Katalog

BtD EKİM 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA l i j J v U i l U1VJ.1. / ekonomi(acumhuriyet.com.tr 13 Boğaziçi EDAŞ'ın taşeron şirketlerinde çalışan işçiler: Her türlii suiistimaldenyöneticilerin bilgisi oluyor Rüşvet zinciri uzuyorFATMA KOŞAR Enerji Yapı Yol Sendikası adına avu- kat Gökhan Candoğan ın yakın ta- kibe alarak suç duyurusu yapmaya ha- zırlandığı elektrikte yolsuzluk zinci- ri, enerjideyatınmplanlannıetkileye- cek oranda büyüklüğe ulaşan kaçak kullanım ve dürüst tüketici açısından da yüksek fatura sonuçlarını doğuru- yor. Istanbul'un Avrupa yakasında elektrik dağıtım işini sürdüren Boğa- ziçi Elektrik Dağıtım AŞ'nin ve bu kurumdan endeks okuma, kesme iha- lelerini kazanan taşeron şirketlerin odağında bulunduğu yolsuzluk iddi- alanna ilişkin yıllardır bu sistemde çalışan işçilerden çarpıcı açıklamalar geldi. Enerji Yapı Yol Sendikasrnın • Abone-Boğaziçi EDAŞ yöneticileri ile çalışanlanndan bazılan- taşeron şirket ve işçi arasındaki yolsuzluk zincirinin kamuya maliyeti kaçak elektrik kullanımı. • Bunun rakamsal karşılığı ise kimi hesaplara göre 100 trilyon lirayı buluyor. Bir de kirlilik! Toplumsal kirlenmenin maliyeti hesaplanabilir mi? kaçak kullanımın kaynağına ilişkin tespitlerinı doğrulayan bu açıklama- lar, rüşvet çarkından kimlerin nasıl yararlandığını da ortaya koyuyor. Ola- yın ne denli büyük boyutlara ulaştığı- nı gözler önüne seren işçilerin açıkla- malan, sendika ve meslek odalannın kaçak kullanılan elektrik miktannın Keban Barajı'nın üretimini aşan bü- yüklüğe nasıl ulaştığının da açıklama- sıydı. Aboneden işçiye, kamudaki yö- neticilerden "bu işten servet sahibi olao" taşeron şirketlere kadar zinci- rin halkasmda çok sayıda kişinin "kirliliğe battığı'' yolsuzluklann ka- muya maliyeti. Gökhan Candoğan'a göre 10 değil, 100 trilyon lira. Maddi kaybı hesap- lamak için teknik kayıplan bir yana koyarak kaçak oranmı, tüketim ve tah- silat verileriyle yan yana getiren Can- doğan, bir başka noktaya da dikkat çekti: Toplumsal kirlenmenin maliye- ti ise hesaplanamaz. Bilgisine başvu- rulan işçiler, yaklaşık 10 yıldır, yani Boğaziçi EDAŞ'ın endeks okuma ve kesme hizmetlerini özel şirketlere yaptırmaya başladığı 1990'h yıllann başından beri farklı taşeron firmalar- da çahşıyorlar. Iş güvencesi olmadı- ğını belirten işçilerin çalışma koşulla- nna ilişkin anlatunlan şöyle: 'Kole gibi çaüştırıyorlar' "tş güvencesi yok. Şef her an ya- nn işe gelme diyebilir. tş güvenliği de yok. Firmalann çoğu olabilecek iş kazalarından sorumlu rutulama- vacaklarını anlatan vazılan duvara asıyor. Sosyal haklar yok. Kıdem tazminatı yok. Bazı firmalar bir yıl sonra ihbar tazminatımı aldım di- ye kâğıt imzalattınyorlar. Cumar- tesi pazar çalışıüyor. Yılda kullan- dığınız bir haftahk izin bazı firma- larda sorun yapüıyor. Firmalar işe ahrken para ahyor- lar. Sonra kesintiler de yapılıyor. Bazılan çalışanlanna asgari ücret üzerinden bordro imzalattınyor, ancak