Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 KASIM 2001 PAZAR 10 PAZAR YAZILARI Dünyanın en ünlü Amerikan köpeği Rin Tin TinThames Vehn'nın kıyısındakı Natıonal fıltn Theafre'ın onunde her pazar gunu Jcurulan kıtap pazannda bulduğum çok eskı bır sınema dergısınde gordum Rın Tin Tın'ın fotoğrafinı En son ne zaman seyretmıstım Rjn Tin Tuı'h bır fılmı anımsanııyorum, ama çok yıllar geçtı, bılı>onım Bırdenbırerbtoğraııyla karşılaşınca bır tuhaf oldum açıkçası Çocukluğumuzun en vazgeçdmez kahramanlanndan bınydı o Her çocuğun sahip olmayı hayal ettığı, turunun en guzel kopeklerınden bın llerleyen yaşunızın dığer hay\an Jcarakterien olan Tarkan'ın kurdundan. Tenten'ın köpeğınden ve Tommıks'ın atından farklı bır kahramandı Rın Tin Tin Bu saydığım hayvanlar, sahıplennın kahilerle mucadelelennde onlann yardımcılan>ken Rın Tin Tin, oynadığı fılmlerın "esas oğlanjydı" adeta însanlara aıt oJması gereken ne kadar lyı ozellık varsa ona yuJdenmıştı ustelık Cesur, sadık, duygulu ve akıllıydı Bırçok ınsanda hepsının bırden bulunması mumkun olmayan bu ozelhlder tumuyle onda toplanmışö Bu yuzden ben, başkalannı bılmem ama onu, bır ınsanmış gıbı benımsemış, kopeklığını es geçmıştım Kahramanlan "hep iyi Amerikanlar'' olan dığer Holfyvvood filmJen gıbı, Rın Tin Tin de "iji bir Amerikan köpeğiy di" oynadığı fılmJerde 1yı de, Rın Tin Tin Amenkaü değıldı gerçekte Gerçı çocukluk donemımızuı en populer dergısı Doğan Kardeş'te (galıba) "Dünyanın en meşhur Amerikan köpeğj" dıye tarutılmışn anımsadığım kadanyla ama, ABD'ye sonradan gennlmış Almanya doğurnJu bır "göçmendi'' Sankı bır kuralmjşçasına hep en ryı Amenkan aktorlen goçmerüerden çıkar ya, ışte Rın Tin Tin de onlardandı Dığer aktor ya da aktnsler gıbı onun da zın eye çıkraadan oncekı yaşamı trajedılerle doluydu Annesı Bınncı Dünya Savaşı'nda KızıJ Haç'ın kuJlandığı köpekJerden bınydı Amenkalı asker Lee Duncan. beş yavrusuyla bırlıkte sığındığı bır kuytuda bulmuştu anneyı Savaşın bıtımınde hepsını ahp ABD'>e gehrdı berabennde Yavrulardan bınnın adım Rın Tin Tın koymuşfu Ne kadar bıldık bır hıkâye değıJ mı'' Kımı hayvanlann >aşam çızgılen ınsanlannkıne ne kadar benzıyor Rın Tın Tın sınema dunyasına nasıl adım attı, bılmıyorum ne yazık kı Ama 1920'lerın başında sessız sınema donemınde "Cehennem Nehri'nden Gefen Adam" adlı fılmle beyaz perdede gorüyoruz onu ABD'nın en popukr hayvanı oluşu bu fılmden sonradır Bu filmde gosterdığı başan nedenıyle bır sure sonra urüu fîlm şırketı VVarners LOIMDRA MUSTAFA ERDEMOL Brothers'ın kadrosuna geçer Adı geçen şırketJe tam 29 fîlm yapar BunJann son yedısınde Rın Tın Tın'ın hav lamalannı da duyarseyırcüer ____________ Sessız sınema dönemı bıtmıştır artık Başarılarla dolu sanat yaşamınaTkı de televızyon dızısı sığdınr Bugun bıle Rın Tın Tın'den doğup çoğalan kopekJer vardır ABD de Yurttan uzak bır coğrafyada başanlı olmanın odenmesı gereken ne kadar bedelı \arsa Rın Tın Tın de odedı bunu elberte Bır Alman çoban kopeğı, yanı "German Shepherd" olmasuıa karşın kımse ona ABDde boy le seslenmedı Bundan