Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 MAYIS 2001 PERŞEMBE 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 11 ülkeden 23 filmin katıldığı yanşmada ustalar Altm Palmiye için yanşıyor ırmızı Değûmen'le açddıVECDtSAYAR Dünya sinema pazanna etki- si açısından olduğu kadar, su- nulan fılmlerin mteliği açısın- dan da dünyanın en önemli film fesövalı olarak kabul edilen Can- nes Film Festivali, dün gece Baz Luhnnann'ın "Moulin Rouge" fılmiyle açıldı. Bu yıl hayli çekiş- meli geçmesi beklenen yanşmada 11 ülkeden 23 film yer alıyor. Ermanno Olmi, Jean-Luc Go- dard. Manoel De Olh eria, Hou Ha- ao-Hsien, Sohei Imamura gibi us- taların katıldığı yanşmada, Nanni Moretti, Mohsen Makhmalbaf, And- rei Sokurov, Coen kardeşler gibi isımlenn öne çıkması sürpriz olmaz. Norveçlı oyuncu-yönetmen Liv Uüman'ın başkanhğındaki festival jünsi şu isimlerden oluşuyor: Char- lotte Gainsbourg (oyuncu, Fransa), Sandrine Kiberiain (oyuncu, Fran- sa), Julia Ormond (oyuncu, tngilte- re), MoufidaTlath (yönetmen, Tunus), Mimmo Calopresti (yönetmen, Ital- ya). Tern GUKam (yönetmen, A BD), MathieuKassovitz (yönetmen, Fran- sa). Philippe Labro (yazar, Fransa), Edward Yang (yönetmen, Tayvan). Kısa filmleri ve "CineFondation" bölümünde yanşacak öğrenci film- lerini değerlendirecek olanjüri, Fran- sız yönetmen Erick Zoncanın baş- kanlığında. ttalyan oyuncu VaJeria Bruni Tedeschi. Iranlı yönetmen Sa- mira MakhmaJbaf. Ingiliz yönetmen Lynne Ramsay ve Kamboçyalı yönet- men Rithj Panh'dan oluşuyor. 'Aran Kamera' ödülü için yanşacak ilk filmleri ise Portekizli yönetmen-oyun- cu Maria de Medeiros başkanlığın- da ayn bır jüri değerlendirecek. Özel gflnler - özel konuklar Festıvalde 16 Mayıs günü "Üeti Gûnü" başlığı altında bir dizi etkin- lik gerçekleştirilecek. Bugün çerçe- vesinde "Bügüıin Pavlaşımı" temalı uluslararası bir sempozyum düzen- lenecek. Jean-OaudeCarriere'in yö- , ueteceğı sempozyuma yonetmenler, sinema yazarian, festival yöneticile- ri ve sinema okullan yöneticileri ka- tılacak. Aynı gün öğleden sonra yılın "Si- nema Dersi" VVong Kar-Wai tarafın- dan verilecek. Kültür ve îletişim Ba- kanı Catherine Tasca'nın da bır ko- nuşma ile katılacağı gün, Martin Scorsese'nın Itaryan sınemasının se- riivenını anlattığı a Il mio viaggio nel tinemaitaliano" adlı filmle sona ere- cek. Amerika'dan Asya'ya Bu yıl, açılışı yapan Avustralyalı yö- netmen Baz Luhrmann'ın "Mouhn Rouge" adlı müzıkal filmı yanşma- lı bölümde yer alıyor. "Strictiy BaD- room" ve "Romeo Juliet" filmleri ile tanınan Luhrman'ın yanşmada şansı ne olur bıünmez ama, filmin ba- şoyuncusu Nicole Kidman'ın Can- nes'dan bir ödül beklediği söyle- nebilir. Luhrman, Kidman'ı sahnede -"Mavi Oda" oyununda- ızledikten sonra başrol teklif etmış. Film, Ewan McGregor'un canlandırdığı genç bir çılışı yapan Baz Luhrmann'ın "Moulin Rouge" filmiyle Nicole Kidman bir ödül bekleyebilir. Ermanno Olmi, Jean-Luc Godard, Manoel De Oliveria, Hou