Katalog

> EYLÛL 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA SAVAŞ KORKUSU 11 Fialka 'Cihada hazır olun' çağrtsıyapan Taleban, Usame bin Ladin V teslim etmek için kanıt istedi TalebanyokuşasürüyorDaş Haberler Servisi - ABD'nin olası bir saldınsıyla karşı karşıya olan Afganistan'ın köktendınci Taleban yönetimi, Usame bin Laftdm'in teslim edilip edilmeyeceğiyle ilgilı çdişkili mesajlar gönderdi. Halkı cihada hazır olmaya çağıran Taleban, son açıklamasında bin Ladin'in Pentagon ve Dünya Ticaret Merkezi'ne yönelik saldınlan pLanlamış olabileceğini, ancak Bin Ladin'in teslim edilebılmesi için kanıta ihtiyaç duyulduğunu bildirdı. Taleban yönetiminin tstihbarat Bakanı Kudrutullah Cemal, Kâbıl'den Reuters ajansına telefonla verdiği demeçte, "Usame ya da bir başkası, bu eylemden sorumlu olan kişinin yanında yer abmayacağrz" dedi. Usame bin Ladin'i teslim etmeye ikna etmek için Afganistan'a giden Pakistan heyetinden "kanıt göstermelerini istediklerini" kaydeden Cemal, "Kanıt olmadan onu nasıl verebiüriz" diye konuştu. Taleban'ı, bin Ladin'i teslim etmeye ikna etmek içuı Afganistan'da bulunan Pakistan heyeti ise dün geri döndü. Pakistan Dışişlen Bakanhğı Sözcüsü Riaz Han, Afganistan'a geri dönmeyi planlamadığını belütti, ancak dönüş nedeniyle ilgili aynntı vennedi. Daha önce bir Taleban yetkilisi, heyetin, ziyaretini bir gün daha uzattığını söylemişti. Afganistan'daki ulema da Bin Ladin'in teslimi konusundaki karar toplantısını, en az bir günlüğüne erteledi. Ancak toplantıya katılan bir molla, terör eylemlenne kanştığı yönünde somut kanıt olmadıkça bin Ladin'ın sınırdışı edilmeyeceğini bildirdi. Toplantıda doğudaki Paktika bölgesıni temsıl eden Molla Muhammed Hasan, AFP'ye yaptığı Taleban'ın, bın Ladin'i teslim etmek için 3 koşul öne sûrdüğü belirtiliyor. Rus ttar-Tass ajansınm ve Ingiliz BBC'nin haberine göre Taleban yönetimi, bin Ladin'in tarafsız bir ülkede yargılanması ve Afganistan'a yönelik uluslararası yaptırımlann kaldınlması talebinde bulundu. Taleban'm aynca Afganistan'da muhalif Kuzey lttifakı'na silah dahıl yabancı desteğin sona ermesini istediği belirtilen haberde, Taleban'ın dış ekonomik • Afganistan'daki köktendinci yönetimin, Bin Ladin'in iadesi için 3 koşul getirdiği öne sürülüyor: Bin Ladin'in 3. bir ülkede adil olarak yargılanması, Afganistan'a yönelik yaptınmlann kaldınlması ve muhaliflere silah verilmemesi. açıklamada, "Hakkında somut bir kanıt bulunmadıkça. Afganistan'ın tamamı yakılıp yıkılsa bile bin Ladin M teslim etmeyeceğjz" dedi. Masaya getirikn olasıhklar Usame bin Ladin'in ABD'ye teslim edilmesıyle ilgili çelişkili açıklamlar verirken halkı cihada hazır olmaya çağırdı. yardım arayışında olduğu da kaydedildi. Taleban yönetimiyle Pakistan heyeti arasında yapılan görûşmelerde, Usame bin Ladin'in ABD'den ziyade üçüncü bir ülkeye iadesinin ele alındığı iddia edıldi. Adı açıklanmayan Pakistan hûkümet kaynağı, Kandahar'da Taleban'ın karargâhında öncekı gün yapılan toplantıda, Taleban hükümetinin uluslararası alanda tanınması ve BM yaptınmlarırun