Katalog

31 OCAK 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA SOZDE ERMENISOYKIRIMI Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ın sözde Ermeni soykırımı yasasını onaylaması siyasilerden büyük tepki gördü Aııkara ayağa kalktıANKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Türkiye, sözde Ermeni soykı- rım savlannı yasalaştıran Fran- sa'ya sert tepki gösterdi. Cumhur- başkanı Ahmet Necdet Sezer, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac" ın yasayı onaylamasını esefle karşıladığını belirtti. Başba- kan Biilent Ecevit, karann şaşırtı- cı olmadığını belirtirken "Ekono- mik ve siyasi iHşkilerimizi gözden geçiriyoruz" dedi. Hükümet tara- fından yapılan yazılı açıklamada, yasanın iki ülke ilişkilerine vuru- lan bir darbe olduğu belirtildi. Türkiye, sözde Ermeni soykınm yasasının Cumhurbaşkanı Chirac tarafından onaylanıp Resmi Gaze- te'de yayımlamasıyla hukuki süre- cini tamamlanmasına sert tepki gösterdi. Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada şöyle denildi: "Cumhurbaşkanı Sezer, Fransa Ulusal Meclisi'nin, Fransa'ıun ken- di tarihine ilişkin bir yasama çahş- ması yapmaktan kaçınırken bir Türkiye Ermenileri: Sorunlarımızın çözüm yeri TBMM "Türk-Fransız ilişkileri üzerine olumsuz etkiler yaratması kaçınümaz bu gelişmeyi kınıyorum." başka ülkeye iüşldıı olarak salt iç poÛtika ka> gısrvîa kendisini tarih- çikrin yerine koyup rahathkla yar- gıya varabUmiş ohnasmı ibret veri- d bir getişme olarak değerlendir- mektedir. Cumhurbaşkanı Sezer, Fransız Anayasası'na uygunluğu tarüşmah bir yasanın ünzalanarak yürüriüğe konulmuş ve Anayasa Konseyi'nin incelenmesinden yok- sun bırakünuş ohnasmı kabul edil- mez nitelikte bulmaktadır. Cum- hurbaşkanı Sezer, Türk-Fransız ilişkileri üzerineolumsuz etkiler ya- ratması kaçmıhnaz bu gelişmeyi \a- namaktadır." Başbakan Ecevit, Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevard- "Şaşırmadık. Tabii Fransa ile üişküerimizde önemli bir hayal kınklığıyla karşı karştyayız." nadze ile yaptığı görüşmenin ar- dından gazetecilerin sorulannı ya- nıtlarken Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ın sözde Ermeni soykın- mına ilişkin yasayı imzalamasının şaşırtıcı ohnadığını söyledi. Başbakan Ecevit: Umudu- muzu yitirmiştik Fransa'dan farklı bir davranış beklemediklerini anlatan Ecevit, "Umutlanmızı zaten yitirmiştik. Şaşınnadık. Tabii Fransa ile iHşIrî- lerimizde önemli bir hayal kınkb- ğıyla karşı karşıyayız" diye konuş- tu. Başbakan Ecevit, yeni bir eylem planının yürüriüğe konulup konul- "Türkiye kendisine yöneltilen ' ' kötülüklerin tümüne karşüık verebilecek durumdadır." mayacağı sorusuna, "Yapdması gerekenleri yapıyoruz. Ekonomik ve siyasi iUşkilerimizi gözden geçi- riyoruz" karşılığını verdi. Başbakan Yardımcısı Mesut Yrt- maz, Fransa'nın devlet olarak yan- lış içinde olduğunu belirterek "Türkiye'nin bundan dolayı her- hangi bir zarar görmesi söz konu- su değüdir. Asıl zarar görecekolan Fransa'nın kendisidir" dedi. Hükümet açıklaması Hükümet adına öğle saatlerinde yapılan yazılı açıklamada da sert ifadelere yer verildi. 