Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8TEMMUZ2001 PAZAf 12 PAZAR KONUGU 1Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psiltiyatri Anabilim Dalı Sosyal Psikiyatri Bölümü 'nden Prof. Dr. Ibrahim Balcıoğlu ile konuştuk: Türkiye şiddettoplumuolmaya aday Dayanışma azalıyor - Siz kitabımzda uygaHık düzeyi ve teknolojik gelişmesi daha yiiksek olan toplumlarda şiddet eğiliminin de doğru orantılı olarak arttığım savunuyorsu- nuz... - Ashnda suç oranı ya da şıddetın art- masında ıkhmlenn bıle etkısı var Eskı Meteorolojı Genel Muduru Umran Emin Çölasan'ın bu konuda bır araştır- ması vardı Orada suçlann meteorolojık şartlarla ılışkılı olduğunu yazıyordu Ha- vada sıcaklık ve nem oranı arttıkça suç ışleme oranı artar, dıyor Metabohzma- nm dengesı bozulduğu zaman ruhsal denge de bozuluyor Prof Dr SuihiDön- mezer. Karadenız Ereğhsı'nde demır çe- lık fabnkası kurulduktan sonra oradakı suç oranında artış görüldüğünü anlatı- yordu Geleneksel toplumlarda sosyal dene- tım mekanızması çok güçlüdur Bu top- lumlarda bu, dayanışmayı esas ahr Do- layısıyla da o toplumlarda şıddete bas- vurma oranı daha az oluyor Ama msan- lar kente doğru geldıkçe bıreyselleşme çabalan ıçıne gırıyorlar Dayanışma bu- na bağlı olarak azalıyor Uy garlık bır sü- reç meselesıdır; eğıtım ışıdır Kırsal a- landan kente gelen ınsan belkı teknolo- jıyı kulanıyor ama kenth gıbı davran- mayı öğrenemıyor tnsanlada tıptakı tabınyle "confusıon", kafa bulanıkhğı oluşuyor Yöneticilerin kafası bulanık - Bizim toplumun ürünleri olan yöneti- ciierimizde de kafa bulanıkhğı görüyormu- sunuz? -Ben yönetıcılenn ıyı nıyetlennden şüp- he etmıyorum, ama aılelenn, yönetıcılenn öncelıklekafalan bulanık îstanbul'da asga- n ücretle geçınmek zorunda olan bır baba \e annenın kafasının bulanık olmaması dü- şünûlemez Bunu topluma yayarsak toplum ruh ve beden sağlığı açısından zayıftır Bu, kafa bulanıklığına yol açar Kafası bulanık bır toplumdan akılctlık bekleyeraezsınız Ben kafası bulanık olan ınsanlann, aıle- ler başta olmak üzere sağhklı düşünebıle- ceklenne ınanmıyorum Bunun ıçınde her türiu toplumsal olay v ar Bır kere ülkede srv ıl toplum bılıncmın ge- lışmesı gerek Bu gelışmemışse, toplumu yönetenlere bır mesaj venlmıyorsa burada fazla bır şey beklenemez Üzerınde onemle durmak »stedığım bır nokta var Btr kere her şeyın başı eğıtım Eğer ogretmen geçım derdındeyse öğrencı- lenne duzgun ders anlatamaz Çunku kafa- sı bulanıktır Aklı ay sonunu nasıl getırece- ğındedır Öncelıkle oğretmenın geçım derdını çöz- mek, yaşam staiKİardmı yukseltmek, ona bınncı derecede onem \ ermek zorunludur tkıncısı de kadınlann eğıtımıdır Bır top- lumda kadmlar ne kadar ıyı eğıtımh olurlar- sa o toplumun gerek ruh. gerekse de beden- sel sağhk duzeyı yüksek olur LEYLA TAVŞANOĞLU Toplum olarak şırazeden iyice çıktık Davramşlanmızın önemli böliimü şiddet ıçeriyor. Birisine