kaldmlmasınrn yanı sıra bin Ladin'in ABD'den başka üçüncü bir ülkeye iadesi olasılığının tartışıldığını bildirdi. Kaynak. Pakistan heyetiyle Taleban temsilcileri arasmda nihai bir anlaşma sağlanamadığını sözlerine ekledi. Pakistan Istıhbarat Servisi Şefı General Mahmud Ahmed'in de yer aldığı heyet, New York ve VVashington'dakı uçaklı saldrnlarda ABD'nın baş zanlı ilan ettiği Usame bin Ladin'in iadesi için Taleban yönetimini ikna etmek üzere Afganistan'a gitmişti. Taleban sözcüsü, Afgan Islamı Basın Ajansı'na yaptığı açıklamada, toplantıda Usame bin Ladin ve ABD'nin muhtemel saldınsının ortaya çıkardığı durumun ele alınacağını ve bir karara vanlacağım söylemişti. Sözcü, alınacak karann "önernB ve bağjayıa olduğunu ve hükümetin söz konosu karan uygulayacağun" belirtmiştı. Ülkenin kuzeyındeki muhaliflerine karşı dün geniş çaplı bir saldrn da başlatan Taleban yönetimi, halkı cihada hazırhklı olmaya çağırdı. Dün sabah saatlerinde gelen "cihat ilan edüdiğT yolundaki haberier ıse Taleban tarafından yalanlandı. Karaçfde 5 bin öğrenci yürüdü... Pervez Müşerref bugün halka seslenecek Palristan'da ortalık şimdiden kanşü • Karaçi'de toplanan 5 binden fazla üniversite öğrencisi, ABD'yi protesto etti. Islamcı liderler, Afganistan'a bir saldın durumunda, öğrencileri kontrol edemeyebilecekleri tehdidinde bulundular. Dış Haberier Servisi - Pakistan yönetiminin, Afganistan'a karşı saldın hazırlığı yapan ABD'ye tam destek vermesi ülkeyi kanştırdı. Pakistan'ın çeşitli şehirlennde yapılan gösterilerde ABD protesto edilirken Afganıstan'da bir saldrn düzenlenmesi durumunda, olaylann kontrolden çıkabüeceği belirtiliyor. ABD'nin, komşu Afganistan'a yapması beklenen saldınsı halk arasında büyük endişe yarattığı Pakistan'vn askeri lideri Pervez Müşerref in, bugün halka sesleneceği belirtildi. Pakistan devlet radyosu Müşerref in bugün TSİ 18.30'da halka hitap edeceğini duyurdu, ancak konuşma ile ilgili aynntılı bilgi vermedi. General Müşerref'in Ekim 1999'da iktidan ele geçirmesinden bu yana en büyük gösteri dün Karaçi'de düzenlendi. 5 binden fazla tslamcı üniversite öğrencisinin katıldığı gösteri için görevlendirilen yüzlerce polis ve asker, göstencılerin ABD konsolosluğuna yürümesini önlemeye çahştılar. Camiden ellerinde sopalaria çıkan öğrenciler, "ABD kahroisun", " Afganistan, Pakistan ABD'ye mezar olacak" ve "Hepimiz Usame'yiz, hepimiz Takban'ız" yazılı pankartlar taşıdüar. Afganistan'da, Usame bin Ladin'i vermeyi reddeden Taleban yönetiminin Pakistan'daki en önemli destekçilerinden olan Islami Ulema Cemiyeti'nin lideri Kerim Abid, "Bugün ögrencflerimizi kontroi edebfldik. Ancak Afganistan'a bir saldın düzenknirse kontrolden çjkabiBrfcr" dedi. Polis yetkilisi Muhammed Emin de "önkm olarak ABD konsoioshığu çevresindeki güvenlik önkmkrini artnrdıklannr kaydettı. Pakistan'ın ABD yönetımine tam destek vermesi, ülkedeki Taleban yanlısı köktendincilerin büyük tepkisine yol açtı. ABD vatandaşlannı uyardı ABD yönetimi, vatandaşlanndan, Pakistan'a gitmemelerini istedi ve bu ülkedeki diplomatik temsilciliklerinde