ya hiç ödeme yapnuyor ya da ödediği en yüksek maaş KJOmilyon lira. Firmalann rümünde maaş çok düşük. Yakacak yardımı, yol pa- rası, yemek, giyim bunlann hiçbi- risi yok. 200 milyon lira maaş ve iş güvencesi olsa sorunlar büyük ölçü- de çözülür." ÜÇ KAĞIDIN BtN YOLU Yolsuzlııktan kiınleıv nasıl pay alıyor? •Taşeron şirketler okuduklan sa- yaç başına para alıyor. Okuyucunun çeşitli nedenlerle bütün sayaçları okuyamadığı durumlarda şirketler, önceki endekse bildirim yapıyor ve aldığı parayı arttınyor. Yıkık, dö- kük kullanılmayan binalara fatura gönderiliyor, hatta bazen adres uy- duruluyor. • Büyük işyerleri, şirketin bilgisi ve denetimi dahilinde rüşvete "bağlauı- yor." Düşük tüketim gösterme karşı- lığında para almıyor. Bu arada, Boğa- ziçi Elektrik yöneticilerinden bazıla- nyla paylaşılıyor • Yeni işyerlerinin sayacı bir süre sonra sıfırlanıyor. Diyelim ki yeni açüan bir işyerine bir yıl sonra 3-4 milyar liralık fatura çıkanldı. Abo- ne 'ne yapanz* diye sorduğunda şir- ketle anlaşma yapüıyor ve 300-500 milyon lira karşılığında sayaç sıfır- lanıyor.Yöneticiler de göz yumuyor. • Tesisatın kayıtlı olduğu kişi adı değiştiriliyor. Yasalara göre, yeni abo- ne eski borçlardan sorumlu tutulamı- yor. Boğaziçi Elektrik'in yeni tesisat- lan incelemekle görevlendirilen 'mu- ayene memurları' çevreden araştır- ma yapmak, yani eski abonenin ger- çekten oradan aynlıp aynlmadığını soruşturmaklayükümlüler. Böyle du- rumlarda, bu görevliler de abone, Bo- ğaziçi Elektrik yöneticisi ve taşeron şirket arasındaki rüşvet paylaşımuıa katılabiliyor. • Yeni hat çekilirken abone, elekt- rik enerjisinin gücüne göre sayaç takmak durumunda. Tesisat mas- rafı da çekilen hata göre değişir. Bu- radan da rant sağlanıyor.Abone uy- gun malzeme kullanmadan, takma- sı gereken sayacı takmadan rüşvet vererek elektrik alabüiyor. Kontrol eden Boğaziçi Elektrik elemanlan, hat eğer gerekli enerjiyi taşımaya- cak durumdaysa da eksiklikleri görmezden gelebiliyor. BAKANLIĞA UYARI Bayrampaşa rant cenneti Taşeron şirketlerde çalışan arkadaş- larının Bayrampaşa'yı "cennet" diye nitelendirdiğini belirten işçiler; savcı- lara, Enerji Bakanlığı ve TEDAŞ mü- fettişlerine seslendi: • Kumkapı'dan Sarıyer'e sahildeki gazinolardan, restoranlann çoğu sayaç- sız. Okullann elektriklerini kesmek ye- rine buralara bakılsın. • Keban tnşaat'ın okumakla yüküm- lü olduğu Bayrampaşa bölgesindeki ti- carethanelerin çoğunda düşük gösterim söz konusu. Örneğin otogann durumu herkesin ağzında. Bu diğer bölgelerde de yaygın. • Sayaçlar sıfırlamyor, Boğaziçi Elektrik'in tahsilat müdürleri denetle- se ortaya çıkarabilir. Onlardan bazıla- rının da bilgisi dahilinde. • TEK'ten Boğaziçi EDAŞ'tan emekli olan, bugün kurumla hiçbir bağ- lantısı kalmayan bazı kişiler, yüksek borcu olan abonelere gidiyor. Hâlâ ku- rumda çalışan "işbirlikçiler'Men borç listelerini alan bu kimseler, aboneye giderek tahsil ettiği parayı bilgisi olan- larla