Katalog

SAVFA CUMHURİYET 10EYLUL2002SALI KULTUR kuttur@cumhurtyet.co 1 ıllardır Milliyet gazetesinde yayımlanan, geniş bir okuyucu kitlesini peşinden sürükleyen Çizi-Yorum, şimdilerde Cumhuriyet gazetesinde efsanesini sürdürüyor. îzlediğim kadanyla Turhan Selçuk, bütün çizgilehnde aym anlamsal gücü göstermektedir, Sanırım bütün eserlerindeki güç, o öznel ve nesnel, kendi bütünlüğünü — meydana getiren öğelerin yaratıcılığında gizli olmahdır. Usta çizer bu kez Tevrat'ın Tekvin'inden ahntıladıgı yaratılış ya da var etme destanından hareket ediyor -^brum: Turhan Selçuk HALUK ŞEVKET ATASEVEN Başlıktaki sözcüğü ya da söz- cükleri diyelim. ilk kez kim kul- landı, ilk kez nerede basıldı ha- tırlamıyorum, ama bu sözcüğün bende bıraktığı etkisi çok dü- şündürücü olmuştur. Çiziyorum, tek sözcük olarak bir kişinin yaptığı işin eylemini belirtirken Çizi-Yorum. aym söz- cüğün bölünerek iki ayn anla- mı yüklenmesi ilginç bir görü- nüm yaratıyor bende. Yani Çizi işlevinı yapan çizeriru aynı za- manda çizdiğını yorumlaması, zengin anlamlar taşıyor bizle- re.. Demem şu ki, bu konuda us- ta çizerimiz Turhan Selçuk"un Abdükanbaz ından söz etmek istiyorum. Yıllardır Milliyet gazetesin- de yayımlanan, geniş bir okuyu- cu kitlesini peşinden sürükle- yen Çizi-Yorum, şimdilerde Cumhuriyet gazetesinde efsa- nesini sürdürüyor. Bu kez de- ğerli çizerimiz Turhan Selçuk, Tevrat'ın Tekvin'inden alrntıla- dığı yaratılış ya da varetme des- tanından hareket ederek, bu se- mavi destanı Çizi-YorumTuyor. Bilindiği gibi bütün semavi dinlerin, yani TevTat, Incil, Ku- ran'ın söz birliği etmişçesine birbirlerinden etkilendiğini, ama en önemlisi yazımda ve okuma- da Türkçe dilbilgisinde olduğu gibi (bileşik zamanlı eylemin) genış zaman kipini aynı üslup (biçem) biçiminde kullanmış- lardır. Turhan Selçuk, semavi dinle- rin bu üslup birliğini yerinde ya- kalayarak yaratılış efsanesini sa- nrnm günümüzün koşullan çiz- gisinde yorumlamışhr. AbdüJcanbaz Uzavda'... Bu genelde semavi dinlerin msana saygınlık veren ritimsel \e sessel üslubu aynca kişiyi gi- zemli bir dünyaya götüren ton- lamalarla yüklüdür. Şimdi usta dzerimizin Cumhuriyet gaze- tesinin 22 Ağustos 2002 tarihli ayısında. güncel sorunlara son derece açık olan satırlannı ay- cenaktanyorum.. Ve Rab Âllah Adama (Adem) snredip dedi: Bahçenin her ağa- cından ye, fakat iyilik ve kötü- üğu bilme ağactndan yemeye- ceksin, çünkü ondan yediğin ainde ölürsün.. Rab Allah dedi: Adamın yal- nz olması iyi değildir. Ve Rab Allah Adamın üzerine derin uy- ku getirdi ve o uyudu ve onun kaburga kemiklerinden birini al- dı ve yerini etle kapadı. Ve Rab Allah Adamdan aldığı kaburga . kemiğinden bir kadın yaptı ve \ onu Adama getirdi. / \ Onlar yaratılışın başlamasıy- \ la birlikte tarihsel i\me kazan- >—\dıkça büyüyeceklerdir. Insan /varlığı günümüzün insamyla birleşmiştir bile. Bu bütünleme - dinamik düşünmeyi de berabe- \ rinde getirecektir. 