Katalog

S3CTEMMUZ2002SALI CUMHURİYET SAYFA oAxfliıl\LıiiiJt\ dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Muhafazakânn 'Eşcinselim' rtjrafi • LONDRA(AA)- tngiltere'de Muhafazakâr Partı mılletvekılı Alan I>uncan, homoseksüel olduğuyolundakı açıklamasıyla bu partinin geleneğinde bir ilke imza attı. Alan Duncan'ın bu çıkışının, parti içindekı modernizasyon yanlılanyla tutucular arasındaîd kavgayı daha da büyütebileceğı yorumlan yapılıyor. Duncan"ın homoseksüel olduğuna dair ıtiraflannı yayımlayan The Tünes, söz konusu ismın, bunun siyasi yaşamına mal olabileceğinin farkında olduğunu belirtirken "ancak o, bu hareketi neye mal olursa olsun, partisinin modern tngiltere'yle aynı çizgıye gelmesine yarduncı olmasını ıstiyor. Bu ona yetecek" diye yazdı. Karann parti lideri Ian Duncan Smith'ten de destek gördüğü belirtılıyor. K. Kore koşulsuz diyaloğa hazır' • MOSKOVA/SEUL (AA) - Kuzey Kore'yi ziyaret eden Rusya Dışışlen Bakanı Igor îvanov, Pyongyang hûkümetinin, Kore Savaşı'ndan beri (1950- 53) iİk kez bölünmüş yanmada hakkında ABD ve Japonya ile "koşulsuz müzakereye hazır olduğunu" bildirdi. Îvanov, Itar-Tass ajansına, "Pyongyang, ABD ve Japonya ile ön koşulsuz diyaloğa hazır" dedi. Başa, oğul Bin Ladin geçti • RtYAD(AA)-ElKaide örgütünün başına Usame bin Ladin"in büyük oğlu Saad Usame bin Ladın'in geçtiği ileri sürüldü. Londra'da Arapça çıkan Eş Şark El Avsat gazetesi, "iyi haber alan kaynaklara" dayanarak Saad'ın El Kaide mevzılerine düzenlenen saldınlardan sonra babasının yerine geçtiğini yazdı. Gazete, bunun "Usame bin Ladin'in öldüğü ya da ağır yaralandığı yönûndeki varsayımlan doğruladığını" savundu. AB-tran ilişkileri • TAHRAN(AA)-AB Ortak Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana, Iran'da temaslanna başladı. tRNA'mn haberine göre, Solana, başkent Tahran'daki Mehrabad havaalanında yaptığı açıklamada, tran ziyareti sırasında Iranlı yetkıhlerle bölgesel konulann yanı sıra AB ve tran arasındaki dişkileri ilerletmenin yollannı görüşeceğini söyledi. Komünist kelimesi yasak • BUKREŞ (AA) - Komünist yönetimin 13 yıl önce iktidardan devrildiği Romanya'da. bir partinin Komünist Parti adını almasına izin verilmedi. Eski komünistlerin kurduğu Romanya îşçi Partisi'nin, Romanya Komünist Partisi olarak adını değıştirmek üzere mahkemeye yaptığı başvuru reddedildi. Mahkeme kaynaklan, komünist, faşist ya da anti-semitik nitelikli gruplann tescilinin, ulusal güvenlikle ılgili yasalan ihlal ettiğını belirtti. ABD operasyonunun kaçınılmazlığını gören Türkiye, Saddam Hüseyin'e muhalif gruplarla temasa geçti Ankara'danIrak'ayenibakışAYHANŞtMŞEK ANKARA - ABD'nin Irak'a operas- yon içinbaskısmı arttnması, Türkiye'nin Saddam muhaliflerine yaklaşımını de- ğiştırdi. Kuzey Irak'taki Kürt gTuplann başını çektiği muhalif oluşumlara en baş- tan şüpheyle bakan Ankara, son geliş- melerin ardından bunlarla teması geliş- tirme karan aldı. Irak Ulusal Kongresi'nin (INC) lideri