Katalog

H/LZİRAN 2002 PAZAR CUMHURİYET SAYFA IX I JI A I U J \ kulturfacumhuriyet.com.tr 15 Onay Akbaş, Bebek Sanat Galerisi'ndeki 'Zte/fe&'sergisinde bizi kendimizle yüzleştiriyor Çelişkileriyle insan gerçeğiKAYAÖZSEZGİN Doğal jaşam ve çevTe, bizim algı- ladığımızgerçekliklerin ötesinde, al- gılanmızı aşan ve belleğimizi yanıl- tan incelikli bir çelişkiler ve para- dokslar yumağı mıdtr? Biz, bunJann farkına \armadan, peşinen kabullen- diğimiz yanılgılar hakkında herhan- gi bır kuşkuya kapılmaksızın. birtür uyurgezer gibi. edılgin (pasiO bir gözlemcı olarak mı bakıp geçeriz ya- şamın ortasından? Algılanmızın ço- ğu zaman bizı yanıltması karşısında paniğe kapılmamızı yalnızca sıradan bir düş kırıklığı biçiminde yorumla- mamız ve olgulan hep bu açıdan gö- rüp göstermemiz, bir çeşıt yaşam ku- ralı mıdır? Bize bu ve benzeri sorulan sordur- maktan başlıyor Onay Akbaş. "-Bel- lek" adı altuıda topladığı ve giderek daha büyük boyutlu kompozisyonla- ra taşıdığı resımleri, garip bir mizan- sen içinde kurgulanmış yaşam sahne- lerinden oluşuyor. Bir tiyatro yazan- nın, sahne sanatına özgü bır serim doğrulrusunda, insanlar arasındaki ilişkileri, sahtelikleri. ikiyüzrülükle- ri, oyun ve madrabazlıkları, sahne ışıklan altında ortaya sermesine ben- zer biryöntemle, tuval yüzeyleri üze- rinde biçimlendiriyor Onay Akbaş. Biz ınsanlann zayıf yanJannı, dışa vurmaktan kaçındığımız ve maskeler arkasında gizledığimiz düzen hesap- lannı, çıkar ilişkilerini, en yakınlan- mıza bile açmaktan kaçındığımız ör- tük tutku ve duyumlanmızı "deşifre" ediyor bize. Bunu yaparken, resim sanatının diliyle çelişmeyecek görsel a kod"lar kullanıyor. Kuklalara özgü eklemli formlar kullanıyor örnegin. Görünürde birer insan figürü bunlar, bizim gibi kollan ve bacaklan var, çehrelerinde şeytan bakışlı gözler ta- şıyorlar. Onlan arkadan yöneten, ira- de ve duygulanna egemen olan gizli güçler varmışçasına hareket ediyor, oradan oraya sıçrayıp duruyor. birta- kım bilinmez entrikalar çeviriyor, ak- la gelmez güç odaklannı seferber edi- yor, komik ama aynı zamanda drama- tik içerikli yaşam senaryoları hazır- lıyorlar. nay Akbaş 'ın giderek daha büyük boyutlu kompozisyonlara taşıdığı resimleri, garip bir mizansen içinde kurgulanmış yaşam sahnelerinden oluşuyor. Biz insanlann zayıf yanlannı, dışa vurmaktan kaçındığımız ve maskeler arkasında gizlediğimiz düzen hesaplannı, çıkar ilişkilerini, en yaknılanmıza bile açmaktan kaçındığımız örtük tutku ve duyumlanmızı "deşifre" ediyor bize. Bunu yaparken, resim sanatının diliyle çelişmeyecek görsel "kod"lar kullanıyor. Bir anlamda Bosch'un resimlerin- de tanık olduğumuz insana benzer, a- ma insandışı yaratıklar izlenimi veren Akbaş "ın figürleri, kuşkusuz resim- sel bir fantezyanın ürünleridir. Ne var ki bu fantezyanın gerisınde, somut yaşamm ve insan dünyasının, yani yaşadığımız ve yaşamakta olduğu- muz olgulann gerçek boyutlan sak- lı. Onay Akbaş, bunlan resmine taşı- yarak, aslında düşsel nitelikte bir kur- gu temeli üzerinde biçimlendiği hal- de, içine büyük ölçüde kanşmış olan mizah ("humour") beğenisinin eğ- lenceli atmosferi ve gerçek yaşamı simgeleyen göstergesel elemanlar