Katalog

1 S EYLÜL 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 13 TISK arastırması Para îşçiye gitmiyor Ekonomi Servisi- Işletmelerin sos- yal güvenlik pnm yükünde 2000 yı- İırMİa 1.8 katlık artış meydana geldi. Türkiye Işveren Sendıkalan Konfe- derasyonu (TİSK), 'devasa' boyutla- ra yükselen prim yükü karşıbğında hizmet alınamamasınm, ülke açısın- dan vahım sonuçlar yaratüğını savun- du. TlSK'inheryıldüzenli olarak ha- zırladığı " Çahşma İstatistikkri ve Iş- gûcii Maüyeti" araştırmasının 2000 yılrna ilışkin sonuçlan açıklandı. Ge- çen yılki ücret gelişmelerine damga- sını vuran temel faktörün sosyal gü- verüik primlerindeki olağanüstü ar- tışlar olduğu belirtilen araştırmaya göre 2000 yılında işverenin işçi çalış- tırmak için ödediği her 100 liranın yalnızca 56 lirası işçinin cebine gire- bildi. İşçinin gelinne yansımayan 44 liranın her 36 lirası istihdam vergile- rine aynldı.TİSK'in raporunda işve- renin işçiye öderiği ücretin yansını SSK'ye prim olarak ödendiğine dik- kat çekildi. IMF: Tutumlu olun Maaş zammı azalacak ANKARA (AA) - Ekonomi yönetimi ile görüşmelerinı sürdüren Uluslarara- sı Para Fonu (IMF) heyetinin. 2002 yı- k bütçesınde faız dışında kalan tüm har- camakalemlenndekı ödeneklenn, 2001 bütçesi başlangıç hedeflen sevıyesınde tutulmasım ıstedığı öğrenildi. IMF uzmanlannm, 2002 yılı bütçe- sinde yer alan, aralannda personel öde- neklennin de bulunduğu harcama ka- lemlerindeki ödenekler için, "Bütçede yer alacak tutann GSMH'ye oranu ke- sinlikle 2001 yılı bütçesinin başlangıç ödeneklerindeki oranı aşmasuT dediği bildınldı. IMF'nın ısteğının kabul edil- mesi halinde, 2002'de personele aynla- cak para başlangıç ödeneğine göre sa- bitlenerek devlet memurlanna, sözleş- melilere ve emeklilere 2 yıldır uygulan- makta olan "Enflasyon arü 2 puanlık refah payı" yöntemine gör&zam veril- mesinden vazgeçilecek v e memurzam- lan enflasyonun altında kalacak. UNCTAD raporuna göre, gelişmiş ülkelerle üçüncü dünya ülkeleri arasındaki dengesizlik had safhada ^atınmlannkaymağı yine zengineEkonomi Servisi - Dünya Ticaret Merkezi'nin yıkılmasıyla yara alan küresel ekonomik düzenin hep zen- gin ülkelerin lehine çalıştığı dikkat çekiyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kal- kınma Örgütü'nün dün açıklanan (UNCTAD) "2001 Dünya Yaürun Raporu"ndaki verilere göre, geliş- miş ülkelerle üçüncü dünya ülkeleri arasındaki dengesizlik had safhaya ulaşıyor. Yabancı Sermaye Derneği tarafindan açıklanan raporda dikkat çekenler şöyle: • Dünyada 2000yıhnda gerçekleş- tirilen uluslararası yabnmlann 1J trilyon doiara ulaşûğına dikkat çeki- len raporda, bu yabnmlann yüzde 79'u gelişmiş ülkelere girtiğine