4 maddelik açıklamada, "Bu geüşme Türk- Fransızilişkilerine vurulan ağır bir darbedir. FransızAnayasası'na ay- lan olduğu, tanınmış Fransız hu- kukçular tarafindan beyan edilen bir metnin, Anayasa Konseyi tara- findan incefcnmesiûnkânı dahior- tadan kaldınlarak hukuk devleti- nin kurallan işletüememiştir. Fransa'nın kendi tarihini bir ta- rafa bırakarak haksız olarak Tür- kiye'nin geçmişi hakkmda böyle bir kanunu kabul etmesi, bu ülke- de etkisi artan Türlder ve yabana- lara dönük düşmanhğı körökleyen çevreleri daha da cesaretlendire- cektir. Bunlann sorumluluğu Fransa'ya ah olacakbr. Fransa'nın bu dostluğa sığmayan, çifte stan- darth tutum ve davranışuu kmryor ve kararhhkla reddediyoruz" de- nildi. Eski Cumhurbaşkanı Sükyman Demirel de, Şevardnadze ile gö- rüşmesinin ardından yaptığı açık- lamada, "Türkiye, kend^ne yönel- tilen kötülüklerin tümüne karşıhk verebilecek durumdadır" dedi. İstanbulHa- ber Ser\isi - Fransa Ulusal Meclisi'nin sözde Ermeni soykınmı kara- nnın ardından Fransa Cum- hurbaşkanı Ja- cques Chi- rac'ın da yasa- yı onaylamasına Erme- ni okul ve vakıf yöneti- cileri tepki gösterdi. Türkiye Ermenileri Patriği 2. Mesrob Mu- tafyan ve Ruhanı Mec- lis üyeleri ilebirlikte Er- meni Patrikliği'nde ba- sm toplantısı düzenle- yen Ermeni Katolik ve Ermeni Protestan cema- Patrik Mutafyan atlerinüı sivil temsilcileri, Türkiyede ya- şayan Ermenı- lerin herhangi bir sorunlan bulunmadığını vurguladılar. Açıklamada. "Türkhalkıgi- bi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Ermenilerin de so- ruıüannın tarbşüacağı parlamento Ankara'da- dır ve adı TBMM'dir. Yabana ülkepariamen- totarmm Türkiye Enne- nilerinhı 'hamisiymiş- cesıne' davranmalan gereksiz bir tutumdur" dediler. Fransız Büyükelçi Garcia: Yasa sembolik, hükümeti bağlamaz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Fransa'nın Ankara Büyü- kelçisi Ber- nard Garcia. Fransa Cum- hurbaşkanı Jacques Chirac'ın Er- meni soykınmı iddi- alannı kabul eden ya- sayı onaylamasının ar- dından suskunluğuna son vererek gazetecile- rin sorulannı yanıtladı. Fransa Meclisi'nin kabul ettiği yasanın sembolik olduğunu sa- vunan Garcia, "Bu, hü- kümeti bağlamaz. Hü- kümetin Türkiye'ye yönelik tutu- mu değişme- miştir. Fransa, Türkiye ileiyi inşkUerinisür- dürmek isti- yor" diye ko- nuştu. Jacques Garcia, sözde Ermeni soykınmı yasasının Fransız hükümetinin girişimlerine karşın ka- bul edildiğini öne sü- rerek "Demokrasierk- ler aynhğı ilkesine da- yanır.Bu ilkeFransa'da daha da güçhl. Hükü- metin mectise müdaha- lesi söz konusu olamaz. Bunu siz de anlamahsı- nız" dedi. Türkiye, Fransa'ya yönelik tepkilerin en somut adunlannı savunma alanında gösterecek. Ankara'nın bu kapsamda ilk somut adımı Fransız Mrmalanna ve- rflen casus uydu projesi ve F-16 elekt- ronik harp sistemi projelerinin iptal edflmesi oldu. Sözde soykınmı yasalaştıran ülkeyle tüm ilişkiler gözden geçirilecek Fransa kırmızı KstedeANKARA(Cumhuriyet Bü- rosu) - Türkiye, sözde Ermeni soykınmı savlannı yasalaştı- ran Fransa ile siyasi, askeri, ekonomik ilişkilerini gözden geçirme karan aldı. Türkiye, 'kırnuzj liste'ye aldığı Fran- sa' yı, "strateji, güvenlik ve ile- tişûn" alanlanndaki ihaleler- den dışladı. Toprak Mahsulle- ri Ofısi de, Fransız şirketleri- nin ihalelere ahnmayacağını açıkladı. Fransa Cumhurbaşkanı Jac- ques Oürac'ın sözde Ermeni soykınmı yasasını onaylaması ve Paris Belediyesi'nin Paris'te bir Ermeni soykınmı anıtının dikilmesine izin vermesi, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da gerilmesine neden oldu. Türkiye, Fransa'ya karşı iz- lenecek eylem planı, Dışişleri • Zamana ve