Ahmet Çelebi'nin de önceki hafta gizli- ce Ankara'ya gelerek görüşmelerde bu- lunduğu öğrenildi.Irak'ta federal bir ya- pıya karşı çıkan Ankara, operasyon son- rasında yeni koşullara hazırlıksız yaka- lanmamak için ise federasyon modelle- ri üzerinde düşünce gelıştinyor. Türk- • Irak'ta federal bir yapıya karşı çıkan Ankara, operasyon sonrasında yeni koşullara hazırlıksız yakalanmamak için federasyon modelleri üzerinde düşünce geliştiriyor. Irak Ulusal Kongresi'nin lideri Çelebi, önceki hafta gizlice Ankara'ya gelerek görüşmelerde bulundu. Dışişleri, Çelebi ile resmi bir görüşme- nin söz konusu olmadığını belirtirken, yabancı diplomatik kaynaklar teması doğ- ruladılar. Irak'taki muhalif gruplar ara- sında başı çeken INC; demokrat, liberal, laik, Islamcı ve Kürtleri içeren yaklaşık 30 siyasi grubu bir çatı altmda berleşti- riyor. INC, ABD'nin 9 Ağustos'ta Was- hington'a davet ettiği muhalif gruplar arasında da başı çekiyor. Muhalif gruplann geçen ay yine Was- hington'da yaptıklan toplantıda Kürt gruplann temsilcilen Kuzey Irak'ta ba- menlerin de bu modeller konusunda ken- di içinde tartıştığı belırtiliyor. ABD'nin Irak'a operasyonunun kaçı- mlmazhgını gören Türkiye, oluşturula- cak politikalann dışmda kalmamak için muhalif gruplara karşı yeni bir yaklaşım- la hareket etmeye başladı. Kuzey Irak'ta bağımsız bir Kürt dev- letinin kurulmasına karşı çıkan Ankara, federasyonu da bu devletın kuruluşunda aşama olarak görerek kabul etmiyordu. Resmi düzeyde bu göriişünü değiştirme- yen Türk tarafı, diğer yandan bu yönde çaba gösteren muhalif oluşumlarüzenn- de etkisını gösterebilmek için doğrudan temasa başladı. Wolfowitz'le aynı dönemde Diplomatik kaynaklardan edinilen bil- gılere göre Irak Ulusal Kongresi'nin li- deri Ahmet Çelebi, önceki hafta gizlice Ankara'ya gelerek görüşmelerde bulun- du. Çelebi'nin, ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul WoHbwHz başkanlıgm- daki heyetın temaslan sırasında bu ziya- retini gerçekleştirmesi dikkat çekti. Türk ğımsız bir devlet değil, federasyon iste- diklerini, Kerkük kentinin de bu federas- yon sınırlan içerisinde sayıhnası gerek- tiğini açıklamışlardı. Türkiye, özellikle etnik temelde bir fe- deral yapının Irak'ta aynşmayı hızlandı- racağı ve bu ülkenin parçalanmasını bera- berinde getireceğini düşünüyor. Bunun Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti ile sonuçlanacagına inanan Ankara, nü- fusun çoğunluğunu Türklerin oluştur- duğu Kerkük'ün de böyle bir senaryo- ya dahil edilmesine şiddetle karşı çıkı- yor. Ancak yabancı diplomatik kaynak- lar, bu konuda Türkiye'nin de hassasi- yetlerini göz önüne alan modellenn bu- lunabileceğini ve bunlann gündeme ge- lebileceğini kaydediyorlar. Bağdat'ta Bush karşıtı gösteri Irak'ın başkenti Bağdat'ta önceki gün düzenlenen gösteride ABD'nin Irak'a yönelik operasyon planlan protesto edfldL Başkentteki Birteşmiş Milleder (BM) Kalkınma Programı'na ait ofısin önünde