işaret edildi. Yabnmlann kaymağuu zen- ;* 4 2001 Dunya yatınm raporu Yatınmlann bölgelere göre dağılımı: Batı Avrupa I< * lo AB p--^ lk-^CS Kuzey Amenka TJ ABD y : Toplam gelişmiş ülkeler Asya-Pasıfık Latın Amenka Orta ve Doğu Avrupa Afrıka : En az gelişmiş 49 ulke | Toplam geltşmekte olan ülkeler % 50 % 48.5 % 27 | , % 22 1 % 7 9 •« % 11 % 6 7 x % 2 % 0.6 % 0.3 % 19 « gmlerinyediğigöztenirken, gelişmek- te olan ülkelerin yabnmlardan atdığı psy ise son 10 yıhn en düşük seviyesi- ne düşerek yüzde 19'a geriledi. ^ Gelişmiş ülkelere yapılan yatı- rımlann 1995- 2000 yıllan arasında • UNCTAD'nin 2001 Dünya Yatınm Raporu 'nda, dünyada 2000 yılında gerçekleştirilen uluslararası yatınmlann 1.3 trilyon doiara ulaştığına dikkat çekilirken bu yatmmlann yüzde 79'u gelişmiş ülkelere gitti. yüzde 388 oranında yükselerek 1 tril- yon 5 mılyar doiara çıktı. Ancak ay- nı dönemde gelişmekte olan ülkele- re yapılan yatınmlar sadece yüzde 90 artışla 240 milyar dolar oldu. • 2000 yıhnda bir önceld yıla göre yüzde 18 oranında artan doğrudan yabnmlann 2002 yıhnda yavaşlama- sınnı bekteniyor. • Sınırötesi şirket birleşmeliri ve satınalmalan 1999 yıhndaki seviye- ye oranla yüzde 50 yükselerek 2000 yılında 1.2 trilyon doiara ulaştı. An- cak raporda, dünyadakı ekonomik büyümedeği yavaşlamaya paralel olarak şirket birleşmelerinin 2002 yı- lında düsüş eğilımine gerileyeceğine dikkat çekildi. • 63binuhıslararasışirketvebun- lann 800 bin yaünmının dünya tica- retinde 2/3 paya sahip. -• En fazla yatınm çeken ülke, 281 milyar dolar ile ABD oldu. Ikinci sırada 176 milyar dolar ile Almanya, üçüncü sırada 130 mil- yar dolar ile Ingiltere oldu. ABD'den havayolu şirketlerine mali destek BEYAZ SARAY'DAN DESTEK Havacüık sektöriine, 15 milyar doUrhk bir yar- dım yapılabileceği beürtildi. Yardunın 15 milyardolarhk kısmı bağış, kalan 115 mil- yar dolar ise borç olarak verilecek. Ekonomi Servisi - Terör ola- yından sonra hisselerinin değer- leri yüzde 50 düşen ve neredey- se iflasın eşiğine gelen Amerikan havayolu şirketleri dün hükümet- ten mali yardım isteminde bulun- dular. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada sektöre 15 milyar do- larlık bir yardun yapılabileceği belirtildi. Yardunın 2.5 milyar dolarhk kısmı bağış, kalan 12.5 milyar dolar ise borç olarak verilecek. New York borsasının önceki günkü açıhşmdan önce bir açık- lama yapan ABD Başkan Yar- dımcısı DickCheney, "henûz acil bir yardunın söz konusu olmadı- ğuu, srvil ulaşımm herhangi bir zarargönnediğini ancak şirkede- rin durumunu yakmdan takip et- tiklerini" bildirmişti. Ancak New York borsasmm pazartesı günkü endeks sonucla- n ABD'nin en büyük 6 havayolu şirketinin