Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 EYLÜL 2002 PERŞEMBE HABERLER DİİIVYADA BUGUN ALİSİRMEN Yine Tutukluluk Sorunu Bir deyişimiz vandır, "Şeıiatın kesüğiparmakacı- maz" diye. Ama bakmayın siz bu söze, şeriatın kestiği par- mak bazen hem parmağın sahibinin canını, hem de kamu vıcdanını fena halde acıtır. Çünkü her kanun hukukun temel ilkelerine uy- gun olamayacağı gibi, her yargı kararı da huku- kun amaçladığı hedefe yönelik olmayabilir. Türkiye'de bunun en çarpıcı örneklerinden bi- risı, aslında Ceza Usul Hukuku'nun birtedbirola- rak öngördüğü tutuklama kurumudur. Tutukluluk bir tedbirdir ve bu tedbire başvuru- labilmesiiçin,CMUK'tada, diğer ülkelerin düzen- lemelerinde de bazı koşullar öngörülmektedir. Bunlan kısaca, suçun işlendiğine dair güçlü emarelerin olması, suçun ağır cezalık olması (ol- madığı hallerde d e başvurulabilir) sanığın kaçma şüphesi olması, belli bir ikametgâhı bulunmama- sı, delillerin yok edilmesi veya saptırılması veya- hut sanık tarafından tanıklar üzerinde baskı ku- rulması olasılığının bulunması. Tutuklama nedenleri bunlar. Bunların ortadan kalkması halinde de, tırtuk- lamanın sürmesînin bir anlamı kalmıyor. • • • Ayrıca, altında Türkiye'nin de imzası bulundu- ğu için, artık iç hukukumuzun bir parçası haline gelmiş olan Avrupa Insan Haklan Sözleşmesi'nin 5. maddesinin 3. fıkrası şöyle der: "- Bu maddenin 1. fıkrasının (c) bendine gö- re gözaltına alınan veya tutulan birkimse derhal yargıç veya huktJken yargılama yetkisine sahip diğer birgörevlinin önüne çıkarılır. Bu kimse ma- kul bir yargılama veya yargılanma sürerken sa- lıverilme hakkına sahiptir. Salıverme bu kimse- nin duruşmada hazır bulunması için güvenceye bağlanabilir." Türkiye'de uygulama bu değildir. Bizdeki uy- gulamada tutuklama, bir önlem olmaktan çıkıp, yargısız infaza dönüşmüştür. Bu gerçeği 12 Eylül döneminde, sonunda hiç- bir ceza almadığ ım bir dava dolayısıyla 38 ay ha- pis yatarak yaşadım. Eğer 20 gün daha yatmış olsaydım, mesnetsiz olduğu yargı karanyla orta- ya çıkan, isnadın dayandığı maddenin öngördü- ğü cezanın karşılığının infazını tümüyle tamam- lamış olacaktım. 12 Eylül bir geçiş dönemiydi. Geçiş dönemi ge- ride kaldı, ama uygulama degişmedi. Bugün Türkiye'nin hapishaneleri, çok defa di- le getirdiğimiz bu yanlış uygulamanın kurbanla- rıyla dolu. ••• Bu konunun bir kez daha bugün yazılmasının nedeni, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demi- rel'in yeğeni, Yahya Murat Demirel'in bugün duruşması yapılacak olan davasıyla ilgili olarak, kardeşi Neslihan Demirel'den aldığım bir mek- tup. Mektupta, Murat Demirel'in iki yıldır yargılan- drğt, bankanın içini boşaltma davalanndan îçer- de kalan tek sanı k olduğu, hatta aynı davanın sa- nıkları arasında tek tutuklu kişi olduğu yazılmak- ta ve avukatı Köksal Bayraktar'ın tahliye dilek- çesi ve ayrıca Kartal Cezaevı'ndeki uygulamanın pratikte tecride dönüştüğü ile ilgili yakınmalar da bulunuyordu. Süleyman Demirel ve aralannda Yahya Demi- rel'in de bulunduğu aile fotoğrafı hakkında ne düşündüğüm olduğu kadar, banka