gerçekleştirilen eyleme, aralânnda FOistinn. Yementi göstericUerin bulunduğu Irak'ta yaşayan Araplar dakaüldı. (Fotoğraf: AP) Eski UNSCOM Başkanı Rolf Ekeus, istihbarat hizmetleri istendiğini açıkladı ABD casıısluğa zorladıGÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM-1991-1997 arasında Irak'taki Birleşmiş Mılletler silah denetçılerine (UNSCOM) başkanlık etmiş olan tanınmış Isveçli dıplomatRolf Ekeus ABD'yi, UNSCOM'u Irak'a karşı casusluk yapmaya zorlamakla suçladı. Ekeus, tsveç radyosuna yaptığı açıklamada ABD'nin, UNSCOM görevlilerini görevleri dışına çıkan çeşitli istihbarat hizmetleri yapmaya zorladığım söyledi. Ekeus'un açıklamalanna göre ABD, UNSCOM'dan sürekli olarak Saddam Hüseyin' in yerinı öğrenmek istemiş ve görevlileri, Bağdat'taki tçişleri Bakanlığı'na gereksiz yere denetime gidilmesı gibi Iraklılan provoke eden eylemlere zorlamış. Rolf Ekeus, Amerikalılann, Irak'ın güvenlik güçlenyle, konvansiyonel gücüyle ilgili aşmamasına özen gösterdim. Personenm bana sadık kaldu ama Amerikahlar bu grubun içine iki adamlannı yerleştirmeyi başarnuşlardL Bu düpedüz bir sızma eyiemiydi ve öğrendiğhn UNSCOM'un eski başkanı Isveçli diplomat Ekeus, Irak'ın iddialannı doğrulayan açıklamalar yaptı. Ekeus, ABD'nin UNSCOM'dan sürekli olarak Saddam Hüseyin'in yerini öğrenmek istediğini kaydetti. sürekli olarak bilgiler istediğini ve Saddam Hüseyin'in kaldığı yerlerin rapor edilmesini talep ettiğini söyledi. Ekeus şöyle konuştu. "Ben UNSCOM şefi olarak çahşmalannuzm, bize verflen görev sınıriarmı zaman fevkalade öfkelendûn. Amerikahlar, kendi gizli dinleme eyfemlerini bizinı faaüyeüerimiz arasına yerleştirmek istiyoıiardL Bazı kritik yerlere dinleme aygıdan yerieştirilmesi de buna dahildl Ben sürekli karşı çıkryordum. onlar ise budalaca ısrar edryorianh," Rolf Ekeus, Amerikalılann casusluk ve gizli istihbarat ginşımlerinde "pek başanta olamadıklannT ve UNSCOM'un görevını "başanyla yerine getirdiğini'' de sözlerine ekledi. 1990'h yıllann ortalannda Irak sürekli olarak BM görevlilerini casuslukla suçlamı ve daha sonra Ekeus ve arkadaşlannı ıstenmeyen kişiler ilan etmişti. UNSCOM daha sonra BM tarafindan dağıtıldı, yerine 1999'da UNMOVIC kuruldu ve onun da başma Isveçli bir diplomat Hans BHxt getirildi. Aradan geçen 2.5 yıl içinde Blixt ve arkadaşlan Irak'a tek bir ziyarette bile bulunamadı. 'Operasyon hukuk dışı' İngiltere'de Blair huzursuzluğu Dış Haberler Servisi - Ulus- lararası arenada, ABD Baş- kanı George W. Bush'un baş müttefıki olarak görülen Ingil- tere Başbakanı TonyBbir, ola- sı bir Irak operasyonu konu- sunda kendi ülkesinde ağır eleştirilere hedef oluyor. The Independent gazetesi- nin manşetten verdiğı haber- de, hükümetin hukuk danış- manlannın, Blair' i, Irak' a yö- nehk olası bir harekât için BM'den yeni bir karann çık- masının şart olduğu belirtildi. Gazete, bu uyan üzerine Dı- şişleri Bakanlığı'ndakı diplo- matlann harekete geçtiklenni ve Blair'e, BM'den