Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 EYLÜL 2001 CUMA 10 SAVAŞ KORKUSU Türkiye, OrtaAsya'dakikaygılannı giderme arayışında. Özbekistan 'a bir heyetgönderildi Asya'daki ateş çemberiSERKANDEMİRIAŞ ANKARA - Türkiye, ABD'nin ola- sı bir saldınsının ardından Taleban yö- netiminın tepki vereceği ülkeler arasın- da saydığı Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan açısından kaynaklanan kaygılan giderme arayışına girdi. Dışişleri Bakanhğı'nın Afganistan işlerinden sorumJu Müsteşar Yardım- cısı Büyükelçi Aydemir Erman, Öz- bekistan'a göndenldi. Bölgede görev yapan Türk büyükelçilennın de Taş- kent'te bir araya gelerek durum değer- lendirmesi yapacaklan kaydedildi. Afganistan'da Özbekistan Islami Ha- reketi ıle birlikte 12 'ye yakın terör ör- gütünün bulunduğu, Usame bin La- din'e olası bir saldınnın ardından bu örgütlerin Orta Asya cumhuriyetlerine yönelik terörist saldınlarda bulunabi- leceği öngörûlüyor. Afganistan'a komşu Orta Asya ülke- leri, Usame bin Ladin'e yönelik bir ABD operasyonuna destek verecekle- rini açıklamalanyla kendilerini "ateş çemberinin" tam ortasında buldular. Hepsi de NATO'nun Banş Için Ortak- lık (BlO) programına üye olan Özbe- kistan, Türkmenistan ve Tacikistan için tehlike hem Taleban'dan hem de böl- gedeki aşın lslamcı terör gruplanndan ÖZBEKİSTAN V TÜRKMENİSTAN «Aşkâbad geliyor. Bölgede yaşanacak bir çaüşma- nın ekonomik ve siyasi olarak güçsüz durumdakı bu ülkeler açısından büyük sorunlar yaratacağı öngörûlüyor. Büyü- kelçi Erman ve heyeti, Özbekistan'da yapacaklan görüşmeler ve bölgedeki Türk büyükelçileri ile yapılacak danış- ma toplantılannda değişen dengeleri de görmeye çalışacaklar. Orta Asya'daki ülkeler ile ilgili ge- lişmeler şöyle: • Özbekistan, Türkmenistan ve Ta- cikistan, NATO'nun BlO programına kanlıyorlar. Bu program kapsamında za- 13 ölgedegörev yapan Türk büyükelçileri TaşkentHe bir araya gelerek durum değerlendirmesi yapacak. Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan için tehlike hem Taleban 'dan hem de bölgedeki aşın lslamcı terör gruplanndan geliyor. man zaman Türkiye'deki ve diğer NA- TO ülkelerindeki BlO merkezlerinde su- baylanna eğitim verilen bu ülkeler, ba- zı Amerikan birliklerinin eğitim amaç- h olarak topraklannda konuşlanmala- nna izin veriyorlar. Bu durumda, bu ülkelerin NATO istemlerine olumlu ya- nıt vermeleri doğal bir gelişme gibi gö- rünebilir. • Ancak bu ülkelerin karşılaştıklan sorunlar arasında, aralannda özbekis- tan Islami Hareketi'nin (ÖIH) de bu- lunduğu terör örgütleri bulunuyor. Ta- cikistan ve Afganistan'da konuşlu bu ör- gütün amacı, Özbekistan'da Islami bir devlet kurulması. Batı ve Israil karşı- tı söylemler içeren bu örgütün birkaç bin silahlı adamı bulunduğu biliniyor. • Bu üç ülke, NATO'ya topraklan- nı açmalan ve üslerini kullandırma karşılığında ÖlH'nin