeni bir karara gerek yok' derken; mektubu taktik olarak gören ABD ve İngiltere yeni kararda ısrarlı. • " Sorun, silah denetçileri değil; Irak'ın kitle imha silahlanndan anndınlmasıdır" diyen Washington'a Irak Başbakan Yardımcısı Aziz tepki gösterdi. Aziz, bunun ABD'nin gerçek amacını ortaya koyduğunu söyledi. Dış Haberler Servisi - Irak, Birleş- miş Milletler (BM) silah denetçileri- ni kayıtsız şartsız kabul ettiğini açık- ladı. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Irak Dışişleri Bakanı Naci Sabri'den önceki gece bir mektup aldığını ve bu mektubun denetçilerin koşulsuz geri dönüşünü içerdiğini doğruladı. Irak artık ABD'nin saldınsı için bir gerek- çe kalmadığını savunuyor. Irak Baş- bakan Yardımcısı Tank Aziz, denet- çilerin dönüşünü kabul ederek ABD'nin savaş bahanesini ortadan kaldırdıklannı, ancak Amerikan po- litikalannın asıl amacı Körfez petro- lü olduğundan, konunun kapanma- yacağını belirtti. ABD Bağdat'ın attığı adımı, "başa- nsa olmaya mahkûm bir taktik" ola- rak niteledi. Beyaz Saray, Tank Aziz'in söylediklerini doğrularcasına bu adı- mın ABD'yi rejim değişikliği arzu- sundan vazgeçirmeyeceğini açıkladı. Naci Sabri'nin ilettiği mektubun ardından Irak Devlet Başkanı Sad- dam Hüseyin'in önümüzdeki günler- Naci Sabri'nin Annan'a ilettiği mektubun tam metni Sevgili Genel Sekreter, Siz Ekselanslan ve Irak hü- kümeti arasmda, Irakkonusundaki, GüvenlikKonseyi kararianmn uygulanmasıyla ilgili olarak, 7 Mart ve 2 Mayıs 'ta New York 'ta, 4 Temmuz 2002 'de Vıyana 'da ve New York'taki ofisinizde 14 ve 15 Eylül 2002 tarihle- rinde, Arap Birliği Genel Sekreteri 'nin de (Amr Mu- sa) katıhmıyla yapılan bir dizi görüşme haldanda bil- gilendirmekten gurur dııyuyorum. Size, Irak hüküme- tinin, BM silah denetçilerinin Irak'a şartsız geri dö- nüşlerine izin verileceğiyönündeki karannı bildirmek- ten memnuniyet duyuyorum. Irak bu kararla, sizin ri- canıza ve Arap, tslam ve dost ülkelerle birlikte Arap Birliği GenelSekreterliği 'nin ricasına cevap vermiş bu- lunuyor. Irak'ın, BM denetçilerinin geri dönmelerine izin verilmesini içeren karan, GüvenlikKonseyi 'nin ko- nuyla ilgili kararianmn uygulanması ve Irak 'ın halen kitle imha silahına sahip olduğuna dair kuşkuların or- tadan kaldınlması arzularına dayanmaktadır. Kararaynca, Irak'ın kararımn, kitle imha silahına sahip olmadığına dair vazgeçilemez ilk adım olacağı, Irak 'a uygulanan yaptınmların kaldınlmasım da içe- ren geniş çözümü ve Güvenlik Konseyi'nin 687"yi de kapsayan kararianmn zamanla uygulanmasını içeren 12 Eylül 2002 tarihli Genel Kıırul açıklamanıza da- yanmaktadır. Irak hükümeti, denetimlerin bir an ön- ce başlaması amacıyla elverişli hazıriıklan görüşme- ye hazırdır. Bu bağlamda, Irak hükümeti, Güvenlik Konseyi ileBM 'ye üye tüm ülkelerin... Irak 'ın egemen- liği, toprak bütünlüğü ve siyasi özgürlüğünü taahhüt etmesinin önemini