hortumlama- ya karşı uygulanan maddelerin yetersizliği, sonun- da yine verilecek hapis cezalan ne olursa olsun, paranın halkın cebinden çıkması konusundaki düşüncelerimi de okurlarım gayet iyi biliyorlar. Bu yazıyı yazmaktan amacım, Murat Demirel davasının sonucuna yönelik de değil. Yani suç- lamanın iddianamenin esası ile ilgili bir saptama yapmak durumıında değilim. Ancak tutuklama kurumunun yanlış kullanıl- ması durumuna, hangi örnekte olursa olsun, kar- şı çıkılması gerektiğini düşünüyorum. Şimdi, F Tipi Cezaevi'nde yatıp oranın koşul- larını çekmek zorunda olanlann arasında tutuk- lama yoluyla yargısız infaza uğratılan nice genç- ler olduğunu da söyleyebilirsiniz. Hatta Murat Demirel'in, eskaza bu durumdan yakınan bir yazımızı okumuş olsa, "Ne olacak malum kişiler, kendi eğilimlerinde insanlara ar- ka çıkıyorlar" türü bir tepki gösterebileceğini de söyleyebilirsiniz ve bütün bunlarda haklısınız. Ancak bir noktayı da özenle vurgulamak iste- rim. Bir zamanlar Türkiye'nin en yüksek maka- mının aile fotoğrafında yer alanlar bile günün bi- rinde hukukun üstünlüğünün yürürlük kazanma- sı ve tutukluluğun önlem olmaktan çıkarılıp, yar- gısız infaza dönüştürülmesinin engellenmesine ih- tiyaç duyuyor ve kamuoyuna çağrıda bulunu- yorlar. Yarın öbür gün bugünkü uygulamanın sorum- lulan da aynı duruma düşebilirier. Hukukun üstünlüğü herkes için gereklidir. Biz- den söylemesi. DSP ve MHP, iki farklı koalisyon formülü öneren Yılmaz'a 'Sizsiz devam ederiz' yanıtmı verdi ANAP hükümettedışlandıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümetin DSP ve MHP kanadı, AB takvimi için geniş tabanlı bir hükü- met ya da MHP'nin hükûmetten çe- kilmesi önerisi getiren ANAP lideri Mesut Yıbnaz'a "ANAP'sız yola de- vam ederiz" yanıtını verdi. Başbakan Bülent Ecevit, ANAP liden Mesut Yılmaz'ın kendisinden seçimlerin er- telenmesıni istedigini belirterek "ANAP'm çekilmesi dunımunda azm- hk hükümeti olarak tek başımıza iş- leri olabildiğince yürütürüz"" dedi. Yılmaz' ın görüşmede kendisine sun- duğu her önerinın "seçimin ertekn- mesine çıkoğını" vurgulayan Ecevit, seçim erteletmeye dönük senaryola- nn olası sonuçlannı "kâbus" olarak nitelendirdi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ıse "başkalannm tel- kini\ie hükûmetten çekflmevecekleri- ni" belirtirken Yılmaz'ın tavnnı "si- yasi ahlak ve insaf ölçüleriyle izah et- menin zor olduğunu'' belırttı. ANAP lideri Yılmaz'ın, hükümeti bozarak seçimi erteletme girişimi ola- • Başbakan Bülent Ecevit, ANAP lideri Mesut Yılmaz'ın seçimlerin ertelenmesini istedigini belirterek "ANAP'ın çekilmesi durumunda azınlık hükümeti olarak yola devam ederiz" dedi. Yılmaz'a entrikacı suçlaması yönelten Bahçeli ise Yılmaz'ın tavnnı "siyasi ahlak ve insaf ölçüleriyle izah etmenin zor olduğunu" belirtti. rak nitelendirilen çılaşının ardından hü- kümetın DSP ve MHP kanadı, ANAP'ı dışladı. Gazetecilerin konuyla ilgili sorulannı yanıtlayan Ecevit, Yılmaz' ın AB takviminin gerçekleşmesı için MHP'nin hükûmetten çekilmesi ya da geniş tabanlı bir hükümet kurulma- sı önerisinin