ne- deniyle, izleyiciyi kendisiyle, kendi insan yapısıyla yüz yüze getiriyor, ona gerçek çehresini gösteriyor. Her tür yapmacıklıktan ve çıkar hesapla- nndan koparak, bir özeleştiri yapma- ya zorluyor izleyiciyi. Tıpkı sahnede kendisını görmüş olmaktan kaynak- lanan tedirgin bir duygunun pençesi- ne atıldığı için rahatsızlık duyan bır insan konumuna getirmek istiyor iz- leyiciyi sanki. Gerçekte insan doğasının olumlu (pozıtif) ve olumsuz (negatif), iyi ve kötü yanlar taşıdığı, ama bunlardan birinin başat (baskın) duruma geç- mesinde, birtakım yan etkenlerin rol oynadığına göndermede bulunurcası- na, son resimlerinde aynı kompozis- yonun negatif ve pozitif versiyonla- rını ortak bir çerçeve içerisinde bü- rünleştiriyor Onay Akbaş. Böyle ya- parak, resimlerinde işlediği izleklerin anlam vurgusunu daha da somutlaş- tırmış oluyor kanımca. Renkli- pozi- tif ve monokrom-negatıf karşıtlığı, insanın iç dünyasında sürekli bir ça- tışma halinde kendini gösteren du- yumsal çelişkilerin de resimsel gös- tergesi olma düzeyine yükseliyor böylece. Bunu, ilkel kültürlerde ağır basan ve görsel şemalarla tasanmlan- mış olan iyi-kötü gibi tinsel kavram- larla da ilışkili görebilmek mümkün. Onay Akbaş, bu yolla görsel eleman- lann sımgesel anlam içerikleriyle doldurulması halinde, insan doğasın- daki yapısal özelliklerin süreklilik yönüne de göndermeler yapılabile- ceği ve sanatm nedensellik bağıntısı- nın böylece bir kez daha gündeme getırilebileceği ilkesine vurgu kazan- dırmış olmaktadır. İçerikle biçim arasındaki köpriT Renk tuşlannın dinamik bir yapı- lanma modeli üzerine kuruludur Ak- baş'ın resımleri. Bu yapılanma, her türlü bilgi ve deneyimin. bellek tab- losu üzerinde yaşam boyunca oluş- rurduğu birikımın çoğul bır karakter gösterdiği gerçeğiyle de dolaylı yön- den örtüşmekte ve resmın içeriğiyle biçimi arasında sağlam bır köprünün kurulmasına olanak vermektedir. Ya- şamın doğal akış yönü doğrultusun- da, birbirinı izleyen olgulann art ar- da sıralanmasına benzer biçünsel bir yapılanmayla karşılaşmak, resimleri birbirine bağlayan ve büfünleştiren izlekJerin orgamk ilişkilerini, doğal olarak zengınleştıriyor. özgünJük ve kendine özgülük bağıntılarını güç- lendiriyor. Uzun zamandır Fransa'da yaşıyor Onay Akbaş. Özellikle son yıllarda kendi ülkesinde kısa aralıklarla ser- giler düzenleyerek, çalışmalanndaki kararlı tutumunu sürdürmekte oldu- ğu konusunda ilgınç referanslar ven- yor. Bu referanslar, resmimizdeki olumlu gelişmelere de bir katkı nite- liği taşımaktadır. (Sergi, Bebek Sanat Galerisi 'ndeki sergi\n görebilmek için yann son gün. Tel.:0212 287 6766) 'E. T. The Extra-Terrestrial'in ilkinden farku ses ve görüntülerin son teknolojiyle ycnilenmesi. E. T.yeniden dünyaya geldi i}) NOVARTIS TORKIYEVBANKASI YKPI^TKREDi SİGORTA yapı . merkezı Istanbul Küftür ve Sanat Vakfı, 30. Uluslararası Istanbul Müzik Festivali programında 8 Haziran 2002 tarihınde yer alan "3O.Yıl Konseri, Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası" konserinın gerçekleştinlmesındekı değerlı katkılan için Akbank T.A.Ş., Aksa Akrilik Kimya Sanayi A.Ş., Alarko Holding A.Ş., Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi, Anadolu Hayat Sigorta A.