Katalog

2 ŞUBAT 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13 laç fiyatlapıııa • KAYSERİ(AA)- Ilaç fîyatlarına ortalama yüzde 7 oranında zam yapıldı. îlaç fiyatlanna yapılan yılın ilk zammından sonra, kutusu 473 bin 460 liraya sablan Aspirin 506 bin 940 lira, 700 bin liradan satılan Novalgine adlı ağn kesici 750 bin lira, 953 bin liradan satılan Vermidon ise 1 milyon 19 bin 500 lira oldu. BOTAŞ'tan yalanlama • ANKARA (ANKA) - BOTAŞ, Mavi Akım projesinin Samsun- Ankara doğalgaz boru hattına ilişkin bölûmünde, proje bedelinin yüzde 25 yüksek tutulması için TÜMAŞ'atalimat verdiği iddıalannı yalanladı. BOTAŞ Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, iddialar "mesnetsiz" olarak nıtelendınldi. Açıklamada boru hattının maliyetinin yüksek olması nedeniyle TÜMAŞ*tan " bilgi istendiği ancak konunun tamamen yanlış anlaşıldığı vurgulandı. Milyaplık unutkanlap • ANKARA (ANKA) - Merkez Bankası, Tûrkiye'deki bankalarda parasını unutan ve 10 yıldır arayıp sormayan yaklaşık 16 bin 500 kişiyi Resmi Gazete'ye verdiği ilanlarla anyor. Duyuruda, söz konusu hesap sahiplerinin veya mirasçılannın bir yıl içerisinde başvurarak hesaplanndaki parayı almamalan durumunda, paranın yasa gereğince Tasarruf Medvuatı Sigorta Fonu'na devredileceği bildirildi. Borsa'dan açıklanıa • Ekonomi Servisi - TMSF bünyesinde bulunan Esbank ve Yaşarbank'ın hisse senetleri, Borsa kotundan çıkanlıyor. Öci bankanın talebi üzerine hisse senetleri, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kaydından çıkıncaya kadar geçici olarak Kurul kaydından çıkanlıyor. Öte yandan Petrol Ofisi AŞ hisse senetlerinin Borsa'daki işlem sırası, bir gün aradan sonra dün yeniden açıldı. Tetekom'a OYAKdataüp • ANKARA (ANKA) - Türk Telekom'un, yüzde 33.5'ine, beklenen büyük holdinglerin yanı su-a "Askerlerin Holdingi" olarak nitelendirilen OYAK-Ordu Yardımlaşma Kurumu ile Global Menkul Kıymetler AŞ'nin de talip olduğu öğrenildi. ÖYAK'ın, ihaleye hangi yabancı şirketle gireceği ise henüz bilinmiyor. Dünya devindeki durgunluğun özellikle Türkiye'nin dış ticaret dengesine olumsuz yansıyacağı belirtiliyor Ekoııoıııitle S\BD' korkusuEkonomi Servisi - ABD Mer- kez Bankası FED'in Amerikan ekoriomisindeki durgunluğu ön- lemek için beklendiği gibi faiz oranlannı yanm puan düşürmesi- nin ardından, gözler bu kez Tür- kiye ve gelişen piyasalann nasıl etİcileneceğine çevrildi. ABD'deki büyüme hızının 2000'nin son çeyreğinde yüzde 1.4'lere kadar inmesi, ekonomist- ler tarafindan "yavaşlama hızJan- m" şeklinde yorumlanırken ulus- lararası sermaye piyasası uzman- lan, ABD'deki faiz indirimlerinin gelişen piyasalara olumlu etkisi- nin olacağuıı belirtiyorlar ve Tür- kiye'de beklenen yabancı fon akı- şının sağlanamayacağma dikkat çekiyorlar. Istanbul Üniversitesi îktisat Fa- • Uzmanlar, ABD'deki faiz mdirimlerinin gelişen piyasalara olumlu etkisinin olacağını belirtiyorlar ve - Türkiye'de beklenen yabancı fon akışmm sağlanamayacağma dikkat çekiyorlar. kültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr.Türkel Minibaş. FED'in faiz oranlannı aşağıya çekmesinin ve ABD'deki şirketlerde hızla işten çıkarmalann devam etmesinin, Amerikan ekonomisinin hızla kü- çülme çabası gösterdiğini ortaya koyduğunu belirterek bu durumu küreselleşmenin ve ABD'deki şir- ket evliliklerinin doğal bir sonu- cu olduğunu söyledi. Prof. Dr. Minibaş, Amerikan piyasasındaki hızlı büyümenin aşağıya çekilmesinin Türkiye gi- bi az gelişmiş birçok ülkeyi olum- suz yönde etkileyeceğini belirtti. ABD ekonomisinin resesyon dönemine girmesinden Türki- ye'nin 1929 bunalımında olduğu gibi ciddi anlamda etkileneceği- ni söyleyen Prof. Dr. Minibaş, bu etkinin özellikle Türkiye'nin dış ticaret dengesinde kendini göste- receğini belirtti. ABD'nin ihraca- tmı daha hızlandırmaya çalışaca- ğına dikkat çeken Prof. Dr. Mini- baş, "ABD ihracatmı özeUUde az gelişmiş ülkeleryönünde genişlet- meye çalışacaktır. Bu durumda Türkiye'nin önündeki en önemü handikaplardan biri de budur" dedi. ABD'nin özellikle tanm ve hayvancılık ürünlerinde stok faz- lası olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Minibaş, özellikle kesimlik hayvan stoklannı Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edemeyen Ame- rika'nın bu stoklan Türkiye gibi az gelişmiş ülkelere yönlendire- bileceğini söyledi. FED'in faiz indirimlerinin özellikle Çin ve diğer Uzakdoğu ülkelerinde olumlu etkisinin gö- rüleceğini söyleyen Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. .Dr. Refik Erzan, Türk ihracatçı- Iannın Avrupa ticaretinde Uzak- doğu ülkeleriyle rekabetinin ar- tacağını belirtiyor. Erzan, Türk ihracatçısının ve doların Euro karşısında değer yitirmesiyle bu rekabetten doğan kayıplannı ka- patabileceklerini kaydediyor. Ekonomistler, durgunluktan tedirgin olan tüketicilerinyoğun bir tasarruf dönemine adım attığını söylüyorlar Amerikalılar gelecek kaygısında FUATKOZLUKLU WASHINGTON - Dünyanın en büyük ekonomik gücü konumun- daki ABD'de korkulan oldu ve 8 yıllık kesintisiz büyüme ardından özellikle tüketici ve iş dünyası ge- lecek kaygısına kapddı. Ticaret Bakanlığı, büyümenin ciddi oranlarda gerilediğini açık- larken birçok dev kuruluş binler- ce çalışanını işten çıkarma karan aldı ve giderek daha tedirgin dav- ranan tüketiciler de daha hesaplı harcama yapmaya başladı. Basında, ekonomideki durgun- luğa paralel olarak son üç aydır if- las davalannda patlama yaşandı- ğı, bu konuda uzman avukatlann çifte mesai yaptıgı haberleri ga- zetelerde geniş yer kaphyor. Ekonomistler, durgunluktan te- dirgin olan ABD'lilerin yoğun bir tasarruf dönemine adım attığını ve yatınmcılann, güvenlı bulduk- ları hazıne bonolarına yöneldiği- ni söylüyorlar. Uzmanlann piya- salann tedirginliğinden de hare- ketle yaptıklan değerlendirme- lerde ağırhklı görüş, "bütün kö- tü haberlerin henüz duyuhnadı- ğı" yönünde. 