herhaJde uzuntu de duymuş olmalı Kımlığınıznı yok sayılmasından sız hoşnut olur muydunuz0 Sadece kendı ulkesı Almanya'da tunı German Shepherd olarak anılırken bürun dûnya onu "Afeatian" turu bır köpek olarak tanıyor Fılmlennde Almanlığı hıç de bellı olmazdı Şu son donemlere y etışseydı, Hollyvvood'un bazı dengelen gozeten anlayışından yararlanırdı dıye duşunuyorum Son donem ABD fılmlennde ozellıkle polısıye ya da macera fılmlennde, dıkkat edersenız sız de fark edeceksınız, cesur, atak ve kuşkusuz ıvı adamlar olan Amenkan polıslennın şeflen hep sıyahlar oluyor Azınlıklan öne çıkaran bır rol dağıümına daha brr dıkkat edılıyor Gerekçesı ne olursa olsun ınce bır davranış tabıı Rın Tın Tın'ın de Almanhğı anımsatüabılırdı pekâlâ Ama o hıç böyle kaygılan yokmuş gıbı oynardı rolunu lyı bır Amenkan köpegı olmayı ne kadar ıyı becenyordu Sankı senaryoyu almış okumuş da, ıçınde duyumsamıştı rolunu Butun Amenkan kopeklennın boyle olduğuna onun sayesmde ınanmışımdrr ben orneğın 11 Eylul'dekı o aşağılık saldın sonrası çoğu Amenkah oknay an aktor ve aktnslenn para toplama kampanyasına katıldıklannj gonınce, Rın Tın Tın de orada, hem de ıyı bu- Amenkalı olarak yer alabılırdı dıye düşünmedım değıl Çunkü "iyi Amerikan" olmak Holyvvood'un dışnıda da surdurulmesı gereken sahıcı bır roldur Tum Amenkan kopeklen ıçın boy ledır bu Hanı şımdı artık kımsenın umursamadığı antı- Amenkancılık vardı ya9 Herkesın öyle olduğu zamanlarda. çocukluğuma verın, şakacıktan duşunurdum "Rin Tin Tîn seo bir Alman köpeğism, Amerikan kopekfiğinenegerek''dıye Şakamaka ama haksızlıkmış meğer yaptığım Buyuyunce daha ıyı anladım Kendısuu bağnna basan, vetıştıren, şohret yapan sığuıdığı ulkeye kopeklık yapması neden kotu olsun Kendı vatanında Amenkan kopeğı olmak daha mı ıyıydı yanı9 11 Eylül'den sonra neler oldu!Manhattan'da, kultûr ve sanat dergısı Contents'ın duzenledığı bır sempozyumda Alman fihn y onetmenı Wim VVenderskonuşuyor "11 E.VİÜİ2001, Anıenkahlann ilk ke/ kendı dunyalan dışjnda neler olduğu üzerinde düşÜDdükleri tarihtir." Salondakı oğrencıler v e davethlerden alkış alan bu cumlenın ardındakı gerçek ne 9 Sempozyumun bu" amacı da bunu saptamak 11 Eylul sonrasında Arnenkalılann kulturel ve sosyal hayatı nasıl değıştı ve sanatçılar bu konuda neler yapabıhr 9 Yazar ve aktor Spalding Gray'ın yonettığı sempozyumun dığer konuşmacılan, oyuncu Susan Sarandon, ressam Ross Bkckner, fotoğraf sanatçısı ve profesor Larry Fînk, moda tasanmcısı Diane von Furstenberg ve muzısyen Moby Konuşmacılann uzennde durduklan konulardan bınsı. Dunya Tıcaret Merkezı'ne yapılan salduıyla teronzmle ılk büyük karşılaşmasını yaşayan Amenkahlann geçırdığı sarsınh Bu sarsrntı, dayanışmayı arttınp yurtseverlığı guçlendınyor Araştırmalara gore, blıselere gıdenlenn ve medıtasyon merkezlenne başvuranlann oranlannda cıddı artışlar var Olayın ardından henuz ıkı ay geçmış olmasına karşın sayısız konser yapıldı, mıryarlarca dolar yardun toplandı Facıayıkonu alan resım sergılennden, Amenkan ruhunu heyecanlandıran ulusal şarkılann yer aldığı