de vurulmasını isteyebilir. ABD, geçen yıl ÖÎH'yi de küresel terör örgütleri listesine almış- tı. Ancak böyle bir durumda ÖÎH'nin vereceği tepkinin sunrlan öngörüle- miyor. • ABD'nin Bin Ladin'e ve ÖİH'ye saldın düzenlemesi durumunda Ta- leban yönetiminin, topraklannı açan bu üç ülkeye saldmnası büyük olası- lık olarak görülüyor. Bunun dışında Af- ganistan "da konuşlu, sayılan 12'ye yaklaşan diğer terör örgütlerinin de bu ülkelere yönelik çeşitli terörist saldı- nlarda bulunabileceği kaydediliyor. • Bölgedeki etnik dağıhm da bir baş- ka sorun. Afgan nüfusunun yüzde 6'sı Özbek asıllı. Afganistan'da 1 milyon Türkmenin de yaşadığı biliniyor. Böl- gesel bir çatışma ortamında büyük bir göç sorununun yaşanması da olasılık- lar içinde. Ekonomik olarak güç dönem geçiren bu ülkelerin, bu sorunlann al- tından nasıl kalkacağı büyük soru işa- reti olarak değerlendiriliyor. RTADOĞU Ankara: Ateşkesi geliştirin • Şaron ve Arafat ile görüşecek olan Cem, ateşkesin kalıcı banşa dönüşmesi için atılması gereken : adımlan ele alacak. ANKARA (Cumhııriyet Büurosu) - Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Israıl ve Filistin arasuıda ateşkesin geliştirilmesi için görüşmelerde bulunmak üzere bugün bölgeye gidiyor. Israıl Başbakanı Ariel Şaron ve Filistin lideri Yaser Arafat ile görüşecek olan Cem, ateşkesin önemıne işaret ederek bunun bölgede kalıcı banş ve istıkrann sağlanmasına dönük kullanılması mesajuıı Uetecek. Cem, ziyareti öncesinde Israil Dışişleri Bakanı Şimon Peres ve Arafat He telefonda görüşerek 11 Eylül saldınlan sonrasında oluşan ortamın bölgesel çatışmalann sona erdirilmesi için kullanıhnası gerektiğini söyledi. Türkiye'ye teşekkûr Dünyada tüm dikkatlerin ABD ve Afganistan'a çevrildiği bir dönemde Cem, Filistin, Israil, Ürdün ve Mısırlı yetkililerle bir araya gelerek Ortadoğu banş sürecinin geliştirilmesine çalışıyor. Hafta sonunda Ürdün ve Mısır dışişleri bakanlanyla, ardından da Peres ve Arafat'la telefonda görüşen Cem, küresel gergınliğin arttığı bir dönemde Ortadoğu'da sağlanan ateşkesin önemine dikkat çekti. Peres'in görüşme sırasında banş için katkılanndan dolayı Türkiye'ye teşekkür ettiği, bu süreçte yakın temasın sürmesini istediği öğrenildi. Cem'in de Türkiye olarak bölgeye verdikleri önemin sürdüğünü ve elinden geleni yapmayı sürdüreceği güvencesini verdiği kaydedildi. Dışişleri Bakanı'mn, ateşkesin sağlanmasının önemli bir adım olduğu ancak kalıcı banş ve istikrar için bu sürecin mutlaka geliştirilmesi gerektiği mesajmı ilettiği öğrenildi. Pakistan dıırıılınuyor Dış Haberler Servfei - ABD'nin Afganistan'a düzenlemesi olası ope- rasyonda Washington ıle işbirliğı yapacağını açık- layan Pakistan'uı Afgan sının yakınlanndakı Pe- şaverkenti, dün ABD kar- şıtı protesto gösterisine sahne oldu. Pakistan'ın, Afganistan'a operasyon hazırlığında elan ABD ile