Katalog

EYÛL 2301 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA TARIHIN EN BUYUK TERORU Sdchnyı değeıiendiren uzmanlar ve bilim adamlan, dünyanın yeni bir yapılanmaya gitmek zorunda olduğunu söyledi Dünyaterörekarşı örgütlenmeliİtanbıl Haber Servisi - Boğazı- çı Unıversıtesı (BU) Uluslararası İlışbleT 3olumu Başkam Prof. Dr Kcnal hirişçL ABD'dekı saldınla- nn dıinyıy ı denn bır şekılde etkıle- yeceğını belırterek "Dün sabahki dünya ik bu sabahki dünya arasın- dabüyökfarkhJıklarvar"dedı Dış Poltıka Enstıtusu Başkanı Seyfi Taşhan. ABD'dekı terönst saldın- lana ardmdan VVashıngton'ın ABD düşmanlığını azaltma yönünde adımlar atabıleceğını behrttı Emekh Orgeneral Çevik Bir de Turkıye nın dunyadakı önemının artûğını vurguladı Emeklı Oıgeneral Çevık Bır de ABD'dekı saldınlarla Türkıye'nın önemının daha çok ortaya çıktığını belırterek Türkiye, bundan sonra dûnyada aranan ülke olacak" dedı Yenl bir dönem Saldınların tamamen yûksek tek- nolojıye dayanan uzun surelı bır planlamanın sonucu yapıldığmı ıfade eden Bır, şunlan söyledi "Sakhnlaria, soğuk savaş sonra- suıda yeni bir dönem açüdı. Dünya- da tekrar kutuplaşma dönemi baş- ladı. Türkiye, bu kutuplaşmada hür dünyanm içinde yer g|ma|ıriır- Hür Terör uzmanı özcan: Pkmh ancak Idasik İstanbuiHaber Servisi - Avrasya Stratejık Araştırmalar Merkezı'nden teror uzmanı AH ! Nihat Özcan, saldın yapan guçlenn, eylem sırasında yuksek teknolojıyı kullanmadıklannı belırterek "Sonuçlan ve planlanması açısından çok koordineü ve planlı bir eylem. Ancak uygulanısı sırasında bastt ve kîasik bir yol izlendi" dedı Teror uzmanı Özcan, gazetemıze "siber terör" (teknolojık elektronık teror) adı venlen olayla ılgıh yaptığı değerlendırmede, ABD'de yaşanan saldınlann sıber terör sırunna sokulamayacağuıı vurguladı Ozcan, saldırganlann hava kontrol kulesının bılgısayarlanna gınp 10 ABD uçağını bırbınne çarptırması durumunda "sîber terorizm" adı venlen olayın gerçekleşeceğını ancak bu olavda boyle bır şeym soz konusu olmadığını soyledı ClAveFBI'ın,bazen ınanılmaz yanlışlar yaptığmı belırten Ozcan şunlan söyledi "Istihbarat örgütteri, zaman zaman bilgi bombardımanına tutuluriar. Bu da onian hataya se\i eder. Bu bugUerin yukardan aşağıya ghmesi zorlaşır. Terör örgütkri, sistemin zayıf noktalaruu kuBanır. ABDdeki saldınlan yapanlar da bu zayıf noktayı çok iyi büdikleri için sonuç • Hür dünyada tamamen yüksek teknolojıye dayah örgütlenmış bir terör tehdidi olduğunu anlatan emeklı Orgeneral Çevık Bır, "Bu yapılanma, dünya ıçın bir numaralı potansıyel tehdıt halıne gelmıştır. Hür dünyada, bu olaydan sonra yenıden bır yapılanmaya gıdilecektır Ülkemız, jeopohtık konumu nedeniyle bu konuda aranan ülke olacak" dedi. dünyaya, tamamen yüksek tekno- lojiye dayah örgütlenmis bir terör tehdidi var. Bu yapılanma, dünya için bir numaralı potansiyel tehdh haline gehniştir. O zaman hür dün- ya ülkeleri, yüksek teknolojiye da- yananteröre karşı orgutlenmek zo- runda. Hür dünvada. bu olaydan sonra yeniden bir yapüanmaya gidilecek- tir. Türkiye açısından konuyu ince- leyecek olursak, ülkemiz bu konuda aranan ülke olacak. Şunedenle ara- nan ülke olacak: Bir kere teröre kar- şı vapüğı mucadelede tek başnıa o\- masına rağmen Türkiye, bu konu- da başanlı olmuştur. Türkiye, coğ- rafyası ve jeopohtik konumu itiba- nyla soğuk savaş dönemi sonrasın- da zaten önemi artan bir ülkeydi. Türkiye'nin önemi bu olayla daha