Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2SŞUBAT2001PAZAR HABERLER Cüneyt Özdemir, Mirgün Cabas, Banu Güven, Gürkan Zengin. OnlarEKRANIN GENÇHABERCİLERİ JOjn hdemlisinin yaşı televizyonun Türkiye 'defa mazisi kadar. Beyazcamın renkli cama dönüştüğüyıllarda, henüz öğretıciyken tanıştılar mikrofon ve kamerayla. Türkiye gibiyaşamın her alanında karar mekanizmaları gençliğe kapalı tutucu bir toplumda kendilerini kabul ettirdiler. Başarılanndan olsa gerek, kimse onlarıyaşları veyüzlerindeki çizgilerle değerlendirmedi. JİDİTÖR BAŞLIYOR Esküenden enkaz devmkhk Cüneyt Özdemir Henüz otuz yaşında. Te- levizyon haberciliğînde iyi bir kariyeri var. Yaptığı programlar beğeni ile izle- niyor. Önce 32. Gün'de yaptığı haberlerle tanıdık onu. Ardından atv ana haber bülte- ninin sonunda "Cüneyt'in Büyûted" adlı kısa bir program yaptı. Şimdi de CNN Türk'te "5 N, 1K" adJı progranu hazırlayıp sunuyor. Ekibinde 11 genç habercıyle bir- likte hazırhyor programı. Dört kitabı ya- yımlandı. Ayakları östünde durmayı lise yıllannda başannış. Yat temizleme, turist rehberliği, anketörlûk gibi işler yaparak okul harçlığı- nı çıkartmış. Sinema tutkusu yüzünden ıl- ginç bir iş bulmuş kendıne. Fılmleri izleyip yapılan röportajlan deşıfre ederek beleş sı- nema bileti kazanmış. Cüneyt Özdemir, îletişim Fakültesi'nin birinci sınıfindayken staj yapmadan doğru- dan başlamış gazeteciliğe. Hem de Re- uters'de. O yıllarda daha çok kamera arka- sında kalmış. Yabancı ajanslara "kjrabkka- menunan" olarak hizmet sunmuş. Kiralık kameramanlık günleri sona erin- ce kapağı 32. Gûn'e atmış. llk görevi ofîs- boyluk. Kahve ve bant taşımayla başlamış. Nihayet rûştünü ispat edip muhabirliğe ter- fi etmiş. Ekranda hazırladığı ilk programı "korumalar". Liderlenn özel korumalan- nı konu alan bu program için bayağı uğra- şır.Öncelen "Senden muhabir falan ofanaz, sen teknik adamsm, kamera arkasmda kal- mahsm" denirse de kısa sürede muhabirlik- ten yönetmenliğe ve yapımcılığa atlaması- na kimseler şaşırmaz. Bir ara Britisch Consul'dan aldığı bursla lngiltere'ye gider ve 4 ay multi medya üze- rine çalışır. Dönüşûn ardından atv macera- Gürkan Zengin Çocukluğunda komşulanna gidip gelen bir gazeteciye öykünmesiyle başlı- yor her şey. Ailesi Trabzonludur. Ay- nı zamanda hemşehrileri olan komşu- lan da o dönem Cumhoriyet'te görev yapan Havva Can'ın ablası ve enişte- sidir. Komşuya gelip giden bu gazete- ci bayana çevreden gösterilen ilgi, bi- zim editörûn merakını uyandınr. "Kiradir bu Havva Can" diye sorar. "Gazetetidir, gezer görür, araşünr ve yazar" denırkendısıne. Gezraek, gör- mek ve yazmak... u Tamam işte" der, " Benim de getecekte yapacağnn iş bn oimaL" Ankara îletişim Fakültesi Radyo-Te- levizyon Bölümü'nü kazanır. llk adım tamamdır. Üçûncü sınıfta TRT'ye sta- ja gönderilir. Ama gönderildiği yer TRT'nin müzik daıresıdir. Biraz bu- nıktur. îkinci staj döneminde de hayal ettıği yere değil, yine bir başka daire- ye stajyer olarak gönderilmiştir. Hı- şımla dekanın odasına daiar ve "Haber Dairesfne gönderirseniz giderim, aksi takdirde ben staj yapmıyorum'' der. 