'Paniğe gerek yok* Gereksiz bir panik yaşandığı görüşünü savunanlar ise "ABD'de Amerikan ekonomisi büyüyen bir ekonomi, aûl bir ekonomi de- ğü" diyorlar. Ekonominin yavaşlamasından kaygı duyan Merkez Bankası Baş- kanı Alan Greenspan. önceki gün bir gecelik faiz oranlannı yüzde yanm puanlık bir indirimle yüzde 5.5'e çekti. Faiz hadlerindeki in- dirim üzerine ticari bankalar, müş- A icaret Bakanlığı, büyümenin ciddi oranlarda gerilediğini açıklarken birçok dev kuruluş binlerce çalışanını işten çıkarma karan aldı ve giderek daha tedirgin davranan tüketiciler de daha hesaplı harcama yapmaya başladı. enflasyon yüksek değil; Fedend Merkez Bankası, faiz oranlannı yükseftmryor, azaltryor. Bu yüz- dendir ki Amerikan ekonomisi- nin, durgunluğu daha başmda at- latması oiasıbğı çok çok yüksek. terilerine uyguladıklan borç faizi hadlerini yüzde 9'dan yüzde 8.5'e indirdiler. Ocak ayının ilk haftasında alı- nan yanm puanlık faiz indirimi karanyla bir araya geldiğinde, Köprüyine zamşampiyonu tstanbul Ticaret Odası (İTO), ocak ayı fiyat ' arbşlannda ilk sırayı yüzde 50 zamla, Boğaz Koprüsü geçiş ücretinin aküğını açddadı. fl O, piyasalann şeffafhğını sağlamak, kamuoyunu bügiiendirmek ve srvil toplum örgürJerinin baskılanna zemin hazuiamak amacryla ocak aymda tstanbul'da perakende fiyarJan en fazJa artan maddeJeri, fiyat ve artiş oranlan ile birlikte açıkladı. İTO'nun verilerine göre Boğaz Köprüsü geçiş ücreti yüzde 50'lik arüşla, ilk sırada yer akü. Geçiş ücretlerine yapılan zammı sırasıyla yüzde 24.5 ile mandalina, yüzde 22.8 ile elektrik süpürgesi, yüzde 22 ile soğan, yüzde 19.5 ile armut, yüzde 16.8 ile kapıcı ücretleri, yüzde 16.7 ile bilimsel edebi kitaplar, yüzde 14.8 fle doktor muayene ücretleri ve yüzde 12 ik telefon ücretleri izledi. 27 Yılda 150 bin kat zam rnj 1973 Bwn 1977Eyttt 1980Nisan 1981 Ocak 1983Mayıs 1984Nisan 1984 Eylül 1965Aıaftk 1987 0 c * 1987Arabk 1988Aratok 1989Mayıs 1990Ocak 1991 Ocak 1933Mayıs 1994Nısan 1996 Mart 1997Temmuz 1998Aüustos 1999 Eylül 2001 Ocak 10 20 60 100 200 400 500 600 1000 2000 3000 5000 8000 10.000 20.000 50.000 100.000 290.000 500.000 1.000.000 1.500.000 Yaşar Okuyan 'Nemalar hemen ödenemez' ANKARA(AA)-Çahşmave Sosyal Güvenlik Bakaru Yaşar Okuyan, Tasarrufu Teşvik Fo- nu'nda biriken paranın çalışan- lara hemen ödenmesinin müm- kün olmadığını söyledi. Okuyan, ana para yerine ar- sa ya da özelleştirme ile çıka- nlan hisse senedi verilmesi gi- bi formüller bulunabileceğini belirtti. Okuyan, defaten ödeme ko- nusunda Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal ile sosyal taraflann biraraya gel- diklerini anlattı. Okuyan, ana paranın defaten ödenmesinin mümkün olmadığını belirterek şöyle konuştu: "Ama bir başka formülle bu konunun ortadan kakhnhnası da mümkün. Hazine arazileri var. Bu hazine arazilerine altya- pı getirir devlet, biriken