işbirliğinîn protesto edildiği göstenye yüzler- ce kışi katıldı. ABD Baş- kanı George Bush'un kuk- lasının yakıldığı ve "Çok yaşa Bin Ladin" sesleri- nin > r ükseldiği gösteride, cihat çağnsında bulunul- du ve Pakistan yönetimi eleştinldi. Pakistan'ın ıkı büyük radikal lslamcı partisi de, Devlet Başkanı Pervez Müşerrerin ABD'ye yar- dımı kabul eden konuş- masını reddettıklerinı ve ülkedeki protesto kam- panyasuıı sürdürecekle- rinı bildirmişti. Müşerref, bununla bır- likte ABD'nin dünya ça- pında terorizmle müca- dele girişımi çerçevesın- MÜŞERREF ZORDA - Müşerrerin buük çağnsına karşın gösterüer süriiyor. Protestocularson olarakPakis- tan, ABD'ye hava sahasmı veya topraklannı kullanma izni verirse, cihat ilan etme tehdidinde bulundu. (AP) de ulusal birlik çağnsına ül- kedeki başlıca ikı siyasi parti- den destek buldu. Eski Başba- kan Benazir Butto'nun Pakis- tan Halk Partisi (PPP) ve 12 Ekım 1999 müdahalesıyle ik- tidardan uzaklaştınlan Navaz ŞeriTin Pakistan Müslüman Birliği Partisi (PML), kökten- dinci partilerin Müşerref'in ABD'ye sunduğu işbirliğine karşı ulusal gösteriler düzen- lenmesi çağnlannı reddettiler. PPP sözcüsü FerhatuDahBa- bar, "Kanun ve düzenin deva- mı için terorizme karşı uhısla- rarası mücadekyi destekleme- Hyiz. Afganistan'da iktidarda bulunan Taleban da uhıslara- rası toplumla işbhüği yapma- h" dedi. Eski diktatör Ziya ÜlHak'ın iktidarda kalabilmek amacıy- Ia Afganistan kartını oynadığı- m hatırlatan Babar. "Yalnız, üBtedeiktidardabuiunan asker- krm,özgürtüklerikKrtJamakve demokratikkşme sürecine ge- çişiertefemek amaayia durum- dan istifade etmesinden endi- şe duyuyoruz" diye konuştu. PML Genel Başkam Raja Zafarul Hak da, Pakistan'ın kendini iki cephe hattı arasın- da bulma riski bulunduğunu söyledi. Özbek Ceneral Dostum'a göre Taleban'ın elinde kimyasal silah var Mııhalefet: Sesmıizi duyıın Dış Haberier Servisi - Taleban'a karşı savaşan Afgan muhalefetinden General Raşid Dostum, Taleban' m elinde kimya- sal silah bulunduğunu belirtti. 19 Eylül 2001 günü telçfonla TV8 Ana Haber Bültenı'ne katılan Dostum, Amerika Bir- leşik Devletleri'nin bir an önce operas- yona başlamasını ıstedi. Taleban'ın Amerika'ya karşı savaş- maya hazırlandığını kaydeden Dostum, Amerika'mn terörist saldınla- _______ ra hedef olmasının ardından bölgeyi neler bekledığıne iliş- kin bir soruya şu karşıhğı ver- di: "Taleban. Amerika'ya karşı savaşmava hazırianıyor. Biz de Taleban'a karşı savaşmaya ha- zuianıyoruz. Kuzey Afganis- tan'da 15 fla 18 bin askerimiz savaşıyor. Burada Taleban'la savaşan güçlerimiz var. Tanklar, toplar var, çok büyük güç- lerimiz var. Ben bilrvorsunuzbeş seneden beri Taleban'la savaşıyorum. Bu savaşta kbnyasal silah görmedim. Ama bu konu- da bana gelen rapoıiar var. Kimyasalla- nn da Taleban'ın elinde olduğunu ben de işfttim." Dostum, Amerika'yla