Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 MAYIS 2001 PKZJ HABERLER Büyükelçi Warren Menderes'e çok güveniyordu 196O'ta Ankara'da görev yapan diplomat-istihbaratçı Harris, 27 Mayıs dönemini anlattı CUNEYTAKAL1N Amerikan Büyükelçiliği'nin 27 Mayıs müdahalesi sırasında takındığı tavır hem merak hem de tartışma konusu olageldi... Elçilik gelişmelerden haberli değil miydi? Amerikan Habe- ralma Teşkilatı nasıl oldu da bu olayı atladı. gümbürgümbürge- len bu müdahaleyi neden önce- den saptayamadı? Bugüne ka- dar çokça sorulagelen bu soru- ları o sırada Ankara'daki ABD Büviikelçiliği'nde görev yapan, diplomat-istihbaratçı George Harris'e sordum. Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde tarih okuyan, Prof. Enver Ziya Karal'm öğrencisi olan, iyi Tiirkçe bilen. Türkıye üzerine çok sayıda nıakale kitap yazan Harris. önde gelen bir Türkiye uzmanı olarak biliniyor. Har- HarrİS: Büyükelçi Warren, Başbakan Adnan Menderes'e güveniyordu. Onun şu ya da bu şekilde duruma hâkim olacağına inancı tamdı. Menderes'e karşı tepkileri değerlendirmede nesnel olamadı. Örneğin Menderes'in isteği üzerine elçilik personelinin Kasım Gülek'le ilişkisini kesti. ya bu şekilde duruma hâkim olacağına inancı tamdı. Mende- res'e karşı tepkileri değerlendir- mede nesnel olamadı. Örneğin Menderes'in isteği üzerine el- çilik personelinin Kasım Gü- lek'le ilişkisini kesti. - Peki sizin başkalanyia tema- sınız yok muvdu? Başka haber kaynaklan yok muydu? HARRİS" - Olm'az olur mu! Vardı tabii. Alt düzeydeki mu- halif politikacılarla sürekli te- mas halindeydik. Olaylan haber alıyorduk. Müdahaleninyaklaş- tığını görüyorduk. Ancak War- ren'i ikna edemedik. - CIA Başkanı AJain DuOes, 5 ris'le bu görüşme. AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi'nce düzenle- nen uluslararası bir toplantıya katılmak üzere geldiği Anka- ra'da, 6.11.2000 'de Ankara Ote- li'nin lobisinde yapıldı. Değerlendlrme hatası - ABD Büvükelçiliği,27Mayıs öncesi Türkiye'deki geüşmeleri, kaynaşmayı göremedi mi? HARRlS- Elçilik görüyordu ama değerlendirme hatalan tü- müyle elçi VVarren'le ilgili bir olay. Büyükelçi F. Warren, Tür- kiye'ye gelmeden önce Latin Amerika'da görev yapmıştı. Orada görüp yaşadıklarından dolayı darbelere karşı çok tep- kiliydi. Nisan sonu ya da mayıs başı elçilikte yapılan birtoplan- hyı anımsıyorum. "Türklerdik- tatöriükistiyorsa, bırakalım dik- tatöriük kurulsun. Biz denıok- rasi ihraç etmiyoruz" gibı bir şey söyledi. Çok şaşırdım. War- ren yer yer fevri davranışlar içi- ne girdi. - YVarren'in Başbakan Adnan Menderes'e yakınlığı da etkiü ol- du mu elçiliğin değerlendirme- sinde? HARRİS- Evet, Büyükelçi Warren, Başbakan Adnan Men- deres'e güveniyordu. Onun şu Askerier, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra Anıtkabir'i ziyaret ediyorlar. 