yüzde 40-50'lere ula- şan biı değer kaybını ortaya ko- yunca ABD Hazine Bakanı Paul O'Nefl, "Böyle bir olayın havayol- lan sektörümüzü mahveönesine izin veremeyiz" dıye konuştu. Uçuşlannın yüzde 20'sini iptal etmek zorunda kalan bu 6 büyük şirketin (Amenan Airlines, Uni- ted Airlines, Delta, Northwest, Continental ve US Ainvays) yatınmcı- lannı uğrattığı za- rarsa 6.65 milyar dolar. Continental ve US Ainvays'in son haftada ışten çıkardıklan ele- man sayısı 21 bine ulaşırken Continental'm Yönetim Kurulu Başkanı Gordon Betfaune 100 bin kişinin işsiz kalabileceğini bir kez daha yeniledi. Amerika Birleşik Devletleri Ti- cari Senato Komitesi, liberal eko- nomi kurallanyla işleyen sıstem- de böyle bir yardımın yapılabil- mesi için gerekli yasal değışiklik- ler üzerinde çalışıyor. >2. SIRADAYIZ Angolabile Türkfye'yi • Türidye uluslararası yabnmlardan sadece 982 miryon dolarhk pay alarak 52. sırada yer aldL 1 milyar 800 milyon dolarla yabancı yabnm gerçekleştirilen Angoia'nın dabi Türkiye'yi geçtiği gözleniyor. Yabancı yabnmlan 2S mih^ar dolardan 1.8 milyar doiara gerfleyen Angoia ile KazakJstan, Mısu-, Bulgaristan, Nijerya ve Romanya da Türkiye'nin önünde yer aiddar. • Polonya yabancı yatırım miktanm 7.3 milyar dolardan 10 milyar doiara, Malezya 3.5 milyar dolardan 5.5 milyar doiara, Hindistan 2.2 milyar dolardan 2.3 milyar doiara, Vietnam 1.9 milyar dolardan 2.1 milyar doiara ve Slovakya 0.04 milyar dolardan 2.1 milyar doiara çıkararak, son yıllarda Türkiye'nin önüne geçen ülkeler arasına girdiler. • Ülkelerin doğrudan yaürun çekme konusundaki yeteneklerini değerlendiren Doğrudan Yabrun Endeksi'ne göre de Türkiye, Barkma Faso, Pakistan, Benin, Eb>«p>^, Tunus, Makedonya gibi ülkelerin gerisinde kalarak 136 ülke arasında 121.olabUdL • Kişi başına düşen yabancı yattnmda ise 4 bin 80 dolarla Irlanda göz kamaştınrken, bu rakam kişi başına 15 dolar uluslararası yaünm yapılan Türkiye'nin 272 misline denk geliyor. Aynca 1.2 milyar nüfuslu Çin'de kişi başına düşen yabancı yabnm 85 dolar olurken, bu rakanun da Türkiye'nin 6 katı daha fazla olduğu dikkat çekiyor. ŞİMDİ ALAN DAHA ÇOK KAZANIYOR! Hyundai'nîn Eylül kampanyasında 2002 model araçlar, hem 24 aya varan vade hem de 262 milyondan başlayan düşük taksitlerle sizleri bekliyor! PESİNAT vporil Pö V A D E TAKSİT f™-) TOPLAMI(TL) ( A Y > ( T L ) 2.561.706.000 3.561.706.000 4.561.706.000 1.688.294.000 24 436.519.000 349.215.000 261.912.000 Accent1.3LX 9.250.000.000 TL Accent 1.3 LX Allegra Sedan için tavsiye edilen ödeme tablosu ve kampanyalı p«şin anahtv teslim fiyatıdir. 