paylaşıyor. • Okuyucunun her türlü suiis- timalinden şirket yöneticilerinin, Boğaziçi Elektrik yöneticilerinden bir bölümünün mutlaka bilgisi oluyor. Yatırım hatasıpahalıya patladı 60 milyar dolarlık mal varlığıvla 2000 yılında da "dünyanın en zengin adamı" unvanını elinde tutan Bill Gates. geçen iki ayı "nispeten" kârsız kapadı. Gates'in şirketi yazılım devi Microsoft ağustos-eylül ayları arasın- da kânnın geçen ydm aynı dönemine göre yüzde 41.8 azaidığmı ve yatırım- larda zarara girdiğini açıkladı. Şirketin bir önceki dönem 2.21 milyar dolar olan kân, son iki a\da 1.28 mil\ar dolara indi. Düşüşün şirketin iki aylık yatınm hesaplanndan kaynaklandığı belirtildi. Geçen yıl ağustos- eylül ayları arasında yatınmlarından 1.127 milyar dolar kazanan şirket, bu dönemde 1 milyar dolar zarar etti. Microsoft yetkilileri. Avrupa'da k- ablo ve telekom üzerine yapılan yatırımlarının hatalı olduğunu açıkla- yarak, "Buradan kaynaklanan zarar hesaba katümasaydı, kâr oranımız- da yüzde 4 artış bile yaşanacaktf' dedi. Microsoft, satışa sunulacak yeni yazılım programı Windowz XP'ye yoğun ilgi beklediklerini belirtti. Türk-İş'e bağlı sendikalara birer mektup gönderilerek hazırlıklı olmalan istendi Bayram MeraPden ıııitiııg çağrısı Ekonomi Servisi - Türk-lş Ge- nel Başkanı Bayram Meral, Türk- lş'e bağlı sendikalann genel baş- kanlanndan büyük mitinge hazırlık yapmalannı istedi. BaşbakanYardımcısı Hüsamet- tin Özkan ile kıdem tazminatla- nnı görüşen Meral, hükümetin IMF'nin isteği doğrultusunda kı- dem tazminatlan ve ikramiyeleri kaldırmayı düşündüğünü öne sü- rerek sendikalan bu konuda uyar- dıklanm söyledi. Özkan'ı ziyaret eden Meral, gö- rüşme sonrasuıda işten atılan işçile- rin iadesi ile kıdem tazminatı ve ik- ramiyelerin kaldınlması konusunu görüştüğünü dile getirdi. Hükümet yetkililerinin kendileri- ne kıdem tazminatlannın kaldınl- mayacağının söylendiğini anlatan Meral, hükümetin IMF'nin isteği doğrultusunda kıdem tazminatı ve Büyüme tahminleri düştü OECD verileriyle bunalımın portresi Ekonomi Servisi - Ekonomik Işbirliği ve Kalkınma Örgü- tü'nce (OECD) ha- zırlanan değerlendir- me raporu, dünyanın önde gelen ükelerinin son 20 yılm en kötü döneminden geçtiği- ni gösterdi. Raporda, 2002 yıh tahminleri de yüzde 2.8'den 1.2'ye çekildi. OECD'ye üye 30 ülkenin toplam geliş- melerinin değerlendi- rildiği raporda, daha ikramiyelerini kaldırmayı düşündü- ğünü sezdiklerinı, ancak buna izin vermeyeceklerini vurguladı. Hükümete de mektup Bu konuda sendikalara birer yazı gönderdiklerini anlatan Meral, sen- dikalan bu konuda hazırlıklı olma- ya çağırdıgını gerekirse greve çıka- caklannı söyledi. Öte yandan Türk-lş, Başbakan Bülent Ecevit'e bir mektup gönde- rerek ülkenin içinde bulunduğu eko- nomik sorunlara çözüm bulunması amacıyla Ekonomik Sosyal Kon- sey'in kısa sürede toplanmasım is- tedi. Mektupta, ülkede ağır ekono- mik sorunlar yaşandığı belirtilerek H H H B H ^ | • Başbakan ^^^^^H|^H