anımsatılması üzenne şu değerlendirmeyi yaptı: -Bunlar üzerinde daha görüşüle- cek herhalde. Fakat önemti olan şim- di seçinüer ne olacak? Eğer Ydmaz'ın önerisi kabuledifirse, yani seçimlerden çekflinecekolursa, ortahk altüst olacak. Bu şeküde seçimlere 1.5 ay kalmışken seçim tarihini değiştirmek çok sakın- cab olur. çok külfetii ohır. Zaten, Sa- ym Yılmazdadün(önceki gün) benun- le görüşmesinde erken seçimden vaz- geçilmesi gerektiğini söyledi. Bu yan- sımadı dışanya. Çünkü başka türlü- sü mümkiin değildir. 1.5 ay içinde se- çimden çekilinecek, ondan sonra na- sü bir yeni hükümet kurulacak?" Yılmaz'ın seçim konusunda bir ta- rih verip vermediginin sorulması üze- nne Ecevit, ANAP liderinin "seçimi erteletmekzorunhı hale gelebiür" de- dığıni aktardı. Ecevit, "O zaman ne zaman olur diye sordum. Nisan ayına kadar olabiür dedL Yani ortahk iyice kanşık. Kolav içinden çıkılabilecek bir durum değiL Ama ben ö\le sanıyo- rum ki seçim tarihinde bir değişikük yapıhnadan seçimleregidilecektir, baş- ka türlüsünü tasavvur etmek bile çok zordur" dedi. Ecevit, ANAP'ın hükûmetten çe- kilmesi durumunda, geçmişte olduğu gibı kendilerine güven duyulduğu sü- rece azınlık hükümetini sürdürebile- ceklerinı vurguladı. "Yümaz'ın se- çimlerin nisanda yapüması yönünde- ki önerisini nasıl değerlendiriyorsu- nuz?" sorusu üzerine de Ecevit, bu aşa- madan sonra seçimlerden vazgeçme- nin çok sıkıntı yaratacağını söyledi. Ecevit: kâbus olur Ecevit daha sonra, ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Me- sut Yılmaz'ın *Başbakan'm dünkügö- rüşmemizde, erken seçim konusunda söylediklerim gibi,AB takviminin öne- mini algüamakta da güçhlk çektiğini düşünüyorum" sözlerine de yanıt ver- di. Bu konuda Cumhuriyete değer- lendirmelerde bulunan Ecevit, Yıl- maz'ın erken seçimle ilgili bir şey söylemediğini ifade etmesinin "bir ANAP lideri Mesut Yılmaz: Ecevit sözierimi algılamıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - MHP'nin AB sürecim engellediği gerekçesiyle hükûmetten çekilebileceğinı açıklayan ANAP liden ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, küskünlerin sayısını ve niteliğını görmeden önce harekete geçmemeyı planhyor. ANAP kurmaylan, ılk önce MHP'nin hükûmetten çekilmesi için baskı uygulanacağını belirterek "Bu süre içinde de partilerdeki küskünler ve ne yapacaklan ortaya çıkacak. tkinci aşamaya bundan sonra geçilecek. Geniş tabanlı AB hükümeti bu aşamada gündeme gelecek" değerlendırmesi yapıyor. 3 Kasım seçimlennin ertelenmesı yönünde bir düşüncesı olmadığım savunan Yılmaz, Başbakan Bülent Ecevit'in bu konudaki sözlerinı ve AB takviminin önemini algılamakta zorluk çektiğini savundu. Mesut Yılmaz'ın önceki gün MHP'nin AB sürecim engellediği gerekçesiyle hükümetin istıfa etmesi yönündeki çıkışı dün ANAPın Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) toplantısında değerlendinldi. ANAP MKYK si, Yılmaz'a hükûmetten çekilme dahil ortaya çıkacak gelişmelerde parti adına hareket etme yetkisi verdi. Yılmaz. MKYK toplantısından önce Başbakan Ecevit'in kendisine atfen sözlerinin yanlış anlaşıldığını