böyle bir karann çıkanlması halinde Rusya ve birçok Arap ülkesi- ni harekâta destek vermeye ikna etmenin kolay olacağûıı söylediklerini yazdı. Aynı ga- zetenin başyazısında da Bla- ir'e "Ne kadar sert bir rejim olursa olsun, Ingiltere Irak'ın işgal edilmesine destek verme- meH" mesajı verildi. Blair'in ikilem içinde kaldı- ğı belirtilen yazıda "Bu du- rumda 'harekât kaçınılmaz de- ğil','henüz bir karar alınmadı' gibi sözleri tekrariayarak bek- lemeyi tercih ediyor" denildi. Yazı şu sözlerle noktalandı: "Bn-çokAmerikalı Irak'ın bu işle hiçbir ilgisi ohnadığını bilse de 11 Eylül saktanlannm Irak'a düzenlenecek bir operasyonu hakh gösterdiğini düşünüyor. Korkunç gerçek ise Hnisayan Ban'nm Müslüman Irak'a kar- şı aşırı güç kullanmasının 11 Eylül planJayıcılanıun amaçla- nylatamamen uygunhık göster- mesi. Sadece bu nedenle bile savaşa hayır demefiyiz." Başbakanı TonyBteirfle dün Londra'da bir araya gekfi. (Fotoğraf: KralAbdullah Bush J u uyardı Dış Haberler Servisi - ABD'nin olası bir Irak operasyonunda "ldBt rol" biçilen Ürdün'ün Kralı AbduDab, ABDnın Irak'a yönelik bir harekâtmın "Ortadoğu'da Pandora'nm Kurusu'nu açacağı" uyansında bulundu. Kral Abdullah, The Times gazetesine yaptığı açıklamada, ABD'ye, tsrail-Filistin sorunu çözühneden, Irak'a karşı her türlü müdahaleden kaçınması çağnsmda bulundu. Ürdün Kralı, Îsrail-Filistin görüşmelerinin yeniden başlatılamaması halinde, ABD'nin Irak'a müdahalesinin "Fandora'nın Kutusu'nun açıhnasma" yol açacağını söyledi. Abdullah, ABD Başkanı George W. Bush'a, Irak'a yönelik harekâttan yana olan "Amerikan yönetimindeki şahinkrin" sözünü dinlememesi çağnsmda bulundu. J\USYA-ÇİN: SALDIRIYA KARŞIYIZ~ Türkiye'de Iraktr IF-M • Ankara'yı ziyaret eden Rus ve Çinli yetkililer, Irak sörununun BM aracılığıyla banşçıl yollardan çözümlenmesinin mümkün olduğıınu bildirdiler. ANKARA(CumhuriyetBü- rosu)- Rusya ve Çin, Irak ope- rasyonuna karşı çıkan Türki- ye'nın görüşlerine destek ver- di. Ankara'yı ziyaret eden Rus- ya Dışişleri Bakan Yardımcı- sı Aleksandır Saltanov ile Çin Komünist Partısı (ÇKP) Mer- kez Komitesi Dışilışkiler Ba- kanı Dai Bingguo, sorunun operasyon yerine Birleşmiş Milletler (BM) ve banşçıl yol- lardan çözümlenmesi gerektı- ğini bildirdiler. Türkiye, ABD'nin olası Irak operasyonunu Rusya ve Çin ile masaya yatırdı. Irak'taki temaslan- nm ardından Tür- kiye'yi ziyaret eden Rus Dışişleri Ba- kan Yardımcısı Sal- tanov, Başbakan Yardımcısı ve Dı- şişlen Bakaru Şük- rü Sina Gürel tara- findan kabul edil- dı. Göriişmenın ar- dından gazetecile- re açıklama yapan Saltanov, "Irak ko- nusundaTürkiyeilebakış açı- lanmız birbiren benzhor ve a\nı kaygılan paylaşıyoruz. Rus>Ta, Irak'a operasyona kar- ŞL Soruna banşçı yollardan çö- zütebiür''dedi. ' Edinilen bilgilere göre gö- rüşmede, iki taraf da Ortado- ğu'da çatışmalar sürerken Irak'a yönelik bir operasyonun Saltanov Ankara'da temaslarda bulundu. olumsuz sonuçlan olacağı de- ğerlendirmesini