çok ortaya çıkü. Türkiye, bundan sonra dünvada aranan ülke olacak." Avrupa Güvenlık ve Savunma Polıtıkası'mn kendı açısından bıttı- ğını soyleyen Bır, NATO'nun yenı- den on plana çıkacağını anlattı Dünyanm bu olaydan her açıdan etkıleneceğını belırten Prof Dr Kı- nşçı. bu etkılenn ne şekılde ger- çekleşeceğı konusunda şımdıden bır şey soylemenın zor olduğunu soyledı Kınşçı şunlan söyledi OrtaK çalışma "Dun sabahki dunyaikbu sabah- ki dünya arasında buyuk farkhhk- lar v-ar. Benim en büyük endişem, bu tedbirleri geliştirirken fkinci Dünya Savaşf ndan bu yana insan haklan ve demokraside kat edilen yolun gerisine düşmemeleri. Tah- min ediyorum çok daha şüpheci, belki de insan bzgüriüğünü daha kı- sıtlayacak yontemlere başvuracak- lar." Dış Polıtıka Enstıtusu Başkanı SeyfiTaşhan, gelışmelenn teronzm ıle mucadelede uluslararası bır or- tak çalışmanın zemınını hazırlaya- cağına dıkkatı çektı Taşhan, bun- dan sonra olabılecek gelışmelen şoyle özetledı "Acilen bir dünya konferansı dü- zenlenebiBr. ABD, saldınlarla Ugui araştırmanın tatnamlanmasının ar- dmdan suçlu görülen ülkeye ani bir misüleme düzenleyebüır. Her ülke toplum içinde teröre karşı uyması gereken normlan belirlerken bun- lann uygulanmasını denetleyecek bir uluslararası kuruluş oluşturu- labilir." Dlkkatll olmalıyız1 Taşhan, ABD'nın, ortaya attığı fiıze savunma sıstemını son gelış- melenn ardından tekrar gundeme getıreceğını de sozlenne ekledı Turkıye Ekonomık \e Sosyal Etudler Vakfı (TESEV) Dırektöru ve emeklı buyukelçı Ozdem San- berk de ABD'dekı saldınlan "şu vey a bu örgûte mal etmenin yanbş olacağınT vurguladı Sanberk, ABD'nın "terörist ülkeler" lıste- sınde yer alanlann buyük bır kıstnı- nın Türkıye'nın komşusu olduğuna da dıkkat çekerek "Bu olayla ögili ABD iyi değerlendinne yapmak. Aksi takdirde olası bir misillemede Türkiye çok büyük sıkuıbJar çeke- büVdedı ABD kaynaklı olablllr' Dünyanın en büyük ıstıhbarat ör- gütüne sahıp olmasına karşın ABD'nın haber alma örgütlennın olayda yetersız kaldığına da ışaret eden Sanberk, sözlennı şöyle sur- dürdu "Bu olay şunu gösterdi ki, is- tihbaraün en onemli kaynağı insan- dır. Teknolojık istihbarat, insan is- tihbaraünuı onüne geçemiyor. Bu- ralara bu kadar para harcandı. ABD içindebir organizasyon kuruL- muş. Birtakım şebekeler oraya çık- nuş. Bunlar planlaruu yapnuşlar. Aynı anda uçaklan kaçınnışlar. Muazzam bir planlama. Bu saldınyı ancak sofistike bir teşkflat yapabilir. Aynca, hadisenin gösterdiği elemanlara bakmak su- retiyle. bu kadar önemii hedefe ula- şabilen bir terör olayunn ancak ABD kaynakh olabileceğini düşü- nüyorum." 'LÜTFEN ÎNTİKAM ALINMASIN' ABD'ye düzenlenen ve on binkrce Idşinin ölümüne yol açan sakunlar büyük üzüntü yaratü. Almama'nm ban kentlerinde Amerikan kuruluşlaruun önüne çiçek konulurken çevTesinde geniş çaph güvenHk önlemleri alınan BerihVdeki ABD BüyükelçUiği'nin bulunduğu sokağm köşesinde toplanan yüzkrce kişi mum yakn ve görev yapan pohslere çiçek verdi. Sokak köşesinde toplanan çok sayıda genç, "Lütfen intikam alinmasın. 