tekrarlamaktadır. de BM Genel Kurulu'na bir mesaj göndermeyi planladığı bildirildi. Hüseyin'ın mesajıyla ilgili aynn- h verilmezken Annan, Sabri tarafin- dan kendisine iletilen mektupta, "Irak yönetiminin BM denetçileri- nin kayrtsız şartsız dönmelerine ve çahşmalanna devam etmeierine izin verdiğiııin" ifade edildiğini doğru- ladı. Annan, Arap Birliği'nin, Irak'ın yanıtında kilit rol oynadığını söyle- di ve Birlik'in Genel Sekreteri Âmr Musa'ya, çabalanndan dolayı te- şekkür etti. BM'nin 15 üyeli Güvenlik Konse- yi, dün mektubu değerlendirmek üze- re toplanırken mektup, Konsey'in ve- to hakkı bulunan daimi üyelerini böl- dü. Rusya, artık başka bir BM kara- nna gerek duyulmadığını dile getirir- ken Çin ve Fransa da mektubu olum- lu karşüadı. Sorun denetçi sorunu değil Ingiltere'nin desteğini alan ABD ise Irak'ın mektubunu "taktik" ola- rak değerlendirdi. tngiltere Dışişle- ri Bakanı Jack Straw, Irak için yeni bir BM karanna hâlâ ihtiyaç oldu- ğu konusunda ısrarlı. ABD Başkanı George Bush'un, Bağdat yönetiminin BM kararlanna uyması, aksi takdirde askeri harekât yapılacağı uyansının ardından Irak'ın denetçileri kabul etmesini "taktikha- reketi" olarak niteleyen Beyaz Saray ise asıl konunun, denetçilerin geri dö- nüşü değil, Irak'uı kitle imha silah- lanndan annması ve Irak rejiminin di- ğer BM Güvenlik Konseyi kararlan- nı uygulaması olduğunu belirtti. Beyaz Saray tarafindan yapılan ya- zılı açıklamada da sorunun çekirde- ğini, denetçilerin değil, Irak'ın kit- le imha silahlanndan anndınlması- nın oluşturduğu belirtildi. ABD Başkanı George Bush, Irak'ın girişimi üzerine yaptığı ilk değer- lendirmede, "Baıişı sağlama almak için (Irak hderi) Saddam Hüseyin'e karşı hareketegeçme zamaıudır" de- di. Tennessee eyaletindeki Nashvil- le kentinde tatilde bulunan Bush, burada yaptığı konuşmada, "Sad- dam Hüseyin'e karşı harekete geçme- nin sırasıdır. BM'nin de harekete geç- me zamanıdır" ifadesini kullandı. Amerikan lideri, "ABD'nin, dünya- daki kötü yöneticilere dünyanm en berbat silahlanyla müttefUderini ve dostiannı tehdit etme firsaö verme- yeceğuıi" söyledi. Aziz: Amaç Körfez petrolü Irak Başbakan Yardımcısı Aziz, ABD ve îngiltere'nin gösterdiği tep- kinin, sorunun silah denetçileri ol- madığını ortaya koyduğunu söyledi. Aziz, BM silah denetçilerinin dönü- şünü kabul ederek ABD'nin savaş ba- hanesini ortadan kaldırdıklannı, an- cak Amerikan politikalannın asıl ama- cı Körfez petrolü olduğundan, konu- nun kapanmayacağını belirtti. Aziz, Bağdat'ta yaptığı konuşmada denet- çilerin dönüşünün en kısa zamanda ambargonun kaldınlmasına yol aç- masını umduklannı söyledi. Ellerinde kitle imha silahı olma- dığını ifade eden Aziz. Bush'un amacının, Irak ve Ortadoğu petro- lüne egemen olmak ve Israil'in da- ha fazla yayılmasını gerçekleştir- mek uğruna çaba sarf etmek oldu- ğunu söyledi. Aziz, ABD'nin bunun için de Irak'ı