27 Mayıs hareketi baskılara son vermeyi hedefliyordu. YETKİLİLERE ÇAĞRIMIZDIR Türkiye üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlan olarak, üniversıtelı kımlığimızin bıze yükledıgı toplumsal sorumluluk ve en kutsal değerin onurlu insan yaşamı olduğu anlayışıyla, cezaevlerinde süregıden insanlık ayıbının \erdiği utancın dayanılmaz boyutlara ulaştığını, toplumsal sağlığı- mızı yıtırnıe durumuyla karşı karşıya olduğumuzu kaygı. korku ve ürpertiyle izlıyoruz. Toplumumuzun sağlıgını koruyacak, adaleti, ınsanca yaşamı sağlayacak yönde ve insan onuruna yakışacak biçimde, köklü sağduyu kültûrümüzün rehberliğinde, bir an önce ileri adım atılmasının, toplumumuz ve ülkemiz açısından acilıyet taşıdığına ınanıyoruz. Bu bağlamda, Ankara, Istanbul ve lzmir baro başkanJannın "açık mektup"lannda ifade ettikleri aşağıdaki düşünceleri ileri bir adım olarak ye- rinde buluyoruz. "Tutuklu ve hükümlülerin gün boyunca, tecride yol açmayacak biçimde, makul sayıda bir arada yaşamalannı. ortak mekânlardan yararlanmala- nnı sağlayarak; "hiçbir ön koşula. "treünan'a. "uyunra. "egitım'e, vb. bağlanmaksızın, bırlikte spor. kültür. rekreasyon faaliyetlerinde bulunabilmeyi Iıak' kabııl ederek: yani. tutuklu ve hükümlülerin maddı-manevi varlıkJannı geliştirebilmelerıne yönelık, ınsancıl ve demokratık infaz anlayışım be- nimseyerek; yani, Terörle Mücadele Yasası'nın 16. maddesıni kaldırmayı, gerekli mekânsal degışıklıkleri >apmayı, toplumun demokratık örgütlen- mesine agır darbe vuran 3"lü Protokol'ü yürürlükten kaldırmayı vaat ederek ve vaatleri gerçekleştırme güvencesinı vererek ölümün önüne geçilebi- lır. KUTSAL OLAN DEVLET DEĞİL, YAŞAMIN TA KENDlSlDİR' ÖES (Öğrrtim Kleınanlan <*-ndikası). OOTİ Ögı-etim ElrmanJan Derneği. Özpir A<iada£ (Ar. Gür.. Calala»ara> İ'.), Göberen AHakh <Ar. Gör., Ankara Ü.), Özd«-n Akın ( \r. Gör., Ankara İl), Ömer Akat (Prof. l)r.. llııdap { .). Ismel Akça (Boğaziyi İ .). Okan \klıan (Prof. Dr., Tl BA İyesi), Tinıur Akçalı (Dr., \ıl«lız Teknik İ .), Giilen Aktaş (Prof. ür. Boğaziçi C.), Yük-wl Akkaya (Doç. I)r.. Mersin İ .), Arzu Akkoyımlu (1. Doç. Dr., Haeettepe İ'.), Hasan Hiiseyin \kso> (\. Doç. Dr., Vnkara İ .), Gazanfer Vksakoğlu (Prof. Dr., Dokuz Eyiiil f.). Sina Akşin (Prof. Dr. , Ankara İ .). Servft Akyol (Akdeniz İ .). Adalet Ala- ıla (Doç. Dr.. Utanbul l .), Deniz Albayrak-Kavmak (Doç. Dr.. Boğaziçi I .). Şafak Alpa> (Prof. Dr., ODTİ'>. Ilker Aktiikiin (Ar.Gör. Istanbul I .). Ayten .41- kan ( \r. Gör.. Vnkara İ .), M. 41i Alpar (Prof. Dr., Sabanfi I .. TÜBA ü>esi), Gökçen \İ|>kaya (V. Doç. Dr.. Ankara İ .). Faruk 4l[ikaya (Ögr. Gör. Dr., An- kara İ .). \>yr Giil Altınat (V Doç. Dr., Sahann ('.). Kuban Vltınpl (Prof. Dr. Boğaziçi I .), Melin 4ltıok (Dr.. Mcn-in İ'.). Sa<lrğül Vkbaba Allun (Y. Doç. Dr.. thant İzzrttin Ba>«all .). l ğur Altnnay (Dr., Dokuz Eyiiil İ .), Ilarer Ansal (Prof. Dr.. İTÜ). St>rdar Anl (Ar. Gör. Bilfd İ •). Burak Ankan (Y. Doç. Dr., Sahann İ .). Vıldız Ankan (Doç. Dr.. Sabaneı l'.). Keşel irslan (Prof. Dr., Ankara L). Sefa Feza 4nlan (>. Doç. ür.. ODTİ ). \nz Aslan (Ar. Gör., Akd*-- nizİ .). OıpürA.