toplama albumlere kadar yardun amaçlı her türlü organızasyon gerçekleştınldı Arnenkalılann organıze olma konusundakı yeteneklen bu- kez daha kanıtlandı Fakat sokakta yuruyen Amenkah, "Neden bizden bu kadar nefret edrvoriar" sorusunu aklrndan atamıyor Dıane \on Furstenberg'ın. 11 Eylul sabahı olayı haber vermek üzere telefonla arayan oğlundan duyduğu cumleılgınç "Anne, televizyonu hemen aç. Kapitatizmin sonunu izfcvebflirsüî." Amenkah vatandaş, bır ölçude kendını sorguluyor ve dunyada olup bıtenlere daha yakından bakıyor Amenka'da satılan album lıstelenne bıle yansıyan bır değışıklık yaşanıyor "11 Eylül'den bir gun sonra insanlann Bntoey Spears dinleyebileceğini sanmm>nun" dıy or Moby Kımısı doruk noktasına ulaşan vatameverhkten rahatsız Yapılan anketlere gore, \menkahlann yuzde 56'sı teror saldınsı oızunden Amenkaülığını daha fazla hıssettığını soyluyor Sempozyumda dınleyıcıler arasından bır Pakıstanlı Musluman kız oğrencı ayağa kalkıp konuşuyor YıllardirNevv York'ta yaşadığını, ama kendısını bu kenrte hıç bu kadar tedırgın hıs-setmedığını. bu- Muslumanın da dığerlen kadar kendını ozgur ve rahat hıssettığı eskı gûnlere nasıl donuleceğını v e sanatçılann bu konuda ne NEW YORK ZULAL KALKANDELEN hıssettığını soruyor Wım Wenders'uı yanıtı yme alkış topluyor "Ben tophımsal olaylan kendimden soyııtlayarak yt>rumlamayı öğrendim. Benim ne hisserriğim degü. sizlerin ne hisseftigi önemlL Bizler yansıöcnız. Sider duygulanruzı bize söylemelisiniz ki >ansrtaüm." Sanat dunyasının başhca tartışmalanndan buıne parmak basmış oluyor Wenders Sanatçı toplumun duşunce ve duygulannuı aynası mıdır, yoksa yonlendıncısı mı' Sonuçta konuşmalardan ortaya çıkan, sanatçılann yapacaİJan çalışmalarla ınsanlar arasındakı bağlan ve ınsanı duşunceyı guçlendırebıleceklen Knz donemlennde sanatm topluma buyuk moral kaynagı olduğu, toplumsal yaralan sarmada en onemlı araç ışlev ı gorduğu bu- gerçek Her ne kadar son gunlerde gıderek az ılgı görmeye başlayan Broadvvay şovlanna ılgıyı arttırmak ıçın televızyon reklamlan yapılsa ve eskı Beledıye Başkanı Giufiani ıle \ alı Pataki, "ILoveNeHYork" reklamlanna çıksa da Nevv York ıçın umut var Sarandon, Amenkahlann 11 Eylül facıasrndan sonra dunyada olup bıtenlerle daha fazla ılgılenmelennı alaycı bır şekılde, "Amerika sonunda 'uluslararası' oJdn" şekünde yorumluyor Ashnda New York, gerçek anJamda uluslararası bır kent Içuıde yaşay an insanlann etnık kokenı, goruşlennın ve dınlennın farklıİığı v e en onemlısı ıçınde banndırdığı sanatm her çeşıdıyle dünyanın en zengın kentı Nevv York gerçekten şanslı kzulalu hoönaiLeom İslamcılann para kaynagı Rabıta mı? 'Hn vprimiûr BMgeçkayöoetimialöndakiKosova'da uu 3 e r f # # # ı ı r r h 3 I k d ü n p a r I a n ı e n t o s e ç i n ı j e r i i ç i I l s a n . dık başına gitti Seçünin favorisi İbrahim Rugova, oMinu başkent Priştine'de kullandı. 