yıkmayı ve bölmeyi planladığını savundu. Aziz. Was- hington'ın diğer hedeflerini de böl- ge haritasının yeniden çizilmesi ve Filistin topraklanndaki Filistinlile- rin, Ürdün'e sürgün edilmesi oldu- ğunu söyledi. UNSCOM'dan UNMOVIC'e Denetçüer gitmeye hazır Dış Haberler Servisi - Irak'ın silah denetimini "koşulsuz olarak" kabul etmesinin ardından, BM Silah Denetim Komisyonu'nun (UNMOVIC) en kısa sürede Irak'a gitmeye hazır olduğu bildirildi. UNMOVIC kaynaklan AA'ya yaptıklan açıklamada, BM silah denetçilerinin sorumlusu Isveçli Hans BKx başkanlığında Irak'ta silah denetimi yapacak 250 kişilik bir ekibin ilk aşamada bu ülkeye gitmeye hazır olduğunu belirttiler. BM silah denetçilerinin ülkeye girişi, 1990'daki Körfez Savaşı sonrasına rastlıyor. Irak'ın Kuveyt'i işgalinden sonra Güvenlik Konseyi kararlan uyarınca uygulanan yaptınmların, BM silah denetçilerinin, Irak'taki kitle imha silahlannın imha edildiğini ilan etmesine kadar kalkmayacağı belirtildi. Körfez Savaşı'nm bitmesinden 1.5 ay sonra Nisan 1991 'de Irak, kitle imha silahlannın önlenmesini ve denetçilere izin verilmesini öngören BM karannı kabul etmişti, ancak bundan 6 yıl sonra, 29 Ekim 1997'de Irak, BM Özel Komisyonu'nda (UNSCOM) casusluk yapmakla suçladığı Amerikalı denetçilerin aynlmasını istedi. Irak, işbirliğine son verdiği 1998 yılı Ekim ayma kadar. denetçilerin devlet başkanlığı tesislerine girmesini reddetti. Denetçilerin kasım ayı ortasında 1 ay daha geri dönmesine izin verildi, ancak 16 Aralık'ta UNSCOM Başkanı Rkhard BuÜer, tam işbirliği yapılmadığı gerekçesiyle, ABD ile İngiltere'nin. hava saldınsının hemen öncesinde Irak'taki bütün personelini çekti. Irak da daha sonra denetçilerin dönüşüne izin vermedi. Irak casuslukla suçluyor Iıak'ın casuslukla suçaldığı WSCOM'un rolü bütün dünyada dı sorgulandı. Irak'ın casuslukla suçladığı UNSCOM'un yerine Aralık 1999'da kısa adı - UNMOVIC olan yeni bir silah oenetleme komisyonu kuruldu. Komisyonun başına 2000 yılının Mart ayında Isveçli Hans Blix gstirildi. Ancak UNMOVIC kıırulduğundan bu yana Irak'ta cenetleme yapma imkânı hılamadı. Bu tarihten itibaren Irak, cenetçilerin koşulsuz olarak cönmesi çağnsmda bulunan BM lararlannı kabul etmedi. U.S.AIR FORCE* Askeri yığınak sürüyor Irak'ın BM'ye ilettiği mektup, ABD'nin bu ülkeye yönelik saldın plarûannda şimdilik değişikUğe yol açmamış gibi görünüyor. Askeri ve siyasi kaynaklar, yakın dönemde Körfez'de Amerikan askeri hareketiiliğinin artöğını belirtrvor. Kaynaklar. ABD'nin kiraladığı ve ağır silahlarla donattığı 3 gemiden 2'sinin gelecek haftaya kadar muhtcmelen bölgeye gideceğini kaydediyor. Katardaki El Udeyd Üssü'nün ABD'nin olası saldınsında önemli bir rol oynacağı benrtüıyordu. (Fotoğraf: AP) ABD'nin müttefikleri Saddam Hüseyin'e hiç güvenmiyor Bağdat uı mesajı ralıatlattı Dış Haberler Senisi - Irak' ın BM silah denetçilerini kayıtsız şartsız