açıkladı. Ecevit'in sözlerini basından öğrendikten sonra kendisiyle telefonla görüştüğünü ve sitem ettığını anlatan Yılmaz, "Sayın Başbakan'uı dünkü görüşmemizde, erken seçim konusunda söylediklerinı gibi, AB takviminin önemini algüamakta da zorluk çektiğini düşünüyorum'* diye konuştu. Yılmaz, 3 Kasım seçimlerinin ertelenmesı yönünde bir düşünceye sahip olmadıklannı yineledi. Önce hükûmetten çekilebileceklerini, ardından Türkiye-AB ilişkdlerini engellediği gerekçesiyle MHP'nin çekilmesini isteyen Yılmaz'ın aday listelerinin açıklanmasının ardından ortaya çıkacak küskün milletvekillerini beklediği bildirildi. Yılmaz'ın hem hükümeti bozan taraf olmak istemediği hem de MHP lideri Devlet Bahçefi'yi çekilmeye zorlayarak zaman kazandığı kaydedildi. İĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN anlam taşımadığuu" vurgulayarak "Ne kastettiğimiz karşınkn olarak or- taya çıkmış oluyor. Onerdikleri. an- cak seçim ertelenirse yapılacak şey- lerdi" dedi. Siyasi yaşamın hiçbir za- man böyle bir kaos ortamına dönüş- mediğini kaydeden Ecevit, sözlerini şöyle sürdürdü: "Önümüzde kanşık bir dönem var. Ortaya aülan senaryo- larm uygulanması halinde kâbus ohır. Erken seçüne karşıçıkan tek parti biz- dik. Ama şimdi öyle bir noktaya geün- di ki sırfkaos ohnasm diye, geri dönül- mesini istemeyen tek parti biziz, Me- sut Bey bu geüişmekri önceden hesap- lamabydL" Bahçeü'den Yılmaz'a: Entrikaa MHP Genel Başkanı Devlet Bah- çeli, Yılmaz'ın hükümeti yıkarak se- çimleri her ne pahasına olursa olsun erteletmek istedigini ortaya koyduğu- nu belirterek açıklamalannın siyasi ahlak ve insaf ölçüleriyle izah edile- meyeceğini söyledi. "Bu hakkı kendierinde nasrigördük- lerini ve bu j önde çağnda buhuuna yeddsmi nereden akhklannı aniamakgüç- tür" dıyen Bahçeli, Yıl- maz'ın MHP'ye çeküme çağnsıyla yetınmedigini, hükümetin düşürülmesi için muhalefet partilerine de davetiye çıkardığını kaydetti. Yılmaz'ın MHP'nin Anayasa Mah- kemesi'ne yaptığı başvu- ruyu yeni siyasi manev- rasmın gerekçesi olarak kullandığına işaret eden Bahçeli "Anavasa Mah- kemesFnebaşvurmak ana- yasal bir haknr" dedi. Hükümeti bitirme ka- ran alan ANAP'ın ken- disi hükûmetten çekile- ceği yerde MHP'ye nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda yol gösterdiği- ni anımsatan Bahçeli, "Anlaşılan ANAFın her ne pahasına olursa olsun hükümetiniçinde kalmak için büemediginüz özel ne- denleri bulunmaktadır. Hükümetin kurulması \« görevden avrümasıyla il- gili esaslar belhdir. Bunun gereğini yapmakta ve bu- nun sonuçlanna katlan- makta her siyasi parti ser- besttir" dedi. Bahçeli, ANAP ve Yılmaz'ın son 4 ayhk dönemde hükü- meti dışardan yıkmak için tezgâhlanan oyunlann ve senaryolann içuıde oldu- ğunu ileri sürdü. • MKYK'den, hükûmetten çekilip çekümeme konusunda parti adına tam yetki alan Yılmaz, küskünlerin sayısını görmeden harekete geçmemeyi planhyor. DYP lideri Tansu Çiller, hükümet sorununun ayn değerlendirilmesini istedi: Seçimiıı ertelenmesine iziıı vermeyiz ANKAR\ (CumhurhetBüro- su) - DYP Genel Başkanı Tansu ÇiDer. kendisine başbakanlık ve- rilmesi durumunda seçimin erte- lemesine "evet" dıyeceği senar- yolannı kesın bir dille yalanladı. Çiller, "Bir hükümet içinde ol- mak adına. berhangi bir model çerçevesinde kesinlikleseçim ertelenmesine müsaade et- meyiz.