«lan(Y. Doç. Dr.. Dokuz EjKil İnv.). Es«-n Axiandoğan(Marnıara İ .), /ülfü Aşık (Doç. Dr., ODTİ ), Sera|iTürül Aşık(V. Doç. Dr., ODTİI), KiL-ıın VlaM-\rn (Doç- l>r., YıMız Teknik İ .), Caner Alış (Dr.. Mcrsin İ'.), Tayfun Atay (Y. Doç. Dr.. llarettejıe İ .). Ne>in Ateş (V. Doç. Dr.. tştanbul İ'.), SIKHİ \><hn(>. Doç. ür.. Harrttppr İ .). 4ltila Aytekin (Ar. Gör.. ODTİ ). MuMafa 4>laç (Prof. ür.. l ludağ l .). SerHal Balıçe (Ar. Cör.. ODTİ). Erdo£an Bakır ( \r. Gör.. OÜTİ >, Yaınan Barlas (Prof. Dr., Boğaziçi l .), keınal Ba$ (Y.Doç Dr.. Mersin l .». Fıında Başaran (Ankara İ .). Sonay Bavramoghı (Akde- niz İ .), Mine Gencel Brk(Dr.. Ankara f.), Ayşe Beriunan (Y. Doç. Dr., ODTİ ), Biriz Berksoy (Boğaaçi İ .). Fabna^ül Bprktay (Prof. Ür., Ittanbııl İ .), Ha- !il Berklaj (Prof. Dr. Sabanrı İ .), Semih BUgen (Prof. ür.. OÜTT ), Hayal Boz (Doç. Dr.. Ankara I .), OzBÜn Biçer (Ar. Gör., Mannara İ'.). Ayhan Bozkurt (SahaiK-ı I .). Nuri Burhan (Prof. Dr.. lludağ İ .). Hülya Canbakal, (Y. Doç. Dr.. Sabaneı İ .). l^ıl Çakan (Utanhul İ .). 41unet Çakmak (Prof. Dr.. Mannara İ .). Koray Çaiışkan ^Npw ^ork L.). Zeynep Çatay (Loıi^ l.sland İ .. INPH York). Ebru Çplen (Ar. Gör., Akdeniz \\), S^vilay Çelenk (Ar. Gör., .4nkara İ\), Bir- tenÇeliklDr.. OÜTl). Cengiz Cenko^u (Y. Doç. ür.. Dokuz Eylül İ .). DBek Çrtindamar (Doç. Dr.. Sabaneı İ .). Krdem Çifiçi (Ar. Gör.. ODTİ^), Erol De- ıııir (Y. üoç. Dr., Alıknra l nivrrsitesi), Gök»el >. Deınirer (Doç. Dr., ODTİ >, 4dil Denizli (Harrttrpr İ .). Sptim Dfringil (Prof. ür. Boğaziçi ( .). Meilrm Kayıran Diknırn (Ar. Gör., Ankara l .), Cenı Dişbudak (Ar. Gör., ODTt >, Banş Öz^ür Dönınpz (Ar. Gör.. 4kdeniz İ .), Ahıııet Duman (üoç. ür., Ankara İ'.). İzzel Duyar (Prof. Dr.. Ankara İ'ı., DTCF), Ergin Duygu (Y. Doç. Dr.. Ankara İ .). Puıar Eeevitoğlu (.4r. Gör., .Vnkara İ .), Naziııı K. Udnci (Doç. Dr., OÜTİ'). Giinz Elal (Prof. Dr., Boğaziçi İ.), Fual Eroan (Doç. Dr., Marmara İ\). Zafer Ercan (Doç. ür., ODTİ ). O. Dilek Erdal ^4r. Gör.. Ilarrltepe İ'.), Vilnıaz S. Erdal (Y. Doç. Dr.. Harettrpe İ .). NUgün Erdem (Ar. Gör.. Ankara İ .1. Özkan Kren (Akdeniz İ .), Alp Ergör (V. üoç. Dr., Dokuz Eylül İ .). Giil ErpiHüoç. Dr., Dokuz Eylül İ.). Ferdan Ergul (Dr.. ODTİ), Serpil Eroğul (Ar. Gör.. Haoeltepe l.). Erhan Gürsrl Emoy (Y. Doç. ür., Haceltepe Ü.), Me- Uh Ersoy (Prof. Dr.. ODTl ), A. Bağı? Ertrn( Boğaziçi İl). Kürşad Ertuprul (Öğr. Gör.. ODTİ ), Ayşr Erzan (Prof. Dr.. tfİ . Tl" BA !yp»i). Zeliha Etöz (Dr., Vnkara ('.). l Ivi Reha B.IIUK ı (Doç. Dr.), Zrynep Gambeln' (Dr. Boğaziçi İ .). Gülriz Genç <Dr.. Yıldız Teknik f.). Arif Geniş (Ar. Gör., Ankara İ .), Kadinıe Gtik (Prof. ür.. Boğaziçi İ .), Gökhan