kabul ettiğini açıklamasının ardın- dan uluslararası alanda farklı tep- kiler ortaya çıktı. Bağdafın sami- miyetine dönük şüpheler olsa da. genel bir "rahaüama"nın yaşandı- ğı gözlenirken ABD'nin kadim müttefikleri Irak'ın bu adımma yö- nelik ciddi şüpheler beyan ettiler. tngiltere, Saddam Hüseyin'in diplomasi alanındaki "bozukski- Bnir ' hatırlatarak "Saddam Hüse- yin'in rejimi bir dizi BM kararia- nyla dalga geçmiştir. Şimdi ne ola- cağmıgöreceğiz'' dedi. İsrail Dışiş- leri Bakanı Şimon Peres, ABD'nin Irak'a askeri müdahale düzenleme konusunda istekli olduğunu ve ge- ri adım atacağını sanmadığmı be- lirtti. Peres, Irak'ın son adımıyla ilgili olarak "Denetçiler namuslu insanlardır. Uhısal bir mafv a olan Saddam Hüseyin'in rejimrvle ça- uşamazlar" diye konuştu. Avustralya Irak'ın silah denetçi- lerini kabulünü "ihtiyath bir iyim- serüde" karşılarken Başbakan John Hovvard, Saddam Hüseyin'e güve- nilmemesi uyansında bulundu. Japonya ise, gelişmelerle ilgili memnuniyetini dile getirirken asıl sorunun Bağdat yönetiminin ver- diği sözü tutup tutmayacağı oldu- ğunu büdirdi. Benzer biçimde Yu- nanistan da, karan olumlu buldu- ğunu, ancak Hüseyin'in bu taah- hüdün gerçek olduğunu kanıtla- ması gerektiğini belirtti. Memnun olanlar Fransa Dışişleri Bakanı Domi- nique deVTDepin konuyla ilgili ola- rak yaptığı açıklamada. "Irak'uı denetçileri kabulü, uluslararası top- lum bir araya geldiğinde sonuç ab- nabildiğini göstermektedir" diye konuşurken, Almanya Irak'ın ka- rannı savaş olasılığını uzaklaştrran "doğru yönde atrimış bir adım" olarak değerlendirdi. AvTupa Birliği (AB) yetkilileri de, Avrupa Komisyonu'nun "mek- tubun doğru yönde atrimış bir ilk adım ohnasmı" ümit ettıklenni bil- dirdiler. Irak'ın açıklamasına Rusya 'dan gelen tepki olumlu oldu. Rus Dı- şişleri Bakanı tgor îvanov, karar- dan memnuniyet duyduğunu ifa- de ederek, "Ortakçabalannuzsa- yesinde bir savaşı bertaraf etmiş bulunm oruz, şimdi sorunu yohına koymak için siyasi yoDara geri dö- nüyoruz" dedi. Çin Dışişleri Bakanı Tang Çiaşu- Piyasalar hemen tepki verdi Petrolfiyatları düştü LONDRA (AA) - Irak'ın Birleşmiş Milletler (BM) silah denetçilerinin ülkeye dönmesine izin vereceğini açıklaması, uluslararası piyasalarda varil başına 30 dolarlık "kritik smıra" dayanan petrol fiyatlannın, yüzde 2 gerilemesine neden oldu. Londra piyasasında brent türü ham petrolün bütün petrol çeşitleri için gösterge oluşturan varil fiyatı, önceki güne göre 68 sent gerileyip 27.84 dolara indi. Aynı piyasada, ABD hafif petrolünün varil fiyatı da 88 sentlik azalışla 28.79 dolara geriledi.Sektör gözlemcileri, Irak'ın silah denetçilerinin geri dönmesini kabul etmesinin, savaş riskini bir ölçüde azaltarak piyasalan rahatlattığını belirtiyorlar. an, Irak'ın silah denetçilerini ko- şulsuz kabul edeceğini açıklama- sından memnun olduklannı belir- terek "Irak'm karan, Çin