alana yayılacak tepkiler kapsamında Fransa'ya 'strateji, güvenlik ve iletişim' alanlanndaki ihaleler verilmeyecek. Bakanlığı'tun koordinasyonu ve ilgili kuruluşlann katkıla- nyla oluşturulmuş ve hüküme- te sunulmuştu. Edinilen bilgi- lere göre ^mana vealana' ya- yılacak tepkiler kapsamında Fransa'ya 'strateji, güvenlik ve Uetişim' alanlanndaki ihaleler verilmeyecek. Yaptuımlar Hükümetin uygulayabilece- ği siyasi, askeri ve ekonomik yaptınmlar özetle şöyle: Siyasi: Ikili ilişkilerin uzun bir süre durgun geçmesi bek- leniyor. Türkiye, Paris Büyü- kelçisi Köksal'ı Paris'e gön- dermeyerek ilişkileri uzunca bır süre maslahatgüzar düze- yinde tutacak. Uhıslararasıflişkfler: NATO, AB, AGSK ve diğer uluslara- rası platformlarda Fransa'ya verilen destek azaltılacak. Ekonomik ilişkiler azalacak: Türkiye'nin en önemli ticari ortaklanndan biri olan Fransa, Türkiye'ye 1999'da 3 milyar 127 milyon dolar, 2000 yıhnın Ocak-Ekim döneminde ise 2 milyar 842 milyon dolarlık ih- racat gerçekleştirdi. Fransız şirketlerine bugüne kadar gös- terilen kolaylıklar bundan son- ra uygulanmayacak. tletişim: Telekom'un 3. cep telefonu 'AyceU' projesinde teknik altyapıyı sağlayacak Alcatel'in yerine Alman Si- emens fîrmasının tercih edil- mesi bekleniyor. Savunma: Türkiye, kırmızı listeye aldığı Fransa'ya yöne- lik en somut yaptınmlannı bu alanda gösterecek. Hükümet, Fransız şirketlerine verilen iki projeyi iptal ederek ilk somut adımı attı. Yaklaşık 550 mil- yon dolar tutan iki proje: Ca- sus uydu projesi ve F-16 elekt- ronik harp sistemi projesi. Fransa'nın katıldığı ve Tür- kiye'nin yeniden değerlendir- meye aldığı diğer savunma projeleri ise şöyle: - lOOOadetmoderntanküre- timi projesi. - Füze ikaz sistemi projesi. - Eryx füzesi. - Denizaltı karakol gemisi. Jaccjues Chirac ipleri kopardı Paris'e karsı atak 'Fransa'nın canı acımalı' ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Fransa Cumhurbaşkanı Jac- ques Chirac' m sözde Ermeni soy- kınmı tasansını onaylaması, TB- MM'yi harekete geçirdi. Siyasi partiler, 1915 olayma ilişkin ger- çeklerin tümüyle ortaya çıkanl- ması için ortak bir araştırma öner- gesi hazırladılar. TBMM Başkanı Ömer îzgi, dün gazetecilerin sorulan üzerine, "Bu karann imzalanacağını zaten bflhorduk" dedi. Îzgi şunlan söy- ledi: "Kendi ahnlannda yapışık olan bu iekeyi başka ülkekre at- mak isteyen müktkrin, pariamen- tolarm bu karan hicbir şey ifade etme> ecektir. Yülardır gelen çahş- ma eksiküğibaşka ülkelerde de bu tür kararlar ahnmasma neden ol- muş olabiHr. Başka pariamentola- ra sıçrama eğflimi var. Bugünden tezi yok, Ermeni soykmmı hususu- nun gerçekleflgisiolmadığuu dün- ya devletlerine anlatmabyız.'' Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen, Ermenilerin 2 yıldır lo- bicilik yaptığına dikkat çekti. Yü- celen, "Bu çok üzücü ve kabul edi- lemez bir olay. Demek ld daha çok anlatmamız lazmı. Dışişleri'nin vereceği bflgfler tşığmda hükümet olarak tavır ahnanuz gereldyor" dedi. TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Kamran Inan da, "tüm siyasi güçlerin, nüBetin, hükümet ve özel sektörün ahenk içinde Fransa'ya cevap vermesi, Fran- sa'nmbu uygunsuz verahatsız edi- d kararından dolayı canuun acı- ması" gereküğini söyledi. • Baştarafi 1. Sayfada gündeme almayı reddet- miş, ancak bireysel baş- vurular mekanizmasıyla tasan genel kurulda İca- bul