para oranında arsa verebilir. Veya özellesrinneyle çıkarblan hisse senetlerinden verilebüırf ABD Merkez Bankası 1982'den bu yana en agresif indirimini ger- çekleştirmiş oldu. Borç faizlerin- de indirim, Amerikan rükericileri- nin özellikle ev-araba alımlannda ve kredi kartıyla ahşverişlerde ge- ri ödemeleri daha kolay yapmala- nnı sağlayacak. Birçok gözlemci bunun da piya- sayı yeniden hareketlendireceği- ni, halkm tüketimden uzaklaşma- sını frenleyeceğini savunuyorlar. TVilyonhık bütçe fazlası Bazı ekonomistler de Federal Merkez Bankası 'nın mart ayında yeni bir faiz indirimine gereksi- nim duyacağını öne sürüyorlar. Bu arada, son altı aydır hız kesen ekonomide durgunluğun giderek güçlenmesi üzerine ülkenin çiçe- ği burnunda başkanı George W. Bush, kurmaylanna "acfl önlem paketi" hazırlamaları talımatını verdi. Öte yandan ABD Senatosu Büt- çe Komitesi tarafından yapılan tahminlere göre 2002 - 2011 yıl- lan arasmda, sosyal güvenlik re- zervlen de dahil ohnak üzere 5.6 trilyon dolarlık bir bütçe fazlası görünüyor. Bu rakam, önceki başkan BiB Clinton döneminde ya- pılan 5 trilyon dolarlık tahminin 600 mılyar dolar üzennde. ABD'nin tarihindeki en büyük bütçe fazlası, hayata geçirmek is- tediği vergi indirimi projesi De- mokratlar tarafından eleştirilen Cumhuriyetçi Başkan Bush'u da- ha da yüreklendirdi. Amerikan Merkez Bankası Baş- kanı Alan Greenspan'ın desteğini de arkasına alan George W. Bush, 1.6 trilyon dolarlık vergi indirimi planmı tartışmak üzere Cumhuri- yetçi milletvekillenyle toplandı. Demokratlar, ABD'nin var olan iç borçlan ve zorunlu kamu harca- malan nedeniyle vergi indirimi- nin karşısındalar. Tekstflde kota yerine gözetim modeliEkonomi Servisi- Birbinyle çe- lişen uluslararası anlaşmalar ne- deniyle tekstil sektöründe Türki- ye ile Hindistan arasında sonın yaratan kota konusu, "gözetim" modeliyle çözülecek. Öte yandan yerli sanayici, tekstil sektörünün 10-15 yıl içinde çok güçleneceği- ni belirtiyor. Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) verdiği karar doğrultu- sunda Hindistan'a yönelik teks- til ve konfeksiyon kotalannı 19 Şubat'a kadar kaldırması gere- ken Türkiye, AB ile gümrük bir- liği anlaşmasımn bozuhnaması için Hindistan 'dan ithalatta, kota yerine gözetim uygulayacak. Türkiye'nin gümrük birliği ne- deniyle uygulamak zorunda kal- dığı tekstil ve konfeksiyon kota- lan yüzünden Hindistan ile ara- sında çıkan anlaşmazlık konu- sunda DTÖ'nün verdiği karar uyannca, 19 Şubat 2001 'e kadar, Hindistan'a yönelik uygulanan tekstil ve konfeksiyon kotalan- nın kaldınhnası gerekiyor. Ancak, kotalann kaldınhnası, gümrük birliği anlaşmasına aykı- n olduğu için AB, Türk tekstil ve konfeksiyon ürünlerine menşe kuralı uygulaması başlatacak. • DTÖ kararına göre Hindistan'a yönelik tekstil ve konfeksiyon kotalannı 19 Şubat'a kadar kaldırması gereken Türkiye, AB ile gümrük birliği anlaşmasının bozulrnaması