dahil uluslararası toplumun her zaman gerçekteşmesini dilediği şeylere kar- şıhk geöyor" dedi. İran yönetimi de, Irak'ın açık- lamasuıdan memnuniyet duyanlar arasında yer aldı. Hükümet sözcü- sü Abdullah Ramazanzade, bu- nun makul bir karar olduğunu ifa- de ederek, "bölgede savaş davul- larnunsusmasmı" umduğunu söy- ledi. Irak'ın açıklamasını memnuni- yetle karşıladığmı bildiren Pakis- tan yönetimi, bu adımın "geriHmi azaltmasını"' umduğunu açıkladı. Filistin: Bahane kalmadı Filistin yönetimi de Irak'ın son hamlesiyle birlikte ABD'nin Bağ- dat'ı vurmak için bahanesi kalma- dığını söyledi. Filistin lideri Yaser Arafafın üst düzey danışmanlann- dan Nebil Ebu Rudeyna. "Irak'm karan, gerekri ve doğru bir yanıt; ABD'nin de Bağdat'ı vurma baha- nelerine son \ermesi gereldyor" di- ye konuştu. Malezya ise, Bağdat'ın BM si- lah denetçilerini yeniden kabul et- mesi karannın ardmdan, Irak'a yö- nelik BM yaptınmlarının kaldınl- ması çağnsmda bulundu. SAYDAM YALÇIN DOGAN İktidar Anahtarı: Parti Kimliği Yok!.. Al birini, vur ötekine!.. Kimlik hak getire!.. Sadece Türkıye'ye özgü. Hele de son yıllarda çok net. Seçimlere giderken, yapılan kamuoyu araş- tırmalannda ortak bir payda var: Kararsızlann ço- ğunluğu. Seçime birkaç hafta kala, hatta son hafta, ka- rarsızlar hâlâ en büyükçoğunluğu oluşturuyorson üç-dört seçimde. Bugün de öyle. Yüzde 20-25'ler- de dolaşan kararsızlar ordusu, kı sonucu etkileye- cek olan onlar. 2002 yılında birçok Avrupa ülkesinde genel se- çimler var. Hiçbir Avrupa ülkesinde kararsızlar bu kadar yüksek değil. Yüzde iki-üçu geçmiyor ora- da. Peki, bizde neden bu kadar yüksek?.. Önce felsefe, program Türkiye'de tam elli parti var. On dokuzu seçime giriyor. Ancak, hemen hiçbirinin akılda kalan fel- sefesi ya da programı yok. Var olan ya da elle tutulan programlar küçük ve marjinal partilere ait. Örneğin, TKP, HADEP, ÖDP gibi. Ama bunlar da kitle partisine dönü- şemiyor. Çünkü, ideoloji önde gidiyor. Hem ideoloji olacak, yani farklı bir program, hem de kitle partisi!.. Bu nasıl mümkün?.. Işte, kimlik burada netleşiyor. Batı'da örnekleri var. Üstelik, biz de bir türlü iktidar olamayan sos- yal demokrasinin, Avrupa'da başanlı deneyleri bu- lunuyor. Ingiltere'de Blair, Işçi Partisi programını değiş- tiriyor. Parti-sendika organik bağını kopartıyor. Devletleştirmeye son verıyor. Italya'da Prodi tüm solu bir araya getırıyor. Bir- leşmenin kendisi, sola kimlik kazandınyor. Isyanya'da Gonzales, ırkçı bir kavganın için- den, genış özgürtüklertanıyarak çıkıyor. Bunların hepsi birer kimlik. O kimlikler, o parti- lerı ıktidara taşıyor. Parti bütünlüğü Parti kimliğinde ikinci öğe, parti bütünlüğü. O partınin kendı ıçine ve dışanya yansıttığı güven, par- ti bütünlüğünden geçiyor. Batı'da önce lider sultası yok. Ayrıca, her tür- lü başansızlığa rağmen, yıllarca koltuğunu ko- ruyabilen lider yok. Aşağıdan yukarıya