kızsak, kafamızdan geçen düşünce eşzamanlı sözlere dökülüyor. "Bacağım kırarım, gözunu oyarım, suratını çarşamba pazanna çeviririm " Futbol maçına gidıyorsunuz, hooliganların şıddetı. Sokakta yürüy orsunuz, xünime\ ı bile becereme\ en yayanın üstünüze üstünüze gelme şıddetı Gazeteyi açıyorsunuz, TBMM'de mületvekıllen şiddeii. . Saymakla bitmiyor.. Bunun akılsal ve bedensel bozukluklardan kaynaklandığım düşünürken elıme "Şiddet ve Toplum " adlı bir kitap geçti. Yazarı 1Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sosyal Psikiyatri Bölümü Yöneticısı Prof. Dr Ibrahim Balcıoğlu. Balcıoğlu şiddet oranının yüksek olduğu toplumların cıddi biçimde sosyal, ekonomık ve kültürel sorunları bulunduğunu anlatırken, 'Bizim toplumun yüzde 70 'ı şiddete eğılımlı " dı\ or. PORTRE / Prof. Dr. İBRAHİM BALCIOĞLU 1953, Giresun-Bulancak doğumlu. Ortaöğrenimini Giresun LisesVnde, yükseköğrenimini Hacettepe Üniversitesi Tıp FakültesVnde tamamladı. Ankara Üniversitesi'nde önce psikiyatri, sonra iç hastahklan dallarında uzmanlığmı yaptu Şimdiki halde İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Sosyal Psikiyatri Bölümü 'nü yönetiyor. - Siz "Şiddet ve Toplum " adlı bir kitapyazdınız. Böyle bir ça- lışma yapmajikri sizde nasıl oluştu? BALCIOĞLU-Psıkıyatn sadece akıl hastalıklanyla ılgılenen bır bılım dalı değıl Psıkıyatn, hastalıklann toplumsal yonuyle de ılgılenır Bugun sosyal, ekonomık şartlaruı. yanı ınsanın ken- dısının dışındakı şartların. ınsanın bıyolojık, psıkolojık yapısı- nı etkıledığı bır gerçek Bugun bız şunu bılıyoruz Sosyal. kulturel, ekonomık şartla- n bırçok hastahğın en azından tetığı çeken faktorlen olarak nı- telendınnz Benım doğup buyuduğüm Gıresun'un da çok goç veren bır ıl olması nedenıyle sosyal konulara ağırlık vermeye başladım Ben aynı zamanda spor psıkolojısıyle de ılgılenıyo- rum Maçlardakı şiddet olaylarını yakından ızhyorum Buyuk goç alan Ankara, tstanbul, ızmır gıbı kentlerdekı bu cıddı şid- det olaylarına dıkkat çekebılır mıyım, dıye duşundum Burada bır noktaya değmmek ıstıyorum Prof Dr Ozcan Koknel hoca- mız da şıddetle ılgılı bır kitap yazmıştı Ben o kıtaptan çok ya- rarlandun Bunun uzenne arkadaşlarla bırlık- te. şiddet konusunun sağlıkla ılgısı olup ol- madığını duşunmeye başladık Ozcan Kok- nel dışında şıddetle ılgılenenlenn hukukçu- lar, sosyologlarve ılahıyatçılar olduğunu gor- duk Bu sosyal bır sorunsa bunun sağlıkla ıl- gısı olabıleceğını duşunduk Bu konuda C er- rahpaşa Tıp Fakultesı"nde bır grup arkadaş- la bırlıkte bır yıl boyunca semınerler duzen- ledık - Şiddeti nasıl tarifediyorsunuz? - Şiddet. başkasına zarar \ erme. ıntıhar bı- çımınde olursa kendıne zarar verme ve ayn- ca da eşyaya zarar vermedır Burada ayrıca fıılı şiddet, sozlu şiddet, bakışla ılgılı şiddet gıbı çeşıtlı şiddet bıçımlerı de var Hormon bozukluflu ı * *• - ,\e gibi hastalıklar kendini şiddet biçi- minde