Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 EKİM 2001 SALI 10 AFGANISTAN'DA SAVAŞ KAVŞAK OZGEN ACAR VVashington, Bahçeli'yi Bekliyor Başbakan Yardımcısı, MHP Ge- nel Başkanı Devlet Bahçeli, Was- hington'u ziyaret konusunda verdı- ği "ilke sözünü" kesinleştirdiği tak- dirde kasımın ilk haftasında ABD'ye gidecek. Bahçeli'nin ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney ile görüş- mesi gündemde. VVashington, Bah- çeli'yi dört gözle bekliyor. 11 Eylül'denönce Başbakan Yar- dımcısı Bahçeli, kendisinı ziyaret e- den Ortian Kaymakçalan başkan- lığındakı ABD'dekı "Türk Amerikan Demekleri GenelKurulu (ATAA)" he- yetine 1 Kasım'daki toplantıya ka- tılıp bir de konuşma yapma konu- sunda "ilkesözü" vermişti. Bahçe- li'nin sözü gelişmelere bağlı olarak kesinleşecekti. Başbakan Yardımcı- sı, bugünlerde ATAA yet- kililerini arayıp toplantı- ya katılıp katılmayacağı- nı bildirecek. 11 Eylül saldırısı ile Bahçeli'nin vereceği yanıt daha da önem kazandı. 11 Eylül'den sonra VVashington'u ziyaret et- meyen müttefik ülke devlet ya da hükümet başkanı kalmadı. Türki- ye'den ise ABD Dışişleri Bakanı Colin Povvell'ın daveti üzerine Türk mes- lektaşı Ismail Cem VVashington'agitti. Ancak VVashing- ton, Afganistan konusunda Ankara ile daha yüksek düzeyde bır gorüş- meyi bekliyor. "ûnemli müttefikler- den biri" olan Türkiye'den devlet ve hükümet başkanı düzeyinde kim- senin VVashington'a gitmeyişi ya- dırganıyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in diplomaside ken- dine özgü tutumu, Başbakan Bü- lent Ecevit'in sağlık sorunları Anka- ra-Washıngton diyaloğunda yüksek düzeyde birgörüşmenin yapılması- nı engelliyor. Bu nedenle VVashington, Bahçe- li'nin ATAA toplantısı için de olsa ABD'ye gelmesini diliyor. VVashing- ton, Türk koalisyonundaki üç parti başkanından ıkısinı önceden tanı- yor, Bahçeli'yi de yakından tanıma ve diyalog başlatma olanağını umu- yor. VVashington'daki bazı Amerıka- lı ve Türk çevreler ile yaptığımız te- lefon görüşmelerinden Bahçeli ile ilgili olarak özellikle bir nokta üze- Devlet Bahçeli rinde duruluyor. Türk-lslam sentezi ile oy toplamış bir parti başkanının Islam dünyasına bakış açısını Bah- çeli'nin gözünden de görme bek- lentisi sezılıyor. Türk koalisyon ortaklan arasında yapılan işbölümünde Orta Asya Turk Cumhuriyetleri ile ilişkilerden MHP'nin sorumlu oluşu ise bir baş- ka önemli nokta. VVashington, Afga- nistan olayının komşu ülkelere etki- si, bu alanda Türk-Amerika işbirliği için olası gelişmeler hakkında Bah- çeli'nin birikiminden yararlanmayı ve düşüncelerini öğrenmeyi de amaçlıyor. Türk parlamentosunda, Afganistan konusunda yurtdışına asker gönderme ve Türkiye'nin ya- bancı askerlere açılması kararında öncülüğü yapan bir siya- sal parti başkanı ile "or- taya çıkabilecekyeni olu- şumlar" konusunda da bilgi alışverişi, görüşme- lerin bir başka odağını oluşturabilecek. Kuşkusuz, gelecekte tek başına iktidar olmayı is- teyen Bahçeli için ABD yönetimi ile bu ortamda tanışmak da kendi siya- sası açısından önemli bir yatırım olacak. Bahçeli "geliyorum" de- dıği an, Cheney ile bu- luşma tanhi saptanacak. Cheney- Bahçeli görüşme gündeminin öteki önemli maddeleri arasında Irak ve Kıbrıs sorunları olduğu kadarTürki- ye'deki ekonomik bunalım ile ilgili ABD-IMF ilişkilerindeki belirsizlikle- rin giderilmesi konusu da yer alabi- lecek. Ayrıca, Bahçeli'nin ABD basını ile teması