sadece gerekli personelin kalacağuıı bildirdi.ABD Dışişlen Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, 11 Eylül'deki ABD'ye yönelik terörist saldınlann ve Afganistan'a olası misillemelerin, bu ülkede oturan ve gidecek her Amerikah'nın dikkatli olmasmı geıektirdiğı belirtildi. Bu ülkeye giöecek Amerikan vatandaşlanrnn güvenlik ve selametleri konusunda çok dükatli düşünmeleri gerektiği b elrtilen açıklamada, "Pakistan hükümetinin terorizme karşı ulıslararası ittifaka desteğini açklamasma karşm, halkm bir bâümünün Taleban ve Usame Bin L*din'i desteklemesinin yanı sıra fanatik grıplann varhğının, bu ülkedeki Anerikahlann güvenükleri için uygun ödemlerin alınmasuu zorunlu lakhğT kardedıldi. ABD'nin Islamabad Bıyükelçiliği ile Lahor, Karaçi ve PeşaveT'deki konsolosluklannda gerekli omayan personelin ülkeyi terk etnesinın kararlaştınldığı da açıklandı. Huzursuduk artıyor ABD'nin tepelerine bomba yağdıracağı korkusu içindeld Afgânlar, evlerini terk etmeyi sürdürüyor. Knkrcesi Pakistan sınınna hücum ederken bir o kadan da Taleban'ın >ollara kurduğu barikatlar yüzünden evlerine geri dönüyor. Taleban, kuzeydeki muhalif gûçlere karşı da şiddetii bir saldın başlatn. Saldın, Ahmed Şab Mesud'un öldürülmesinin ardından durumdan yararlanma çabası olarak görülüyor. Afganistan çalkannya sürüklenirken, ABD'ye tam destek veren komşu Pakistan'da da ABD karşıü gösterilerin sayıa artmaya başladı. Dün Karaçi'de düzenlenen gösteride polis, öğrencilerin ABD konsolosluğuna gitmesini önlemek için yoğun güvenlik önlemleri akfa. Afganistan'a düzenlenecek bir sakhnnm bfitön bölgeyi kaosa sürüklemesinden endişe ediüyor. (Fotoğraflar: AP) BM, ABD'nin dikkatini yapacağı operasyonun insani boyutlanna çekmeye çalışıyor KitLe halinde ölümler olabüir NEW YORK (AA) - Birleşmiş Milletler yetkililerinın ABD'nin dikkatini, Afganistan'a yönelik olarak yapılması beklenen aske- ri bir operasyonun insani boyutu- na çekeceği bildirildi. BM Mülteciler Yüksek Komi- seri (UNHCR) Rüud Lubbers, dün Washington'da Dışişleri Ba- kanlığı yetkilileriyle yapacağı gö- rüşmeler öncesinde yaptığı açık- lamada, "Görûşmelerde Afganis- tan'da mifyonlarca insanın aç ve evsiz okhığuna" işaret edeceğini, "otosı bir Amerikan saldınsının bu durumu daha da vahimleştirebi- leceğmi" söyledi. New York'ta BM Genel Sekre- teri Kofî Annan ile görüşen Ru- ud Lubbers, "ABD'nin, Afganis- tan'a yapılan insani yardımlara daha fazla katkıda bulunmasını talep edeceğmi" sözlerine ekledi. Taleban liderlerinin, Afganis- tan'da saklanan Usame bin La- din'i teslim etmemeleri halinde, ABD'nin bu ülkeye yönelik bir as- keri harekât başlatması bekleni- yor. Amerikan saldırısı olasılığı üzerine Afgan hallcına insani yar- dım yapan uluslararası yardım kuruluşlan da ülkeyi terketmiş bu- lunuyor. Afganistan'daki dummla ilgili bir bildin yayımlayan UNHCR, "durumun htda kötüleşebüeceği, büyük göç hareketleri, hatta kitie haîinde ölümler görülebileceğT uyansmda bulundu. "Açhkveyok- sulluktan pek çok kişinin evlerini bile terk edemeyecek kadar zayıf dûşmüş