gösteriyor? - Orneğın hormon bozukluklannda ınsan- lar şıddete başv urabılırler Tıroıd bezı salgı- sının artması msanı çok ofkelı hale gehrebı- lır Ya da vucut metabolızmasının bozulması sonucu ınsanlar ın- tıhara teşebbus edebılıyorlar Ya da kanserlı bırkışı. uzuntusun- den depresyona gınp ıntıhar etmek ısteyebılır Kadınlarda hor mon dengesızlıklen. menopoz donemlen onları ofkeye sev k ed- er Burada şunu onemle vurgulamak ıstıyorum Şıddete başvu- ran bır kışı tespıt edıldığınde once. onun acaba sağhk sorunu nıu var. sorusundan yola çıkarak ınceleme yapılmalı Şıddete donuk suç ışleyen bır kışı ıçın de aynı soruyu duşunmek lazım Bırçok beyın hastahklan da ınsanı saldırgan olmaya ıtebılır - Şiddete başvuran kişiler mutlaka akıl hastası mı olmalı? - Oyle olmadıklannı kabul edelım Ama mutlaka kışılık bo- zukluklan vardır Bu kışıler ınsanlarla ıhşkılennı duzenleyeme- dıklen ıçın şıddete başvururlar Ote yandan sosyal ekonomık nedenler de buna eklenınce karşınıza bır şiddet olgusu çıkıyor - Bu koşullar altında biz bir şiddettoplumu olmay a doğru mu gidiyoruz? - Ev et. bız şiddet toplumu olmaya adayız Dolay ısıyla ben şıd- detın hekım merkezh olarak ele ahnması gerektığını şıddetın bır sağhk sorunu olduğunu duşunuyorum - Bir toplumun, sosyal, ekonomik ve kültürel sorunlarmdan sorumlu olanların o toplumu, o ulusuyonetenler olduğunu du- şünürsek sizce bu toplumu şiddete, yonetenler mi itiyor? - Şıddetı daha çok sağhk sorunu olarak ele aldığım ıçın sağ- hk sorunlannın çozumunun temelınde para vardır Sağhksız bır kışının hastanede bakım altına ahnması gerekır Onu şıddete ıten neden parasızlıksa bu sorunu devletın çozmesı gerekır Bu toplums>al bır meseledır Şiddet olaylannın ortaya çıkmasında ekonomık sorunlann oncehklen var Bu sorunlann duzeltılme- nıesınde yonetenlenn en azından ıhmallen soz konusudur Nüfus yığılması - Sizin şiddetin nedenlerinden biri olarak gösterdiğiniz göç olayını çok onemsediğinizi biliyoruz... - Şıddetın hıı >ağlık sorunu olarak ortaya çıkmasında goçun buyuk onemı \ar Dıyehm kı kışı kırsal alandan. "istanbuTun taşı toprağı amn~ sanısıyla burava geldı Ama değışerek değıl, kendı kulturunu de berabennde getırdı O zaman bır ııyum so- runu ortaya çıkıyor İlkkuşak ıçın fazla sıkıntıolmayabıhr Mes- leğı olmadığı ıçın hangı ışı bulursa çahşır Ama burada doğan ıkıncı veuçuncu kuşaklar ıçın aynı şev soz konusu değıl Iştebu kuşaklar sağhk açısından şiddet adayı topluluklardır Bu ıkıncı. uçııncu kuşak çocuklar ergenlık donemıne gırdıklennde şoyle bır ozellık kazanıvorlar Çocuk ergenlık donemınde enşkın değıldır Ama kendını enşkın gönır Anne-baba onu çocuk gorduğü ıçın aılede çatışm başlar Bu donemı okulda geçırnler ıçın fazla sorun olmaz -Neden? -Çûnku okul, çocuğun enerjısını olumluya doğru kanahze ed- er Ya da nıeslek oğrenmeye başlarsa yıne o donemı rahatlıkla geçırebılır Ergenler genelde bır kışıyı