ve bır "think-tank" denilen, düşünceler oluşturan kurumlardan birinde konuşma yapması da söz konusu. ABD'deki Türk toplumu ile detanışacak olan Bahçeli'nin, ziya- ret süresine göre New York'ta da bazı temaslarda bulunması sağla- nacak. Bunlann olabilmesi Bahçe- li'nin VVashington'a "Tamam, kesin olarak geliyorum." demesine bağlı. Üç günlük ATAA toplantısında iki ABD Kongre üyesi, IMF Türkıye Temsilcisi Juha Kahkonen, yeni ve eski Türk-ABD büyükelçileri ve Er- meni Lobisi Temsilcisi Van Krikori- an da konuşacaklar arasında... CIA, insanlaşacak! "Tabiri amiyanesi ile (kaba tanı- mıyla)" ABD'nin her türlü modern casusluk donanımına sahip "Mer- kezi Haberalma örgütü (CIA)", Usa- me bin Ladin karşısında "çuvalla- dı". CIA Başkanı George J. Te- net'in ağzını bıçak açmıyor. Bush yönetimi, ilk fırsatta CIA başkanını değiştirecek. Başkanlık için New York'un eski Polis Müdürü ve yeni Belediye Başkanı Rudy Giuliani'nin adı geçiyor. 11 Eylül saldınsı, her türlü "komp- lo teorisinin" vazgeçilmez baş oyuncusu, Hollyvvoodfilmlerininte- mel direği CIA'nın tarihine "en kara leke" olarak geçtı. NASA'nın uydu- ları desteğinde en modern algılama donanımına sahip CIA çevrelerinde ilginç bir tartışma yapıiıyor. Bu çev- reler, uydu fotoğraflarının kullanıl- madığı yarım yüz yıl önce, CIA istih- baratının yüzde 75'inin insan kay- naklanndan, yüzde 25'inin de pro- fesyonel casuslardan sağlandığını anımsatıyorlar. Tartışmaların odağını, ABD'nin el- çiliklerinde görevli "sıyasal, kültürel, ticari, hukuk ve askeri danışman ya da ataşe" kimlikli "diplomat" sayı- sının uydu fotoğraflarının devreye girişi ile ters orantılı azalışı noktası oluşturuyor. Bu azalışın, özellikle 1977'den sonra başlayan bütçe ta- sarrufları ile daha da hızlanmasının CIA'da zayıflık yarattığı belirtiliyor. Böylece, "Amerikalı diplomatlann yerel medyayı degerlendirmelerinin, yerel yetkililer ile diyalog kurup is- tihbarat yapmalannın azalışının "ye- rel göz ve kulaklan devreden çıkar- dığı" söyleniyor. Ronald Reagan'ın Başkan ol- duktan sonra, Dışişleri Bakanı eski NATO Başkomutanı Aleksandır Haig'in de katkısıyla, CIA'da yeni- den insan yapılanmasına önem ver- diği, ancak yine de sınırlı kalındığı belirtiliyor. Son olayda daha iyi görülen bu eksikliğin giderilmesinde CIA'da in- san öğesinin yeniden ön plana çı- kacağı anlaşılıyor. Ancak deneyim- li "ajanlann" örgütten aynlması so- nucu "yeni ajanlann" ya da "diplo- matlann" tam "kıvama" gelmeleri için en az on yıl geçmesi gerekece- ği bildiriliyor. Terör ve basın özgürlüğü "Istihbarat", "haber alma", "kasıtlı yanlış ha- ber verme" savaş dönemlerinin en önemli olaylarıdır. Günümüzde savaşın saniyesi saniyesine evler- de izlendiği dün- yamızda medya, belki de çeşitli ulusal haber alma örgütlerininönüne geçti. Dünyanın ünlüTVkuruluşla- n CNN, BBC, Fox, NBC gibi kuruluş- larının yanında bölgesel ya da ye- rel haber kanalları önem kazandı. Bir bakıyorsunuz bir Türk gazeteci, dünyaya Afganis- tan'da savaşın başladığını her türlü donanıma sahip bu uluslararası ku- ruluşlardan önce duyuruyor. Ya da Arap toplumunda CNN ro- lünü üstlenmiş olan ve Katar'dan yayın yapan El Cezire kanalı, Usa- me bin Ladin'in banda alırumış ko- nuşmasını yayımlayıp ABD Başka- nı George W. Bush'a meydan oku- yor. Taraflar arasında medyada denge kuruluyor. Artık dünya insan- ları kül yutmaz bir ortama kavuşu- yorlar. Oysa, şimdiye değin