2002 modet Atos Pnme, Elantra, Sonata Trajet, Galioper, Coupe, XG, Santa Fe, dîğer Ao;ent modellen ve ticari araçlarımız tçın cazıp ödeme koşullarını yetkili satıcılanmızdan öğrenebilirsinız. Vefg*teo3e oEafadeceR değış*bktefden Hyundaı Assan sonjniu öeğîkJır HyundaJ Assantxı<a«teyerafen»3çiafmhertîan^birtefcn*v«yadonantrıozeaığifuöncede*ıh3ber vtmıeden ö^şönne haKktre saKlı tutar i, ' * O * M * ErtuSrul TEL. (0322, 423 25 25 PBX ADİkPAZAlU Fertn) TEL. (0264; 276 31 11 M M Y M M N r*jm TEt (0418) 21601 6 4 « Y Q N Myon TEL ,;0272! 214 20 88 AÖM Kö^ojH] TEL iO472) 21599CH « «JAŞAkidTEt. (O3!21 363 36 36 BALG»THuywTEL 10312! 286 3066 İStUR£nitegaC«nteTEL (0312) 342S0 7 » ^ HatJ OSTW Kunjçayrt TB_ İ0312>38SOO 15 P8XHASKÖY Akbak TEL (0312) 33S 24 24 YENNAHALLE TlysaiTEL (03121 337 3S38 (10 Ha!) AMTM.VA ALANTA M »e R T6t (0242) 513 3901 ATDMKanTEL (0256) 247 1031 BJU.IKESH1 Eruian TEL 10266) 221 88 90 BANDIRMA Onunç *EL (0266ı 714 90 13 (2 Hat) EOflEIBT Uytunl» TEL !0266) 373 23 68 BATMAN Oflmydm TEL (0488) 215 68 48-58 BİIRSA S»c«n TEL (0224) 441 76 15 PBX MEGÖL Adnan TEL 10224) 711 11 30 OSMANGAZI Şentûık TEL (02241 250 10 90 ÇANAKKALE Sonmezter TEL '0286; 213 53 92 ÇOfUIM H » TEL 03641 225 35 22 DOZCE Sûıenltr TEL '0360! 549 79 14 (3 Hat) ELJkZlâ Attıntaş TEL (0442) 218 '" 78 EBZUBUM Kuzey TEL tO442 235 44 91 aUtUfTEPAynUp TEL. 10342)220 2092 (5 HS) İ*T*l»UlrAl.TU*ZADe Uç» TEL. 10216) 422 30 38-42 AVOLAH «agÛndüüBr TEL. ÇB212) 509 38 41 PBX BAYHAMPAŞA Et* TEL |O212)61644 0OFBXÇ*MJCAK^nak 7 EL tffî16) 52-26 40!6Hat!ÇSKMEKÖYCo»İ0inTEL.i02ie)489 2e28GÖZTB>6K»n«oTEL (02'6) 472 67 67 PBX KAVACtK MctU TEL 10216 425 05 60 P8X MALTtPe Kartüt TH. (0216)442 87 00 ,10 Hat MALTEPE Tuna TEL |S2 1 6)441 72 42 PBX OKMEYDANİ Elm» TEL (0212) 222 58 58 P8X PENOIK Ölfl* TEL (0216) 379 76 00 PBX SAMANDtRA A% TEL (0216, 3M 14 53SEFAKÖY Ma»»rTEL (0212) 624 67 3&3T39 TOPKAPt Ekol TEL. (8212)567 11 67 PBX YEMBOSNA Bayı-afctar T EL 02'2]45' 19 00 PBX İZMİR-BAYRAKLI Yû*se(iş TEL (0232» 461 46 00 PSX BORHOVA Çakltlar TEL .0232) 479 87 87 PBX tZMİT Konrau TEL (02S2> 335 50 " 7 (3 Ha!) OEBZE GAr-Tan TEL .1-1 644 20 2C KAHRAHAMMARAŞ Ayd» TEL (03441 231 42 28 .2 Hat) KARS Ab.y TEL (04741 212 48 36 KASTAHOHU Günte, TEl (036S) 212 00 30 KJIYSERİ HaynSah Qwpmw TEL. {0352! 326 48 48 KIRKLARELI-LÜLEBURGAZ Y«(çıntar TEL (0288) 426 47 63 (10 Hal; KONYA NALÇACI Önluf TEL <Q332) 236 66 66 SELÇUKLU İTBHt TEL. (0332) 251 48 34 (2 Hat) HERSİM Dtrya TEL. (0324) 3ffl75OO(1OHat)TARSUSSun»urt»lTEL (0324) 614 1240 MllâLA-MİLASÖl»rTEL (0252) 513 42 77 OSMANtVE Aymniar TEL (0328)813 21 21 TEKİROAİ Genç(w TEL.