Gökçen, (Ar. Gör., Boğaziçi İ'.), Zeuha Göker (Y. Doç. Dr., Akdeniz İ.), Inri Gökmen (Prof. Dr., ODTİ), Anlla Gök- lürk (üoç. Dr.. Mersin İ .). Eren Deniz Tol, (Ar. Gör.. Mersin İ .), Feride Gönel (Y. Doç. Dr.. Yıldız TVknik l.), Ayşe Gözen (Doç. Dr.. Yıldız Teknik t.), Nerinıan Şalıin Güçhan (Prof. Dr.), Derya Güler (Ar. Gör., Ilaoellepe İ .), llukan Güne; (Ar. Gör.), Ranıazan Günlü (Dr., Ankara {'.), Çağlar Giiven (Prof. Dr.. ODTİ'). Borak Gürel (Dr.), Şiikrü Giirirr (Ankara İ .). Alper Giizel (üoç. Dr.. ODTİ), Sibel Irzık (Doç. Dr.. Boğaziçi t.), Yusuf tnandı (Dr.), tsmail Ka|Jaıı (l)r.. Boğaziçi İ .). Yakup Karabarak (Ar. Gör., Akdeniz İ .). Asunıan Karadeniz (Ar. Gör., .4kdeniz İ .), Onnr KarahanoğuOan (Ar. Gör.. Ankara t .), A«ım Karaönıerlioğlu (Y. Doç. Dr.. Boğaziçi İl). Çiğdera Kafe^çioğlu (Y. Doç. Dr.. Boğaziçi l .), Raşit Kaya (Prof. Dr., ODTl ), Ferhan Kavgısız (Y. Doç. Dr., İ«tanbııl İ .). Muamnıer Kaymak (.4r. Gör.. riareltepe İ .). İnoi Özkan Keresterioğhı (Ar. Gör.). Binnaz Kjran (Oğr. Gör.), Derya Kıtıç (Oğr. Gör.. Ak- deniz. I .). Ifüseyin Kıhç (Dr.. Akdeniz İ .J, Zeynep Küıç (.Vr.Gor, Ankara t.). Zeynep Kjvucım-Forsnıan (.4r. Gör., Istanbul İ'.), KemaJ Kocabaş (Prof. Dr., Dokuz Eylül İ'.), Oya Deniz koçgil (ODTİÎ), Meryem Koray (Prof. ür., Yıldız Teknik l.), Oya Köymen (Prof. Dr., Boğaziçi İ'.). Hajri Kozanoğlu (Doç. Dr., Mamıara İ .). Yo^unı Kurtulmaz (Dr., ODTU), Hatioe Kurtuluş (Marmara İ ..), Mehnıet Küçükönder (()ğr. Gör., Boğaziçi İ .), Ozgür Müftüoğlıı (Y. Doç. Dr.. Mannara İ .). 'Vergis Müle^eOioğlu (Doç.Dr., Akdeniz İ .), Birsen >arar(Ar. Gör.. .Vkdeniz İ .), Şule » r e f (Y. Doç. Dr.. Mamıara İ .). Gürel >işli (Prof. Dr., Ege İ .). Rifal Okçabol (Doç.Dr. Boğaziçi İl), Ozanay Öuıür (Prof. Dr, Marmara İl). Siileyman Onal (Doç. Dr.. ODTİ), Özlem Onaran (Öpr. Gör. Dr., İTİ^), Tunrel Önrel (Ar. Gör., ODTLT), Feza Orhan (Y. Doç. Dr.. Yıldız Teknik İl), Semsa Özar (Doç. ür..Boğaziçi İl), Ferhunde Özbay (Prof. Dr. Boğaziçi İl), Krein Özüoy (Ar. Gör., Haeettepe ( .), Murat Paker (Dr.. Klinik Psikoloji, >e« York). Cünevt Ozansoy (Doç.Dr.. Ankara İ .). Nimel Özbek (Ar. Gör.. Anka- ra l .). Sibel Özbudnn (Öğr. Gör. Dr.. Haoettepe I .). Jan»et Özen (Akdeniz İl). Hüseyin Özel (Y. Doç. Dr., Haoettepe İ .). Abdürrahhn Özmen (Ar. Gör., Ankara İl). Ale\ Ozkazanç (Dr., Ankara İl), Erdal Özmen (üoj. Dr.. ODTİ ), Nurran Özka|Jan (Prof. Dr.. Gazi İl), Özlem Özkan (ODTİ ). Burçak Özoğ- lu (Ar. Gör.. Ankara Ü.), Güzin Emeoen Özsoy (Dr., Harette(ie l.), Seçkin Özsoy (Ankara İl). Burak Öztürk (Ar. Gör.), Ferit Özlürk (ODTtl), Yasemin Özu- ğurlıı (Ar. Gör.. Mersin tl). Erdal Özyurt (ODTİ ). Mural Özyüksel (Prof.Dr., Istanbul İl), Ayşe Parla, Jale Paria (Boğaziçi İl), Se>inç Peker (Y. Doç. Dr., Yıldız Teknik İl), Müfide Pekin (Öğr. Gör., Boğaziçi İl). .4hmet Makal (Doç. Dr., Ankara İljL Ilakan Mıhn (Y. Doç. Dr., Haoetlepe İ.), Sevinç Mıhcı (Dr., Haretl<-|>e tl). Berna Güler Müftüoğlu (Marmara tl). M. Yavuz Sabuncu (Prof. Dr., Ankara ll), >ernûn Salepçi (ODTİ). Milhat Sanoar (Doç. Dr.). Bülent Sankur (Prof. Dr.. Boğaziçi İl), Özgür Sanoğlu (Dr.. OÜTİ), Gülnür Savran (Dr.). Zehra Sayers ( Doç. Dr., Sabancı tl), Nail Sath^an (Y. Doç. Dr., Istan- bul İl). Fe^zİJe Sayılan (Ar. Gör.), Mt-sul Sert (Akdeniz İl), l |ur Sezerman (Sabanri İl). Ayhan Sol (ODTİ ). Cem Somel (Doç. Dr.. ODTÜ), AfJan Sonat (Prof. Dr.. Ankara İ\), Aynur Soydan (Y. Doç. Dr., Istanbul İ .). Sinan Sönmez (Prof. Dr., Ankara İ .), Yusuf Sueu (Ar. Gör., Akdeniz İ .), Ne»rin Sungur (Prof.Dr., Marmara t.), Mustafa Şener (Ar. Gör., Ankara tl). Tank Şengül (Doç. Dr.. ODTti). Fikrel Şenses (Prof. Dr., ODTİ), kurtar Tanvılmaz (Dr., Marmara İl). Erol Tayınaz (Prof. Dr.. ODTt), İlhan Tekeü (Prof. Dr., ODTl), Meral Tekin (Prof. Dr., Ankara İl). Erel Tellal (Dr., Ankara İ .), Sezai Te- IIH-Iİİ (Y. Doç. Dr.. İstanbul l .). Taner r™ur (Prof.Dr., Ankara İl), Giilay Toluöz (Doç. Dr.. Ankara İ.). Refik Toksöz (Dr.. ODTİ ). Rezzan Tuncay (Prof. Dr.. Nlaıılnd İl), Mehmet Tiirkay (Doç. Dr., Mannara İl). Gülhan Türkmen (üoç. Dr., İstanbul İl), Vyhan Lhıbelen (Prof. Dr. İstanbol İl. Tl BA Üyesi), «üleyınan l1ulürk(Y. Doç. Dr.. Akdeniz İl). l fuk lras(üoç. Dr.. Utanbul t.). Işıl İnal(Prof. Dr.. Vnkara İl), Barış İjnhi (Ar. Gör.), Ühan Lzgei(Y. Doç. Dr.. Ankara l.), Ayşegül Yakar, Güler Yalçm (Marmara l .), Ayhan Yalçuıkaya (Dr., .4nkara l.). Galip Yahnan (Dr., OÜTU^), Şükrü Yarcan (üoç. Dr., Bo- ğaziçi İl). Hasan Yazıoı (Prof. Dr., Istanbul İl, Tİ BA tyesi), fabsin Yeşildere (Prof. Dr.. İstanbul İl). Bülent Ya»Tiz (ODTİ). Mesut Yeğen (Doç. Dr., OD- Tt), Erinç Yeldan (Prof. Dr., Bilkent Ü.). Funda Yddınnı (Ar. Cör., İstanbul tl), Fatma Yıkhnm (Ar. Gör.. Ankara İl), Onur Yıldınm (Oğr. Gör., ODTÜ), Sinan Yıldıraıaz (tstanbııl İ .). Nedinı Yıldız (Y. Doç. Dr.. Ankara tl), Ayse Gül Y'dpör (Y. Doç. Dr., Mersin İ .). Ahmel Vibııaz (Marmara l.). Gütav Yılmaz (Ar. Gör.. Boğaziçi f.). Sevpi l çan Yöney (Ar. Gör.). Emel Yurt (Yıldız İl). Meiek Yüeel (Doç. Dr.. ODTl), Berna Zenpn (Ar. Gör., ODTİ ), E. Ünal Zen- ginobuz (üoç. Dr., Boğaziçi İl), Vunus K. Zoraloğlu (Y. Doç. Dr., Dokuz Eylül İ ). Mayıs 1960 tarihü Ulusal Gü- venlik Konscvi toplanrısında. Tüıidye'de bir müdahale oiası- lığmdan söz ediyor.(l) HARRİS - Olaylann kızıştığı görülüyordu. Ama elçi Warren laf dinlemedi. Bu arada Dışişle- ri'nden sürekJi yanJış bilginin geldığini söylemeliyim. Buna karşılık Zeki Kuneralp (*) doğ- ru, sağlıklı bilgiler veriyor, gençlerin hareketini doğru nite- lendiriyordu. istlfa kararı - Peki, sizdeki bügileri VV'as- hington'a iletmiyor muvdunuz? HARRİS- Warren bu uyan- lan Washington'a iletmemizi de engelledi. Washington'la>azış- malan tümüyle denetimi altına aldı. Kendi bilgisi dışmda yazı