yüksel- mek, yatay yetkıler elde etmek mumkün olduğu için, partiden sık sık ıstıfalar da yok. Yıne Batı'da, kendi partisine ve halka yalan söy- leyen lider de yok. Adamlar hem yalan söylemi- yor hem verdıkleri sözde duruyor. Parti bütünlüğü ve kimliği açısından vazgeçilmez kurallar!.. Türkiye'deki siyasal partilere yabancı, hayli uzak kurallar!.. Çoğu cahil, olmayansa... Partiye kimlik veren önemli bir öğe, orgüt. Biz- de liderlerin umurunda değil örgütler!.. Örgüt san- ki gerekli bir süs eşyası!.. Bunların ötesinde, bızim liderlerimizin çoğu ca- hil!.. Yazmalan var, okumaları kıtL Gerçek bir ay- dın olan bir ya da ıkisi ise cıddi siyasal sorunların çözumünde kendini aşamıyor. Lider, program, bütünlük, örgüt... Hep birlikte parti kimliğini belirtiyor. Kimliği olan parti, iktidara en yakın olanı. Bizde hiçbin tek başına iktidara yakın değil. Çün- kü, hepsi kimlik bunalımında!.. E-mail: ydogan(5 cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 'Doğru yolda atılmış bir adım' Türkiye de nefes aldı • Ankara, Saddam'dan 'ciddiyet', Bush'tan 'anlayış' bekliyor. ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Türki- ye. Irak yönetiminin Birleşmiş Milletler (BM) silah denetçile- rini ülkeye koşulsuz ka- bul etmesini memnu- niyetle karşıladı. Irak lideri Saddam Hüseyin'in kararını "doğru yolda anlmış bir adım" olarak nitelendı- ren Dışişleri Bakanlığı, Bağdat yönetiminden BM Güvenlik Konseyi kararlan çerçevesinde yükümlülüklerini ge- cikmeden yerine getir- mesini istedi. Başbakan Bülent Ecevit de BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile telefonda yaptığı göriişmede, An- nan "dan sorunun banş- çıl yollardan çözümü için gösterdiği önderlik ve çabayı bundan son- ra da sürdürmesini bek- lediklerini iletti. ABD'nin Irak'a ope- rasyon kararhlığı nede- niyle baskı altına giren Türkiye, Saddam Hüse- yin'in BM silah denet- çilerinin çahşmalanna koşulsuz izin vereceği- ni açıklamasıyla şimdi- lik rahatladı. ABD'nin operasyondan vazgeç- mek için silah denetçi- lerine izin verilmesinin yeterli olmadığını açık- laması ve denetim sü- recinde yaşanabilecek sorunlar endişe kayna- ğı olmayı sürdürüyor. Dışişleri Bakanlı- ğı'ndan yapılan yazılı açıklamada, karann Tür- kiye dahil uluslararası toplumun beklentileri- nin karşılanması konu- sunda doğru yönde atıl- mış biradım olduğu \ur- gulanırken "Sorunlann BM zemininde çözümü için Irak'uı bu örgütle ciddi işbirliği yaparak Güvenlik Konseji ka- rarian çerçevesinde tüm yükümlülükleri yerine getirmesini temenni edi- yoruz'" denildi. Ecevit-Aııııan görüşmesi Başbakan Bülent Ecevit. önceki akşam Annan ile görüşmesin- de Irak konusunu ele aldı. Genel Sekreter, son günlerde Irak konu- sunda gerçekleştirdiği temaslar ve son geliş- meler hakkında bilgi verirken Ecevit de Tür- kiye'nin Irak'a BM ka- rarlanna uyması gerek- tiği yönünde telkinle- rini anımsatı.