Hsiao- Hsien, Shohei Imamura gibi - • ustaların katıldığı yanşmada, Nanni Moretti, Mohsen Makhmalbaf, Andrei Sokurov, Coen kardeşler gibi isimlerin öne çıkması sürpriz olmaz. Bu yıl Altın Palmiye için iki ilk film yanşıyor. Asya sinemalan gene festivale damgasını vuracak gibi. adamın, Moulin Rouge çevresinde- ki yeraltı dünyasında aşk arayışını konu alıyor. Luhrmann'a göre bir Orpheus mitolojisi. Luhrman'ın çı- kışnoktası, 1899'lannParis'iilegü- nümüz New York'u arasındaki ben- zerlikler. Bu yıl Altın Palmiye için iki ilk film yanşıyor: ("Shrek" ve "No Man's Land"). En çok üç film yap- mış yönetmenlerin sayısı da üçü bu- luyor (Baz Luhrmann, Sean Penn, Marc Recha). Asya sinemalan gene festivale damgasını vuracak gibi. Fes- tivalin tüm kategorilerinde Tayvan 2 filmle, Hindistan 1 filmle, Tayland 1 filmle, Japonya ise 7 filmle temsıl ediliyor. Festival komitesi bu yıl 76 ülkeden 1798 film (854 uzun metrajh, 944 la- sa film) izledikten sonra seçimlerinı yapmış. Ne yazık ki, seçılen filmler arasında Türkiye'den bir yapım yer almıyor. 23 filmin yer aldığı Ulusla- rarası Yanşma'daki fılmlerin 16'sı uluslararası prömiyer. Yani, ülkelen dışında ilk kez gösteriliyorlar. Liste- de, Olmi, Coen kardeşler, Godard, Imamura, Moretti, DeOfivejra, Hou Hsiao Hsien, Sokurov gibi büyük us- taların yanı sıra uluslararası planda kendini kanıtlamış Aoyama. Penn, Luhrmann, Ming Liang gibi isimler yer alıyor. Bosnalı Tanovic ve Ispan- yol Recha ise bu yılın keşıfleri olma- ya aday. 'BeDiBirBakış' Festıvalın yanşmasız resmi bölü- mü "Beüi Bir Bakış"ta 15 ülkeden 24 film var. Bu filmler arasında ulusla- rarası prömiyer sayısı: 18. Amerikan sineması bu yılın prog- ramına ağırlığını koymuş görünüyor. Yanşmada, açılış filmi "Moulin Ro- uge"un da aralannda bulunduğu beş Amerikan yapımı yer alıyor. Bunlar- dan ikisi, büyüm stüdyolann yapımı CMouhn Rouge" Fox, "Shrek" Dre- amvvorks yapımı), üçü ise bağımsız- lara ait. Bağımsızlar arasında, iki Al- tın Palmiye sahibi (Coen kardeşler ve David Lynch) ile aktör-yönetmen Se- an Penn yer alıyor. Japon sineması da, yanşmada 3, "Beffi Bir Bakış"ta 3, gece yansı gös- terilerinde 1 filmle temsil ediliyor. Ja- pon sinemasının Imamura gibi bir ustası ile iki genç yönetmen (Aoya- ma ve Kore-eda) yanşmada karşı kar- şıya gelecek. Yanşmada Portekiz'i Manoel De OKveira, Italya'yı ise Er- manno Olmi ve Nanni Moretti gibi ustalar temsil edecek. Bu yılın programı, tema açısından da çok zengin birpalet sunuyor. "Mo- uKn Rouge"dan "Shrek"e çeşitli film- ler sinema tanhuıı konu alıyor. Acı (Moretti), aile (Aoyama, Penn), me- lankoli (Godard), yalnızhk (Tsai Ming Liang), hüzün (Haneke), kimlik (Ima- mura), tarih (Sokurov, Olmi) işlenen konular arasında. Kapanış filmi Raoul Ruiz'in Yanşmada yer alan yonetmenler arasında Mkhael Haneke, Mohsen Makhmalbaf gibi İstanbul seyircisi- nın yakından tanıdığı isimlerin de yer aldığı festival 20 Mayıs 'ta sona eriyor. Kapanış