1 Bence Turhan Selçuk, budu- ) yarlı noktaya dengeli bir bi- / çimde varmış, bu anlamda o efsaneleşmiş insanı (Abdülcan- baz) Çizi-Yorum'unakatmıştır. Buna göre insanın günlük yaşa- mı bütün bir gün boyunca, gör- sel olarak dünyayı ka\Tayıcı bir hıza ve onun getirmiş olduğu yeni bir algılama bilincine dö- nüşmüştür. (Belki bir gün "Ab- dülcanbaz Uzayda"yı da izle- yebileceğiz.) îzlediğim kadanyla Turhan Selçuk, bütün çizgilerinde aynı anlamsal gücü göstermektedir. Sanınm bütün eserlerindeki güç, o öznel ve nesnel, kendi bütün- lüğünü meydana getiren öğele- rin yaratıcılığında gizli olmalı- dır. Şimdi Tekvin'den esinlenen erkeğin ve kadunn yaradılışının günümüzle olan (burada şimdi) bağlanhlanna birgöz atahm... Ve Rab toplum, Adama emredip dedi, bahçedeki yetişmiş her ağacı kökünden kes sonra da seyret ki oksijensizlikten boğu- lup gitsinler, çünkü onlar ço- ğunluğun çıban başlandır. Kurtanlmış bir bdlge Ve Rab toplum, kadına dedi: Sakın olasın, Adam iyiliği, kö- tülüğü bilme ağacuıdan yeme- sin, onlar bozulmuş ruhlann mikroplanyla doludur, onlarkı- lık değiştiren koyun pöstekisi giyerler ve sakatata düşkündür- ler ve onlar ışıldayan beyinlerin düşmamdırlar. Bu kez Rab sayın başkana de- di: Yalnızlık Allah'a mahsustur. Öyleyse neden çoğalmıyorsun? Ve Rab kızdı, onlann iktidar or- taklanna verip veriştirdi, yoksa seni yok etmelerini mi bekliyor- sun. Bunun üzerine Rab, sen sen ol, hiçbirine kulak asma, kulak- lannı asılmaktan koru. Ve Rab, Allah Allah dedi, seni nasıl yal- nız kılmışlar, ve Rab Adama de- di: Yoksa birileri çalıp seni Ra- des'e mi yollayacaklar. Ve Rab Kadına dedi: Adın ka- dın, yalancı ve tembel diyorlar ama, öyleyse git yeniden başvur devletin ülkesine o bir kemik daha çalsm erkek kasabuıdan. Ve Rab Adama dedi: Kalk bak şimdi haline, Adam kalkıp bak- n ki kaburga kemiklerinden bi- ri daha çalmmış ve Rab Kadına dedi: Adamdan alınan kemiği Adama götür ve onu yerine koy ve üzerini etle kapat. Ve bu ilk ikili yaşamınız olsun. Bana göre Turhan Selçuk'un fantastik espri gücüne yaklaş- mak için, böylesine bir düzen- lemeyi diğerlerinden daha uygun buldum. Çünkü değerli çizerimiz Turhan Selçuk, yaratıcı imge gücüyle Abdülcanbaz'ı yıllar- dır tükenmeyen bir enerjiyle sür- dürüyor. İnsanın hâlâ insanlaştıramadı- ğı o evrensel kaosun içinde Ab- dülcanbaz kurtanlmış bir bölge- dir... îstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan, 2 Ekim'de perde diyor Başlangıç klasihlerleKültür Servisi-îstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan perdelerini 2 Ekim'de açıyor. Norafiah luncer'ın genel sanat yönetmenliğinde başlayacak olan yeni sezonda, Türk ve dünya tiyatrosunun klasikleri sahnelenecek. Engin Gürmen'in yönettiği Kanfa Nigâr'ın başrollennde Zihni Göktay, Ayşe Kökçü ve Metin Çekmez bulunuyor. HaşmetZeybek'nirı yazdığı 'Düğön ya da DavuF adlı oyun Nurhan Karadağ'ın rejisiyle