Katalog

30 MAYIS 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JVLJLJ. U J A kultur(o cumhuriyet.com.tr 15 ALLECRO EVtN ÎLYASOĞLU Akses ve Alnar'ın yeni CDleri• Cihat Aşkın, Akses'in konçertosunu ve Alnar'm süitini çaldığı CD'lerle ve İnce'nin modern yapıtmdaki parlak yorumculuğuyla dikkat çekti. Necil Kâzun Akses (1908- 1999), bestecilerimiz arasında belki de en şanslısıdır. Çünkü yapıtlanna sahip çıkan, onlan en nitelikli ortamlarda CD ha- line getiren. kalıcı kılan bir oğ- lu var: Ahmet Akses. Yine onun girişimi ile geçen yaz Rengim Gökmen yönetiminde Hannover Radyo Filarmoni Orkestrası'nın birkonseri düzenlenmişti. Kon- SanatçL post-romantik senfoni>i baştan sona kemanıyla ince ince işliyor ve solonun sağlam kimliğini ortaya çıkartarak yapıtı "koncerto"^ dönüştürebiliyor. 'At- serde çalınan yapıtlar Cihat Aşkın solist- liğindeki Akses'in keman konçertosu CD'yedönüştürülmüş. CPO/NDRortak yapunı olarak dünya piyasalanna sunu- lan CD'nin kayıt kalitesi çok başanlı. Rengim Gökmen. çok iyi tamdığı Ak- ses'in karakterini. onun büyük senfoni- deki ustalığını zengin buluşlarla donat- mış. Cihat Aşkın bu post-romantik sen- foniyi baştan sona kemanıyla ince ince işliyor ve solonun sağlam kimliğini or- taya çıkartarak yapıtı "konçer- to"ya dönüştürebiliyor. Tü- müyle 45 dakikayı geçen konçertonun yalnız ılk bö- lümü 26 dakika. Akses, senfonik yapıtlannın çok uzun olduğunu söyleyen- lere hep aynı yanıtı verirdi. •'R. Strauss'un, Mahler'in, Bruckner'in eserierini upuzun da olsa oturup dinliyorsunuz. ama bir Türk bestecisi aynı karakterde yazuıca neden itiraz ediliyor!" Bestecinin en ve- rimli döneminde, 1969'da ortaya çıkmış. Dinlerken soluğunuzu tufuyorsunuz ve öykünün sonuna varmadan da bırakamı- yorsunuz. Hasan Ferid Alnar (1906-1978), mü- ziğimizde evrenselleşmeye yönelirken geleneksel müziğimize en çok bağlı ka- lan öncü bestecimizdir. Kendisi de usta bir kanun yorumcusu olduğundan bu çal- gı için bestelediği konçerto iki kültürün bireşimini sergileyen ilkçalışmalanndan birisi olmuştur. Ilk şekli bir beşli (ken- tet) olarak yazılmış, sonradan yaylı çal- gılar orkestrasına uyarlanmıştır. Işte eli- mizdeki CD'de bu özgün şekli Anadolu Yaylı Çalgılar Beşlisi'nin yorumu ile y- er almakta. Tahir Aydoğdu'nun her iki müziği de iyi tanıdığı, evrensel bir anla- yış içinde kanun'u tüm incelikleriyle kullandığı duyuluyor. Keman piyano sü- itinde Cihat Aşkın'a Mehru Ensari eşlik etmiş. Cihat Aşkın makamsal yapıya egemenliği ile yapıta sıcacık yaklaşmış. Trio Fantezi'ye ise Gülgün Sansözen çel- losuyla katılmış. Gönül ister ki Şefik kahramankaptanın prodüksiyonu olan bu CD de bir an önce piyasalara sürül- sün, dünyanın dört bir yanında satılsın. er'de renkli günlerCem Mansur. Akbank Oda Orkestrası ile her ilkbaharda bir mini festival düzenleniyor. Bu çok-boyutlu festivalde mutlaka mekân ile konunun bağdaştığını. müzik