kendılenne ornek alırlar Bız buna "özdeşiın mekanizmasr dıyoruz Okulda ya da ışye- nnde oğretmenını va da ustasını ornek alabıhr Dolayısıyla da ergenlık donemı az sancılı geçer Ama ne yazık kı goç eden aı- lelenn ıkıncı ve uçuncu kuşak çocuklan çoklukla ergenlık do- nemınde kendılenne ornek olarak kotu ahşkanlıklan olan ınsan lan seçıyorlar Bakm bugun Istanbul'da sokak çocuklan var Bunların sayılarının 10 bmın uzennde olduğu soylenıyor Bu, buyuk bır rakam Sokakçocuklannın ozelhğı şu Onlann anne-babaları var A- ma onlar sokakta yaşıyor ve uyuşturucu kullanıyor Dolayısıy- la da toplum ıçın bır tehdıt olusturuyorlar Toplum ıçınde nasıl davranacaklannı bılemedıklen ıçın de tepkılerı çok ılkel oluyor Başvurduklan şiddet yollan da akıl almaz serthkte oluyor Bız Bakırkoy Çocuk Tutukevı nde bır araştırma yaptık Oradakıle nn çoğu goç eden aılelenn çocuklan Bu çocuklara. "Hayatta en büvük anıacın ne" dıye soruyoruz Cevap "Zengin olmak." Yıne soruyoruz "Kimi örnek aîmak istivorsun?" C evap "Ben mafva babası olmak isthorum." - Ergenlık dönemlerinde edinilen alıskanlıklar terk edilebi- liyormu? -Ergenlık donemlennde edmılen ahşkanlıklan terk etmek çok zordur Omeğm sıgara ıçmeye 30 yaşından sonra başlarsanız bu alışkanhğı terk etmenız daha kolaydır Şiddet oğrenılmışbırda\ ranış bıçımıdır Bakınız. bızım toplumumuzda dayak var Once aılede dayakla bırlıkte şiddet başhyor Sonra okulda oğretmen- le devam edıyor Tabıı kı butun oğretmenler dayak atmıyor Amaduyuyoruz zaman za- man okullarda dayak olaylan hâlâ yaşanıyor Topluntda şiddet ozendınhrse ve yenı yetı- şen çocuklanmızda boylelıkle kışılık sorun- lan ortaya çıkarsa bu çocuklar sorunlann çö- zumunu şıddette gorurler Bu. sadece eğıtım le de ılgılı değıl Bakıyorsunuz yuksekogre- nım yapmış kışı de şıddete başvuruyor. evde eşını. çocuklannı dovuyor Şımdı. bu kışıle- nn bır topluluk oluşturduklannı duşunun - Maçlardaki hooliganlar gibi mi? - Evet Televızyonda ızledım Maçta bır grup. polısle çatışmamak ıçın baslanndakı kışı, çevresındekıleredonduve"Herkes ken- dini doğrasın" dedı Gruptakılenn hepsı bu- nun uzerıne kendı kendılennı kesmeye baş- ladılar Sankı şiddet uygulamaya ıhtıyaçları var Bunu başkasına yapamayınca da kendı- lenne yapıyorlar Trafıktekı şiddet de benzer bır olay Orada gurultu herkesı etkıhvor Gu- rultu, şıddetı doğuran bır etmen - Bugerçeklerin ışığında silahların\ asay- la serbe^tçe satışına izin verümesı ne kadar doğru? - tnanılmaz derecede yanlış Bızım toplum genç sorunlu Plansızbırgoçmeydanagelmış Kenthleşmekolayolmuyor Bu bılınce sahıp olabılmek ıçın uç-dort kuşak get,mesı gerekır Sos- yal. ekonomık sorunlan olan ruh. beden sağlığı bozuk kııltııru gereğı şıddete yatkın bır toplumun ehne bır de sılah verırsenız ne olur 7 Şu ışlenen cmayetlere bakm Adam tanışma sonucu kar- şısındakını olduruyor Bıraraştınnayaptık Sonucundacınayet lenn öncelıkle