'Son Durak' durduruldu TRT haber merkezınde üç yıl çalı- şır. 1990 yılında Cevat Taylan Star l'e transfer olur. Giderken yanında götür- düğü ekibin içinde Zengin de vardır. Okulu yeni bitirmiş, 21 yaşındaki genç gazetecinin ilk transferidir bu. O dönem Star yurtdışından yayın yaptı- ğı için haber merkezi îstanbul'dadır. Gürkan da Istanbul'a gelir ve 9 ay ka- dar kahr. Haberin atardamannın An- kara'da attığını bildiği için bir süre sonra Ankara'ya döner. atv'den gelen teklifı kabul eder. llk editörlüğü, 1996'nın Eylül-Ekim aylannda Çiğ- dem Anat'la sunduğu 'Son Durak'la başlar. Programın yayın saati önce 23.00'tü, sonra 24.00, ardından da 00.01 'den sonrayakimseyi rahatsız et- meyecek bir saate alındı. 98'de yayın- dan kalktı. Ardından, Mithat Bere- ket'le BRT' macerası başlar. Fakat da- ha yayma geçmeden Mithat Bereket aynlır. Gürkan Zengin'in macerası da uzun sürmeyecektir. Meslekte "ağa- beylerine'' etik ve ahlak dersi veren o malum olay yüzünden 1999'da BRT'den istifa eder. Çoğalarak gefiyoruz Bir süre iş tekhflerini değerlendirir. CNN daha cazip gelir. Çiğdem Anat'la birlikte bir süre haber müdür- lüğü yapar. Ancak asıl görevinin ya- yıncılık olduğunu düşünmektedir. "Edfitör" programını teklif olarak su- nar. Kabul edilir.Genç habercilerle il- gili birsöyleşi yapma gerekçemizi iza- ha çahşıyorduk kı, lafı agzımızdan ka- pıpheyecanlaanlatmayabaşladı: "Bu gençJer 92'den hjbaren yetişmeye baş- ladüar. Ekranmönündede oktahr, ar- kasmda da oldular. Bu süreç tamam- lanmış değildir. Samyorum ikinci on yılda tetevizyonhabercfliği rümüylete- levizyon habercikrine devredilecek. Çoğalarak getiyoruz. Esld, daha çok tortu dryebikceğunizkadroiardan bel- ki çok şey öğrendik; ancak onlardan etik ve ahlak anlammda da bir enkaz devrakhk." sı başlar. Ancak, kendi deyişiyle haber mer- kezinin iç çekişmelerine daha fazla daya- namaz ve 32. Gûn'e geri döner. O da uzun sürmez ve CNN Türk'ûn kuruluş çahşma- lan başlar. Kendisi gibi genç bir ekiple ha- zırhyor 5N lK'yı. Genç yaşta boyle bir sorumluk yüklen- menin kaygılannı taşımıyor değil. "Bir te- levizyon programıyapmanın bbı tane dma- miği var. Muhabir obanız beDd kapryı vu- rup gidersiniz, ama 11 kişi çahşıyorsa kapı- yı vTirup ghmek gibi bir şımarîkhğı yapa- nıam. Türk teJevizyonculuğu o kadar afaki ve iki dudak arasmda td ve her şey o kadar çok siyasi terdhlere \v özelîüşkilere göre be- lirleniyor kü. Bir parça kırgm getiyorum buraya. Bu kırgınhk içinde medya şarüan- nm largmhğL Her an gidebüiriz diye ceke- timizi askıya değü kottuğun arkasına asryo- ruz" diyor. 