yollanmasını yasakladı. Bir bü- yükelçi isterse böyle bir rol oy- nayabilir. Aramızdaki tartışma- lar o hale gelmişti ki, 26 Mayıs akşamı yapılan toplantıdan son- ra müsteşar Barnes istifa karan aldı. Ertesi sabah müdahale olunca istifasını yırtıp attı, işinin başına döndü. - 27Mayıs sabahıru nasılyaşa- dınız? HARRlS - Evim elçiliğe ya- kındı, müsteşar Barnes'inki de... Çatışma seslerini duyar duymaz sabah erkenden elçili- ğe geldik ve durumu hemen Washington'a bildirdik. Saat 06.00 sıralannda bir grup subay bir jeeple elçiliğe geldi. Başla- nnda sanıyorum Albay Sami Küçük vardı. Geldiler ve müda- halenin ABD'ye karşı olmadı- ğını belirttiler. Bu da işimizi ko- laylaştırdı. Bu bilgileri vakit ge- çirmeden Washington'a geçtik. - VVarren müdahaleden nasıl haberdar oldu, ne tepki verdi? HARRlS - Elçi VVarren sabah saat 09.00'da elçiliğe geldi. Olaylardan rezidansta (elçinin oturduğu ev) haberi olmuş. Sa- bah bir tank rezidansın önüne gelince çok sinirlenmiş. Galiba, müdahaleyi şahsı- na karşı yapılmış bir şey olarak algılamış. Elçiliğe gelince "Durumu Ameri- ka'va bildirelim" dedi. Müsteşar Barnes'le ben "Çoktan bildirdik" dedik. Buna da kızdı. "Beniaptal yerine koymayın" diye çı- kıştı. Sinirleri henüz yatış- mamıştı. Bizim yaptığı- mız, müdahaleyi bildirmek olmuştu. Sonra oturdu ken- disi müdahaleyi bildirdi. Elçinin mesajının esası FRUS'da (ABD Dışişleri Bakanlığı'nın diplomatik belgeleri topladığı resmi kaynak) yayunlandı.(2) Bu bilgi notunda "50 kişinin yaşamını kaybettiğinin" belirtilmesinden yola çıka- rak. elçinin iyi haber ala- madığını ya da haber kay- naklannını sağlıklı olma- dığını açıkça saptayabili- riz. Ancak VVashington'a yolladığı aynı bilgi notun- da, bir heyetin elçiliğe ge- lerek güvence verdiğini ra- por etmesini de. temkinli- İiğinin bir işareti olarak kaydetmeliyim. İNSAN HÜCREYE SIĞMAZ Yumu;ama - FRUS'dan öğrendiği- mize göre müdahaleden bir gün sonra, yani 28 Mayıs akşamı VVarren, Milü Bir- lik Komitesi Başkanı Gür- sel'Ie yaptığı ilk görüşmede çok diplomatik da\ranıyor, Orgeneral Gürsel'e "Bura- ya size \ardımcı olmaya gel- dim" divor. Bu kadar kısa sürede bu değişiklik nasıl gerçekleşmiş olabilir? HARRlS - 27 Mayıs'ta Sarper(**) geldi, elçiyi çi- leden çıkaran "rezidansın önündeki tank" vb. gibi konularda "Siz merak et- meyin, ben haUederim" di- yerek Warren"i yumuşattı. Ertesi gün VVarren daha sa- kin bir haldeydi. \otlar: (*) Buyukelçı, Dijijlerı Bakanhğı eskı mûsıeşan (**) Bümkelçt. 