paylaştılar. Rusya Irak'ın toprak bütün- lüğü konusunda da Türkiye ile benzer kaygılara sahip ol- duğunu bildirdi. Saltano\ 'un Bağdat'taki gö- rüşmelen konusunda ise olum- lu bir sonuç alamadığını ilet- tiği öğrenildi. Dışişleri Bakanı Gürel'in dün Irak konusunu ele aldığı bir diğer konuğu Irak'tan Tür- kiye'ye gelen (ÇKP) Merkez Komitesi Dışilışkiler Bakanı Bingguo oldu. Türk tarafi, ola- sı bir operasyonun yaratacağı risk ve tehlikeler konusun- da değerlendirme- lerini aktanrken, Çinli Bakanın da Türkiye ile çok ya- kın görüşleri pay- laştıklannı belirte- rek, böyle bir ope- rasyonun gerçekleş- memesı için diplo- matik çabalanm sürdüreceklerini kaydetti. Çinli Bakan, Gürel ile gö- rüşmesinde Kıbns konusunu da ele aldı Dai Bingguo, Gü- rel ile sohbeti sırasında da esp- ri yaparak, "Kıbns sorunu ben okuldayken bflevardı.Umanm kısa sürede çözülür" dedi. Bingguo, adada iki tarafin da kabul edeceği bir çözümden yana olduklannı vurguladı. ENİSENARYOLAR /\BD'nin Irak'ta Saddam Hüseyin 'i ne zaman ve hangi yolla devireceğine yönelik olarak ABD basınında sürekli yeni senaryolar ortaya atılıyor. Son iki senaryo da şöyle: New vork Tlmes: İlk hedef Bağdat The New York Times gaze- tesinde yer alan habere göre ABD Savunma Bakanlığı, Saddam Hüseyin'i devirmek için 'ükhedefBağdat" şeklin- de özetlenebilecek bir seçenek üzerinde de çalışıyor. Penta- gon'un ve yönetimin önde ge- len bazı yetkilileri de yeni ve riskli bir seçenek üzerinde durduklannı kaydeden gaze- teye göre yeni plan şöyle: İş- gal sırasında hükümeti ko- layca düşürmek amacıyla ön- celikle Bağdat' ı, bir ya da iki önemli komuta merkezini ve silah deposunu ele geçirmek. Bu seçenek ABD askeri gücünün uzun mesafeden vurma ve geniş bir hedef üze- rinde manevra yapma yete- neğini temel alıyor. Plam sa- vunanlar, planın Basra Kör- fezi ve çevresindeki ülkele- re çeyrek milyon ABD aske- rinin yığılmasını gerektir- meyecek bir strateji arayışı- nın ürünü olduğunu, ancak başanya ulaşmasının zor ol- duğunu belirtiyorlar. Plan sa- yesınde 70 bin kadar asker- le Irak'ın işgali mümkün ola- bilecek. New York Post: Operasyon yakın New York Post gazetesi, Irak'a harekât hazırlıklannm yoğunlaştığını, harekâtın bek- İenenden yakın olabileceğini ileri sürdü. Gazetenin habe- rine göre, geçen hafta yaşa- nan 3 gelişme harekâtın bek- lenenden daha önce yapıla- bileceğini gösteriyor: • Pentagon yetkjlileri, Tür- kiye'deki tncirlik Ossü ile Ka- tar ve Kuveyt'teki ABD üsle- rine son haftalarda silah, mü- himmat ve askeri takviye ya- pıldığını belirttiler. • Amerikalı yetkililer, Iraklı generallere kimyasal veya biyolojik silah kulla- nılması emri verdikleri tak- dirde, peşlerinin bu"akıhna- yacağı uyansmda bulunan mesajların radyo, faks ve elektronik posta yoluyla gön- derileceğinı kaydettiler. • ABD'liyetküiler, Avust- ralya hûkümetinin, Irak'taki vatandaşlanna ülkeyi bir an önce terk etmeleri uyansm- da bulunduğunu bildirdiler.