3. dünya savaşina hayır" yazdı bir pankart asö. Ölenler için Çek Cumhuriyeti, İsrail ve İngiltere'deki ABD konsolosluklan önüne çiçek bırakılırken saygı duruşlan yapüdL Tunus'ta süren Akdeniz Oyunlan'ndaki spor müsabakalannda saygı dııruşunda bulunulmaması ve Tunuslu yetkiHlerin Ugisizliği ise dikkat çektL (Fotoğraflar REUTERS) Dünya Ticaret Merkezi ile Pentagon'da gerçekleşen eylemler bütün dünyada şaşkınlık yarattı 6 Süper güç' iıııajı sarsılclıTOKYO (AA) - ABD'nın New "Yod'takı Dunya Tıcaret Merkezi ıle "V»^tııngton'dakı Savunma Bakanlı- ^ı oı hedef alan öncekı günku yıkıcı -terör evlemlen, bu ulkenın "yenü- TOEZ tek süper güç" ımajım sarstığı ycramlanna yol açtı Uzmanlar, fa- «cıaun bu tur şıdddete karşı ABD'nın tiHttefıklenyle ışbırhğını teşvık ede- bLecegını, ancak dünya başkentle- nıce, VVashıngton'uı, dıplomatık ve gr\enlık polıtıkalannda dıyaloğa g^e bıle, sonunda tek başına hare- k« edeceğı konusunda kuşkulann anscagı yorumunda bulunuyor \sya genelmde ve ABD'nın böl- gedekı onde gelen müttefıkı Japon- ya'dakı basm yayın organlannda, sal- dınlan kınama ve endışe ıfadelennın yanı sıra dunyanın onde gelen aske- n ve ekonomık gucunün felaketı on- leyetnedığıne ıhşkın tam bır şaşkın- lık yansıtıldı Hındıstan Express gazetesı, baş- yazısında, "Kosova'da, Beyrut'ta ya daBaüŞeria'da olabilirdL Ancak ger- çekten bu, New York kenti ve Was- hington D.C'de, demokrasinin kale- sinin kalbinde okiu. Dunyanınen güç- lü, dünyayı birkaç kez yîkabUecek si- lahlara sahip ülkesi, birkaç teröristin en kutsal Amerikan kuruluşlaruu, binlerce kişivi vururken dehşede iz- ledi, bir şey yapamadı" dıye yazdı AmeriKa ülKeslnde körleştr Asya basın yayın organlannda, fa- cıaya ılışkın Amenkan ıstıhbaratının başansızhğına ıhşkın şaşkınlığa da dıkkat çekıldı Amenkan ıstıhbaratı- nın sadece geçen hafta Guney Kore ve Japonya'dakı Amenkan vatandaş- lannı, bu ıkı ulkedekı Amenkan as- ken tesıslenne ve personehne yone- lık olası tehdıt konusunda uyanrken, ulkesmde nasıl "körteştiği'' ozelhk- le şaşkınlık yarattı Çınlı bır uzman da sık sık Washıngton ıle ozellıkle de George Bush'un başkan seçılmesın- den sonra ayn duşen Pekın'ın, şım- dı ABD ıle bırhkte mucadeleye ka- tılmaya yonelebıleceğını kaydettı Füze kalkanına eleştlrl Hong Kong'dakı South Chına Momıng Post gazetesı, "Bu salduv lar, diğer tehditkrin daha gerçek ol- duğunu ve pahah füze savunma sis- temlerinin konuyla ilgjsinin ohnadı- ğuıı kanıüadı" dıye yazdı Çm ve Rusya ıle bırhkte bırçok Avrupa ul- kesı, Bush'un fîıze kalkanı planına yeni bır sılahlanma yanşını başlata- cağı gerekçesıyle karşı çıkmıştı Japonya'dakı Keıo Unıversıtesı oğ- retım uyelennden Masao Okonogi, "Füzesavunma planına ilişkin güven zavıflavacak. ancak gerekniiği konu- sundaki tez de güçlenebüir. Bu para- doks böyle büyüyecek" dedı Bush'un Ortadoğu'dakı çatışmalarda arabuluculuğa ısteksızhğı, tsraıl yan- lısı olarak değerlendınlmesı, Kuzey Kore'ye ıhşkın sert ıfadelen ve bır dızı kuresel konudatek taraflılığa yo- nelmesının, dıploması polıtıkasına yonelık eleştınlen arttıracağına dık- kat çekılıyor Intihar saldınlan Isdhbanaâ eylembiçhtıi • Ortadoğu'da daha çok Hızbullah, Isiami Cihad ve Hamas örgütlennın gerçekleştirdıği ıntihar saldınlan, planlaması, lojistik desteğı ve uygulaması birbirinı doğrudan tanımayan farklı gruplarca gerçekleştirildiği için istihbaratı en zor eylem bıçimı olarak bılıniyor. AYHANŞtMŞEK ANKARA - ABD'yı sarsan ıntıhar saldınlan akülarda bırçok soru ışaretı yarattı Bunlara ya- nıt vermeye çahşan uzmanlara gore, ıntihar sal- dınlanm ıstıhbarat ıle önceden engellemek çok zor. Yakm tanhte ılk kez 1881 yılında Rus Çan 2. Afcksander'a karşı gerçekleştınlen ıntihar sal- dınsı, 1983 yılından bu yana ise terör örgütle- rmce sıstematık ve planlı