2 7 \ia\ ısdönemı- nin dışışlerı bakanı. (1) Cüneyt Akalm. Askerlik ve Dij Güçler. Cumhunyet Kıtaplan. s 331 (2) Foreıgn Relatıons ofthe VS. 195/1-60. Yol 10. i H44. Bkz C Aka- lm. ag.e. s. 359 BİR YOL HÎKÂYESİ TAYFUN TALİPOĞLU Bir Kanat Boyu Sevda... Bir kanat boyu sevdadır dağlar, döndü dakikalar, saatlere. ona. Bir türlü gelmedi beklediğimiz. "Birkuş uçumu, dünya dediğin..." Kırmadık umudumuzu. Yeter ki uçmasını bilesin... Bir saat olmuştu Gün olur ki "ortak sevdalan" yola çıkalı. tek başına yaşayabilirsin. Tek tük de olsa, çay çiçekleri Sonu yokmuş gibi karşılarken bizi, gökyüzünü delebilir misin? çiğnediğimiz yeşilin "Çaktırmadıkları zaman" çakmak o büyüleyici kokusu içinde gözlerini, tırmandık soluk soluğa Kaçkar'ı. karanlığa düşeceksin ki, Bir buçuk saat sonra, bilesin... zorunlu mola verme zamanı. Vardığın her yerde "Bir tutkudur" demiştik ya kendini göreceksin. Karadeniz için, "Başararak şekillendirirsen" var- bu tutku sın. tam bizi öldürecekti ki, Bu görevden istesen de kaçamaz- ilk avcının sesi geldi. sın. O sırada göründü ilk atmaca, "Av değil, avcı" olacaksın. sonra ikilendi. Onurlu yaşamak için, Saklandık. "kendi hesabına" avlanacaksın. Çırpınmaya başladı gaco. Bir kere düştün mü, Bizi görmüş olmalı atmaca, ne olursa olsun, aşağı inmeye yeltenmedi. seni kucaklayan ortamda Kani Usta. artık "mahkûm"sun. lokantacıymış. Ve de "karın tokluğuna katil..." Av sezonunda işinden uzaklaşır "Yakışır mı" demeyeceğim atma- her gün bu dağlara çıkarmış. cam! Gacodan başlamak üzere Öfkem sana değil. öyküyü bir kez de Biliyorum, yolunu ondan dinliyoruz. sen çizmedin. Korkup da Bir gün, "bütün avcılann kaçmasın diye av olduğunu" öğreneceksin. avcısı atmacadan, Yalnız dağlann pervasız kuşu: gözüne takılan perde, Düşlerin uzak, adaletsizliğe sanki bir simge. avsa, sana bir adım, biliyorsun.. Dedik ya, değışmiyor düzen, Her gacoya değmez be aslanım! atmacadan bizimkine. Açıktan açığa çırpınan avdan "Yem olacaksan, uzak durmalısın. av olacaksan, Bilmez misin ki, uçsa da "hep kör olmalı, kalleştir" kendi ırkın. körbırakılmalısın..." ,• Özlediğimiz özgürlüğün, Yeniden patikadayız. hayal kırıklığımız olmasın. Sonra bir başkası, , biri daha... Onu öyle, bir efsane gibi Üç metre ağın arkasında göriince tepemizde, saatlerce süren bir bekleyiş. bu sözcükler düştü dilimize. Elde de tabii ki gaco. Aslında uzun da hikâye, Türküden tanırdık özetlersek, önceden onu. önce danaburnu örümcek kuşuna, ama gördük ki, -ki "gaco " derler adına- "bir avuç kanı için " örümcek kuşu da atmacaya yem... kimsenin vurduğu yok En masumu bu hikâyede, atmacayı. "sonuna kadar" • Avcılar, öyküsünü de bıldırcın. bilmiyorlar türkünün. "Eğitilmiş güçlüye karşı Ta m tersine onlar, âşıklar atmaca- verilen biryaşam savaşı." V a - ' . O da atmacanın avı. Görevlerini yapıp Kuralı koyan kım? 15-20 bıldırcın • • "Doğa." yakaladıktan sonra, Şimdi söyleyin: i u-, yeniden bırakıyorlar doğaya. Bizim için konulan kuraldan ı Sonra o uzun bekleyiş... sizce ne kadar uzakta? " Barınağın içinde gizlenişimiz, gaconun kendini zorunlu beğen- Hikâyeyi öğrenip, başladık arama- dirme çabası... ya Kovalıyor saatler, saatleri. kahramanlannı. ' Bir kaçıyor, iki kaçıyor. Yer, Hopa, Tuzağı sezemeyenlerden birisi, dağ, yine Kaçkarlar. gözleyemiyoruz ya, Aşacaktık