Katalog

17 OCAK2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA JjjJV\_ril V İ I T U . / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Elektrik, su, doğalgaz gibi temel hizmetlerden alınan sabit ücretler faturalan şişiriyor Vergi ileboğuldukDolaylı vergiler can yakıyor IMF'ye verilen taahhütler doğrultusunda Özel Tüketim Vergisi'nin yürürlüğe sokulması hazırlığı sürerken yurttaşı bunaltan vergi yükü giderek artıyor. Devletin, elektrik, su, doğalgaz gibi temel hizmetlerden aldığı vergi ve sabit ücretler nedeniyle 25 milyon liralık mal ve hizmet alan rüketici, 60 milyon lira ödüyor. Aylık 6.4 milyar lira faiz geliri elde eden bir kişiden devlet hiç vergi almazken 222 milyon liralık asgari ücret üzerinden toplam 58.4 milyon lira kesiliyor. Yük giderek artıyor Yeni yıla girilmesiyle hemen hemen bütün vergilere yüzde 100'e yakın oranda zam yapılırken emlak vergisini kat kat arttıran zamlı rayiç bedeller de can yakacak. Zamlı rayiç bedeller semte göre değişmekle beraber Emlak Vergisi'ni 10 ile 40 kat arasında arttıracak. Yapılan hesaplamalara göre 100 metrekarelik bir daire için ödenecek emlak vergisi, Ataköy'de ortalama 300 milyon lira, Bahçelievler'de 100 milyon, Harbiye'de 600 milyon lira, Beyoğlu'nda da 1 milyar liraya kadar çıkabilecek. 25 milyon liralık mal veya hizmet alan bir kişi vergi ve sabit ücretler eklenince 59 milyon lira ödüyor Devletteıı 'haraç' gibi&turalar HACER BOYACIOGLU ANKARA - Devletin, elektrik, su, doğalgaz gibi te- mel hizmetlerden aldığı ver- gi ve sabit ücretler, faturala- nn "aşın fişmesme" neden oluyor. Devlet, 214 bin lira- ya alınan bir litre benzinden toplam 936 bin 870 liralık vergi alırken tüketilen su tu- tannın yansı kadar da atık su bedeli alıyor. Herhangi bir hizmet karşılığında olmayan bu ödemeler sonucu, 25 mil- yon 439 bin 288 liralık mal ve hizmet alan bir yurttaş, toplam 59 milyon 499 bin 200 lira ödüyor. Elektrik. su, telefon gibi temel gereksinim niteliğin- de olan hizmetlerden alınan vergi ve sabit ücretlerin da- ğılımı kısaca şöyle: Su: ASKİ Genel Müdürfü- ğü, faturalara. su tüketim be- delinin dışında, "suyolu" adı altında 150 bin liralık sabit ücreti de ekliyor. ASKİ, tü- ketilen su tutanmn yüzde 50'si kadar bir tutan da atık su bedeli olarak alıyor. Tüm bu ödeme kalemleriyle şişi- rilen fatura tutanna, yüzde 18 oranında da KDV ekJeni- yor. Dolayısıyla 10 milyon 144 bin 904 liralık su kulla- nan bir aile, 18 milyon 133 bin 480 liralık fatura bedeli ödüyor. Benzin: Benzin, Maliye Bakanlığı'nın en önemli ge- lir kalemlerinden birini oluş- turuyor. Devlet, ülkeye geliş fiyatı 214 bin 318 lira olan 1 litre kurşunsuz benzinden toplam 936 bin 870 lira ver- gi alıyor. Bunun 740 bin 865 lirasını Akaryakıt Tüketim Vergisi, 196 bin lirasını da KDV oluşturuyor. Tüm bu vergiler sonucunda, 214 bin 384 liraya alınan benzin, tü- keticiye 1 milyon 285 bin li- radan satılıyor. Telefon: Türk Telekom, te- lefon abonelerinden, kulla- nıma bakmaksızın her ay, "abonman taksfâ" adı altın- da 4 milyon 810 bin lira ke- siyor. Telefon faturalanna yüzde 18 oranında KDV tu- tan da ekleniyor. Elektrik: Enerji Bakanlı- ğı, daha önce idari yargı ta- rafindan iptal edilen güç be- deli uygulamasını, 2002 Yı- lı Bütçe Yasası'na ekletmeyi başardı. Bunun sonucu ola- rak, elektrik faturalanna her TVNÎSANDA Daha 'özeV vergiyedoğru • Yasa ile KDV'de yüzde 26'lık lüks tüketim