1 mihon 250 bin $eçmenin bulunduğu bolgede seçinvlere 21 parti, 2 koalisyonortağı ve3bağımsı/ada> kaülnor. Ada\*Ianl20uveliyenipaıiamen- todaki 100 sandahe için yan^acak. Kalan 20 sandalyc. bolgede yaşayan Sırp (10), Turk (2), Boşiıak (3),*Coraii (1), Rıımen ve Haskaii (4) toplulııklannın mil- letvekilkrine aynldj. Son kamuoyu yoklamalaru seçimkrin, Rugova nm Koso- \a DemokratikBiriiği.Hasim Taçi"nin Kosova Demokrasi Pa rtisi ve Ramus Ha- radinav "in Kosova Refah Irfifakı arasında geçcceğinı gosteriyordu. (AP) Almanya'da gozunuzu bıraz açtınız nu. kuru yayın organlannı kanştırduıız mı, bır "bifene" sordunuz mu, "Islamcılar" uzenne çok şey oğrenırsınız Yeterkı ısteyın 1 Bu nedenle, yuzlerce "İshma" derneğın onlarca yıldır ulkede kolayca at koştunnasını anlamak mumkün değıl 11 Eylul'un ardından Amenkan guvenlık bınmlennın Alman meslektaşlaruıa bının uzennde ıpucu verdığı soylenıyor Işte sıze, merak edıp de yaphğımız araştrrmalar sonucu elde ettığımız ılgrnç bazı v enler Tumu de kaynakh ve tanıkh' Başlayalım Herr Dultzla ışe Alman Muslumanlar Bırhğı'nın bugunku yönetıcısı Bay Beşır, 1957 yılında Musluman olduktan sonra Lıbya'ya yerleşmış Şeyh Beşır Ahmet Dultz adım abnış Kaddafi'nın ulkesuıde dın oğrenımı gormuş, evlenmış ve uzun yıllar Amenkan elçılığmde çalışmış Bu gorev suasında "casushık"tan tutuklanıp Lıbya'da yıllarca hapıs yatmış Tubıngenlı doğubılımcı Tamer Bacmoğhı'na Beşır'ı soruvoruz "1983te Alman Dışişleri Bakanbğj'nın uğraşılar] KÜLTÛIt'SANAr w»w#«ıw ».idiii.fm.tr - www^irMMmrfilm.c*<a - (O 2121 2*3 •» 7» .6. ULUSLARARASIMIIA1N0 FILM FESTIVALI ARIBLRM1 ODLLLERİ "JIR1 OZEL ODLL KARANLIK ÛSTÛNE ÖYKÖLEI Demirkubui ISTANBULAKADEM 2496897 113O-130O-U3O-1600-1730-1900-2015-2Î30 KADKÖYAflUMIBAŞ 44955 67 11 30-13 15 15 00 1645-1830-2015 IZMIR KOHAK 483 2191 MERSIN GEOC 2388961 H 30-1345 1530-1730-1930-2045 MKM tRTlBAT: 0.212.2518506 - 07 W '•An İlanlarınız İçin (0212)293 69 76 perareklam@perarekıam com tr perareklam@superonlıne com Demır Ka ngm Güri Feridun Koç Necmi Aykar Şehsuvar Afctaş Görüntü Yönetmeni; Ali Utku Albett Cirnus'mm 'Yabancı' adlt eserinden eslnlenerek Kurgu ve Senaryo: ^f^%, —^'^•' Oemirkubuz / Piken EFES Pilsen'i* kiltir re saaata kalkıları arUrık sireeek. ISTANBUL'DA SON HAFTA! ÇOK YAKINDA ANKARA ve IZMIR SINEMALARINDA 3EV0GÜ BEYOGLU 3 2'2 25)32* 113C14 OC163019002130 Ç T/IŞ ŞAFAKMOVIEPLEX 3212h5162660 M M 1 33316»18302100 KADIKOY MOO 02 6 3370128 VXUX I63C13X213C ^TJNITJDE CAPITOl 0215 39MS35 '20fl 430 T0019302200 sonucu serbest bırakıhp ulkesme dondu" dıyor "Hamburg'da Sefine tarikabnı kurdu. İran bağtanûsı olduğu birinen İnıam AK Camisi cemaatine kaaldı. Hnistnan/İslam diyaloğunuda yönfendirdi" Sızın anlayacağınız Alman Beşrr ışuu bılıyor 1 Başkanı olduğu bıriık, yıllardır Muslumanlar Merkez Konseyı'ne uye Mısır bağlantılı Musluman Oğrencıler Brrhğı de aynı konseye uye AJmanya başkanlan. STUTTCART AHMET ARPAD Mıllı Goruşçu Mehmet S. Erbakan ın kayınbıraden Mısırlı İbrahim EJ-Zayad "Biz Müshımanlar, \Ilah'm yandımı ik Atananya'yı cennete çevireceğiz, bu ülkevi Islam ümnıetine katacagız" dıye konuşabüıyor Gelehm bu konseyrn başkanı Nedimîlyasa 1 On dokuz derneğın bağlı olduğu Muslumanlar Merkez Konseyı'nın başkanı da