olarak uygulanıyor tntıhar saldınlan neden engellenemıyor 9 Han- gı örgutler bunu kullanıyor? Eylemcıler nasıl se- çıhyor^ Ölume nasıl gıdıyorlar 9 lçışlen Bakanlığı terör uzmanı Taner Tavas, "İniühar Sakunlan" başlıklı çahşmasında me- rak uyandıran 10 konuda şu değerlendırmeler- de bulunuyor 1- tntihar saldınlan neden engeflenemiyor? Intihar salduılan istihbaratı en zor eylem Çünkü planlama, lojistik destek ve eylem, bır- bınnı doğrudan tanımayan farklı gruplarca ger- çekleştınlıyor Bu nedenle saldın oncesınde sal- dırganı tespıt etmek çok güçleşırkeo sıkı güven- lık onlemlen de etkılı ohnuyor btıhar saldınsı- na karar veren terönstı engeUemek hemen he- men olanaksız 2-Hangiörgütkrintam? Ortadoğu'da ıstısnalar olmakla bırlıkte ıntihar saldınlannı Hızbullah, Islamı Cıhad ve Hamas örgütlen gerçekleştınyor. Bu eylemler mcelen- dığınde çoğu zaman bırbınnden habersız uç grup tarafından üç duzeylı planlandığı ve ger- çekleştınldığı gorûlüyor 3- Neden terdh ediyortar? Intihar saldmlan seçıhnış hedeflere ulaşma ve mumkün olan en fazla tahnbata neden olma açısından sonuç ahnaya dönük bır eylem turiı. Medyanın ılgısını çekecek ve genış kıtlelere du- yurulacak sarsıcı bır eylem olması, hedefe ulaş- ma olasdığının yüksek, engellenme nskının ıse duşük olmast nedeniyle tercih edılıyor 4- Eyiemciler kimlerden seçöiy or? tntıhar eylemcılen genelde yoksul aılelenn gençlen Okul ve camı gıbı orgutlenn faalıyet gösterdiği ortamlardan seçüırler Hamas, bom- bacüann aılelenne hertürlü destek ve ayhk 1000 dolar burs venyor tntıhar eylemcılen kendıle- nnı feda etmelermın aılelermm hayatlannı kur- taracağını bıhyor 5-Nasıl eğitiliyoriar? Eylemcıler eyleme hazır hale getınhnek ıçın yoğun şekılde yetıştınhyorîar Eğıtımde asken konulann yanı SHB psıkolojik yan ağır basıyor Hadıs ve Kuran ayetien üzermde yoğunlaşan eğıtım surecınde. dını konular dışmda îsraıl kar- şm propaganda ışlenıyor Yoğun telkın altında- kı eylemcı, yapacağı ışın büyuklüğune ve öne- mıne ınandırılıyor 6- Neden Şii örgütJerde daha yaygın? ŞıılennçoğunungoruşuHz Hüseyin'ınkader savaşı olan Kerbela savaşına şehit olmak için gırmedığı. ama AUahtarafindan özel fazıletı do- layısıylaburolelayıkgorulduğuşeklınde Şııör- gütlerde "şahadet gönüMteri" de bıhnçahlann- da Hz Huseyın'ın şehıt edılmesı olayıyla ozde- şımkurmakta. 7- Öhıme nasıl gjdiyoriar? Eylemcı öleceğını duşunmemekte Düşman üzermde oluşturacağı yılgınhğı şundıden gör- mekte, bnnun hazzını yaşamakta Ölum onun ıçın son değıl, bu dünyada tanımadığı güzelhk- ieare kavuşacağı, sonsuz mutlubır ahıret yaşamı- nm başlangıcı olarak düşlenıyor 8-tlkeykmnezamanyapıİdı? Yakm yüzyıüardakı ılk mtıhar saldınsı 1 Mart İ88t'de Rus Çan 2. Aleksander'e karşı düzen- lendı Planlı sıstematık ıntıhar saldınlan ıse 1980'h yıllann başında, Ortadoğu'da başladı. Butarz saldınlar, bölgede Batı egemenlık ve sö- murgecmğme karşıthğı sembolıze edıyor 9-Ükhedefkimdi? Ortadoğu'da ıntıhar saldınsı olarak rapor edı- len ılk saldın 18 Nısan 1983 tanhınde Beyrut'ta- kı ABD Büyükelçılığı'ne karşı gerçekleştınldı. Elçılıkte CIA ve savunma ıstıhbarat yetkılılen- nmkatıldığı bölgesel toplantı yapüıyordu. Elçı- hk guvenh olduğu ıçın seçılmıştı Saldmda 60 kışı öldü. 10- Avrupa'da yaşandı mı? tntihar saldınsı planlan Avrupa'da başanlı ola- madı Ortadoğu kökenlı terör örgütlen mtıhar saldınlannı Avrupa'ya taşımak ıstedıyseler de amaçlanna ulaşamadüar.