Batı'nın tek yanlı yayını dünya kamuoyu- nu oluşturuyordu. "Ifade özgürlüğü" konusunda "man- galda kül koyma- yan" VVashington yönetimi Bin La- din'in konuşması- nı yayımlamak is- teyen CNN'e beş saatlik ambargo koyabiliyor. Ardın- dan Beyaz Sa- ray'ın Ulusal Gü- venlik Danışmanı Condoliazza Ri- ce.ABDAnayasa- sı'nın 1. madde- sindeki ifade öz- gürlüğü kavramını görmezlikten ge- lerek "yabancı bantlara yayın ya- sağı konulmasından" söz ediyor. Gerekçesi de hazır: "Ya bu bantlar- da teröristlere şifre ile talimat gön- deriliyorsa!" VVashington böyle deyince Lond- ra durur mu: Başbakan Tony Blair de BBC üzerinde aynı gerekçe ile baskı kurup bu bantların yasaklan- ması konusunda girişimler yapıyor. Sözcüsü Ladin'in konuşmasında "Allah 'a ant olsun ki.." sözlerinin şif- resi olabileceğini söylüyor. Batı'nın "çifte standardı" bu alanda da dev- reye giriyor. Elmek : oacar@superonline.com Faks: 0312. 442 79 90 Pakistan Devlet Başkanı: Molla Omer MuhanımecPi yakalayın, harekât bitsin Powell'a olaylı karşılamaDış Haberler Servisi - ABD Dışiş- leri Bakanı Colin Powell, nükleer ra- kipler Hindistan ve Pakistan'ı kapsa- yan hassas diplomatik turuna dün baş- ladı. Powell'ın dün başlayan ve sıkı gü- venlik önlemleri altında gerçekleşen Is- lamabad ziyareti öncesinde Pakistan, şiddet olaylanna tanık oldu. Dün geç saatlerde Islamabad'a varan Powell'ın temaslarının aynntılan, misillime kay- gısıyla gizli tutuldu. 11 Eylül saldınlannın ardından ABD ile Pakistan arasında gerçekleşen bu ilk en üst düzey yüz yüze görüşmelerde Pa- kistan'ınAfganistan'adüzenlenenhare- kâttaki rolü ve Keşmir sorunu gibi önemli konulann ele alınması bekleni- yor. Povvell'ın ziyareti öncesinde, baş- kent Islamabad'da geniş güvenlik ön- lemleri almdı. Povvell'ın geçeceği so- kaklar trafige kapatılırken kentteki gü- venlik güçleri ve askeri birliklerin sa- yısı da artınldı. ABD'nin Islamabad Büyükelçiliği de olası bir saldınya kar- şı, Povvell'ın ziyareti süresince vize iş- lemlerini durdurdu. İki polis öldürüldü Pakistan polisi, aşın dinci gnıplann Powell'ın ziyaretini protesto için yap- tığı genel grev çağnsı üzerine Hayda- rabad kentinde yapılan protestolarda göstericileri dağıtmak için havaya ateş açtı. Polisle çatışan altı kişinin gözal- tma alındığı ve bir aracı ateşe veren bir kişinin de tutuklandığı kaydedildi. Liman kenti Karaçi'de dün sabah iki polis memuru öldürüldü. En az 10 mil- yon nüfuslu kentte bulunan Cemşid ca- misi önünde nöbet tutan iki güvenlik görevlisi, motosikletli bir saldırganın açhğı ateşle vurularak can verdi. Kara- çi'de polis taş atan göstericileri dağıt- mak için göz yaşartıcı bomba kullandı. Sahabe Sipahileri adlı bir militan grubun sözcüsü, liderleri Mevlana Azam Tarık'ın, 2 aylık ev hapsine alındığını açıkladı. Pakistan Devlet Başkanı Pervez Mü- şerref, Povvell'ın ziyareti öncesinde ABD'nin, Usame bin Ladin'den önce Taleban'ın lideri Molla Muhammed Ömer'i "yakalaması" gerektiğini söyledi. Müşerref, USA Today ile CBS televizyonuna verdiği demeçte, "Teh- likenin merkezi Ömer'i yakalayın ki, Ladin kımıldayamasın. Ladin böyle bir durumda hemen kaçacaktır. Ben böyle bir işin başında olsaydım böy- le yapardım" dedi. Müşerref, kara harekâtının başlama- sı halinde, Taleban'ın, Amerikan bir- liklerini yenmek için yeterli gücü top- layabilmesi konusunda şüpheleri bu- lunduğunubildirdi. "Ömer'i yakalar- sanız, harekât bir günde sona erer" diyen Müşerref, Ladin'in yerini bilme- diklerini kaydetti. Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Müşer- ref in açıklamasından bir süre sonra, Taleban yönetimini hiçbir zaman terö- rist olarak görmediklerini, ABD'nin bu ülkeye yönelik harekâtuım kısa sürme- sini istediklerini bildirdi. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, • ABD Dışişleri Bakanı Colin Povvell'ın hassas ziyareti öncesinde Pakistan'm çeşitli kentlerinde şiddet olaylan yaşandı. Karaçi'de iki polis, açılan ateş sonucu öldü. (Fotoğraf: REUTERS) resmı ziyareti için geldiği Pakistan'da yaptığı açıklamada, ülkesinin Pakistan ile uzun vadede askeri ilişkileri geliş- tirmeye ve Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref ile silah satışı ya da askeri personel değişimi dahil bütün yönleriyle askeri işbirliğini ele alma- ya hazır olduğunu belirtti. Öte yandan, Pakistan'ın sınır kenti Peşaver'de Peştunca yayımlanan ve ta- rafsız olduğu ileri sürülen Şahadet ga- zetesi, Amerikan uçaklannın havadan attığı erzaktan 43 kişinin hayatını kay- bettiğini öne sürdü. Askerlerin, i$gal edllen 2 bölgeden çekilmesine kızan blok hükümetten ayrılıyor Israil'de aşırı sağın barış 'koygısı' Dış Haberler Servisi - Te- rör karşıtı kampanyalannda Arap ülkelerinin de desteğini arayan lngiltere ve ABD, ba- ğımsız bir Filistin devleti ko- nusunda güçlü sinyaller verir- ken, Israil'de siyaset kanştı. Başbakan ArielŞaron baş- kanlığuıda 7 partinin oluştur- duğu ulusal birlik hükümetin- de yer alan aşın sağ blok, Is- rail askerlerinin ve tanklan- nın El Halil'de işgal ettikleri 2 bölgeden çekilmesinden son- ra koalisyondan aynlacağuıı açıkladı. Knesset'te 8 sandal- yesi bulunan Ulusal Birlik ve İsrail Beytenu bloku, dün bir basm toplantısı düzenleyerek istifa karannı bildirdi. Knesset'te Arap karşıtı un- surlan içeren ve en aşm sağı oluşturan bu blokun, koalis- yondan aynlma gerekçesinin başuıda Şaron'un El Halil'den asker çekme karan olduğu kaydediliyor. Aşuı sağ blokun koalisyondan desteğini çek- mesine karşın, 120 sandalye- li Knesset'te, Şaron 70'den fazla sandalyeyi halen muha- faza edebilecek. Ancak, istifa- lann Şaron'u sıkıntıya soka- cağı belirtiliyor. Şaron'un mart ayında 21 'e karşı 72 leh- te oyla güvenoyu alan Ulusal Birlik hükümetinde, Işçi Par- tisi ve aşın dinci Şas partisi dahil 7 parti yer alıyordu. Batı Şeria'nın Nablus ken- tinde ise dün Hamas üyesi Fi- listinli bir militan, yamndan geçtiği bir aracın havaya uç- ması sonucu öldü. Filistin Devlet Başkanı Ya- ser Arafat, en son 1998'de görüştüğü lngiltere Başbaka- nı Tony Blair ile Dovvning Sokağı'ndaki Başbakanlık Konutu'nda bir araya geldi. tngiliz basını, Arafat'm Bla- ir'den, israil üzerinde baskı kurarak banş görüşmelerinin yeniden başlamasını sağlama- suıı isteyeceğini yazmıştı. •Filistin silahına' karşı bağımsız devlet The Independent gazetesi de, Arafat'uı Blair'den, Usa- me bin Ladin'in elinden "Fi- listinlilerin çektikleri acı- lar" sılahının alınmasını iste- yeceği iddiasına yer verdi. lngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, "Filistin devle- tinin tanınmasının" Ortado- ğu barışı için gerekli olduğu- nu bildirdi. BBC'ye demeç veren Straw, "Filistin devleti barışa giden yolda tanınma- lı" dedi. -Bu çatışmada ta- raflardan bizim isteğimiz, Mitcbell planını uygolama- ları" diyen Straw, "Çünkü hem Filistin yönetimi, hem de İsrail