(0282)28297 15ÇORtU AtmeşTEL (0282) 685 44 40 (3 Hat) TOKAT Saflr TEL (0356) 213 00 99 (2 Hat) TRABZOM Çakırl»r TEL (0462) 223 26 36 VAM Aftten TEL (0432i 217 69 18 YAJ.OVA Onuriu TEL (0226) 351 73 06 PBX HER SEYE KARSIN ÜRETİM DİYEREK MtNl FUARLAR DÜZENLİYORLAR EgeH ihracatçıdan örnek girişhn Ekonomi Servisi - Ürünlerini, yurtdışındaki alıcılann ve Istan- bul'daki temsilcilerinin "ay-ağuıa getiren" Egeli ihracatçılar, "her şeye rağmen" üretmek ve daha önemlisi satmak için örnek giri- şimlerde bulunuyor. Yaklaşık 45 orta ölçekli hazu- giyim ve teks- til firması, yeni pazar ve müşte- ri arayışlan çerçevesinde kendi olanaklanyla "mininıarlar" yap- mayı sürdürüyor. Yurtdışındaki alıcılann temsil- cilerini davet ederek dün dördûn- cü kez Istanbul'da bir organizas- yon gerçekleştiren Egeli hazu" gi- yim ve konfeksiyon firmalan, son olarak Ingiltere'ye yaptıkla- n çıkarmadan olumlu sonuçlar almışlar. Istanbul'da dördüncüsü düzenlenen buluşmalarda da ye- ni iş bağlantılan kuran, alıcıya Türkiye'den ürün alması halinde, erken teslim, kaliteli ürün gibi avantajlan anlatan firmalar bu gi- rişimlerin meyvelerini toplaya- caklanndan emin. Firmalar "ihracatta biryıl uzun bir süre değildir. İstanbul'da ya da herhangi bir ülkeve gittiğimiz- de ahcryla önce tanışıyoruz ve bu çok önemli" diyor. Ege Ihracatçılan Birlikleri Başkanlar Kurulu Başkanı Mete Uğuz ile firmalann temsilcileri- nin ortak ve başta gelen taleple- ri ABD'nin Türkiye'ye uyguladı- ğı kota sorununun bir an önce çö- zühnesi. ABD'ye pantolon ve ti- şört ihracatmm bu yılın kotalan- mn dolması nedeniyle durduğu- nu belirten firmalara göre, bu so- run çözülürse Türkiye'nin bu alandaki sarışı birkaç kat artar. Egeli ihracatçılar, son gelişmele- rin ABD'ye ihracatı olumsuz yönde etkileyeceğini dile getirir- ken bir başka sorunu gündeme getiriyorlar. Türkiye'nin zaten bu ülkeye istediği kadar ürün sata- madığmı belirten ihracatçılar, "Bu yıhn kotalan doldu. Kemal Derviş kredi isteyeceğine kotala- nn kaldınhnasmı istesin" görü- şünde birleşiyor. Belli başlı pazarlannı Fransa, Ahnanya, ABD, lngiltere, Dani- marka gibi ülkelerin oluşturdu- ğu, her yıl yeni ülkelere girebilen Egeli ihracatçılar, yakın bir za- manda Italya'da da benzer bir et- kinlikle alıcılara ulaşmaya çahşa- cak. BlLGİ TOPL UMUNA DOĞRU / ÖZLEM YÜZAK O2temyu@vahoacom Güvensizlik de Küreselleşti HYUnORIPSSFin •MntninıılTininfrmınrnir rı| <S> HYUHDRI "Korku, çaresizlik, güvensizlik, acı, öfke, öç...» Son haftaya kadar da- ha çok üçüncü dünya ül- kelerinin halklarına ait duygulardı. Yalnız New York'ta Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kuleleri- ne değil aynı anda dün- yanın kalbine de düşen terör vahşeti bu duygula- n da küreselleştirdi. Yaş- lı yerküre gerçekten de- nildiği gibi yeni bir döne- min başlangıcında mı? Bu