mallan grubu kalkacak, bazı ürünlerden yüzde 1 ile 50 arasmda ÖTV alınmaya başlanacak. ANKARA(AA)-Özel Tü- ketim Vergisi (ÖTV) Yasası, IMF'ye verilen taahhüt çer- çevesinde nisan ayı sonuna kadar çıkanlacak. Maliye yetküileri, tasannın martta TBMM'ye sevk edil- eceğini belirttiler. ÖTV, ha- len Türkiye'de uygulanmak- ta olan 11 vergi ve fonu yü- rürlükten kaldıracak ve sis- temde basitlik sağlayacak. ÖTV ile birlikte şu değişik- likler oluşacak: • Akaryakıt: Akaryakıt Tüketim Vergisi ve Akarya- kıt Fiyat Istikrar Fonu kesin- tisi son bulacak. • Motorlu taşıtlar: Otomo- bil, karavan, motosiklet, heli- kopter ve uçaklar ile yat ve kotralar ÖTV'ye tabi olacak. Bunlann ük edinilmesi ve it- halinde ahnan Taşıt Alım Vergisi, Ek Taşıt Ahm Vergi- si ve Çevre Temizlik Fonu ke- sintisi yerine ÖTV gelecek. • Tütün ürünleri, alkollü içkiler ve kolah içeceklerde fon kesintileri kalkacak. Bunlarm yerine KDV'nin ya- nı sıra ÖTV alınacak. (JDEMEKOLAYLIĞI Vergi borçlusuna müjde ANKARA (AA) - Maliye Bakanlığı, ödeme kolaylı- ğından yararlanmak için baş- vuruda bulunan, ancak bazı taksitlerini süresinde ödeye- meyen mükelleflere yeni bir imkântanıdı. Maliye Bakanhğı açıkla- masında 2001 aylarına iliş- kin taksitlerini, "gecikilen her ay için ayn ayn yüzde 6 oranında hesaplanacak tecil faizi ile birtikte" Ocak 2002 sonuna kadar ödemeleri ha- linde, ödeme kolayhğından yararlanmalannın devamı sağlandı. Rayiç bedel can yakacak Ev fîyatıııa emlak vergisi Ekonomi Servisi - Yeni yıla girilmesiyle hemen hemen bütün vergilere yüzde 100'e yakın oranda zam yapüırken emlak vergisini kat kat arttıran zamlı rayiç bedeller can yakacak. Büyükşehirlerde emlak vergisini en az yüzde 100 arttıracağı hesaplanan ve yeni beyan döneminin başlamasıyla yayımlanan Maliye Bakanlığı nın "Emiak Vergisi Kanunu Genel TebfigTne göre, vergi evin bulunduğu semte göre hesaplanacak ve kat kat artacak. Çankaya'nın onayını bekleyen ve 4 yıl aradan sonra büyükşehirlerde emlak rayiç bedellerinin arttınlmasını öngören düzenlemeyi içeren yasa, belediyeler tarafuıdan eleştiriliyor. Büyükşehir belediyelerinin vergi gelirlerine ve nüfuslanna göre genel bütçe paylannı yeniden düzenlemesi çerçevesinde yürürlüğe sokulması planlanan düzenlemeler semte göre değişmekle beraber vergiyi 10 ile 40 kat arasında arttıracak. Istanbul'un çeşitli semtleri için yapılan hesaplamaya göre, 100 metrekarelik bir daire için ödenecek emlak veıgisi, Ataköy'de ortalama 300 milyon lira, Bahçelievler'de 100 milyon lira, Beşiktaş'ta 240 milyon lira, Fatih'te 300 milyon lira, Halkah'da 40 milyon lira olacak. Söz konusu vergi miktan, Harbiye'de 600 mih/on liraya, Beyoğlu'nda da 1 milyar liraya kadar çıkabilecek. 2002 yılı itibanyla arsa ve emlak rayiç bedelleri yeniden belirlenirken büyükşehirlerde emlak vergisi oranlannın da bir kat artnrüması öngörülüyor. Ortalama 4 yıl önce değeri 20 milyar üra olan konut, yeniden belirlenen rayiç bedellerle 200 milyar liraya çıktı. Söz konusu 20 milyar liralık konut, rayiç bedellerin 40 kat arttığı bir semtte bugün 800 milyar lira değerinde kabul edilecek. Ödenecek vergi 1 milyar lirayı aşacak. ay 1 milyon liralık güç bede- li de ekleniyor. Yüzde 18 KDV eklenerek abonelere gönderilen elektrik faturala- nndan, yüzde 5 oranında da belediyeler pay ahyor. Buna göre, birtüketici, elektriği en asgari düzeyde kullansa ve 100 kilovat/saat tüketse. 