şu ana kadar bir temas kurmadıklannı belirte- rek, ABD'nin rt Afganistan tslam Emir- Kği'' ordusuna bağlı dışişleri bakanıyla görüştüğünü söyledi. Afganistan'ın eski başbakanlanndan GuIbeddmHikmeryarda, "Afganistan'm ABD için yeni bir Yietnam oiabileceğnü" söyledi. Hikmetyar, Iran'ın başkenti Tahran'da XSski Başbakan Hikmetyar, Afganistan'ın ABD için yeni bir Vîetnam oiabileceği görüşünde. Kuzey îttifakı, Taleban'a karşı, ABD'yle eşgûdümlü saldın başlatmak istiyor. yaptığı açıklamada, "ABD'nin Afganis- tan haUanasaldınnayahakkıyok.Birin- den öç almaya çahşıyorlarsa, bunu baş- ka yerde yapsuüar'' dedi. Hizb-i Islami lideri Hikmetyar, Afganlann olası bir ABD saldınsını püskürteceklerini belir- terek, "•Afgan halkının, istila edümesi ha- linde topraklannm her kanşı için savaş- maktan başka seçeneği ohnayacaknr" diye konuştu. Hikmetyar, "ABD, Met- nam'daki deneyimindenve Afganistan'ın Sovyet işgaünden öğrenmelidir ki, sivil- lere karşı savaşı sürdürmek uygun bir seçenek değildir'' dedi. Suudi asıllı Usame bin Ladin'in, ABD'deki saldınlarla ilgisi olduğu yo- lundaki iddialan yalanladığını ve Bin Ladin'in saldınlara kanştığına dair ka- _____ nıt olmadığını söyleyen Hik- metyar, "Herhangibirkanıda- n varsa ortaya koysunlar. Dün- yanın bu kamflan görmesi ve bilmesine izin versinler" diye konuştu. Afganistan'daki Kuzey Îtti- fakı, ıktıdardaki Taleban'a kar- şı saldnn başlatma firsatı yaka- ladığuıı, ancak bu saldınyı ABD ile eş- güdüm halinde düzenlemek istediğini bildirdi. Ittifakın askeri yetkilisi Saüh Muhammed Registani, ABD'nin misil- leme planlannın Taleban'ı endişeye sevk ettiğini belüterek bu durumun kendile- ri açısından Taleban'a karşı saldın için iyi bir fırsat olduğunu kaydetti. MERHABA NECATt DOĞRU İşimize Gücümüze Bakalım! Bakıriaşmış bıçak ağızlı, yüzlerine hançer gibi saplı burunlanyla ve ka- ra çember sakallanyla ulema toplan- dı. 1000 tane ulema... Fakir bir ülke- de ne kadarda çok din bilgini var. Tür- kiye'nin en yoksul ili Ağn'dan nere- deyse 3 kat daha yoksullar. Bizim Ağn'da kişi başına milli gelir 700 do- lar, Afganistan'da sadece 200 dolar. 3 Afganlı ancak 1 Ağnlı ediyor. Ve 14 Afganlı ancak 1 Amerikalı kadar ka- zanabiliyor. 1 Amerikalı, 14 Afganlı- yabedel. Çokfakirier... Fakat çok cesurlar... Çok dardalar... Ama meydan okumaktalar... Afgan halkı adına 1000 ulema, La- din'i vermeyız dedi. Büyuk ABD'ye "Ge/ kendin a/..." demiş oldular. 