soruya yanıt vermek zor. Ancak görünen o ki artık zengin yoksul her- kesi "daha güvensiz, da- ha belirsiz" bir yaşam bekliyor. Bilimkurgu filmlerinde insan tarafindan yapılan robotun gün gelip insanı yok ertiği gibi, va- r olan sistem de kendini yaratanı yok etmeye ça- lışryor. Modern teknolojik do- nanımlı "güç" kontrolden çıkabiliyor. Uluslararası kuruluşlan, ulus devletle- ri aşıyor "terör" odaklan- na hizmet vermeye baş- lıyor. "Kontrol eden güç kim ya da kimler", "Terö- rûn tanımı nedir" sorula- nna ise hâlâ tüm bu ya- şananlardan sonra bile açıklık getirilemiyor... Zaten hassas olan ekonomiler, liderlerin her bir cümlesi savaşla baş- layıp savaşla biten de- meçleri ve medyanın abartılı vurgulamalan ile panık içinde yalpalayıp duruyor. Nukleer, biyolojik ve kimyasal silahlann kulla- nılabilecegi tehditleri ile süriıyor yaşamlar. Her- kes, özellikle gelişmiş Batılı ülkeler teknolojinin "bumerang" gibi kendi- lerine zarar vereceği dü- şüncesini kafalanndan afamıyorlar. Sulara kanş- tınlabilecek kimyasallar, klimaların tesisatlannın içine yerleştirilebilecek bakteriler insanoğlunun varlığını sürdürebilmesi için en temel ihtiyaçlar- dan biri olan "güven" duygusunu kemirip du- ruyor. Hükümetler güven duygusunun yeniden te- sis edilmesi için çaba sarf etmiyoriar mı? Dog- rusu ellerinden geleni ya- pıyorlar. Türkiye Merkez Bankası'nın da aralann- da bulunduğu birçok Merkez Bankası önce pi- yasalara likidite enjekte etti, ardından hükümet li- derleri, ekonomi bakan- lannı TV ekranlannda sü- rekli "rahatlatıcı" konuş- malar yaptılar. Şüphesiz kısa bir süre piyasalar ya- vaş yavaş durulacak. Önce güçlü ekonomile- rin piyasalan, ardından onlann telkinleri ile kınl- gan ekonomiler eski hal- lerine dönecek. Ancak yine de hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Sanınm, uzun vadede güvenin tesisi için önce- likle içinde yaşadığımız sistemin ciddi birşekilde sorgulanması ve yeniden düzenlenmesi şart. Sal- dınnın ardından geçen bir hafta içinde, gerek ya- bancı basında gerekse Türk medyasında siste- me yönelik eleştirilerin dozunun arttığını gördük. Kalkınma politikalan, kü- reselleşmenin olumsuz etkileri, zengin ülkelerin silah sanayilerini ve üçüncü dünya ülkelerin- deki etnik çatışmalan na- sıl kendi çıkarian doğrul- tusunda yönlendirdikleri yeniden ve yeniden gün- deme geldi. Ancak şu unutulmamalı: Bugün hâlâ süper güç olarak varlığını koruyan ABD is- tediği ve gönüllü olduğu takdirde gerçek ve hızlı birdeğişim süreci başla- yabilir. AJdığı derin yara yüzünden savaş tam- tamlan çalan süper güç bu değişime hazır mı siz- ce? Yoksa insanlığa olan "güven borcunu" kim, nasıl ve ne zaman öde- yecek?