yardımcısı ^ H ^ ^ ^ ^ j H Hüsamettin Özkan H p ^ ^ "*m ile kıdem tazminatı H» "* * « v e ikr a ı t ûye ie r y t m hakkında görüşen - •* İH Hlr 1 Meral, hükümetten U k \ J H W^ \\ ikramiyelerin H "*^Mİ^^B | -- 1 ödeneceği sözünü ^m ^ R ^ B Bayram Meral a l d l § ı m a ( ? l k l a d l Refık Baydur önce yüzde 2 olması beklenen 2001 yıh büyüme oranlannm yüzde l'e düştüğü belirtildi. Raporda, OECD içerisindeki en olum- suz ekonomik geliş- melenn Türkiye'de yaşandığı kaydedildi. Türkiye ekonomisinin yüzde 6 oranında "yok olduğuna" dik- kat çekilen raporda, gelecek yıl için hafif bir toparlanma bek- lendiği kaydedildi. Öğrencilere fırsat Tetra Pak'tan ambalaj yanşması Sıvı gıda ambalaj sektöründe faaliyet gösterettTetra Pak, güzel sanatlar fakülte- leri ile yüksekokul öğrancilerinin katılabi- leceği bir ambalaj tasanmı yanşması dü- zenliyor. Sonkatılımtarihi 10Aralık2002 olan yanşmanın sonuçlan, 20 Ocak 2002'de açıklanacak. Ödüllendirme her kategori için ayn ayn yapılacak. Birinciler, Isveç'teki Tetra Pak merkezine bir haftalık eğitim gezisi ve 750 dolarla ödüllendirilecek. Ikinciler yalnız 750 dolarlık ödül ahrken, üçünler de 500 dolar para ödülü kazanmış olacak. Ayırca, her bir kategoride iki mansiyon ödülü veri- lecek, Mansiyon ödulleri ise 250 dolar. uluslararası alanda meydana gelen son gelişmelerin bu ağır sorunlan daha da arttıracağına dikkat çekildi. Mektupta, bu koşullarda ES- K'nin bir an önce toplanmasında büyük yarar görüldüğüne dikkat çekildi. Öte yandan Işveren Sendikalan Konfederasyonu (TÎSK) Başkanı Refik Baydur, Türkiye'nin ağır ekonomik krizden geçtiği bir dö- nemde çalışanlann kıdem tazminat- lanm gündenıe getinnenin zamanı olmadığım söyledi. Baydur, Çalışma ve Sosyal Gü- venlikBakanlığı'ncahazırlanan İş Güvencesi Yasa Tasansı'yla bir- likte işvereni yakından ilgilendi- ren kıdem tazminatı ve esnek ça- lışma modelinin de uygulanması gerektiğini, ancak tartışmanın bu yıl yapılmasının doğru ohnayaca- ğını savundu. Petrol en düşük seviyesinde Piyasalarda durgunluk endişesi Ekonomi Senisi - OECD'nin dünya ekonomisinde yüzde 1.8 büyüme beklendi- ğine yönelik raporu, uluslararası piyasala- ra olumsuz yansıdı. Amerika ve Avrupa borsalannda yatınm- cılar satışa yönelirken altının ons fiyatı Londra borsasında 3.5 dolar yükselişle 282- 83 dolar seviyesine geldi, Euro 3 sent dü- şüşle 0.9 dolardan sa- tıldı. Petrol fiyatlan- nın önlenemeyen dü- şüşü ise OPEC ülkele- rinin acil toplantıya gitmesüıe neden oldu. Son iki yılm en dü- şük seviyesini gören petrol fiyatlan dün de düşüş eğilimini de- vam ettirdi. OPEC petrolünün varili 53 sent düşüşle 18.54 do- lar seviyesinden satıl- dı, brent petrolün va- ril fıyatıise 28 sent dü- şüşle 20 dolara indi. İŞÇİNİN EYRENtNDEN ŞÜKRAN SONER Arapsaçı Emeklı maaşımı aldığım için yıllardır tanıdığım Emlak Bankası şube çahşanlan, bankalannın kapatıldığı gün- lerde bıle bu kadar bezgın, umutsuzluk içinde görün- memişlerdı. Soru