izlenecek. SefimAtakan'labirlıkte oyunun müziğine imza atan Sadık Gûrbüz 'yakımcf rolünü de üstleniyor. Erhan YazKioğlu da bu oyunda 'meydana' rolü ile ara verdiği tiyatroya yeniden merhaba diyor. N.FanlKısakürekın çok tartışılan 'Bir Adam Yaratmak' adlı eseri Mahmut Gökgöz'ün • 'KanhNigar', 'DüğünyadaDavul', 'Bir Adam Yaratmak', 'Kral Ölüyor'ın yani sıra geçen yıl ilgiyle izîenen yapıtlar ve 'Işüküs^ Hayat' opereti dönüşümlü sahnelenecek. yorumuyla sahnelenecek. Eugenelonesco'nun 'KralÖhlyor' oyununda Engin Alkan hem yönetmen hem de başrol oyuncusu. Oyunda, Hümeyra, Kraliçe Marguerite rolünde. Caıio Goldoni'nin, iktidar hırsını ele alan •Gehn ile Kaynana' oyununu, Angeto Savefli sahneye koyuyor. Geçen yıl beğeniyle izîenen "ScvveyklL Dünya Savaşmda"(BertoIt Operasyonu"(Hristo Boytçef), "Herkes Aynı Bahçede"(Anton Çehov). "Memleketimden tnsan Manzaralan"(Nâam Hikmet), "Hasır Şapka"(Eugene Labiche), "Hürrem Sultan"(Orhan Asena). "Unutulan Adam" (Nâznn Hikmet), "Seneye Bugûn" (Bernard Slade), "Sersem Kocanın Kurnaz KansT(Haldun Taner), "MerakTf Ahmet Vefik Paşa), "Pembe Konağm Gefinleri" (Gülsüm Siren), "Aşkn Memnu"(HatitZiya Uşakhgfl) adlı oyunlar ve bu sezon 18. yıhnı dolduran "Lüküs Hayat" opereti de dönüşümlü olarak sahnelenecek. Î tPEKÇl'DE DEV ORGANtZASYON Bin ydm türküsü Istanbul'a geli>or tstanbul Haber Seni» - Bin Yılın Türküsü Istanbul'a geliyor. Ahnanya Alevi Birlikleri Federasyonu tarafından 2000 yılrnda Köln'nde ilk kez 1246 bağlamacı, 700 semahçı ile gerçekleştirdiği ve büyük bir beğeni kazanan Bin Yıluı Türküsü gösterisi, Türkiye'de 5 Ekim günü Abdi Ipekçi Spor Salonu'nda sunulacak. Bin Yıluı Türküsü organizasyonu genel sanat yönetmenı Necati Şahm, Türkiye'de Adana, Ankara, Diyarbakrr ve Malatya başta ohnak üzere 9 ilde, yurtdışında ise Viyana, Münih, Frankiurt, Köln, Diusburg, Stuttgart, Hamburg başta olmak üzere 13 yabancı merkezde gruplar halinde provalann yapılacağını belirtti. BinYılrn Türküsü etkinliğine katılacak olanlar ise şöyle sıralandı: - Türkiye'nin 81 ilinden büyük çoğunluğu kadınlardan oluşan toplam bin bağlamacı. - Avnıpa Birliği'ne dahil 10 ülkenin 150 kentinden gelen çoğu daha önce Ahnanya'daki Bin Yıluı Türkûsü etkinliğine katılan bağlama çalan kızlı erkekli toplam 500 genç. - Avrupalı müzisyenlerle destekli lOOkişiye ulaşacak olan Cemal Reşit Rey Senfoni Orkestrası. - Her kıtayı temsil edecek müzik gruplan. - Ülkemizde ve dışarda yaşayan sanatçılanmız. - Yüzlerce semahçı. Şahin, "Bu proje yafanz Alevilerin değil, bir Türkiye projest Anadohı kültürünün evrensel sunuşu oiacakDr" dedi. Necati Şahın, Bin Yıluı Türküsü organizasyonunun Avnıpa Birliği yoluna giren Türkiye'nin kültür elçisi olacağını da vurguladı. OPE RA VE BALE MARDÎN'DE Yeni sezon 18 Eylül'de açılıvor Kfiltör Servisi - Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, 2002-2003 sanat sezonunu Mardin'de gerçekleştireceği iki konserle açacak. Devlet opera ve balesi orkestra, Koro, Bale ve Solist sanatçılannın vereceği konserde operalardan aryalar, napolitenler, türküler ve bale gösterilerinden oluşan geniş bir seçki ile santseverlerin karşısına çıkacaklar. Rengim Gökmen'in yöneteceği konserler, 18 Eylül'de saat 20.00'de Kasımiye Medresesi'nde ve 19 Eylül'de saat 18.30'da Cumhuriyet Meydanı'nda yapılacak. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, sezonu uygarhklann beşiği Mardin'de başlatarak evrensel müziği tüm ^ = _ Türkiye'ye ulaşnrmarun ilk adunuıı ahyor. Mardin konserlerinde: Selva Erdener(Soprano), Şebnem Algın (\lezzosoprano)j Şenol Taünlı (Tenor), Ömer Yıtanaz (Tenor), Tuncer Tercan (Bariton) ve Ttancay KurtoğJu (Bas) sevilen napolitenler ve aryalann yani sıra türküler de seslendirecekler. Aynca Ferit Tüzûn'ün 'Çeşmebaşı' balesinden ve P.I Çaykovskfnin 'Fındıkkıran' balesinden bölümler de yer alacak. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü organizasyonuyla kukla sanatçısı Haluk Yöce yönetimindeki Tîyatro Tempo ise Mardin Lisesi'nde ve Mardin sokaklannda çocuklara yönelik Palyaço Orkestrası, Karagöz ve Kukla gösterisi sergileyecek. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü sanatçılan tarafından Mardinli çocuklar için başlatılan yardım kampanyası devam ediyor. Mardin Valiliği'nce dağıtılacak yardun malzemeleri turne öncesinde Mardin'e uiaşhnlacak. Ettıos Ankara liyatro Festivafi • Kültür Servisi - Ethos Kültür ve Sanat Derneği 'nin düzenlediği Ethos Ankara Uluslararası Tiyatro Festivali 17-27 Ekim tarihleri arasında yapılacak. Dernek, Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'nin komitesini oluşturan tiyatro sanatçılan ile sosyal ve kültürel araştırma etkinliklerini yürütecek akademisyenlerden oluşuyor. 20 yetişkin tiyatro topluluğuna yer verilecek olan festivalin ana temasını 'kaduı' oluşturacak. Aynca festivalde Nâzun Hikmet yılı nedeniyle Nâzım Hikmet oyunlanna ve tiyatro konulu panel, söyleşi, seminer ve atölye çalışmalanna da yer verilecek. Venedik 'Ken Park'ı konuşuyor • Kültür Servisi - Bu yıl 59'uncusu düzenlenen Venedik Film Festivali'nin ortasına bomba gibi düşen bir fıhn, tüm izleyenleri şaşırttı. Larry Clark'ın 'Ken Park' isinîli filmi, içerdiği şoke edici seks sahneleri ve ensest içeriğiyle tüm yeni filmleri gölgede bıraktı. Yönetmen Clark, California'daki bir skateboard turnuvasmdaki deneysel "Upstream" yanşması sırasmda yaşanan su-adışı olaylann anlatıldığı filmin, başka ülkelere satılmasında yaşanacak güçlüklerle mücadele etmeye hazır olduklannı söyledi. Platform'da video enstalasyonlam • Kültür Servisi - Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi, 13 Eylül'den itibaren Amerikalı sanatçı Burt Barr'ın video enstalasyonuna ev sahipliği yapacak. Barr'ın 'Angel' (Melek), 'Focus Trisha'(OdalcTrisha) ve 'Focus Elizabeth' (OdakElizabeth) adlı üç video filmi, 18 Ekim'e kadar izlenebilecek. Çahşmalannm