sıyasal nedenle, sonra da tartışma nedenıyle ış lendığı ortayaçıktı Sılaha başvuran kışılenn ı,oklukld kışılık so- nınlan var Butun bunlann ışığında sorunu ele aldığımız zaman ben şıddetın bır sağhk sorunu olduğunu duşunuyorum -Ashnda TBMM'demilletvekUlerinin birbirleriyleyumruk- laşmalan da toplumu şiddete ö'zendiren bir durum değil mi? - Bızım toplumun ozelhğı okumamak Sadece seyredıyor Te- levızy onun başından aynlmıy or Gorduklennden çabuk etkılenen bır toplum Televızyondakı program olumluvsa olumlu etkı olumsuzsa da olumsuz etkı yapıyor Meclıs'te de mıllervekılle- nmız çozumu uygar tavırlarda konuşmada, hoşgorude. dıyalog- da değıl de hakaretleşmede. vumruklaşmada ararlarsa karşımı? da şıddete eğılımlı, bunu uygulayan bır ınsan kıtlesı goruruz 12 cezaevinde 11 ayn örgüt davasmdan yargılanan 180 kişi ölüm orucunu sürdürüyor Ö263. gün: ÖlüyorlarALPERTLRGUT F tıpı cezaev len v e tecnde karşı sıyast tutuklu v e hukumlulerce başlatılan olum orucu evlemı 263 gunune gırerken dordu F tıpı tam 12 cezaev ınde. 11 ayn orgut davasmdan yargılanan veya hukum gıyen 180 kışı ölum orucu, 30 kışı de suresız açlık grev ı eylemmı surduruyor "Hayata Donüş" operasyonu oncesmde eyleme başlayan 3 ayn olum orucu ekıbmdekı 260 kışıden, geçen 8 ayda olumler. yaralanmalar, yakalandık- lan Korsakoff hastahğı cezası ertelenerek tahlıye olanlar nedenıyle eyleme de\am eden 15 kışı kal- dı Bugun cezaev lennde çoğunluğu oluşturan olum orucu v e açlık grev ını surduren tutuklu v e hukum- luler ıse operasyona tepkı duyduklan ıçın olum orucuna başlayanlar ıle 11 Mayıs 2001 ve 3 Hazı- ran200rdeevlemegıren4 ve*» ekıptenoluşuyor Operasyon eylemi genişletti Hay ata Donuş operasvonu oncesınde 15 ayn ce- zaev ırîde DHKP-C, TKP( ML) v e TKİP dav asından yargılanan tutuklu v e hukumlulerden 260 kışı. 1, 2 ve 3 olum orucu ekıbını oluşturarak eyleme baş- ladı Operasyonun ardından geçen sure zarfında bu 3 ekıp, olumler, sakatlıklar ve tahlıyeler nede- nıyle oluşan 245 kışılık kayıpla kuçulerek 15 kışı- ye ındı 19 Aral ık 2000 tanhınden sonra olum oru- cunu surduren uç orgutun davasmdan yargılanan tutuklulara. operasyona tepkı duyan ve F tıpı ce- zaev lenne sevk edıldıklen ıçın eyleme başlayan 8 ayn orgut davası tutuklu ve hukumlulen de katıl- dı 22 cözaev ıne yonelık operasyon. boylelıkle ey- lemdekı orgut sayısını 3"ten ll'e çıkarmış oldu Olum orucu eylemıne en son mayıs ayında 4 ekıp. hazıran ayında da 5 ekıp katıldı Sol örgut dav alanndan y argılanan v eya ceza alan erkek tutuklu vehukumluler Edırne. Sıncan Kan dıra F tıpı cezaev lenne sevk edıldı Erkek tutuklu- lann bır bolumu ıse operasyondan bırkaç ay sonra açılan Tekırdağ F tıpı cezaev ıne gondenldı Personellen atanan Izmır ve Bolu F tıpı cezaev - lennın ıse açılmak uzere olduğu belırtılıvor Tur- Türk'p 'Ölümlpridıırdurunf 1 Um t UlumiKtl UUrUUrun K a t ü n k u r u l u 5 | a n v e b a / I