çay bahçelerini. takılıyor ağımıza. Varacaktık yanlarına. Dağınıktılar dağda V e dönüyoruz öykünün başına. ama hepsi hepsi on dakika. B' r kanat boyu Ekim sonuydu. sevdadır dağlar ona. Yani 15-20 günü kalmıştı atmaca- "Bir kuş uçumu, dünya dediğin.. "• nın, yeter ki uçmasını bilesin! Dolayısıyla da bıldırcının. Yaşça bizden büyük avcının Yıne baharda gelip, Karadeniz'i ge- çıktığı yere çecek, "biz de çıkanz" dedik, y i n e sonbaharda dönecek... tırmanmaya başladık tepeye. Afrika'ya doğruymuş istikamet. "Karada" diyorsak ayağımız, ya- Kaç kezav, |anı kaç kez avcı olacak... Yeşil bir denizin üstünde, Bir kanat boyu sevdası, "ha şimdi birini göreceğiz, kimbilir kaç kez yanm kalacak... ha birilerini bulacağız avcılardan" 'nsan ya da atmaca öyküsü... diye diye, — — — — — ^ _ — kılavuzumuzla birlikte ttalipoglu «ixir.com 27 Mayıs 1960ta ordu yönetimeel koymuştu 1961 Anayasası katılımcı demorâ'asiyi yarattı tSTANBUL/ANKARA (Cumhu- riyet) - 1961 Anayasası ve Çağdaş Demokrasi Vakfi Başkanı Numan Edn, Türk siyasi yaşamımn bugün içinde bulunduğu çıkmazın, 1961 Anayasasf nın getirdiği özgürlükler sistemi ile katılımcı demokrasiyi kı- sıtlayan 1982 Anayasasrndan kay- naklandığını belirtti. Esin. "1982 Anayasası'ndan kirlc- nen bir sistem ve denetknemeyen Ii- derkr demokrasisi ortay a çıktı. TB- MM'nin gündeminde olan ana>asa değişikügi, 1961 Anayasasfrun ilkde- ri doğrultusunda gercekleştirilmcH" diye konuştu. Kurucu Meclis'in de 27 Mayıs 1961 tarihinde 1961 Ana- yasası'nı kabul ederek halk oyuna sunduğunu vurgulayan Esin, "27 Mayıs hareketinin en önemli ürüııü, balkın egemenliğini koruyao, hakla- rmözünedokunma\aıı.hukukunüs- tünlüğü \e sosyal dc\ let ilkeJerini ge- tiren 1961 AnayBsası'dır" dedi. Aıntltablr'e zlyaret 27 Mayıs Milü Devrim Derneği Genel Başkanı Hüseyin Avni Güler ve dernek üyeleri, dün Amtkabir'i ziyaret ederek Atatürk'ün kabrine çelenk koyup ardından saygı duru- şundabulundular. Türkiye Cumhuri- yeti'nin 2. Cumhurbaşkanı tsmet lnönü'nün de mezannı ziyaret eden grup, daha sonra Anıtkabir'de 27 Mayıs'ı gerçekleştiren askerlerin es- ki mezar alanlanna karanfil bıraktı. Grup. buradan Cemal Gürsel'in me- zannm bulunduğu Devlet Mezarh- ğı'na hareket etti. Grup, Gürsel'in mezarına çelenk bırakıîmasınm ar- dından saygı duruşunda bulundu. 27 Mayıs hareketi Demokrat Parti'nin (DP), 10 yıllık iktidannın (1950-1960) son döne- minde uyguladığı politikaya karşı muhalefet artınca iktidann da baskı- lan yoğunlaştı. îktidar ile muhalefet arasında TBMM dışına taşan sert tar- tışmalaryaşandı. Basınveaydınçev- relere yönelik baskılann üniversite- lerde de kendini göstermesi üzerine Istanbul ve Ankara'da öğrenciler, ik- tidan protesto gösterileri düzenledi- ler. Bu gelişmenin ardından 27 Ma- yıs 1960 gecesi, bir grup subay, yö- netime el koydu. 27 Mayıs hareketi demokrasiye geçmeyî ve baskılara son vermeyi amaçlıyordu.