fonu ve anlatımının sembolü olarak doğayı kullanan sanatçı, genellikle şehir insanlannın boş vakitlerinden kesitler sunuyor. Üst üste iki projeksiyonla gösterilen 'Angel'da, dans eden çiftin görüntüsüne, dans eden ağaç ve yapraklar kanşıyor. Kameraya doğru yaklaşmalanna rağmen görünrüleri netleşmeyen iki kadmın seyredileceği' Focus'larda ise gerçeğin asla tamamını göremeyeceğimiz duygusu hissettiriliyor. Video çalışmalan ile izleyicinin dikkatini sinemanın 'sahte' tarafına çekmeye çalışan Ban, genellikle siyah- beyaz ve sessiz yapıtlan ile tanınıyor. Alışılagelmiş sinema uygulamalanndan farklı olarak, çekimlerde tek kamera kullanan sanatçımn filmlerinde, tanınmış sanatçılar rol alıyor. Dünya'da son durum • Kültür Servisi - National Geographic Türkiye dergisi, eylül sayısında 'Dünya'da Son Durum' makalesiyle dünyanın sağlığmı sorguluyor. 10 yıl önce Rio de Janerio'da yapılan Dünya Zirvesi'nde ekosistemlerin korunması, küresel ısrnmaya yol açan gazlann atılması ve sürdürülebilir kalkınma yoluyla refahın yüksetilmesi konulannda güvenceler verilmişti. Şimdi de Rio+10 adı \erilen Dünya Zirvesi'nde. Rio'nun dünyayı değiştirip değiştirmediği ya da nasıl değiştirdiği tartışmalan gündemi oluşturuyor. Dergide "Gezegenimizin durumu ciddi mi?", "Nehirlerin akışını. deniz seviyelerini ve baluclann göçünü etkıleyen faktörler neler?", "Soyu tükenen türler hangileri?". "lyileşme belirtileri var mı?" gibi sorular cevaplanıyor. Aynca, dergide, "Karadeniz; Tannlar Diyan", "Suyun Gücü", "Kimin Su>oı?" ve "Kuyruksürenlerin Arz-ı Endamı" makaleleri bulunuyor. Alev Ebuzziya'dan iki sergi • Kültür Servisi - Alev Ebüzziya Siesbye'nin "Bir Seramik E\Teni' 1964-2002' başlıklı retrospektif sergisi, Kopenhag'ın ardından bu kez 16 Eylül - 4 Kasım tarihleri arasında İstanbul'da açılacak. Sanatçının aynca 'Sır' adlı eşzamanlı sergisi de Sabancı Üniversitesi Kasa Galeri'nde 18 Eylül -1 Kasım tarihleri arasında yer alacak. Koç Allianz sponsorluğundaki "Bir Seramik Evreni' 1964-2002', sanatçının Avrupa'daki çeşitli özel ve kurumsal koleksiyonlar ile Türkiye'deki özel koleksiyonlardan derlenen yapıtlardan oluşuyor. Küratörlüğünü Haldun Dostoğlu'nun, mımari tasanmını Ne\zat Sayın'ın üstlendiği sergide sanatçının 100 kadar yapıtı yer alıyor. Kopenhag'dakı sergi nedeniyle yayımlanan katalog, Ebüzziya'nın Istanbul sergisi için Türkçe- Ingilizce olarak yeniden hazırlandı. Katolog metinleri küratör Vibeke Woldbye ile Rotterdam Boijmans Van Beuningen Müzesi küratörlerinden Doris U. Kuyken-Schneider tarafından yazıldı. Küratörlüğünü yine Dostoğlu'nun üstlendiği "Sır' sergisinde sanatçının kendi koleksiyonu ile bazı özel koleksiyonlardan derlenen 12 çanak bulunuyor. Ebüzziya'run en çok kullandığı mavi sırlı çanaklannın yer aldığı sergi, sanatçının tek renk temalı ikinci sergisi. (Türk ve Islam Eserleri Müzesi -021251818 05)(Sabancı Üniversitesi Kasa Galeri - 0 212 292 49 39)