1 Amerikalı, 14 Afganlıya bedel; ama bu, rakamlarda, kâğrt üstünde, gelir bö- lüşümünde böyle... Afganistan'da savaşa giriştiğin za- man durum neredeyse eşrtleniyor, 1 Afganlı 1 Amerikalıya eşıt hale geli- yor ve sonuçta savaşın kaç yıl süre- ceğini, zaferi kimin kazanacağını "öp namlunun ucunu..." pozisyonu be- lirliyor. Çünkü güçlü, büyük, süper, ile- ri, zengin ABD, Usame bin Ladin'i yakalamak için kara kuvvetlerini Af- ganistan'a indirdigi zaman, yüzde 80'i mayınlanmış arazıde kendini bu- lacak. Tarlalarda, dağ eteklerinde, yol kenarlannda, büyük sehirlerin çev- resinde, sulama kanallan boyunca 10 milyondan fazla mayınla yüz yü- ze gelmiş olacak. ••* ölüm döşenmiş arazide geçmiş 10 yıl içinde Afganistanlı 73 bin sivilin mayınlara basarak öldüğü 29 bölge- 11 Afganistan'ın 27 bölgesinin mayın- larla kaplı olduğu da göz önüne alı- nırsa çetin bir kara harekâtı olacak. Belki de kendisi gimneyecek. Pakistan'ı sürecek... Pakistan ise ordusunu bir kara ya da hava saldınsına sokmayacağını çoktan açıkladı. Buna rağmen ABD, Müslüman Afganistan'ı istila etmeye kalkarsa Pakistan ordusu içinde "ci- hat fikrinin" hemen filizlenmeye ha- zır beklediği ve Pakıstan'da bir ıç kar- gaşa oiabileceği, tahmini güçlü, ön- görüsü kuyyetli, ciddi uzmanlarca belirtiliyor. Üstelik bu öngörüsü kuv- vetli uzmanlar, "Harekât yapılacak alan sadece Ladin'in imparatortuk kurduğu topraklar değil, onun bes- lediği Pakistan, Afganistan ve Hin- distan arasındaki terör üçgenidir" di- ye not düşmekteler. Özetle... Sözün gideceği yer şu: Beklediğimiz savaş olmayacak. Körfez Savaşı'nda yaşandığı gibi, ABD 600 bin askerinı oraya indirecek, 18 NATO ülkesi de ona destek vere- cek, havadafüzeler uçuşacak, kara- da tanklar yürüyecek, rambolar La- din'i saklandığı dumanlı deliğinden çıkanp, paketleyip Amerikan mah- kemelerinin önüne çıkaracaklar. Bu kolay değil... Hollyvvood filmi değil... Bu uzun soluklu kol bükme... Belki de bu kol bükmeler gidip gi- dip Orta Asya petrolü ile doğalgazı- nı paylaşma kavgasına dönüşecek, Rusya ile ABD ya da Çin karşı karşı- ya gelecekler. İşimize gücümüze bakalım. "Stratejik önemimiz arttı, kıymeti- ni bilelim" diyerek ve "Daha fazla yardım alınz, Avrupa Birliği üyesi olu- nız" boş umutlanyla Amerikan kuy- rukçuluğu yaparak günleri öğütme- nin hiçbir yaran yok. ••• Bir ülke güçlü olmadıkça... Ekonomisi sağlam durmadıkça... 1 koyup 3 almak olmuyor. Körfez Savaşı sırasında da aynı ağızlaraynı Amerikan kuyrukçuluğu- nu pompaladılar, ama 3 almak birya- na, 35 milyar dolar zarara battık. Kendimize bakalım. Kendi gücümüze güvenelim. Kemal Derviş'ın hazırladığı "Eko- nomiyi Güçlendirme Programı" he- deflerine ulaşamıyor. Zamanı gelen dış borcu ödeyemeyeceğini, bu yüzden 6 milyar dolarlık erteleme isteyece- ğimizi bizzat Kemal Derviş açıkladı. Iç borç sorunu da büyüyor. Toplanan tüm vergiler iç borcu bi- le karşılayamaz hale geliyor, çünkü iş- tetmeler düşük kapasrteyle çalışmak, az uretip az satmak zorunda kaldık- lan için gelirleri müthiş düşüyor. Bu ay hesabıyla faız oranlan, yüzde 80'te- re inmesi gerekirken yüzde 90'larda seyrediyor. Durgunluk var, enflasyon da artıyor. Bankalar üretim sektörü- ne kredi açmıyorlar, kapasite kullanım oranlan da duşüyor. Kemal Derviş, tu- rizm ve ihracat