bır başka "işini bilirî". Şu snalar. Almanya 'dakı Muslumanlann temsılcısı havasuıda. sağda solda "sahneje çıkanhyor" Başbakan Schroder'ın de "gozbebeğT, Suudı asılh doktor Nedrm llyas "Ben Ahnanya'daki Müslûmanlarm yuzde yetmişim temsâ edfivorum" dıye açıklamalarda bulunuyor Alman doğubıhmcı Dr HansrPeter Raddatz ıle "İslam Arşi\i" Başkanı Muhammed S. Abduilah a gore ıse konsey uyesı on dokuz derneğın toplam üye sayısı "taş çatlasa" beş brnı geçmıyor DernekJenn sadece ıkısı Turk îslamcılannın1 Gen kalanlar Bosna-Hersek, Arnavut ve Arap derneklen Aralanna "Müslüman Kardeşler" de sızmış Acaba Başbakan Schroder bütun bunlardan habersız mı"7 "Gözbebeği'' Üyas'ın başkanı olduğu Muslumanlar Merkez Konseyı'nın para kaynağım bılîyor mu9 Marburg Uruversıtesı'nden Turkolog ve Dın Tanhı Profesoru Ursula Sîegemann'a sorduk. "Rabrta", dedı Aynı açıklamayıDr Raddatz \ e Muhammed S Abduilah da yapıyor 1927'de kurulan "İslam Arşrvi"nın başkanı Abduilah, "SzeDflde Aachen'deki İslam Merkezi kanahyla akryor para" dıyor Adelgunde Mertensacker de, yenı çıkan "Almanya'da Camüer* kıtabında "Bu merkezebağn cami Musluman Kardeşler'in eünde" dıye yazıyor Almanya Anayasa Konıma Orgutu'nun açıklamasına gore, yıne Aachen'deki Al-Aksa Derneğı, teronst Hamas'ın Israıl"e karşı yaptığı sav aşa yıllardır destek venyor -Rabrtat-alAlamal İslami (Rabıtat-al) adlı kuruluşun Suudi- Amerikan ortak petrol şirketi Aramco tarafindan beslendiğini, 1998 vılında sadece Afgarmtan 'a \aptığı "şeriat vaimmuun" 445 mılyon Rjyal olduğunu, bununla yuzlerce İslami okul ve Kııran kursu açıldığını yazıyor Usame'nın de bır "Rabıta çocuğu" olduğu ortaya çıkmadı mı° ^Rabrtat-al Alam al İslami"yı besleyen Aramco"nun yonehm kurulundakı 12 Suudı uyenuı tumu Amenka'da üruversıte bıtmnış Bır adı da "Dunya İslam BiıfigT olan Rabıta'nın Almanya sorumlusunun, Suudı Arabıstan Buyukelçılığı 'ndelu gorev lılerden bın olduğunu da "İslam Arşjvi' 1 Başkanı Abduilah açıklıyor Tuzuğunde. "Amacı, Musluman memlekerJerinde yonerimin İslamcı kuraflara göre olmasjna çafaşmak" yazan Rabıta, Almanya'da "dizginleri'' ele almış da, ulke başbakanının haben yok gıbı' Schroder, uç mılyon Muslumanın yaşadığı ülkesınde, Rabıta desteklı. Mekke doğumlu, sadece beş bın kaşıyı temsıl eden Suudı Ilyas'ı "Muslumanlann temsilcisi" dıye koluna takıp TV'lenn karşısına çıkanrsa, Hmshyan Sosyalıst Partı de (CSU), 7 Kasım'da Munıh'te yapacağı büyuk "İslam" toplantısuıa başkonuşmacı olarak aynı llyas üe "İslam Konseyi" Başkanı Mıllı Gorûşçu Hasan Özdoğan'ı nıçın davet etmesın'' Ne de olsa CSU Başkanı, Bavyeralı Katohk Stoîber, 2002 seçunlennde Almanya Başbakanlığı'na soyunacak' Bın Ladın bağlanhh olduğu ıddıa edılen, 4 yıla mahkûm Metin Kaplan da, cezasmın uçte ıkısı dolduğundan onumuzdekı haftalarda "iyi hal"den serbest kalabıür Sözüntasası, 11 Eylül'den sonra Almanya'da her şey "eski tas, eski hamam" İçışlen Bakanı Otto Schily 'nın yenı "gırvenük paketi"nın ne yaran olur, dış ulke bağlantılı sozum ona Musluman temsılcılen "omuzlarda taşuunaya" devam ettıkçe9