edilmişti. Türk yetkililer, Fransız muhataplannı pek çok ortamda tasannın yasal- aşması halinde, Türk- Fransız ilişkilerinin bü- yük zarar göreceği konu- sunda uyararak tasannın geri çekilmesini talep et- mişlerdi. Cumhurbaşkanı Ah- metNecdet Sezer, Başba- kan Bülent Ecevit, Dışiş- leri Bakanı İsmail Cem ve Milli Savunma Baka- nı Sabahattin Çakma- koğhı. geçen kasım ayın- da Fransız muhataplanna yazdıklan mektuplarda, tasannın kabul edilmesi- nin Türk-Fransız ilişkile- rini geriye götüreceğine dikkati çekmişlerdi. ANAP Milletvekili Bülent Akarcahbaşkanlı- ğındaki bir TBMM heye- ti de tasan Dış İlişkiler Komisyonu'nda ele alı- nırken Paris'e giderek parlamenterler ve parti grup başkanlan ile görüş- müşler ve Türkiye'nin konuya ilişkin hassasiye- tini aktarmışlardı. Yasanın tarnşılan en te- mel noktalanndan biri sembolik anlam taşıyıp taşımadığı. Fransızparia- menterlerin bir bölümü- nün "yasa semboKktir ve Türkiye Cumhuriyeü'ni kmamayı amaçlama- maktadn-" şeklindekı yo- rumlanna karşın hukıık- çular arasında da yasanın "bağJayıcT olduğunu sa- vunanlar bulunuyor. Yasanın, Fransız Ana- yasası'nın 34. maddesine aykın olduğunu iddia e- den hukukçular ise aykı- nlık gerekçesiyle Anaya- sa Mahkemesi'ne başvu- ruhnası için gereken 60 imzanın toplanamama- sından yakınıyorlar. ABD'de iki tasan ABD'nin Maryland eyaleti yerel temsilciler meclisi ve senatosuna su- nulan iki tasanyla, 24 Ni- san gününün, sözde Er- meni soykınmını anma günü ilan edilmesi plan- lanıyor. Maryland'in 47 sandalyeli senatosuna su- nulan tasan ekonomi ve eğitim komitelerinde gö- rüşülmeyi beklerken 141 sandalyeli yerel temsilci- ler meclisindeki tasan da komitelerde ele alınacak. Ermeni lobisinin çaba- sıyla Maryland eyalet se- nato ve temsilciler mecli- sinden geçiribneye çalı- şılan karar tasansında, "1915-1923 yıüan arasın- da 1.5 milyon Ermeni er- kek, kadın ve çocuğun, Türk-Osmanh tmpara- torhığu tarafindan zaüm bir so>1anma uğraükhğr 24 Nisan gününün, anma günü olarak tanınması öngörülüyor. Tasan aynca, Mary- land okullannda müfre- data, sözde Ermeni soy- kınmına ilişkin program- lann alınmasını da öneri- yor. Tasanda, "modern Türkiye'nin, soylanma ilişkin gerçekleri sapür- maya çahşnğr ve "dün- >-ada da revizyonistlerin, bu ola>lann varhğını in- kâretngT ileri sürülüyor. Tasannın bu hafta için- de hem yerel senato, hem de temsilciler meclisinde görüşülmesi bekleniyor. UZMANLAR1N YORUMU *Haksız ve çirkin birkarar* ANKARA / İSTANBUL (Cumhuriyet) - Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın, Fransa Ulusal Meclisi'nin sözde Ermeni soy- kınmı konusunda kabul ettiği yasayı onayla- ması sert tepkilere yol açtı. Uzmanlar, kara- nn Türkiye-Fransa ilişkilerini çok olumsuz etküeyeceğini vurguladüar. CHP Genel Başkan Yarduncısı, emekh Bü- yükelçi tnalBatu, Türkiye'nin tepkilerinin de hesaba katılarak ve göze alınarak bu adımla- nn atıldığını belirtti. Karan "son derece hak- sa ve çirkin olarak" nitelendiren Batu, "Chi- rac gibi bir devlet adannna da böyle bir terti- bin içinde obnak yakışmıyor. Yani. 300 bin Er- meni oyunun peşinc düşen bir tertibe Chirac gibi bir de\1et adamının da kaühnası son de- rece hayal kıner dedi. Batu, hükümeti de eleştirerek "Hükümeti- mizin de aczL gafleti ve ihnıali bugünleri ha- znianuşür. Zamanında yapıiması gerekenler yapıhnadı. Ünrversitekrimiz kayda değer hiç- bir etkinlik, dışa açık hiçbir etkinlik düzente- memişlerjdir, yaym yapmamıslardır. Düeriz ld, bundan sonra kahcı ve sonuç getirici çahşma- lar bir an evvd başlasm" diye konuştu. 