töreninde, Şili asılb Fran- sız yönetmen Raoul Ruiz'in son fil- mi gösterilecek. Yanşmada Fransız sinemasını Catherine Corsini, Fran- çois Dupeyron, Cedric Kahn, Jacqu- es Rivette temsil edecek. Özel Gös- teriler başlığı altında, Abbas Kiaros- tami, Martin Scorsese, Claude Lanz- mann'ın filmleri sunulacak. Resmi bölümlerin yanı sıra "Yö- netmenlerin On BeşGünü" ve "Eleş- tirmenkr Haftası"nda sunulan film- len de eklersenız yüzün üzerinde film yer alıyor programda. Ama, Can- nes'da izlenebilecek filmler bu kadar- la sınırlı değil. Film Pazan'nda 70 ül- keden yaklaşık 7.000 profesyonel için 1200 gösteri düzenleniyor. 28 salonda 650 filmin gösterileceği pa- zarda sınemamız da bır standla tem- sil edilecek. Son yılın ürünlerinden bir bölümü salonlarda, diğerleri vi- deo ekranında gösterim olanağı bu- lacak. Festival süresince, sinema en- düstrisinin ve teknolojisinin çeşitli alanlanna ilişkin konferans ve tar- tışmalar düzenlenecek. Işlenecek ko- nular, özel efektlerden film müziği- ne, internet- sinema ilişkisinden pa- zarlama tekniklerine değin çok geniş bir yelpazeyı kapsıyor. Güldürünün altın çağı Bu yılın retrospektifi, "Amerikan Güldürüsünün Aran Ça- ğı"na aynldı. Retrospektif çerçevesınde Amenkan sinema- sının eski ve yeni başyapıtlan gösterilecek. Retrospektif, Char- Be Chaplin'in "Monsieur Verdoıu" adlı yapıtı ile açılacak. Chaplin ailesinin de katılacağı törende, filmin restore edil- miş bır kopyası gösterilecek. BIFI'nın (Ulusal Sınema Ki- taplığı) düzenleyeceği iki sergi de Amerikan güldürüsü- ne aynldı. 14 Mayıs günü Gerard Oury 'ye Festival Onur Ödü- lü verilecek. Michele Morgan ve Daniele Thomp- son'un da katılacağı törende Oury'nin "Les aventu- res de Rabbi Jacob" filmi gösterilecek. 19 Mayıs' ın onur konuğu ise Melanie Griffith. Griffith, kocası AntonioBanderas ile törene katılacak. Aynı gün Mi- keNichols'ın "Working Girl" fihni gösterilecek. Melanie Griffith festivalin onur konuğu. Charlie Chaplin 'in 'Monsieur Verdoux'füminin restore edilmiş hali gösterilecek. Altın Palmiye adayları • 'Moulin Rouge' - Baz Luhrmann • 'Desert Moon' - Shinji Aoyama • 'The Man Who Wasn't There' - Joel Coen • 'ElogederAmour'- Jean Luc Godard • 'La Pianiste' - Michael Haneke • 'Mfllennium Mambo* - Hou Hsiao-Hsien • 'De l'eau tiede sous un pont rouge' - Shohei Imamura • 'Shrek' - Victoria Jenson, Andrew Adamson • 'Distance' - Hirokuza Kore- Eda • 'Mulholland Drive' - David Lynch • 'Kandahar' - Mohsen Makhmalbaf • 'La Stanza del fîgBo' - Nanni Moretti • 'Je rentre a la maison' - Manoel De Oliveria • 'H mestiere delle armi' - Ermanno Olmi • 'The Pledge' - Sean Penn • 'Pau i el seu germa' - Marc Recha • 'Taurus' - Alexander Sokurov • 'No Man's Land' - Danis Tanoviç • 'Et la-bas, quefle beure est-fl' - Tsai Ming-Liang • 'La repetition'- Catherine Corsini • 'La Chambre des offkiers' - François Dupeyron • 'Roberto Succo' - Cedris Kahn • 'Va savoir' - Jacques Rivette 