11 milyon 480 bin lira fatura ödemesi gerekecek. Ancak güç bedeli ve vergi- lerle birlikte bu rakam, 15 milyon 483 bin 720 liraya kadar çıkıyor. Kabiolu TV: Türk Telekom, kullanıcıla- nndan, kullarum oranlanna bakmaksı- zın her ay 120 kontör tutannda ücret alıyor. Bu da 6 milyon liraya denk geliyor. Cep telefonu: Dev- let, cep telefonu kul- lanıcılanndan, fatura bedelinin yüzde 25'i oranında Özel lleti- şim Vergisi, KDV, eğitime katkı payı, telsiz kullanım ücreti adı altmda vergiler alıyor. Yasada, sadece ko- nuşma bedelinden Iletişün Vergisi alın- ması öngörülürken uygulamada, vergiler eklendikten sonra toplam faturanın yüz- de 25'inden bu vergi almıyor. GSM opera- törleri ise 700 bin lira ile 1 milyon 627 bin lira arasında değışen tutarlarda sabit ücret kesiyor. Bunun yanı sıra her yeni abone- den, 10 milyon lira tu- tannda Özel Işlem Vergisi alınıyor. Buna göre, 3 mil- yon 600 bin liralık ko- nuşmayapan bir tüke- tici, vergiler ve sabit ücret nedeniyle top- lam 7 milyon 300 bin lira ödemek zorunda kalıyor. Çöp vergisi: Çevre Temizlik Vergisi, 1 milyon 235 bin liray- la 62 milyon 470 bin lira arasında değişen oranlarda almıyor. IŞÇMN EVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Buyurgan Dün sabah, televizyonlara ekonomi yonjmu ya- panlardan öğrendim. Önceki gece Koç'un organi- zasyonu ile medya yorumculannın da katıldıklan bir aydınlar toplantısı düzenlenmiş. Türkiye'nin kurtu- luş reçetelerinde öncelikler üzerine fikir cimnastiği yapılmış. Türkiye'nin kurtuluşu yolunda AB üyelıği olmaz- sa olmazlar listesinin başına konarak bunun koşul- ları çerçevesinde yapılması gerekenler, Kıbrıs'ta anlaşma, gerekli anayasal, yasal değişikliklerde hız- lanma koşulları üzerinde durulmuş. 11 Eylül son- rası gelişmeler, ABD'nin bu çerçevede aldığı de- mokratik çizgiden sapma kararlannın Türkiye için caydırıcı bahane olmaması gereği üzerinde durul- muş. Türkiye'nin AB üyeliği, demokratikleşmesi, Kıb- rıs sorununa çözüm üretilmesi çabalarına serma- yenin, iş dünyasının büyüklerinin katkısına kimin bir diyeceği olabilır ki?.. Sorun ya da sorgulanması gerekenler, genel doğrular adına buyurgan, daya- tıian satır aralanndan çıkıyor. AB sürekli "Anlaşmazsanız, biz Güney Kıbns'ı alınz" vurgulaması, dayatması ile karşımıza çıktı- ğında; Türkiye ve Kuzey Kıbrıs, çıkarianna aykın düşse de anlaşmak zorundalar mı? İş dünyamızın öncülerinin "Kıbns'ta bir an önce anlaşın" buyur- ganlıklarında nedense "Koşullarda çıkahanmız da çok önemli" vurgulaması yok. Sizce önemsiz bir ayrıntı mı? Türkiye'nin demokratikleşememesi öncelikle bi- zim sorunumuz, ayıbımız. Bizim için yapmamız ge- rekenler, bizim önceliklerimiz arasında olmalı. AB üyeliğinin bu anlamda itici güç olmasında elbette bir sakınca yok. Sakıncalı olan, çrfte standart. Bi- zim yükümlülüklerimiz tamam da, onlann yüküm- lülükleri aynı duyarlılıkta gündemde olmayacak mı? Benim bildiğim, atasözü, başkasına çuvaldız batı- nlırken kendıne ığneyi batırmayı öngörür. Oysa biz akıl almaz bir kompleks ve saplantı ile korkarım ki sonunda çuvaldızı kendimıze batırmaya çalışırken iğneyi onlara batırmaya kıyamaz hallere girdik. Ylne dün sabahkı medya yorumculanmızın söy- lemierinden fena halde takıldığım bir durumun al- tını çizmek istiyorum. Biliyorsunuz, artık utanmayı da bir kenara atıp, hükümetten, Meclis'ten arka ar- kayayasalan, kararian çıkanrken "IMF, DünyaBan- kası, ABD, AB