Önümüzene model, ne tekJif getiriBrse getirilsin er- telemenin parçası ohnayız" dedi. Seçim erteletme cephesinin ye- ni hükümet arayışlan çerçevesin- de DYP kilit konuma geldi. Çil- ler ise dün GtK toplantısı önce- sinde yaptığı açıklamada, kesin- likle erteleme senaryolan içensin- de ounayacaklannı bildirdi. Bu konudaki haberve yorumlan hay- retle izlediklerini vurgulayan Çil- ler, şunlan söyledi: "MecKs'in yenilenmesi ihtiya- cryla bu talep oldu. 1)\ Pnin seçim ertelemenin hiçbir boyutunda ol- ması mümkün değildir. D\ P, bu- gün tümüyle seçim ertelemenin ne teküfgetirsegelsin ertelemenin parçası oünayız. Millet seçim isti- yor. Bunun takipçisi olduk, bun- dan sonra da obinaya devam ede- ccğiz. Bu konuda en ufak bir şüp- heye yer kalmamalıdır. Ben de farkhyorumlargöriiyorum. Bun- laraneden olacak en ufak bir be- • Çiller, GlK toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada, "Bir hükümet içinde olmak adına, herhangi bir model çerçevesinde kesinlikle seçim ertelenmesine müsaade etmeyiz" diye konuştu. karştsmdadır. Yarm da öyleolacak- ör. Seçimleri hükümet meselesin- den ayırmak lazun. Ancak bir hü- kümetiçindeobnakadma. herhan- gi bir model çerçevesinde kesinlik- le seçimin ertelenmesine müsa- ade etmeviz. Önümüze ne model, yanım olmamışar." Çiller, hükümet hakkında bir gensoru önergesi veriürse destek olup olmayacaklarına ilişkin so- ruya "Gensoru istemine şu ana kadar destekolmadık. Bunun bir oyun olduğu ortaya çıkarsa, oyun demhoruz ama bu ortaya çıkar- sa, seçimin ertelenmesine dönük hiçbir işin içinde olmayız. Ortada bir boşhık olursa Sayın Cumhur- başkanı gerekli gûişimleri \apar. Bu da seçimlerin ertelenmesi için bir neden ounaz" yanıtını verdi. Çiller, "Size son günlerde başba- kanhk teknfedüdi mi" soru- su üzerine de "Bu konulann hiçbirine girmiyorum. Bizi D- gilendiren tek şey bu Mec- lis'in yenilenmesi'' dedi. ~~*" Ecevit'in açıklamalanak- tanlarak "Yılmaz da bu ovıınun içinde değil mi" sorusu yöneltil- diğinde ise Çiller, "Böyfcyorum- laraginnem. Bbinıduruşumuzke- sinlikle mifletin isteği doğrultu- sunda. Seçimler 3 Kasım'da ol- mandır" demekle yetındi. Saadet Partisi, tavnnı Necmettin Erbakan'ın adaylığına göre belirleyecek AKP: Küskünlerin lideri Yılıııaz • SP Genel Başkanı Recai Kutan, hükümet düşürülürse, yeni hükümetin seçimi erteletme çabası içinde olmasnıın güçlü bir olasılık olduğuna dikkat çekti. ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Se- çimi erteletmek amacıyla gündeme ge- hrilen "hükümeti düşürme ve yeni ko- aüsyon" senaryolan konusunda SP, pa- zarhğa kapı araladı. Son girişimlere tep- kı gösteren AKP yönetimi ise "küskün- lerintideri"olarak nitelediği ANAP Ge- nel Başkanı Mesut Yılmazı "siyasi ah- laksrcnkla" suçladı. SP Genel Başkanı Recai Kutan, küs- künlerin girişimine dayanak olan gen- soru önergesini çekmeyi düşünüp düşün- medikleri konusunda, "bunugeKşmek- re bağh olarak değerlendireceklerini, gensoruyu uygun olduğu zamanda kul- lanma\ıdüşündük)erini~ söyledi. Kutan, hükümet düşürülürse, yeni hükümetin seçimi erteletme çabası içinde olması- nın güçKi bir olasılık olduğuna dikkat çek- ti. SP lideri, "Yeni kurulacak hüküme- te destek verir misiniz ya da içinde yer ahr mısınız" sorusuna, "Bu ortaya çıka- cak şartiara göre değişir. Yanm jama- lak yürüyen bir hükümet var. tcraat hü- kümeti kuracağız diyursanız,ozaman bi- zim sorumuz şudur: Bugüne kadar uy- gulanan IMF poütikalannı mı uygula- yacaksımz? Böyle bir hükümete destek vermeyiz'' karşılığını verdi. Kutan, soru üzerine, olası hükümet modelleri konusunda diğer partilerden SP'ye henüz öneri gelmediğini söyledi. Kutan'ın net olarak ifade etmekten kaçmdığı "şartiar", Necmettin Erba- kan'ın bağımsız adaylığı ile AKP Ge- nel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'a milletveldli adaylığı yolunun açılıp açıl- mayacağında odaklamyor. SP yöneti- mi, Erbakan'ın bağımsız aday olabil- mesi durumunda seçimi erteletme senar- yolanna destek olmamayı hesaplıyor. AKP Grup Başkanı Bülent Annç ise seçimi erteletmeye dönük senaryolann tamamını reddettiİderini vurguladı. Annç, "Eskiden küskünler hareketi bir suni \apr> a kavıışurdu ama bu sefer bu plan- İar bir de Kdere kavıışru. o da Sayuı Yıl- maz'dır. Yıbnaz'm yapöğı şey sadece bir bahanedir ve inandıricı değildir'' dedi. Adalet Bakanı Aysel Çelikel'den MHP'ye Öcalan yanıtı: Iclclialamıız gerçek dışı .4NKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Adalet Bakanı Aysel ÇelikeL MHP Genel Başkan Yardmıcısı Şevket Bülent Yahnici'nin, Ocabn'a ilişkin iddialanna ya- nıt verdi. Çeli- kel, Öcalan'ın basına belge bılgi göndere- rek ör- gütüyö- nettiği- ne iliş- kin iddi- alann ger- ve çek dışı olduğunu belirtti. Çelikel, Yeniden Özgür Gündem gazetesin- de yer alan bir yazıyı "Abdullah Öcalan'a aitmiş gibi gösterdikleri gerekçesiyle" avukatlan hakkında soruşturma açıldığını da bildirdi. Adalet Bakanı Çelikel, dün yap- tığı açıklamada, MHP Genel Baş- kan Yardımcısı Şevket Bülent Yah- nici'nin Abdullah Öcalan'ın duru- muna ilişkin iddialanna yanıt ver- di. Çelikel, Öcalan'ın Türkiye'de 1984-2000 yıllan arasında meyda- na gelen ve 30 binden fazla yurtta- şın ölümüyle sonuçlanan yaygın te- rör ve şiddet hareketlerinden so- nımlu olan, yüksek güvenlik riski taşıyan bir mahkûm olduğuna işa- ret ederek bu nedenle yüksek güven- lik önlemlerinin uygulandığı Imra- lı Kapalı Cezaevi'nde tek kişilik bir odada banndınldığuu belirtti. Öca- lan' ın, basına doğnadan bir açıkla- mada bulunmasının söz konusu ol- madığım kaydeden Çelikel, avukat- lannın da Öcalan tarafindan yazı- lan bir belgeyi Imralı Kapalı Ceza- evi dışına çıkarmalannın olanaklı ol- madığını bildirdi. Çelikel, avukat- lann görüşmelerin ardından hüküm- lü adma basına ve yayın kuruluşla- nna açıklamalarda bulunduklanna işaret ederek "Öcalan ile ilgili yazı- h ve görsel basında yayımlanan ha- berler,titizlikleincelenerek kanuni gereği yapılmaktadır" dedi.