100. doğum yüı kutianan Mttorio De Sica da anılacak. Ustalann anısınaCannes Fihn Festivali, Ci- necitta Holding işbirliği ile Itayan sinemasının en önem- li yönetmenlerinden, bu yıl 100. doğum yılı kutianan Vhtorio De Sica'yı anacak. Anma programı çerçevesin- de, yönetmenin 1951 yılın- da Altın Palmiye'yi kaza- nan filmi "Milano Mudze- si" gösterilecek ve Festival Sarayı'nda kapsamlı bir ser- gi düzenlenecek. Bir başka sergi de Claude Sautet'ye aynldı. Robert Enrico da 1962 yıhnda kısa fihn dalın- da Altın Palmiye kazanan "La Rhiere du hibou" adlı fıhni ile anılacak. 17 Ma- yıs'ta ise Fransa'nın en önemli sinema dergisi Cahi- ers Du Cinema'mn 50. yıl- dönümü kutlanacak. Törene, dergiye katkıda bulunmuş fihn yönetmenleri, yazarlar ve tarihçiler katılacak. PatrickBaume'ın düzen- leyeceği iki sergi de Can- nes'da ilgi odağı olmaya aday: Kırmızı Merdivenler ve Mavi Merdivenler adlı sergilerde, eski festivallerin unutulmaz anlan yaşatıla- cak. Rosalk Varda'nın ta- sarladığı 'Pabnheler Kah- vesi' ise sinema profesyo- nellerinin buluşma noktası olacak. IŞELDAK VE YELPAZE ATtLLA BİRKİYE Şiir İsyandır... ' Şiir isyandır kimı zaman. Hele Can Yücel ise anı- lan şair, "birisyan bayrağı gibidir" onun şiirleri. 6 Mayıs'ı gende bıraktık. 6 Mayıs çokşey ifade eder, siyasi tarihimizde. Bizim için de -bız, ağabeylerinin izinden gitme- ye çabalayan ellı beşliler için- özel anlamı vardır. Gencecik delikanlılardık 6 Mayıs 1972'de. On al- tı on yedi yaşlanndaki tiril tirillığimiz vardı gözleri- mizde. Ürkek ve cesur gözlerle bakar; olup biteni an- lamaya çaiışırdık. Ne yazık ki anlayacak yaşta de- ğildik; ve de ilgisiz kalamayacak kadar da büyü- müştük. Isyan sözcüğünü de o zaman duymuş- tuk, hatta söyleyip duruyorduk. Şiiri, şiirdeki isya- nı da o zaman tanımıştık: En uzun koşuysa elbet Türkiye'de de devrim O, onun en güzel yüz metresini koştu En sekmez lüverin namlusundan fıriayarak... En hızlısıydı hepimizin, En önce göğüsledi ipi... ' * ' •" * Acıyorsam sana anam avradım olsun, Ama aşk olsun sana çocuk, AŞK olsun! r v Can Yücel'in "Bizim Deniz" adlı şiiri, BirSiyasi- nin Şiirieri adlı kitabında yer alır. Kitapta "içeri atıl- mış" bir şairin, -bizim ülkemızde şairleri, özellikle de iyi şairler ne hikmetse, genelikle "hapse atılır"- siyasi taşlamaian vardır. Bu şiir, adından da anlaşılacağı gibi Deniz Gez- miş için yazılmıştır. 6 Mayıs 1972'de ıkı arkada- şıyla gencecik yaşta asılan Deniz'e... Şiir isyandır; haksızlığa karşı açılan bir isyan bayrağıdır, kimi zaman. Ezenlere karşı isyandır; sömürenlere karşı isyandır. Zulme karşı bir isyan- dır, şiir... Nâzım Hikmet'in dizelerinde de olduğu gibi... Geçen haftalarda Nâzım'ın çilesini yazmaya, azıcık da olsa söz etmeye çalıştık. Uğradığı bü- yük haksızlık sonucu hapiste açlık grevine yatma durumunda kaldığından da söz etmiştik. Nâzım Hikmet, şöyle yazmış. "Açlık Grevinin Beşinci Gününde" adlı şıinnde: . . . Kardeşlerim, demek