olmak uzere 2 sektö- rü ekonominin lokomotıfi yapmaya çalıştyor, fakat Avrupa'nın büzülme- si, Afganistan gerilimi bu hedefleri iyiee sıkmtıya sokuyor. Üretimi nasıl arttırınz? Istihdamı nasıl büyütürüz? Böyle bir program yok. İşimize gücümüze bakalım. E-posta: necatidogru@superonline.com Faks:0212 513 90 98 Savunma Bakanı ivanov'dan terör uyarısı Rusya'dan ABD'ye: Çifte standart uygulama • Terorizm suçlamasının uluslararası standartlara bağlı olması gerektiğini savunan Sergey Ivanov, terorizmle suçlanacak ülke ve örgütlerin belirlenmesinde kanıtlann ortaya konulması gerektiğini de vurguladı. Dış Haberier Serviâ - Rusya Savun- ma Bakanı Sergey Ivanov, ABD'den terorizmle mücadelesinde "çifte stan- dart" uyguiamaktan kaçınmasını is- tedi. Ivanov, ABD'nin Rusya'nın Or- ta Asya'daki eski askeri üslerini kul- lanmadan önce bazı sorulara açıklık getirmesi gerektiğini belirtti. öncelikle müdahalenin amacı, bir- liklerin yapısı ve ev sahibı ülke için bir güvenlÜc tehdidi yararıp yaratma- yacağnıı bilmeyi istediklerini belir- ten Ivanov, kendisinin ABD Dışişleri Bakanı CoKn Pbwefl ve ABD Başka- nı GeorgeBush ile temaslannda bu ta- lebin gündeme gelmediğini söyledi. Terorizm suçlamasının uluslararası standartlara bağlı olması gerektiğini savunan Ivanov, terorizmle suçlanacak ülke ve örgütlerin belirlenmesinde ka- nıtlann ortaya konulması gerektiğini de vurguladı. Rusya Savunma Bakan- hğı'ndan bir sözcü, Ivanov'un, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Condo- leezza Rice ile önceki gece yaptığı te- lefon görüşmesinde, ABD ve Batılı ül- kelerin Rusya'nın Çeçenistan operas- yonlannda olduğu gibi terorizme , - karşı verilen mücadelede çifte standart uyguiamaktan kaçınmasını iste- diğini belirtti. Sözcü, iki yetkilinin görüşme- lerinde ABD'ye yapı- lan saldınlardan sonra güvenlikle ilgili son durumu ele aldığını da belirtti. Kremlin yönetimi, Çeçenistan'daki operasyonlannı örnek göstererek, ha- len "uluslararası terorizme" karşı sa- vaş içinde olduğunu belirtiyor. Rusya lideri VTadimir Putin, ABD'deki sal- dınlardan sonra terorizme karşı küre- sel bir savaş başlatılması çağnsında bu- lunmuştu. Afganistan kaynaklı terö- rün önünün kesilmesiyle ilgili Ame- rikan-Rus işbirliğinin genel çerçeve- sini görüşmek üzere Moskova'da bu- lunan ABD heyeti dün ülkeden aynl- dı. Çalışmagrubu çerçevesinde önce- ki gün bir araya gelen Rusya Dışişle- ri Bakan Yardımcısı Vyaceslav Trub- nikos ile ABD Dışışlen Bakan Yardım- cısı Ricbard Armitage toplantılannı sürdürüyor. Yeni toplantının, ekim- kasım aylannda yapılacağı bildirildi. Töplanrı sonucunda taraflar, tero- nzmin her türüne karşı genış çaplı bir uluslararası koalisyonun kurulması gereğini vurguladılar. YOĞUNDtPLOMASİ TRAFİĞt- Rusya Dışişleri Bakanı Igor Ivanov önceki gün Beyaz Saray'da Bush'la bir araya gelmiştL (Fotoğraf: AP)