istedi, mektupta var^a söze girer olduk. Türkiye'ye gerçekten katkısını, ekonomik yararlılığını tartışmıyoruz. Birtartışsak, son aylar, yıl- larda, maraton yarışında ımişçesine çıkarılan yasa ve kararlardan bu ülkenin insanlarının yararlandık- lannı, çıkanmıza olduklarını kanıtlamak çok zor. Dün sabah kanıma dokunan söyleme gelince: Hani Ecevit ABD'ye giderken inanılmaz, Meclisi- miz, hükümetimiz için rekor hızla bir sürü yasa da- ha çıkardık, kararaldıkya. Ecevit'in ABD'de zordu- rumda kalmaması, "Işte bütün istediklerinizi yap- tık" diyebilmesi için takla artık ya. Şimdi de bizim ABD'den beklediklerimiz gündemde. Hani öyle bizi olduğu gibi onları zorlayacak, yo- kuşa sürecek işler hiç değil. Bizde çıkmış her ya- sanın, alınmış her kararın halk yığınlan için büyük ve yeni bedelleri, yeniden yoksullaşma, işini kay- betme, yaratılmış kaynakların, yıllann birikimi kamu yatınmlarının savrulması, yok pahasına sunulması gibi sonuçlan var. Oysa bizim, ABD'den zaten on- lann istedikleri, buyurdukları karşılığı uğradığımız kayıplar nedeniyle (Körfez Savaşı, 11 Eytül sonra- sı), kayıplann çok azının karşılığı olan borç silinme- si, ertelenmesi istemlerimiz var. Bir de AB ile Güm- rükBirtiği'ninbedeliniödemişülke olarak AB'yeta- nınmış gümrük indirimlerinin bir bölümü ile de ol- sa Türkiye için tanınması, konmuş tekstil başta ki- mi kotaların kaldınlması beklentimiz. Işte tam da bu noktada kanıma dokunan söylem araya giriyor Efendim, ABD'de Ecevit'in ziyareti ile bağlantılı, birden öyle sonuç falan alınmazmış. Ora- da kararlann alınması, aylar yıllar alırmış. Oralarda işler bizden beter yavaş yürürmüş. Bush'un ve di- ğerlerinin Türkiye'ye iltifat dolu söylemleri ile yetin- meliymişiz. Durumu düzeltici kararlar gelirse çok sonra gelirmiş. Sabırlı olmalıymışız. Ecevit'in ABD'de önü açılsın diye, ABD hüküme- tine sırtını dayamış, Türkiye'de iş yapanfirmalariçin bile özel kararlar alınacak, sayısız yasa ve karar, ül- ke çıkarlan sorgulaması, ne getirip ne götürdükle- ri araştırması yapılmadan çıkacak. ABD ekonomi- si, işletmeleri için, "dişinde kovuk" içeriğinde ko- talar için dahi kapılar kolay kolay açılmayacak. Benim bildiğim, ABD'nin buyruklannı noktası vir- gülü ile yerine getirmiş 12 Eylül yönetiminden bu yana Özal başta adı geçen kotalar için yalvarıl- makta. Türkiye'de 12 Eylül yönetimini desteklemiş, özalizme sahip çıkmış ABD iktidarları kotalar gün- deme geldiğinde, Özal'ı eli boş göndermişlerdi. Bir 20 yıl sonra kotalar açılsa da, iş işten geçmiş gibi. Arka arkaya kaçıncı ekonomik, kaçıncı tekstil kri- zi, Orta Asya'dan gelen damping, tekstil sanayimi- zi öylesine vurdu ki; kotalar, yasaklar kalksa dahi, ABD pazarlarına satış yapabilecek işletme çok sı- nırlı. Gelişmişlik, azgelişmişlik farkı, galiba en çok çı- kartarının bilincinde, sahibi olabilmek gücünde odaklanıyor. Buyurganlık gücü, yoksul güneyde, bizim gibi ülkelerde kraldan çok kralcıları, onlar eliyle buyurganlığı, dayatmayı getiriyor. Ilaç, elektrik, su ve doğalgazdaki yüzde 18 KDV yüzde 8'e çekilmeli Y4VEK Başkanı: Kaçağm üzerine gidin BANUSALMAN ANKARA - Devlet iç borçlanma senet- lerinden 2002 yüında 76.6 mih/ar lira faiz geliri elde edenler hiç vergi ödemeyecek. Buna karşüık 222 milyon lirahk asgari ücret üzerinden yüzde 11 gelir ve damga vergisi, yüzde 15 de sigorta primleri olmak üzere toplam 58.4 milyon lira kesili- yor. Vatandaşın