işaretli bakışıma bezle sanlı bankata- belasını gösterdıler. Emlak Bankası'nın bir bez yazı ile Ziraat Bankası olmasına gözum alışmış olmalı ki deği- şikliğin ayınmına varmamışım. Meğerse onlar artık Halk Bankası olmuşlar. Ziraat Bankası'na katılma zaten teftış edılmenin dı- şındafiilı ışlemlere. çalışanlara, cüzdanlara henüzyan- sımamış, bankacılık çalışmalan aynı çatı altında iki ay- n bankagörunümunde yürütülmüştü. Birçok başka şu- be ile birlıkte Emlak Bankası'nın bu şubesinin de Zira- at Bankası olmaktan çıkıp Halk Bankası'na katılması bizlen ilgılendirmıyor gıbıydı. Ama çalışanlar kendi ban- kalannı kaybettiklen günlerden daha çok kaygılıydılar. Halk Bankası'na devredilen şubelerin daha sonra ka- patılacağı söylentileri yaygınlık kazanmıştı. Zaten önle- rine imzalanmak üzere uzatılan sözleşmelerde de "sü- resiz" sozcüğü yazılmıştı. önce moral vermek ıstedim. İşçilerin ış akitleri zaten süresiz olarak yapıhr. Kötü olan süreli akitlerdir. Bir yıl, iki yıl türünden kayıtlar, işin sona erme tarihini belirle- mek üzeredir. Süresizlik olumsuz bir neden olmadıkça işin sürekli devam edebilmesi anlamına gelir Ama ka- muda memur statüsünde çalışanlara Ozal döneminin marifeti olarak getınlen "sözleşmeli" çalıştırmada, Özel bir yasayla ne memur güvencesi ne de işçilik, sendikal haklann olmadıği umacı yaratıldıktan sonra ışler değiş- ti. Emlak Bankası döneminde yıllık özel sözleşmelerle kendilerini görecelı güvencede hisseden çalışanlar, ne memur ne de ışçılık haklanna sahip olmadan imzaiatı- lan süresiz sözleşmelerle kendilerini bir gün sonra ka- pı onünde bulacaklanna ınanıyoriar. Tabıi önlerinde bir- çok başka bankanın, on binlerce işten atıldıktan sonra yeni ış bulamamış ışsızı var. Bılmıyorum, bankalara ilişkin gelişmeleri izleyebiliyor musunuz? Batıklann, içı boşaltılanlann, hortumlanan- lann, fona devredılenlenn, devlete, bıze bedelleri üze- rine artık açıklamalar yapılmıyor. Ipın ucu iyice kaçmış olmalı kı artık IMF, Dunya Bankası'nın batık bankalan fona devretme uygulamalannı yasakladıklan haberieri var. Bir yandan da bankalann çöküşü önlenemeden, ekonomıyı kurtarmayayönelıkhiçbıradımın atılamaya- cağı açıklamaları geliyor. Araya savaş gündemi de girdiğı için bu arada Kemal Derviş'ın sadece banka hortumlamalan üzenne değil, batık şirketlerin tümüne yönelik savcılıklara gönderdi- ği uyarınm anlamı tartışılmış değil. Ama medyamız ba- tıranlardan yasal hesap sorulmamasına, sadece işlet- meleri yeniden çalıştırmaya yönelik hazırlanan yasa değışıkliklennden pek hoşnutlar. Zaten Susurlukçular bıle tümden aklanmak üzere ıken, temız toplum arayış- lan, umutlannın üzerine bir sünger çekmek gerekiyor. Türkiye'de yapanın elinde kâr kalan kırli duzenin geçer- liliği kemiklerimize kadar işlıyor. Bir diğerini aklayıp paklayarak kendını de kurtarma operasyonlan bir bir yürürlüğe sokuluyor. Sonunda her şeyın, elbette en çok gerçeklerin tersyüz edilebildiği bir oyun sahnelenmeye