4SAAT Sunucu habeıvi aynmıyok ABER 17.00'NİN 'EFENDÎSİ' Yüzümüzedeğilsözümüzebakûıyor Onu önce atv Ankara Bürosu'ndan geçtiği haberlerle tanıdık. Izmirli olan Mirgün Cabas'ın adı gibi soyadı da ilginç. Sorup öğrendik. Mirgün; 'günün efendisi' demekmiş. Cabas ise cevaz sözcüğünün biraz evrim geçirmişi. Ankara îletişim Fakültesi'nde okurken stajını Milliyet gazetesinde yapıyor. Mirgün Cabas, staj yaptığı gazetede beğenilerek kadroya alınır. Istihbarat Servisi'nde 3.5 yıl boyunca her alanda koşturulur. En son "aslan sosyal demokratlarn ı izlemekle görevlendirilir ve bu alanda uzmanlaşır. Mirgün Cabas, bu alanda isim yapınca atv'nin Ankara Ankara Bürosu'na geçer. atv'de de 3 yılı doldurarak Ankara'da toplam 6 yıl çalışır. Televizyonda daha mutludur. Potansiyelini televizyondan daha iyi değerlendirdiği göriişünde olan Mirgün Cabas'a göre atv'de geçirdiği bu 3 yılda önemli yol almıştır. Kendi deyimiyle bunda en büyük pay, büro şefi Baki Şehirlioğhı ustanındır. "fyi ki onunla başlamışım, iyi ki benim televizyoncuhık kariyerimin Hk yülan onun eüerinde şekillcnmiş" diyor ve şöyle devam ediyor: "Çok şey öğrendinı orada ve kısa sürede yol akhm. Sonra Ankara'da çahşmak istemediğinıe karar verdhn bir anda. Yeni bir açılım yapmarn gereldyordu. Ankara'da bu çok mümkün değil. Benim için radikal sayılabiiecek bir karar aiarak Istanbul'a yerleştim. tstaobul'a gekükten sonra atv'den aynktım, yeni korulan CNN Türk'te çauşmak üzere bir anlaşma imzaladnn. Ama iki hafta kadar sürdü bu dönem. Bir anda patronajm yaptığı Bİ.MAŞ anlaşması ncdeniyle Mirgün Cabas fld grup arasmda persond geçişi engeflendiğinden biz ortada kaİdık." NTV'nin Cem Aydm ve Şökrü Yavuz'dan oluşan genç yönetiminin çağnsıyla NTV'de işe başlar. NTV'deki ilk günleri meslek yaşamında bir dönüm noktası olur. Muhabirlik orada biter ve programcıhğa soyunur. Bir yıla yakın bir süre NTV'nin sabah programlannı yapar. Programcılıkla birlikte ekran önü de açılmıştır. Hem sunucu hem editördür artık. Sabah programı ağır ve yorucu bir tempoyu gerektirir ama zorlanmaz. "Çoköğretici bir dönemdi" dediğı sabah programlannın yanı sıra frekanslan tutan Banu Güven'le birlikte bir de haftalık program yapmaya başlar. Sonra NTV'de yapısal bir dönüşüm yaşanır ve Mirgün Cabas'ın son görevi NTV Haber Müdürlüğü olur. Bir koltukta birkaç karpuz taşımaya ahşmıştır bir kez. Haber müdürlüğünün yanı sıra bir de günlük bülten sunmak ister. Teklifi onaylanır. Dört ayı aşkın süredir "Haber 17.00"yi hazu-layıp sunuyor. NTV'nin konuk ettiğimiz iki habercisi de mevcut yaşlan yerine bitirdikleri yaşlannı söylüyor. Mirgün Cabas 29 yaşını bitiriyormuş. Genç yaşta önemli görevler üstlendiler. Peki bu görevleri onlara fazla gören tavırlar oluyor mu? Cabas bu soruya iki cümleyle yanıt veriyor: "Eğer yaptığmız işe hâkünseniz, sizin j-üzünüze bakarken yaşuuza göre degH, ağanızdan çıkan söze, tavırlarnuza ve işe ne kadar hâldm olduğunuza bakıjorlar. Eğer ben işime hâldm ounasaydım, yanîış adımlar atsaydım kaç yaşnnda ohmam olavım kana olamazdnn.*' Banu Cuven Banu Güven, NTV'nin genç ve güzel editörü. Bir süreden beri "24 Sa- at" adlı gece haberlennı hazırlayıp sunuyor. Önceleri NTV ana haber bültenlerinin Evliya Celebisi olarak tanıdık onu. Ortadoğu uzmanı oldu- ğu için Kuzey kak, Suriye ve Filis- tin ondan sorulurdu. Ama bununla yetinmeyip karmaşık Balkan coğraf- yasma da el attı. Haber bülteninde şu anonsu duymaya alışmıştı artık izle- yiciJer: u Banu Güvm, şu anda hatö- mızda; bölgedeki olaylan