'Tfiridye -AB ilişkjlerini etkiler' Batu, sözde Ermeni soykınmı iddialannın, giderek Türkiye-AB ilişkilerinde bağlayıcılı- ğı olan bir boyuta gelip gelmediği yolundaki soruya da şu karşılığı verdi: "Zaten bakm şim- dkten Fransız polrakacılar, bu-akm AB'yetam üyeüği, tam üyelik nıuzakerekrinin başlama- sı için bile 'Türkiye bu soykınmı tanınıahdır' diye baklayı ağjzlanndan çıkardılarr Eski Dışişleri Bakanı ve CHP Parti Mecli- si Üyesi Murat Karayalçm, Türkiye-Fransa ilişkilerinin tüm yönleriyle açmaza girdiğini söyledi. Karayalçm. Türkiye'nin ikili bir tu- tum alması gerektiğini belirterek "Türkiye, bir yandan başta ekonomik ve askeri alanlar- da gerekli tepldyi gösterirken bir yandan da kendi eksikliğhnizi gidermek ve dünyaya ger- çekleri duyurmak amacıyla Avrupa üniversi- tekri ile hızla işbirliğine yönelıneu" dedi. Galatasaray Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. ErdoğanTeziç, Türkiye'nin pasif tutumundan çıkıp daha atılgan. daha belirleyici, iyi lobi ya- pan bir ülke konumuna gelmek zorunda oldu- ğunu söyledi. 'Talimaüar Erivan'dan çüayor' Emekli Büyükelçi tsmail Soysal da, Fran- sa'nın bu olumsuz tavnnın hemen değişece- ğini sanmadığını belirterek karann arkasında Yunanistan'm çabalannın olabileceğine dik- kat çekti. Ortadoğu ve Balkan Incelemeleri Vakfi Başkanı, emekli Büyükelçi Güner Öz- tek ise iki ülke arasmda kurulan karşıhkh gü- ven ve dostluğun bu kararla büyük zarar gör- düğünü anlattı. Emekli Büyükelçi Şükrü Elek- dağ,"Bu işm arkasmda Ermenistan \ar. Bu ko- nuları Ermenistan orkestra ediyor, taümatlar Erivan'dan çuayor"* dedi. StVtL TOPLUM KURULUŞLAR1 'Teslimiyet içine girilmemelidir' Haber Merkezi - Fransa Ulusal Mecli- si'nin sözde Ermeni soykırimı karannın ardından Fransa Cumhurbaşkanı Jac- quesChirac'ın yasayı onaylaması Türki- ye'deki sivil toplum kunıluşlannın da tep- kisine neden oldu. TÜSÎAD'dan yapı- lan açıklamada. Chi- rac'ın yasayı onayı üzüntü ile karşılandı- ğı belirtildi. 'Türldye, Baü partamentoJann- daki Ermeni soykov mıyasatasanlanileü- gili teslimiyet içerisine girmemeBdir' başhğı- nı taşıyan açıklama- da, AB üyeliği yolun- daki Türkiye'nin ken- di tarihi ve imajı ko- nusunda özel olarak Avrupa, genel olarak da dünyada, doğru bilgilendinne ve ta- nıtma konusuna ö- nem vermesi gerekti- ğine isaret edildi. Cem Vakfi Genel Başkanı Prof. Dr. Iz- zettinDoğan ise Fran- sa'ya yasayı bir kez daha gözden geçirme çağnsmda bulundu. Türkiye Lobisi Vakfi Genel Başkanı ve DSP Milletvekili Hakan Tartan, sözde soykınm yasasının onaylanması ile ilgili olarak Fransa'nın ya- nı sıra Ermenistan'a da yaphnm uygulan- masını önerdi. Tartan yazılı açıklamasında, Fransa'nın, yıllardan beri sergilenen bir se- naryonun 'piyonu' ol- duğunu belirtti. Ankara'ya 'Cezayiramtı' Paris Belediye Meclisi'nin 'Soykm- mı' anıtı dikme kara- nna Ankara Anakent Belediyesi karşıhk veriyor. Belediye Başkanı Mefih Gök- çek dün yapoğı açık- lamada, FransaBüyü- kelçiliği "nin yakınma 'Fransa'nın Cezayir kamamı' anıtı dikile- ceğini bildirdi. Gök- çek, belediye meclisi toplantısında 'Paris, De Gaufle' ve 'Stras- bourg' caddelerinin adlannm değiştiril- mesinin de gündeme getirileceğini belirtti.