Ş., Boyner Holding A.Ş., BP Petrolleri A.S., BSH Profilo Elektrikli Gereçler San. A.S., Dışbank, Enka Inşaat ve Sanayi A.Ş., Istanbul Sanayi Odası, Mercedes-Benz Türk A.Ş., Milangaz LPG Dağıtım A.S., Milli Reasürans T.A.Ş., IMivea, Novartis Ürünleri, Petrol Ofisi, Pfizer llaçları Ltd. Sti., TEB Portföy Yönetimi A.Ş. Tekfen Holding A.S., Türk Henkel A.S., Türkiye Iş Bankası, Ülker Grubu, Yapı Kredi Bankası, Yapı Kredi Sigorta A.S. ve Yapı Merkezi'ne tesekkür ediyor. Festıval Sponsoru Kurumsal Sponsorlar 1İD l|IEczacıbaşı KOÇBANK V MARMARA RENAULT Bu ılan Cumhurıyet Gazetesı'nın katkılarıyla yayınlanmıştır. CumhurtyH Kültür Servisi - 1982 yı- hnda vizyona girdiği tüm ül- kelerde gişe rekorlan kıran ve bilimkurgu drama türü- nün en başarılı örnekleri arasında gösterilen 'E.T.' 20. yılında 'E.T. TheExtra-Ter- restria)' adıyla yeniden si- nemalarda. Fihnın 'uzayh' olgusuna getirdiği banşcıl bakış açısı ve sevgıye dayalı onjinal se- naryosu MeKssaMathison'a ait. Amerikalı tanınmış yö- netmen Steven Spielberg'ın yönettiği ve Debra Win- ger'uı ise E.T.'yi seslendir- diği filmde Henrj Thomas, Drew Barr>ınore, Dee Wal- laceStone, PeterCo>ote, Ro- bert MacNaughton, Sean Frve, C. Thomas Howell ve K.C. Martel rol alıyor. 'E.T. The Extra-Terrestri- al'ın babasız büyüyen. bir varoş çocuğu 'EBiot' ile üç milyon ışık yılı ötedeki ge- zegeninden uzay aracının kazara dünyaya düşmesi üzerine ayrı kalmış sevimli yaratık E.T. arasındaki hü- zünlü macerasının konu edildiği ilk filmden farkı, görüntülerinin ve sesinin son teknoloji ürünü efekt- lerle zengınleştirilmesi. Özel güçleri olan sevimli yaratık ile çocuğun bisiklet- İe birlikte uçtuklan ve arka planda Ay'ın görüntülendi- ği o unutulmaz sahnenin de yer aldığı fılmin 115 daki- kalık orijinal filmdeki süre- si, sahnelere öncekine oran- la daha uzun zoom yapılma- sı ve tekniğin daha ön plana çıkanlması dolayısıyla da- ha uzun tutulmuş. Giderek değerlerin yitiril- diği dünyamızda çocuklan olduğu kadar büyükleri de sevgiye davet eden böylesi fihnlerin fazla olmadığının altuu eleştirel bir dille çizen Spielberg'in, filmle ilgili en net gözlemi filmin zaman- sızlığı olmuş. "Hiç eskime- miş olduğunu fark ettûn. Bir kınşığı bile yoktu." Spielberg'in filmle ilgili a>Tica eklediği bir anekdot da orijinal çekiminde oldu- ğu halde son anda filmden çıkardığı ve sonradan buna çok pişman olduğu bir sah- neyle ilgili. "EDiot ve E.T.'nin uzun süren bir ban- yo sahneâ vardı ve bu bir- birierini tanımalan için çok iyi bir fırsattı. E.T. su\-u çok seviyordu. Çiinkü o ashnda suda > aşa> an bir yaratıkü." 20. YILINDA YENİEFEKTLERLE SİNEMALARDA 7 HA2IRAN - 1 TEMMUZ 2002 Vizim Deniz1 fotoğrafları • Kültür Servisi - Ispanya'mn ünlü fotoğraf sanatçısı Toni Catany, aralannda Türkiye'de çektiği fotoğraflann da bulunduğu sergisinin açılışında bulunmak üzere Istanbul'a geliyor. Cervantes Enstitüsü'nün düzenlediği kültürel etkinlikler çerçevesinde gerçekleşecek olan "Mare Nostrum' (Bizim Denız) adlı sergınin açılışı 14 Haziran da yapılacak. Açılış öncesinde saat 19.00'da Cervantes Enstitüsü Konferans salonunda Toni Catany ile fotoğraf tekniği üzerine Ispanyolca-Türkçe sohbet toplantısı düzenlenecek. Romalılann 'Bizim Deniz' dedikleri Akdeniz çe\xesindeki Roma ve Hellen kültürlerine ait tarihi kalıntılann fotoğraflannı çeken Toni Catany'nin fotoğraflan arasında. Türkiye'deki Zeus ve Bergama Tapınaklan ile Efes'teki Celsus Kitaplığf nın da fotoğraflan bulunuyor. Cervantes Enstitüsü'ndeki sergi 21 Temmuz'a kadar görülebilir. 