dallannın (kla- sik. caz. etnik, geleneksel) kaynaştığını, baş- ka sanat dallanna ve konferanslara da yer ve- rildiğinı izlıyoruz. Ve hepsi dört gün içinde olup bitiyor. Bu yılkı etkinlikler Yıldız Sara- yı'nın manej ve ahırlarında yer aldı. Istanbul böylece inanılmaz güzel bir sanat merkezi ka- zanmış oldu. Kusursuz akustiği ve Akbank'ın armağan ettiği tahta sandaly\eleriyle nefis bir ortam oluşmuş. Sergi alanında Süleyman Sa- im Tekcan'ın Atlar ve Hatlar başlıklı gravür- leri çağlar ötesı kültürlere taşıyor izleyeni. Ha- len Milli Saraylar'a bağlı olan bu mekânda bundan böyle nice etkinlik düzenlenebilir. Cem Mansur. at ve a\ temasını ışleyen ya- pıtlar stçmış. tlk gccekı konserde Suppe'nin "Hafîf SüvarT uvertüründe vunnalılann sesi yüksek kaldıysa da bu görkem konuya çok ya- kışmıştı. Haydn'ınçellokonçertosundaçellist RaphaelNNallfisch. usta tekniğine karşın biraz gerilimli bir anlatım sundu. Cem Mansur'un program düzenlemede artık imzası olarak yi- ne araya bir çağdaş yapıt serpiştirilmişti: Stra- vinski'nin Ode'u. Bizefnın Cocuk Oyunla- n'nda ve Rossini nın Wılhelm Tell uvertürün- de orkestranın birliği ve müzikalitesi; hele Şa- fak Erişkin'in çello solosu çok başanhydı. İTÜ-MİAM'ın konseri Istanbul Teknik Üniversitesi'nin Müzik llen Araştırmalan Merkezi'nin (MİAM) mü- r Mansur, Akbank Oda Orkestrası ile her ilkbaharda düzenlediği mini festivalde bu yıl at ve av temasını işleyen yapıtlar seçmiş. îlk geceki konserde Suppe'nin 'Hafif Süvari' uvertüründe vurmalılann sesi yüksek kaldıysa da bu görkem konuya çok yakışmıştı. Mansur yine araya bir çağdaş yapıt serpiştirmişti. zık topluluğu cumartesi akşamı Maslak kam- pusundaki Süleyman Demirel Kültür Merke- zi'ndebirkonserverdi. 1999'daetkinlikleri- ne başlayan Müzik Yüksek Lisans Progra- mı'ndaki master öğrencilerinin ve öğretmen- lerinin yapıtlan yine iki grubun kanşımı olan müzik topluluğunca sunuldu. Prof. Dr. Kâmran İnce'nin yönetimindeki toplulukta Doç. Dr. Cihat Aşkın, Reyent Bö- lükbaşı gibi okulun öğretim üyeleri ile Gü- nay Yetiz, AyşegüJ Kirmanoğlu, Tuba Ozkan gibi seçkin yorumcular da öğrencılerle bir- lıkte yer aldı. Seslendirilen yapıtlann arasında Onur Nuncan'm Obsessions'mdaki neoromantik ışlemeler dikkat çekiyordu. Tolga Yayalar. in-fiux'ta mınimalizmin yineleme tekniği ile makamsallığın ağır yürüyüşünü birleştirmiş- ti. Tolga Tüzün'ün Twinkle'larını bir sonra çalınan Trauma Cuts'ındaki ağırbunalımına yeğ tutrum. Mustafa Sezer'in Rapid Step- si'ındeki sağlam ritm dokusu albeniliydi. Öğretim üyelerinden Peter Snapper'in La- ment'inde yaylı çalgılann bir hüznü acıma- sızca resmetmesi izleniyordu. Kâmran İnce'nin keman konçertosu (1999). artık yirminci yüzyılın sonuna gelen müziğin tüm karakterini çizebilmişti. Bu ça- ğın müziği ile yoğrulmuş. tüm teknikleri özümsemiş bir bestecinin sağlam dokusunu yansıtıyordu. Insan sesini orkestranın bir üyesi