s h a s i k o U a n u > e | e n d u n Galatasara> Postanesinden F tipi cezaev lerinde tecridin kaldınlnıası ve dhaloğun veniden başlatıiması için Adalet Bakanhğı'na açık mektup gonderdi. Kadın tutuklu ve hıikumlulere de destek kartı gonderen kadınlar, vaptıklan açıkla- mada, Adalet Bakanlığı'nın çoziimü sağhk dunınıu ağuiaşanlann cezalannı ertelemede bulduğunu be- lirterek "\aniya sakat kalarakva da öJerek Ftiplerinden çıkabilirier" dediler. (Fotoğraf: IJĞIİR DEMİR) kıve genehnde. beş F tıpı cezaev ının vapımı ıse sü- ruyor F tıpı cezaev len. 103 adet uç kışılık ve 59 adet tek kışılık "hıicreler'" olmak uzere toplam 368 kışılık kapasıtey le mşa edılıyor Yetkılıler. açılan v e yapımı suren toplam 11 F tıpı cezaevinde 4 bm 48 kışının kalacağını vurguluyorlar Sıhv n'de cezaev ı yapmak ısteyen Adalet Bakan- hğı'nın Dıyarbakır'dadaTurkıye"nınenbıiyukce- zaev ını açma projesının bulunduğu ıfade edılıyor Halkın Hukuk Burosu avukatlanndan Behiç Aş- çı F tıpı cezaev lennde yaklaşık 1200 tutuklu ve hu- kumlu olduğunu v urgulayarak tt F tipi cezac\1erin- de siyasi tutuklular ile çete davasmdan vargüanan- lar kahvor. Açılmak uzere olan Bolu ve Izmir F tipi cezaev lerine 2 hafta ıçerisinde sev klerin başlav aca- ğını sanıvoruz. Adalet Bakanının açıkladığı gibi cezaev lerinde halen 180 kişi ölum orucu tylemini sürdürüvor. Bugunedckcezaevlerinden çoğunluğu sağlık gerekçesivle 160 kişi tahlive edildi. Edirne F tipıcezacvindenisehenüztahliyelerbaşlamadı^dı- v e konuştu PKKHIer katılmadı Cezaev lenndeb yaklaşık 10 bın PKK davası tu- ruklusu v e hukumlusu dışındakı tum sol orgutlenn davasmdan vargılananlar. olum orucuna devam edıyor Olum orucu eylemi. F tıpı cezaev len ıle Malatya Gebze. Uşak, Manısa. Buca, Kutahya ce- zaev leıı Kartal Ozel Tıp ve Bakırkov Kadın ve Çocuk Cezaev ı nde suruyor Semra Duyar'ın kitabı Bakanlıktan F tipi mektup ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Adalet Bakanlığı, sıyası tutuklu ve hûkümlülenn aılelenne bır mek- tup ıle cezaevmde öldürülen Saban- cı suıkastı sanığı. ıtırafçı Mustafa Duyar'ın eşı Semra Duyar'ın "Ce- zaevi Ortamında Bir Terör Orgütö- nön İç Yüzû~ Amlanm" adh kıta- bırun yer aldığı bır zarf gönderdı Duyar. kıtabında örgütten aynlmak ıstedığı ıçın cezaevinde ışkence gördüğünü, zorla açlık grevı yaptı- nldığını ılen sürüyor Adalet Bakanlığı, yenı bır uygu- lama ıle F tıpı cezaev lennde yatan sıyası tutuklu ve hûkümlülenn aı- lelenne mektup göndermeye başla- dı Smcan F Tıpı Cezaevı'nde yat- makta olan Halil Doğan ın aılesıne. Adalet ve Içışlen bakanlıklan tara- fmdan ortak hazırlanarak Ceza v e Tevkıf Evlen Genel Müdurlu- ğû'nden göndenlen mektupta, F tı- pı cezaevlennm çocuklan ıçm gu- venlı bır ortam olduğu anlatıhyor Doğan aılesıne, mektupla bırük- te Semra Duyar'ın kaleme aldığı "Cezaevi Ortamında Bir Terör Ör- gütünün İçyüzü... Anılarım" adh kitap da gondenldı