ıstedikterimı doğru dürüst diyemiyorsam kusura bakmayın kardeşlerim, azıcık sarhoş gibiyım, birazcık dönüyor kafam, rakıdan değil açlıktan hafif tertip. ••• Açlık grevi ölümün üzerine yürümektir, bir an- lamda. ölüm oruçlan iki yüz günü geçti. Ellinin üze- rinde insan yaşamını yitirdi. Ölüm oruçlan hâlâ sürüyor; duyarsızlık da ilgi- sizlik de hâlâ sürüyor... Yok mu dur diyecek? ' '* r Bu ölümler ne zaman bitecek?.. PBiTde yönetim değişikliğf • Kümır Servisi - PEN Yazarlar Derneği'nin 5 Mayıs'ta gerçekleşen genel kurulunda, yönetim kurulunda değişiklik yapılarak genel başkanlığa Prof. Dr. Nebile Dilekçigil getirildi. Genel kurulda yapılan değişikliğe göre yönetim kurulu üyeliklerine Prof. Dr. Tahsin Yücel, Deniz Kavukçuoğlu, Yılmaz Onay, Prof. Dr. Nebile Direkçigil, Sabri Kuşkonmaz, Üstün Akmen, Zeynep * Alıye, denetleme kurulu üyeliklerine Adnan Binyazar, Lütfi Kaleli, îsmet Kemal Karadayı, onur kurulu üyeliklerine Şükran Kurdakul, Alpay Kabacalı ve Vedat Günyol seçildi. yönetim kurulunun kendi arasında yaptığı işbölümü ile başkanlığa Prof. Dr. Nebile Direkçigil, Başkan Yardımcılığı'na Deniz Kavukçuoğlu, dış genel sekreterliğe Üstün Akmen, iç genel sekreterliğe Zeynep Alıye, üyeliklere Tahsin Yücel ve Yılmaz Onay getirildi. ^ •> v , Hans UİPictı Obrisrin konferansı • Kümır Servisi - İstanbul Güncel Sanat Merkezi'nin ilk etkinlığı bugün saat 18. OO'de Hans Ulrich Obrist'm vereceği konferansla gerçekleşecek. 1990'larda, kendi evi, manastır kütüphanesi, uçak, otel gibi alışılmadık mekâlarda farklı disiplinleri birbirine kanştırarak çeşitli sergiler gerçekleştiren Obrist'in istanbul'da vereceği konferansın konusu; 'Söylenti Kentı, Sesçil Kent, Görünmez Kent' üzenne kurulu. (293 23 61) BUGÜN • AKM SİNEMA SALONU'nda 4. Kukla Festivali kapsamında saat 12.00'de Bursa Karagöz Tiyatrosu 'Çifte Cadılar' ve La Fanfara, saat 20.30'da 'ÇiftEF ısimli kukla gösterilerini sergileyecek. (251 56 00) • BORUSAN KÜLTÜR MERKEZt'nde saat 18.30'da Üke Baran'm 'Cengiz Tanç'ın Orkestra Yazısı ve Iirik Konçertosu'nda Doku ve Tuu' başlıklı söyleşisi gerçekleşecek. (292 06 55) • AKSANAT'ta saat 18.30'da Metin Aııd - Kubilay Tünçer'in illüzyon gösterileri -... izlenebilir. (252 35 00) • ROXY'de Müzik Günleri Final Programı kapsamında saat 23.00'ten itibaren Şima Kubilay, Yunus Çömlek ve Neoplast'ın konserleri izlenebilir. (245 65 39) • ÎTÜ TAŞKIŞLA 109 No'lu salonda saat 14.00'te ÎTU Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı ve Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği'nin ortaklaşa düzenlediği 'Sanatta Eleştiri' bashklı panel gerçekleştirilecek. (0 212 24717 33) • BABYLON'da saat 21 30da Yansunalar topluluğunun konseri dinlenebilir. (292 73 68) M 1Ü EDEBİYAT FAKÜLTESİ Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramarurji bölümünde saat 14.00'te Altan ErkekH, oyunculuk sanatı ve Türk tiyatrosunun sorunlan üzerine bir söyleşi gerçekleştirecek. (520 75 40)