kendisin- den dinüyoruz." Istanbul Erkek Lisesi'nde okurken aklı fikri okulun karşısmdaki Cum- huriyet gazetesındedır. Lisede Cum- huriyet'in yan kuruluşu olan Çağdaş Yayınlan'nm çıkardığı "Bizim Al- manca" dergisini takip ederken üni- versite yıllannda bu dergiye dışan- dan çalışır. En büyük ideali ulusla- rarası ilişkiler okıîmak ve aynı bö- lümde akademisyen olarak kalmak- tır. Ilki gerçekleşir ve Siyasal Bilgi- ler'de okur. Bir yandan öğrencilik yaparken diğer yandan da bir Isviçre dergisi- nin Istanbul'daki bürosunu yönete- rek profesyonel anlamda gazetecili- ğe ilk adımını da atmış olur. Okul biter, artık yol aynmındadır. Bir sü- re "Akademisyenük yapsam mı" di- ye düşünür. Bogazıçı Ünıversite- si 'nde mastır yapar. Bir dönem Siya- set Bilimi Uluslararası ilişkiler Bö- lümü'nde araştırma görevlisi olarak da çalışır. iki işi bir arada yapmaya alıştığı için bir de BM Mültealer Yüksek Komiserliği'nde görev alır. Mültecilerle hem haberci hem de si- yaset bilimci olarak ilgilenir. Masa başında oturmaktan da fena- lık gelir. Ortadoğu uzmanı ya, sabah akşam bölgede kriz çıksın diye dua eder. Kriz anlannda bavul hazırdır. Hop ver elini, Bağdat, Gazze, Ku- düs, Kuzey h^ktopraklan... Ama yi- ne de sıkılır ve gazeteciliği Milli- yet'te bitirir. Editöriüğe geçiş Yeni kurulan ve kendisinin de il- giyle izlediği NTV ile görüşür ve işe başlar. llk işi muhabirliktir. Bir süre daha knz bölgeleriru dolaşıp adrena- lini yükselrir. Ama bununla yetinmez. Mirgün Cabas'la haftalık bir program yap- mak için kollan sıvar. "Geçen Haf- ta Bu Hafta" adlı programı birlikte hazırlayıp sunarlar. Artık muhabir- likten editöriüğe terfi etmiştir. Per- formanslan parmak ısırttınr. Bu kez "Gece Haberleri''ni hazırlayıp sun- maya soyunur. Tekhf kabul görür ve 31 Mayıs'ta "24 Saat" için start ve- rilir. Ekran önünde olduğu için o ar- tık tanınan biri. Sokaktaki insandan nasıl tepki aldığını sorduk: "Işle Ugili konuştuklan zaman mutiu oluyorum. Ancak 'Ayy ne ka- dar güzel gözlerinız var ya da ifade- niz...' diye söze girerseteşekküredip geçiyormn. Bu memiekette hâiâ ka- dmiar, ekranda bir şey anlatıyorsa eğer, onlar sunucu ohıyoıiar. Haber- d obbilecekieri aküfauma gebniyor.'' Söyle$iler: MİYASE İLKNUR GÖRÜŞ PROF. DR. ALt GÜZEL* *•>' Emeklilikte Geçiş Süreci Çağdaş bir toplumda ekonomik ve siyasi istikrar ne denli önemli ise, hukuki istikrar ve güven de o denli önemlidır. Özellikle mityonlarca insanın yaşamını etki- leyen sosyal güvenlik alanındakı hukuki düzenlemeler- de, yasama organının anayasai ilkelere duyarlı kalarak hukuk düzenine olan güyeni sarsmaması gerekir. Ne acıdır ki son yıllarda yürüriüğe konulan yasal ve idari düzenlemelerde bu ilkelerin pek dıkkate alınmadığı, uyanlann ise büyük bir tepkiyle karşılandığı gözlen- mektedir. Anayasa Mahkemesi'nın 4447 sayılı Işsizlik Sigortası Yasası'nın, diğerleri yanında, emeklilikte ge- çiş süreci koşullannı düzenleyen 23 Şubat 2001 tarih- li iptal karan, bu gerçeği bir kez daha gözler önüne se- rerken çalışanlann emeklilik gibi yaşamsal bir hakkını da yeniden hukuki tartışma ve boşluğun eksenine ta- ştmaktadır. 