'Susa ile Kiki' Istanbul'da • Kültür Senisi - 5. Sokak Tiyatrosu'nun ilk kez Mayıs 2001 'de Viyana'da Multikids Theater fur Kinder Festivali'nde oynadığı çocuk oyunu, 'Susa ile Kiki'. yann saat 15.30'da Daruşşafaka Lisesi'nde sahnelenecek. Erdoğan Kahyaoğlu'nun yazdığı, Mustafa Avkıran'ın yönettiği oyunun sahne ve kostüm tasanmı ise Naz Erayda'ya ait. Birbirlerini hiç tanımayan bır kaplumbağa ile bir kız ve Susa ile Kiki'nin arkadaşlığının anlatıldığı oyunda Mine Tüfekçioğlu ve Işıl Dayıoğlu rol alıyor. Woody Allen'a ödül • IVL\DRİD (REITERS) - Amerikalı yönetmen Woody Allen'a, tspanya'nın seçkin ödüllerinden 'Austurias Sanat Ödülü" verildi. Ödül komitesi, 3 Oscar'h Allenın 'yaratıcılığı ve yeteneği ile yazar, yönetmen. senarist ve aktör olarak yaptığı çalışmalan nedeniyle" bu ödüle layık görüldüğünü açıkladı. Austurias Vakfı, bu yjl 4 dalda ödül dağıttı. BUGÜN • RUMELİHİSARI'nda *2.Rumelihisan Tiyatro Buluşması 1 kapsamında Grup Gündoğarken'in 'Her Şey Şahane' adlı oyunu. (Biletix:02I6 454 15 55) • BELGRAD ORMANINDA MEHMET AKtF PİKNtK VTRÎ'nde 11 OO'de Nâzun Hikmet Kültür ve Sanat Vakfi ışbirliğıyle düzenlenen Şahkulu Semah Ekibi. Halko>unlan Ekibi. Güneşe Türkü Grubu, Komo Amed, Hasan Erdoğan, .\li Haydar Timisi, Fuat Saka, Hasan Yükselir, Esin Afşar \ e Rutkay Aziz'in katılacağı '18. Divriği Kültür Şenliği'. (0 212 292 09 69) • PERA GÜZEL SANATLARda 'Pera Sanat Günleri' kapsamında 15.00'te Larissa Srtla'nın yöneteceği keman konseri, 17.00'de Neşe Grançer'in yöneteceği piyano konseri. (0212244 52 03) • YAPI KREDİ KÜLTÜR MERKEZİ SERMET ÇİFTER ARAŞTIRMA KÜTÜPHANESİ'nde 13.00'te •Bağıranlar' adlı filmin gösterimi. (0212 252 4700) ÇEVRE I t M f l i t FESTtVAÜ'NDE BUGÜN • BEYOGLU StNEMASI'nda 14.30 ve 19.00 da 'Bir Kırlangıçla da Bahar GehV, 16.30'da ve 21.OO'de 'Sanam' fihnlerinin gösterimi. (0 212 251 32 40) M SİNEMA TÜRSAK'ta 14.30 ve 19.00'da 'Ikingut', 16.30 ve 21.OO'de 'SihirK Parmaklar' fiknlerinin gösterimi. (0 212 325 43 41) • FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde 12.00'de 'Martin'in Ormanı', 'BuluÖar', 14.30 da 'Yürü- me', 'Macahel 1 . 16.30'da 'BuzulÇağı Aü', 'Cuzco 1999', 19.15'te 'A>i, An ve Kuruba'lar' filmlerinin gösterimi. (0212 244 44 95) • ALMAN KÜLTÜR MERKEZİ'nde 12.00de 'YaşayanHazine'/Akdenizli', 'Rejkyavik İçin Bir Taksi'. 14 30 da 'Ölümsüz Hayat', 'Gün Baümına Doğru', 16.30'da 'BuzuHann Tutsakbğmda', '118 Gün', 'Gizemli Maraberamo', 19.15'te 'Mustang', 'Tufandan Sonra' filmlerinin gösterimi. (0212 24912 80) • İSTANBLTL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ'nde 12.00 de 'Bir DağınAğnsı','Ma\iVinil', 14.30'da 'Ne Harika Dün>^', 'Öldüren Duman', 'Su>TinÖtesi','G-8', 16 30da 'Cuzco 1999','Martin'in Ormanı'. 19.15'te 'Köye Dönüş' fihnlerinin gösterimi. (0212 21622 22)