için , i Hindistan'dan ithalatta, kota yerine gözetim uygulayacak. * > -•',/' Dış Ticaret Müsteşarlığı AB Genel Müdürlüğü'nden bir he- yet, AB ve Hindistan hükümeti yetkilileri ile görüştü. AB yetkililerinin, Türkiye'nin DTÖ nezdinde zor durumda kal- maması için vereceği her tür ka- rann destekleneceğini teyit ettığı, bu kapsamda kota yerine kota et- kisi yaratacak çift tarafiı gözetim uygulamasına geçilmesi yönün- de görüş birliğine vanldığı belir- tildi. Bu görüş, Hindistan'a da ileti- lerek üzerinde anlaşma sağlandı. Verilen bilgiye göre, Türkiye öncelikle DTO'ye kararlanna uyacağına dair bir mektup gönde- recek. Bu mektup, 19 Şubat 2001'de Anlaşmazlıklann Halli Organı'nda düzenlenecek Türki- ye özel oturumunda ele ahnacak. Kota sorunu tahldmde Türkiye'nin uyguladığı tekstil kotalaruıı dolduramayan, kulla- nımı yüzde 50'nin altında kalan Hindistan, pazann daralmasuıı önlemek amacıyla Türkiye'yi DTÖ'ye şikâyet etmişti. Bu arada, Sentetik Iplik Üre- ticileri Birliği (SUSEB) Genel Sekreteri Eray Sanver, tekstil sektörünün ayakta kahna müca- delesi çerçevesinde, gelişmiş teknolojilerin ihriyaç duyduğu stratejik ürünlere yöneldiğini bildirdi. Eray Sanver, Türkiye'nin 2000 yılının 10. ayına kadar dünya tekstil ve sentetik sanayiinin "yükselen yıkfazı n olarak değer- lendirildiğine işaret ederek eko- nomik krizin üretim ve pazar kay- bına neden olmadığını, ancak he- deflerin revize edilmesine yol aç- tığını söyledi. SANKO Holding Yönetim Ku- rulu Başkanı Abdulkadir Konu- koğhı ise tekstil sektöründe Tür- kiye'nin 10-15 yıl içinde çok güçlü konuma geleceğini belirt- ti. Bu sürece Türkiye'nin hazır olması ve altyapıyı oluşturması gerektiğine işaret eden Konukoğ- lu, "Katma değeri yüksek tekstil ürünleri üretimi öne çıkanlmah. Moda ve marka oluşturulmah. Tekstil sektöründeki geüşmeier ve talepler gözetümeli" dedi. Telefon komışmalannayüzde 2.2 zam Ekonomi Servisi-"TürkTelekom" telefon görüşme ücretlerine dünden / 0; geçcrli oknak üzere yüzde 2.2 ora- nında zam yaptı. Türk Telekom'un, görüşme ücretlerine yaptığı yüzde 2.2 oranındaki zammm ardından kontör 27 bin 500 liradan 28 bin 100 liraya çıktı. Abonelerden 100 kontör karşıhğı her ay alınan abonman ücreti de 2 milyon 750 bin liradan, 2 milyan 850 bin liraya yük- seldi. Telefon kartlan kontör ücretle- rine de ortalama yüzde 3 oranında zam yapıldı. 30 kontörlük telefon kartlan 850 bin liraya, 60 kontörlük telefon kartlan 1 milyon 700 bin li- raya, 100 kontörlük telefon kartlan 2 milyon 800 bin liraya, 120 kontörlük tele- fon kartlan 3 milyon 300 bin liradan 3 mil- yon 375 bin liraya çıktı. Talebin düşük ol- duğu küçük ve ortajeton ücretleriyse değiş- medi. Küçükjeton 30 bin, ortajeton 150 bin liradan satılmaya devam edecek. Yeni uygulamaya konulan 50 kontörlük akıllı (smart) kartlar 1 milyon 400 bin lira- dan, 100 birimlik küresel kartlar 5 milyon 600 bin liradan satılacak.