25.8.1999 tarihli ve 4447 sayılı Işsizlik Sigortası', ya- sa yapma tekniğinde yeni bir buluşun simgesi olarak işstzlik sigortasını düzenlerken, aynı anda sosyal gü- venlikle ılgıli tüm yasaJarda köklü değışiklıkler de yap- mıştır. Anayasai değerdeki ve temel ınsan hakkı nitel»- ğindeki sosyal güvenlik hakkını ve bu haktan yararian- mayı önemli ölçüde çalışanlar aleyhine ağıriaştırmıştır. Yaşlılık ayfığına hak kazanma koşullanna ılişkın düzen- lemelerde, 'mezarda emeklilik' sloganının anımsarüğı gibi, bu yön daha da belirgindir. Işte, Anayasa Mahke- mesi, anılan yasanın kademelı emeklilik koşullannı dü- zenleyen 17,22,26,39 ve 44. maddelerini, çok ağır ve Anayasa'nın 'sosyal hukuk devleti', 'sosyal adalet' ve 'eşitlık' ilkelerine aykın bularak kısmen iptai etmış ve ya- sama organının yeni bir hukuki düzenleme yapmasına olanak tanımak düşüncesiyle de, iptai karannın Resrni Gazete'de yayımlanmasından ıtibaren 6 ay sonra yü- rüriüğe gireceğini kararlaştırmıştır. Karann açıklanan sonuç ve emeklilik ile ilgilı kısmına bağlı kalarak, orta- ya çıkan yeni hukuki durumun değerlendirilmesi uygun olacaktır. 4447 sayılı yasa, işçiler (SSK), memurlar (T.C. Emek- li Sandığı) ve bağımsız çalışanlar (Bağ-Kur) açısından emekliliğe hak kazanma koşullannı, bırbınyle özdeş bt- çimde düzenlemış ve yasanın ilgıii hükümlennın yürür- iüğe gırdığı 8 Eylül 1999 tarihınden önce ve sonra sj- gortalı olanlar için ayn koşullar öngörmüştür. Geçiş sü- reci koşullan, bu tanhten önce sigortaltîştirakçi olan- lan kapsamaktadır. 8 Eylül 1999 sonrası 4447 saytlı yasa, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra ilk de- fa sigortaiı veya iştirakçi olarak çalışmaya başlayanla- nn emeklilik aylığına hak kazanabılmelennı bew süre prim/kesenek ödeme koşulu yanında, kadınlann 58, erkeklerin ise 60 yaşını doldurmalan koşuluna bağlı kıl- mıştır. Asıl bu madde, öngörulen yaş sınınnın ülkemiz koşullannda çok yüksek ve çalışanlann ancak mezar- da emekli dabilecekleri gerekçesıyle şiddetli eleştirile- re konu dmuş ve olmaya da devam etmektedir. İptal davasının açılmasında da, olasılıkla bu gerekçe belir- leyici olmuştur. Ne var ki Anayasa Mahkemest, bu ko- nuyla ılgıli hükümlerin iptal ıstemini oybırlığıyle reddet- miştir. 4447 sayılı yasa, ilgü' hükümlerin yürüriüğe girdiği 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortaiı çalışanlar açısın- dan kademeli bir geçiş süreci öngörmekle bırlıkte, bu grupta yer alanlann bir bölümünün haklannı da eski mevzuat kapsamında saklı tutmuştur. Anılan tarih iti- banyla, eskı mevzuata göre erneklffiğe hak kazanrruş olanlaria emekliliğe hak kazanma koşuHannı doidur- maya iki yıl veya daha az süresı kalanlar, yeni düzenle- rneden etkilenmeden 4447 sayılı yasadan önceki hû- kümlere göre emekli olabileceklerdir. Buna karşılık, 8 Eylül 1999 tarihı itibanyia emeklilik koşullannı doldurmalanna iki yıldan fazla süresi kalan- lar için kademeli emeklilik süreci öngören 4447 sayılı yasanın 17,22,26,39 ve 44. maddelerinin