gibi, piyanoyu ve synthesizer'ı birara- da bir vurma çalgı gibi kullanırken üfleme ve yaylı çalgılann tınısını yer yer örtüştürüp y- er yer karşıtlığa düşüren. bir lslam ilahisi ile Gregoryen ezgisini birleştiren yepyenı bir bi- reşim sunuyordu. Cihat Aşkın ise gerek tüm çalışmalann bi- rinci kemanı olarak gerekse bu yapıtttı solis- ti olarak yeni müziğe de neler katabileceği- ni kanıtladı. Yeni müziği algılamak ve yo- rumlamak hiç kolay değil. Ancak bu tür din- letiler sıklaştıkça ve nitelikli çalıcılann elin- den dinletildikçe günümüzün müzik dünya- sına daha kolay girebileceğiz. Yeşua Aroyo'ya ödûl Polifonik Korolar Derneği bu yılki Hizmet Özel Ödülü'nü Istanbul Oda Korosu'nun 1982'den beri kurucusu ve şefi olan Yeşua Aroyo'ya "Türk koro müziğinin gelişmesine katkıda bulunduğıT gerekçesiyle verdi. e\ini(« boun.edu.tr IZDSO dinleti mevsimini kapattı ÖNDER KÜTAHY ALI İZMİR - DEÜ Devlet Konservatuva- n' nın araştırma göre\ lılennden pıyanıst Şeniz Dunı Kentli, geçen hafta ünıversı- te kanyerinın sanatta yeterlilık (doktora) aşamasını tamamladı. Eşlikçılik dalında uzmanlaşan ve bitirme tezinı başam la savunan sanatçı. sınav ının ıkınci aşanıa- sında kemancı Sema Kulak'ın resıtaline eşlik etti. lZDSO'nun çalışkan sanatçısı Sema Kulak. P. LocatelK'nm sol mınör sonatı ile F. Schubertın D. 384 3. Sonatına- sı'nda güzel müzik yaptı: fakat resıtalın odak noktası. J. Brahms'ın Op. 108 No. 3 re mınör keman-pıyano sonatıydı. Sanatçılar burada. romantık anlatımı doruğa vardırdılar. Sema Kulak. sonatın şarkısal ve dramsal kesimlen arasında- ki ayrımı tam bir şaşmazlıkla belırttı. Şe- niz Dunı Kentli'nın dolgun. güçlü ve renkli katkısı ise deneyımlı piyanıstlere özgüydü. Son yapıt olan M. Ravel'ın Cigan'ında Kulak. güç pasajlan biraz pürüzlü çaldı: ancak yorum. genel çer- çevesiyle çok ıyiydi. Piyanıstin eşliğı ise ustaca ve pınltılıvdı. lZDSO'nun mevsimi noktalayan son iki dınletisine gelmce: Bunlann ilki. Al- sancak'ta Gündoğdu Meydanı'nda, 19 Mayıs kutlamalanna coşkulu bir katb olmaküzere şef EroIErdinç yönetimin- de verildi. Vurma çalgılann ünlü ustası Okay Te- miz, dinletınin ağırlıklı konuğuydu. Erol Erdinç, sanatçının yapıtlannı senfonı or- kestrasına uyarlamış; ancak ilginç olan nokta doğaçlamalardı. Temiz, vurma çalgılarla inanılmaz şeyler yapıyor, ken- disine katılan halk sanatçılan da caz ve halk müziği kanşımı doğaçlamalarla seslendirmeyirenklendiriyordu. Bunlar- dan klarnetçi İvo Papazov (Bulgaristan) ile davul sanatçısı Yamar Thiarn (Afri- ğım resital nedenıyle doldurmuş olan halkın, orkestramızı dakikalarca coşku- lu alkışlamasıydı. Ikinci yanda. Azerbaycan cazının ün- lü sanatçısı Aziza Mustafa Zadeh bir re- sital verdi. Sanatçı, klasik kökenli piya- no çalma tarzından. canlı ritimlerle ger- çekleştirdıği caz doğaçlamalanndan ve Azeri müziğinden oluşan sentezle ken- dine özgü biçemini yaratmış. Ustaca