olduklan" da UNHCR yetkilileri tarafından kaydedildi. Sumiar kapatddı Afgamstan'm komşulan Pakis- tan ve Iran, bu ülkeyle sunrlannı kapatmış bulunuyor. Srnrrlardan sadece Afgan muhafızlara rüşvet verebilenlerin geçtiği öne sürü- lüyor. Çaresizlik içindeki aileler, ABD'nin baş zanlısı Usame bin Ladin'in saklandığı söylenen böl- gelerden kaçmaya çalışıyor. Kaosa sürüklenmesinden endi- şe edilen başkent Kâbil'deki dük- kânlar yağmalamaya karşı önlem- ler almaya başladı. Kâbil ve Kan- dahar'ın yanı sıra Celalabad da bo- şaltılan kentler arasmda. Bu ken- tin yakınlanndaki bir mağarada, Usame bin Ladin'in iletişim üs- sünün bulunduğu samlıyor. BM Mülteciler Yüksek Komi- seri Ruud Lubbers, BM'nin, ulus- lararası toplumun daha fazla yar- dım sağlaması halinde Pakistan ve Iran'ın, bir süre daha, daha fazla mülteci almaya ikna edilebilece- ği kanısında olduğunu söyledi. Iran'da 1.6, Pakistan'da ise 2 mil- yon Afgan mülteci bulunuyor. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Tek Düşman Afganistan, Çünkü Boru HattıL Yeni değil. Terörün intikamını almak için değil. Amerika iki yıldır aklını Afganistan'a takryor. Ne- den?.. Çunku, ıki yıldır Amerikan petrol şirket- lerinin aklı Afganistan'da. New York ve Pentagon'daki terör eylemiyle bir- likte, Amerika'nın gündemine önce ve tartışmasız biçimde Bin Ladin üzerinden, Afganistan geliyor. Daha ilk günden başlayarak Amerikan yönetimi, Afganistan, diyorda başka bir şey demiyor. Bu ka- dar emin, bu kadar saşmaz!.. Böylesine katı bir söylem, iki yıl önce okuduğum yabancı bir makaleye göturüyor benı. Şu ana ka- dar, herhangi yeıii ya da yabancı bir kaynakta gör- mediğim bir teze. Bugün için, o tez, bırden önem kazanıyor. Şirketler önce çekiliyor Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kaza- kistan; o bölgede kım varsa, petrol ve doğalgaz zengini. Dolayısıyla, uluslararası, özellikle de Ame- rikan petrol şirketlerinın cınt attığı bir bölge. Ancak, arada ilginç iki gelişme yaşanıyor. Pet- rol ve doğalgaz zengini bu ülkeler, Rusya ile an- laşmaya başlıyor. Amerika dışlanıyor. Buna ikinci bir etken eklenıyor. Boru hatlan tar- tışması kızışıyor. Son beş, altı yıldır Amerika, Av- rupa. Çin, Japonya dahil, tüm ülkeler buradaki petrol ve doğalgazı bir denize taşımak için boru hatlan uzerinde tartışıyor. Bu boru hatlan için en uygun geçiş neresi?.. Türkıye'yi de yakından ilgi- lendiren Bakû-Ceyhan ile Karadenız'in attından ge- çen boru hattı tartışmalan, bitmek tukenmek bil- miyor. Bu tartışmalaria birlikte, Amerikan petrol şir- ketteri bu bölgeden yavaş yavaş çekiliyor. Böl- gedeki ortaklıklannı bırakıyor. Ancak, bu çekilme, öyle elini, eteğini her şeyden çekmek değil. Tersi- ne, yeni bir atak yapmak için, geri çekilme. An- dığım makaledeki tez, ışte burada. En ucuz ve en kolay hat Amerikan petrol şirketleri, Amerikan yonetimine altematrf boru hattı projesi gotüruyor "BöJgedeki petrol ve doğalgaz, Afganistan ve Pakistan üzerinden, tek bir boru hatnyla Hint Okyanusu'na bağlanstnl.. Buradaki petrol ve do- ğalgazı elde etmenin en ucuz, en