devam ediliyor. Şu son referandum tartışmasına bir daha göz atalım. Sokaktaki her vatan- daş, anayasa paketi içinde Türkiye'nin bu kötü gidişin- de, bütün kesimlerin canını çokfazlayakan bedel öde- meler söz konusu iken, mılletvekillerinin okus pokusla kendilerini kurtarmaya kalkmalanna çok öfkeli. Ama medyamız Ecevit Hükümeti ile kucak kucağa ortaya çıkan açmazda nerede ise Cumhurbaşkanı'nı yargılayacak. Tabiı mılletvekillerinin halkı çok fazla kız- dırdığı, yapılacak bir referandumda tüm oylann millet- vekıllennın zammına hayır niteliğinde olacağı gerçekle- nnı kimse reddedemiyor. Yıne de anlaşılmaz biçimde, halkın yüzde yüz onayını almış, hukuken de haklı Cum- hurbaşkanı, referandum karan ile ortaya çıkan açmaz- dan sorumlu tutuluyor. Hükümet, üç parti lideri, elbette muhalefet de aynı öl- Çülerde küçük çıkarlara dayalı arsızlık, uyanıklıkta yanş içinde sorunu büyütmekteler. Katkılanyla, hem iktidar- lannı, hem de partamentoyu daha bir açmaza sokan di- renışlennde, ayıplı durumdan bir an önce dönmeyi bi- le beceremeyerek işleri biraz daha arapsaçına çevire- dursunlar. Zaman, attıkları her yanlış adım, her şey aleyhlenne işliyor. Devletın, devlet olmaya ilişkin tüm yükümlülük ve so- rumlulukları budanarak, halka yönelik en yaşamsal ka- mu görevlerinin bıle tümü kısıtianarak küçültülmüş bir bütçeyı hazırlamış, çalışanlann, halkın yaşamını var olan karabasandan da daha geriye götürmeyi hedeflemiş kararlan alan sıyasetin, kendi ücret artışı ile ilgıli karar- da bu ilkel direnişi, arkasında kader rttifakı yapmış med- ya olsa bile, olsa olsa gaflet, dalalet... olabilir. TÜRKİYE VE ORTADOĞU FORUMU ÖZGÜR ÜNİVERSİTE KUMBARACI YOKUŞU KUMBARACI HAN No: 115/3 BEYOĞLU/İSTANBUL Tel.:(0 212)243 54 DİLFELSEFESİ DÜŞÜNCEYÖNTEMİ EDEBİYAT DOĞU BATl KAVŞAĞINDA FELSEFE MARKSIZM VE ÇAĞDAŞ FELSEFE ÖZGURLEŞMENİN PEDAGOJİSİ ETNISİTE,MUZİKVEK]MUK LAZ DİLİ VE KÜLTÜRU KİŞİLİKVE DİNAMİK PSIKİYATRİ ÖZGÜRLÜĞÜN BİÜMİSOSYOLOJİYE GIRİŞ T. İŞÇİ SENDİKACIUĞI (TlSj'NIN İÇİNE DÛŞÛRÜLDÛĞÜ DURUM VE BUNU AŞMANIN YOL VE YÖNTEMLERİ TARİHSEL SUREÇ İÇİNDE İŞÇİ SINIFI VESENDİKALAR YENt OÜNYA DÜZENİ VE ORTADOĞU GÖÇ.KENTVEDEMOKRASİ LIYGARUKTARİHİ İKTİSATSEMİNERLERİ YENİ BİR UYGARUĞIN EŞIĞİNDE BİLİM VE İDEOLOJİ KÜRT SİYASETİNDE SOLUN GEUŞIMİ CUMARTESİ SEMİNERLERİ RESİM ATÖLYESİ DİL-ÇEVIRİGRUBU AÇILIŞ KONUŞMASl 20 EKİM Saat: 16.00 81 -249 12 92 ErkutSEZGlN CengızGÜNDOĞDU SunayAKIN A. Naki GÜNDOĞDU Doğan ŞAHİNER DursunYlLDG AltuğYILMAZ IsmailYERU DoğanŞAHİN FuatAKBAŞ OsmanERGlN.Munzur PEKGÜLEÇ,AtüayAYÇlN, MuratÖZVERl, Gökhan DÜREN. Sevil EROL, Hüseykı AYRILMAZ.FedaiÖZTlJRK ÖzgûrMÜFTÛOGLU Otıan İYİLER, Temel DEMİRER Celal BEŞİKTEPE, Mûcella YAPICI.IIkerAKTÜKÜN, izzettinÖNDER.Mehmet TÜRKAY.SutıgurSAVRAN. KurtarTANYILMAZ,Kuwet LORDOĞLU ErgunADAKU MehmetÜLGEN Fatıh POUT, Faik BULUT, AydınENGlN.SuavıAYDIN, Ergun Ersm KELEŞ, Ferzende KAYA,SukutiMEMlOĞLU,Ergi ÖZSOY.HakjkÇOBANOĞLU HaydarÖZAY MSıriBELÜ Kayıtlar Devam Ediyor