çaldığı piyanoya ek olarak se- sinin bütün inceliklerinı, dıliyle. dudak- lanyla > aptığı vurumlan doğaçlamalan sırasında bir çalgı gibi kullanıyor. Bazı doğaçlamalarda küçük bir darbukayla sesine eşlik ediyor. Özgün ses tekniğindeki virtüözlük. gim Gökmen'in yönettiği dinletide Erkin, Şostakoviç ve Ravel'in yapıtlan seslendirildi. Aziza Mustafa Zadeh piyanoyu ustaca çalıyor, sesinin bütün inceliklerini de bir çalgı gibi kullanıyor. ka) özelhkle dikkat çekiciydi. Bizden de neyzen Ahmet Kaya. Temiz ile müzik yapan sanatçılann arasındaydı. Mevsi- min son dinletisi ise Efes Büyük Tiyat- ro'daydı. Hemen belirtelim; kayma teh- likesi nedeniyle bir bölümü kullanıma kapalı olan bu antik mekâna yeterinden fazla izleyici çağnlmış. Ilk yanm saat, konuklann yerlerine otunnasıyla geçti. Böylece sanatseverler tedirgin oldu, ba- zı sıralardan alkışlı protestolar yükseldi. Orkestrayı Devlet Sanatçısı Şef Ren- gim Gökmenin yönettiği dinleti. bu yıl ilki yapılan "Balçova Agamemnon Fes- tivali'nin parçasıydı. Birinci yanda, U. C. Erkin'ın "Köçekçe" Süıti, D. Şosta- koviç'ın 2 sayılı "Caz Süiti" ve M. Ra- vel'in Bolero'su seslendirildi. Orkestra- mız bu yapıtlan neredeyse ezbere bilı- yor. Her şey iyiydi. Sunulan müzik mut- luluk vericiydi. Kıvanç duyulması gere- ken olgu ise tiyatroyu aşağıda anlataca- böyle parçalarda bütün açıklığı ile orta- ya çıkıyor. Birkaç yıl önce Çeşme Açık- hava Tiyatrosu'nda verdiği dinletiden bu yana geçen zaman içinde getirdiği bir yenilik de kımi doğaçlamalan, s>nthe- sizer yardımıyla iki sesli olarak yap- masıdır. Sanatçı Azeri müziği ile bir- likte. 5 8'hk. 7/8'lik gibi aksaktarhm- lara ve hicaz makamına yer veren Anadolu kökenli parçalannı da ses- lendirdı. lZDSO'nun. uzun sanat mevsi- mini çekicı halk dinletileriyle bi- tirmesi sevindirici; fakat mey- danlan açık hava tiyatrolarını dolduranlann, oralara sadece Okay Temiz'ler, Aziza Mus- tafa Zadeh'ler ıçın gelme- sinden, önümüzdeki mevsimde de orkestra- mızın bu tür etkinlik- lerini beklemesinden kaygılanıyorum.Halkı- mızı senfonik müziğe alıştırmanın başka yollan da aranıp bu- lunmalı ve tıtızlıkle uygulanmalıdır. Aslına bakarsanız. Izmirli sanatsever- lerin orkestra dinleti- leri ve opera-bale tem- silleri dışındaki ılgı noru olumlu değıldır. Geçen hafta değındığım Hüse>ın Sermet ile Ann Kara- mürsel'in piyano resitalle- rinde. dostlardan öğrendi- ğime göre parmakla sayıla- cak kadar az izleyici bulun- ması acıdır. Karamürsel'in resitaline. iki çocuğun ayaklanndaki patenlerle getirilmesi, sıkıldıklannda, değişik zamanlarda patenleri- ni kullanarak salondan çıkma lan ise ancak kara mızah olabilir. Dialarla Asya'nın büyüsii • Kültür Servisi - Hale Işler ve Filiz Bozkurt'un 'Renklerin Büyüsü; Hındistan ve Nepal' konulu dia gösterisi 14 Haziran Perşembe günü saat 19.30'da İFSAK'ta yapılacak. Gezi izlenımlerinin anlatılacağı bir söyleşi ve yöresel