kolay ve en hızlı yolu buduıi.." Bu iki kaynağın, Hint Okyanusu üzerinden dün- ya pazarlanna akması, Çın'i, Japonya'yı ve Ame- rika'yı birinci derecede ilgilendiriyor. Ya Avrupa?.. Amerika, Avrupa'yı Rusya ile baş başa bırakıyor. Atternatif boru hattı uzerinde, Amerika iki yıldır ça- lışıyor. Ve ortaya şu çıkıyor İki kilit ülke, Afganistan ile Pakistan'ı mutJaka kazanmak gerek!.. Baş- ka çare yok!.. Diego Garcîa: Amerikan Ossü Eylemin birinci gününden itıbaren, ortada tek düşman var Afganistan. Terör, Amerika'nın bu amacına, beklenmedikza- manda, beklenmedik biçimde, hızmet ediyor. Şim- di, Afganistan'ı vurarak orada kendisine bağlı bir yönetim kurmayaçalışacak. Bırtaşla iki kuş!.. Hem terörü cezalandırmak, hem boru hattı!.. Ya terör olmasaydı?.. Şu ya da bu biçimde Ame- rika, Afganistan sorununu çözmek için kollan sıva- yacaktı!.. Bugün, yann, ama mutlakâ yapacaktı!.. Baksanıza, bugün Afganıstan'la arasındaki so- runu çözmek için de Pakistan'ı memur ediyori.. Pa- kistan zaten, elde bir!.. Son nokta: Hint Okyanusu'nun hemen dibinde bir ada var: Diego Garcia, Amerikan üssüt.. Ta- rihin perde arkası!.. Perdeyi, zaman zaman tezler aralıyor. Kim bilir, belki?.. E-maH: ydogan@cumhuriyet.com.tr Faks: 0212 513 90 98 Sessiz silah tehlikesi ABD, biyolojik ve kimyasal 'teröre9 hazır değil \VASHINGTON (Ajanslar) - ABD'nin, hastalığa yol açan mik- roorganizrnalar ve öldü- rücü kimyasal saldrnla- ra karşı yeteri kadar ha- zırhklı olmadığı öne sü- rülüyor. New Jersey eya- letinin Nevvark kentin- deki Rutgers Üniversite- si'nden Leonard Cole, bir biyolojik saldınnın, halkakarşı gjrişilen düş- manca eylemlerin en korkuncu olduğunu söy- ledi. Cole, bunun nede- ninin, en azından teorik olarak, virüsü kapan bir kişinin, diğerlerine de hastahğı bulaştırabilen biyolojik silahhaüne gel- mesi ve böylece domino etkisinin ortaya çıkma- sı olduğunu belirtti. Minnesota Üniversi- tesi Bulaştcı Hastahk- lan Araştırma Merkezi Müdürü MkhaelOster- hohn ise biyoloj ik silah- lar kullanılan bir saldı- nya ilk kez maruz kala- cakkişüerin, bu tür olay- lara yönelik hazırlık ça- lışmalannda yer almadı- ğını kaydetti. Osterholm, bu alanda aşı ve antibi- yotik sıkıntısı çeküdiği- ni, kamusal sağhk alt- yapı sistemlennin yeter- siz olduğunu ve bu yön- dekı fonlara da gereken önemin verilmediğini ifade ettı. Uluslararası Araştırmalar ve Strate- jı Merkezi'nden Frank Cilluffo da belirtılerin ortaya çıkmasının gün- ler hatta haftalan ahna- sı nedeniyle biyolojik silahlan "sessizkatiüer" olarak niteledi. Cilluffo, bu yöndeki saldrnlann, sorumlula- n açıklamadığı sürece bir müddet fark edile- meyebileceğini, bunun sonucunda da virüsüka- pan bırçok kişinin, far- kında ohnadan diğerle- rine bulaştırabileceğini söyledi. ABDHastalıklanÖn- leme ve Kontrol Mer- kezi de sağlık sisteminin şu andabiyolojikbir sal- dınyı tespıt edip yanıt verecek yetenekte olma- dığını kabul ederken çe- şitli hükümet raporla- nnda, biyolojik ve kim- yasal silahlarla düzen- lenecek saldınlara kar- şı hazırlıklann yetersiz olduğu belirtiliyor.