ılgıli fıkraîa- nnı Anayasa Mahkemesi oyçokluğu ile iptal etmiştir. Ka- rar, Resmı Gazete'de yayımlandıktan 6 ay sonra yürür- iüğe gireceğınden, bu sure içinde emeklilik ışlemleri, ip- talden önceki hükumlere göre yurütulecektir. Geçiş süreci ile ilgilı hukümlenn ıptalı ve 6 ay içinde yeni düzenleme yapılmaması halınde, iptal karan kap- samına gıren sigortalılann, 8 Eylul 1999 tarihinden itiba- ren ilk defa sigortalı olarak çalışanlar gibi 58-60 yaş sı- nıriamasına tabi tutulmalan hukuken olanaklı değildir. Çünkü, bu koşul, sadece anılan tanhten sonra ilk defa sigortaiı olarak çalışanlan kapsamaktadır. Iptal edilen maddelerde ise, 4447 sayılı yasanın yürüriüğe girdiği ta- rihten önce sigortaiı olanlann konumu duzenlenmekte- dir. Bu nedenle, 8.9.1999 tarihinden sonra sıgortalı ola- rak çalışmaya başlayanlann emeklilik koşullannı düzen- leyen yasa hukümlennin kendılığınden bu tanhten son- ra sigortalı olanlara da uygulanması yönündekı bu gö- rüşün hiçbır hukuki dayanağı bulunmamaktadır. Bunun gibi, iptal karannın kapsamına gıren sigortalılann 4447 sayılı yasadan önceki mevzuat hukümlenne tabi tutula- rak, ömeğin herhangı bir yaş sının aranmaksızın, kadın sigortalılann 20, erkek sigortalılann 25 yıl sigortalılık ve 5000 gun prim ödeme koşulunu yerine getırerek emek- li olabilmelen de hukuken geçerii bir çözum olamaya- caktr. Tek hukuki seçenek, Anayasa Mahkemesi'nin, bu grupta yer alan sigortalılar lehıne olan gerekçelı karan- nın ışığında daha hafif geçiş süreci koşullannı içeren hukuki birdüzenlemenin 6 ay içinde, bu kez Anayasa'ya uygun olarak (!) yürüriüğe konulmasıdır. * Marmara Üniv. IİBF İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku öğretim Ûyesi Yffmaz, Yalova'da umut dağıttı Depremin izleri bu yıl silinecek FARUKKIRrAY YALOVA-Başbakan Yardımcısı Mesut Yıl- maz, 1999 yılında ya- şanan deprem felaketi- nin izlerinin, bu yıl so- nunda tamamen silin- miş olacağmı söyledi. Yılmaz, Giyim Sana- yicileri Demeği Eğitim Vakfı'nca Yalova'nın Çiftlikköy ilçesınde yaptınlan ilköğretim okulunun açılışında, millet olmanın gerekle- rinden birinin de fela- ketlerde dayanışmayı sağlamak, acı ve sıkın- tılan paylaşmak oldu- ğunu belirtti. Türkiye'nin 1999 yı- lında büyük bir deprem felaketiyle karşı karşı- ya kaldığını anımsatan Yılmaz, felaketin ma- nevi acısını hâlâ herke- sin yüreğinde taşıdığı- nı, ancak devlet olarak maddi ızlerin silinmesi için büyük çaba harca- dıklannı kaydetti. Yıl- maz. "inşaBah bu yrim sonuna kadar deprem felaketinin bütün izleri- ni sümiş olacağız'' dedi. Yılmaz, TürkiyeVIe halen 10 milyon ilköğ- retim okulu öğrencisi bulunduğuna ve her yıl bu sayıya 1 milyon öğ- rencinin eklendiğime işaret ederek, " E p t i m meselesini tümöyiedev- lete bn-akmak yanhştar. Devlet bir yandan aüe- tinyaralannı $aımayı, biryandan gençlerieğit- nıe>i tek başına yapat- maz" diye konuştu. Fen laboratuvannda elektrik devreleriyle Ll- gili deneyyapan öğrea- cileri bir süre izleyen Yılmaz, "Yahc b«yo»- sunuzdeğflmi,enerji İ9- leri tehlikelidir" dıyre espri yaptı.