Vergisini Koru- ma Derneği (VAVEK) Başkanı Kemal Kıhçdaroğhı, bu çarpık- lığın ekonomideki denge>i boz- duğuna dikkat çekerken sonuç- ta işsizler ordusu yaratıldığını söyledi. Kılıçdaroğlu, ilaç, doğalgaz, elektrik, su gibi temel ürünlerde KDVnin yüzde 18'lik genel orandan yüzde 8'lik temel ürünlere uygulanan düzeye indinlmesi gerektiğinin altını çizdi. Kıhçdaroğlu, devletin, göçü ön- leme gerekçesiyle büyükşehir belediyele- rinde emlak \ergilerini yüzde 100 artnrma- sını "hayann gerçeğini hiç bibnemek" ola- rak nitelendirdi. Knıçdaroğlu. hükümetin • Kılıçdaroğlu: Aylık 6.4 milyar lira faiz geliri elde eden bir kişiden devlet hiç vergi almazken 222 milyon liralık asgari ücret üzerinden toplam 58.4 milyon lira vergi kesiliyor. vergilere bakış açısım şöyle ortaya koydu: "Kaçağı olmayan yerde vergileri yüksett- mek ve \ergi geürini bu yoüa artürmak. Ör- neğin, telefon, elektrik, doğalgaz, otomobiL Yani devletin \1izde 100 kontrol edebileceği alanlar. Bir şekikle buralarda >iikseltiyor ve KDVyi ahyor. Ama kaçağuı olduğu yetier- de devletsağhktı birdenetim vapamnür.Ör- neğin herhangi bir bakkal dükkânından fjş abnadan alışveriş yapabiUrsiniz. Tekstil ürünleri, haar gryim. tanm_ Bun- larda KDV almak çok zoıf Adaletsizhğin ikuıci cephesini do- laylı vergi ağırhğının oluşturduğunu belirten Kılıçdaroğlu, "1980 sonra- sından itibaren dolavsız vergilerde GeBrveKurumlarVergisidediğimiz vergilerde ciddi bir düşüş var. Ağn-- hk dolmt vergilerde'' dedı. Kılıçdaroğlu. "50 miharliraya ka- dar devlet iç borçlanma senedinden getir el- deedenlervergiödemeyecek.Ama asgari üc- retii vergi ödeyecek. Bunun getirdiği en bü- yük adaletsizük.tophundagelir rtağıhmını bozmuş ohnası' dedi. RABOBANK NEDERLAND MERKEZİ HOLLANDA UTRECHT TÜRKİYE İSTANBUL MERKEZ ŞUBESİ MÜDÜRLER KTJRULU DUYURUSU Istanbul Ticaret Sicil Memurluğu'nda 394396/3419 7 8 sicil numarası ile kayıtlı bu- lunan Rabobank Nederland Merkezi Hollanda Utrecht Türkiye Istanbul Merkez Şu- besi'nın, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'na 27.12.2001 tarih ve 26745 sayılı başvıırusu neticesinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun 04.01.2002 tanhve 571 sayılı karan ile 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun 18.madde- sinin (2) numarah fikrası uyannca ihtiyari tasfıye işlemlerine başlanması uygun gö- rülmüştür. Işbu ilan tarihınden itibaren şubemiz tasfîye jşlemi sırasında yapılması gerekli fa- aliyetler dışında bankacılık işlemlen yapmayacak ve mevduat kabul etmeyecektir. Alacaklılann kimlık belgeleriyle birlikte ılanı takiben, Süleyman Seba Cad. (Eski Spor Cad.) Akaretler Sıraevleri No: 47 (Eski No: 85-87), 80680 Beşıktaş - Istanbul ad- resınde mukım şubemize müracaat etmelen gerekmektedir. Bankalar Kanunu'nun 18. maddesinın (2) numarah fikrası gereğmce, mevduat sa- hiplennin. bankadan alacaklı olanlann veya bu durumda sayılabilecek kişı ve kurum- lann. bankada bulunan ayni ve nakdi her türlü mevduat ile emanet ve cari hesap baki- yelen ve sair borçlan, vadeli olsalar bile vadelen beklenmeksizin ıki ay ıçinde iade edi- lecektır. Bu süre içerisınde sahibi başvurmayan ayni ve nakdi her türlü mevduat, ema- net ve alacaklann Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'na tevdi edilecefini ılanen teblığ ederiz. Rabobank Nederland Merkezi Hollanda fjtrecht Türkiye tstanbul Merkez Şubesi Müdürler Kurulu