hükumeti bu planı kabul etti" diye konuştu. Mitchell planında, şiddet olay- lanna son verilmesi ve karşı- hklı güven arttıncı önlemler abnması öngörülüyor. İKİ BÖLGEDEN ÇEKİLDİLER- İsrail askerleri ve tanklan Batı Şe- ria'nın El Halil kentindeki, 5 Ekim'de işgal ettikleri Ebu Sneyna ve El Şeyh bölgelerinden önceki sabah erken saatlerinde çekilmişlerdi. (AP) Türkiye, askeri birliğinin Özbekistan'da konuşlanmasını istiyor Cem'den 'sıcak bölgeye' ziyaret ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, ABD'nin Afganistan'a yönelik operasyonuna destek veren ve bu nedenle Taleban'ın tehditlerine hedef olan Türk- menistan ve Özbekistan'a desteğini ilete- cek. Dışişleri Bakanı tsmail Cem, 21-23 Ekim günlerinde Aşkabat ve Taşkent'e ya- pacağı ziyaretlerde son gelişmeleri değer- lendirecek ve operasyonun bu ülkelere yansımalannı ele alacak. Türkiye'nin, ABD'ye destek olarak gön- dereceği eğitim amaçh askeri birliğini Öz- bekistan'a yerleştirmek istediği, bu konu- daki aynntılann da Cem'in ziyareti suasuı- da görüşülebileceği öğrenildi. Türkiye, Af- ganistan'ın komşulan Türkmenistan ve Özbekistan'm durumlanna özel bir önem veriyor. Türkiye'nin Orta Asya politikala- n açısından oldukça önemli sayılan bu iki ülkenin de ABD'nin operasyonuna destek verdiği ve bu nedenle Taleban yönetiminin tehditlerine hedef olduğu biliniyor. Cem'in 21-23 Ekim günlerinde önce Türkmenistan'a, daha sonra da Özbekis- tan'a geçeceği kaydediliyor. Cem'in te- maslan sırasında Afganistan'a yönelik operasyonun ağırlıklı gündem maddesini oluşturması bekleniyor. Türkiye'nin biriikleri Cem'in temaslan sırasında gündeme gel- mesi olası bir başka konunun da Türk as- kerlerinin Özbekistan'a konuşlanması ola- cağı kaydedildi. Afganistan'da sıcak çatış- malar yerine geri hizmette "eğitim, sağlık ve lojistik" gibi destek vermeyi tercih e- den Türkiye'nin askerlerinin büyük olası- lıkla Özbekistan'a yerleştirilmesi öngörü- lüyor. Bunun gerçekleşmesi için de Ozbe- kistan'ın izin vermesi gerekiyor. Cem'in Özbek karşıtlanyla bu konudaki aynntıla- n ele alması bekleniyor. Cem'in bölgeye yönelik ziyareti, ikili ilişkiler açısuıdan da önemli bir fırsat ola- rak görülüyor. Doğalgaz projesi nedeniyle Türkmenistan ile arası açılan Türkiye, Cem'in bu ziyaretiyle ilişkilerin düzelebi- leceği umudunu da taşıyor. MÜBAREK: rr\ •• •• Terorun nedeni İsrailKUDÜS (AFP) - Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, Israil'i, Filistinlilerle vardığı anlaşmalan uygulamayı sürekli reddettiği için "terorizmin nedeni" olmakla suçladı. Israil televizyonuna açıklama yapan Mübarek, "Terorizmin nedeninin Filistinliler olduğunu söylemesine rağmen, terörün nedeni Israü'dir" dedi. Mübarek, Israil'de sivillerin ölümüne yol açan intihar saldınlannı gerçekleştirenlerle, 11 Eylül'de ABD'ye saldın düzenleyenler arasında bir fark olup oünadığı şeklindeki soruyu yanıtlarken israil işgaline karşı savaşan Filistinlilerin terorizmle eş tutulamayacağı yamtım verdi. 'fşgale karşı savaş terör değildir' Mübarek "Siz, topraklarını geri almak isteyen insanların eylenılerini terorizm olarak nitelendiriyorsunuz. Biz ise bunun terör olmadığını söylüyoruz" dedi. Mübarek, "Filistin devleti istense de istenmese de kurulacak" diye konuştu. Filistin devletini savunduğu gibi israil'in güvenliğini de savunduğunu belirten Mübarek, israil'in Filistinlilere karşı şiddete başvurmamasını istedi.