müzikler eşliğinde sunulacak gösteride. Hindistan ve Nepal'deki gündelik yaşamı. renklerin ve sefaletin yarattığı zıtlığı ve bu bölgedeki din ve kültür mozaiğini yansıtan fotoğraflar yer alacak. Esmer tenlerle bin bir renkli sarilenn oluşrurduğu büyüleyicı kontrast. yoksul yaşamlara renk katan Hintli kadınlar. Budist bir rahibin derin bakışı. Nepal'in sıcak atmosferi ve Himalayalar'ın ıhk esintisi objektıfm içinden bir kez daha can buluyor. Arkeometri Sempozyumu • ,\NKARA (AA)- Yerlı ve yabancı arkeologlann geçen yıl yaptıklan kazılarda elde ettikleri bilimsel bulgulan arkeoloji dünyasına sunduklan Uluslararası Kazı. Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu'nun 23.'sü Milli Kütüphane'de başladı. Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürü Alpay Pasinli. dünyada başka örneği bulunmayan sempozyumda bu yıl 128'i kazı, 99'u araştırma \e arkeometri olmak üzere toplam 227 bildiri yer alacağını söyledi. Gösteri Sanatiarı'nda kapanış • Kültür Servisi - Istanbul Büyükşehir Belediyesi Gösteri Sanatları Bölümü. 6. sezon kapanış galasında Yılın Tiyatro ve Karagöz Adamı dallannda ödül \eriyor. 30 Mayıs'ta saat 19.00'da Muammer Karaca Tiyatrosu'nda gerçekleşecek gecede "Aşkın Gözü Kördür", 'Etütten Diyaloğa". 'Yalnız' ve 'Nişan' adlı oyunlar sahnelenecek. Ödül ve mezuniyet törenlerinin gerçekleşeceği gecede, bir de 'Karagöz Tasvirleri Sergisi' yer alacak. (0212-317 77 04) Mopetti'den Özpetek'e övgü • ROMA (AA)-'La Stanza del p (OğulunOdası) adlı filmle bu yıl 'en ıyı film' dalında Altın Palmiye kazanan halyan yönetmen Nanni Moretti, 22 yıldır Italya'da yaşayan ve en son filmı 'Cahil Periler' ile büyük beğeni kazanan Türk yönetmen Ferzan Özpetek'e "Ferzan'la hepimiz gurur duymalıyız. Sonunda. uluslararası alanda da kendisini tanıtan büyük bir yönetmen. ltalya. bundan dolayı övünmelidir" sözleriyle övgüler yağdırdı. Özpetek'ın filminm Italya'daki gösterimi 13. haftasma girdi. 1 milyon 700 bin kişi tarafından izlenen filmin hasılatı da 7 milyon dolara ulaştı. Filmi hafta sonu. yıl içindeki seçkin Italyan filmleriyle birlikte New York'taki Lincoln Center'da gösterilecek olan Özpetek. ağustosta yapılacak Locarno Film Festivali'nde de jüri üyeliği yapacak. BUGÜN • AKSANAT'ta saat 12.30 \e 18.30'da Eisenstein'ın 'Potemkin ZırhJısı' adlı filmi DYD'den izlenebilir. (252 35 00) • PERA ÇOK AMAÇLI SALON'da saat 19.00'da Sajat Şirin & Ozan Ağaya'nın 'Gitar Duo' başlıklı konseri dinlenebılir. (252 30 82) • ORHAN\TLİ ŞİİR EVİ'nde saat 19 30da Onur Caymaz'ın katılacağı 'Ne Yapıp Ne Edip Cansever' başlıklı söyleşi gerçekleşecek. (249 49 36) • BORUSAN'da saat 20.00'de şef Gürer Aykal yönetiminde Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası'nın solist Şahan Arzum (piyano) eşliğindeki konseri dinlenebilir. (292 06 55) • BABYLON'da saat 21.30'da Göksel Baktagir & Gnıp Uç-An'ın konseri izlenebilir. (292 73 68)