Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 OCAK 2001 SALI 8 H A B E R L E R dishab@cumhuriyet.com.tr KAVŞAK OZGEN ACAR Yazanmız Özgen Acar, Ankara dışında olduğundan, bu hafta yazısını yayımlayamıyoruz. Barents Denizi'nde batmıstı Kurskfaciasında 118 denizci öldü Dış Haberter Servisi - Rusya'nın Kursk adlı nükleer denizaltısı, 118 mürettebatıyla birlikte 12 Ağustos'ta Barents Denizi'nde dibe otıırdu. Batışıyla ilgili çeşitli iddialar ortaya atüan Kursk'ta kalan mûrettebatm kurtanlması için Rusya'nın dış yardım istemekte gecikmesi tepkilere neden oldu. Moskova, kazadan 4 gün sonra tngiltere ve Norveç'ten resmen yardım istedi. Rusya Başbakanı İVIihail Kasyanov, 17 Ağustos'ta Kursk'taki durumun "feiakete yakuı" olduğunu bildiriyordu. Rusya Kuzey Filosu Komutanlığı, Kursk'un dış ve iç kapaklannı açan Norveçli daigıçlann, denizaltmın içüıde su olduğunu görmelerinin ardından, 21 Ağustos'ta, Kursk'taki tüm denizcilerin öldüğünü doğruladı. Kursk, 118 mürettebatına mezar olmuştu. Moskova, ölen denizcilerin ailelerine Cesaret Madalyası verdi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) yetkılileri, Kursk faciasına, büyük ihtimalle, geri tepen bir silahın yol açtığını bildirdiler. Rusya Kuzey Filosu Komutanı Vyacheslav Popov ise Kursk'un yabancı bir denizaltıyla çarpışması sonucu batnğına dair bazı deliüer olduğunu söyledi. Baskın tartışma yaratmıştı ABD 'yle Küba 'yı karıştıran çocuk Dış Haberier Servisi - ABD-Küba ilişkilerindeki gerginliğe, 2000 yılında Kübah çocuk Etian Gonzalez sorunu da eklendi. 6 yaşındaki Elian, 99'un 25 Kasımı'nda annesi ve üvey babasının da içinde bulunduğu Kübah mültecileri taşıyan bir teknenin batmasının ardından Florida kıyılannda Amerikan sahil gûvenlik yetkilileri tarafından bulunmuştu. Elian'ın yanlannda kaldığı, Miami'deki akrabalan, küçük çocugun Küba'ya iade edilmesini örüemek için bir hukuk mücadelesi başlattılar. Amerikan Kongresi başta olmak ûzere ûlkede çeşitli kurumlann da Elian'ın ABD vatandaşı yapılması yönûndeki çabalanna karşın Başkan BiH Clinton, çocugun babasına verilmesinden yana tavnnı koydu. Havana ve Miami'de karşılıklı gösteriler düzenlendi. Soruna bizzat el koyan ABD Adalet Bakanı Janet Reno, Miami'ye giderek kûçük çocugun akrabalanndan, "mücadeleyi bırakmalarmı" istedi. ABD makamlannın çocugun babasına verilmesi yönünde görüş bildırmelerinin ardından, 21 Nisan'da silahlı federal ajanlar, Kübah çocuk Elian Gonzalez'in kaldığı akrabalannın evine baskın düzenleyerek çocuğu götürdüler. Yaklaşık 24 ajarun Elian'ın akrabalannın evine düzenlediği operasyon, tartışmalara yol açtı. Elian Gonzalez, daha sonra Washington'da bekleyen babasına teslim edildi. Elian Gonzalez ve ailesi, haziran ayında ülkelerine geri döndü. ilk kez kaza yaptı Concorde efsanesinin sonu Dış Haberier Servisi - Air France ait Concorde uçağı, 24 Temmuz'da Nevv York'a gitmek üzere Paris yakınlanndaki Roissy Havaalanı'ndan kalktıktan iki dakika sonra yere çakıldı. Kazada 113 kişi öldü. Bir Ahnan seyahat acentesinin kiraladığı "süpersotHk" Concorde'da, çoğu Nevv York'tan yatla Ekvator bölgesine geziye gitmeyi tasarlayan 100 yolcu ve 9 kişilik Fransız mürettebat vardı. Deneme uçuşlanna 2 Mart 1969'da başlayan, 1976 yılında ilk ticari uçuşunu yapan Concorde'un bu ilk kazasının ardından, Ingiliz Concorde'lannda başka anzalar meydana geldi. Ingiltere ve Fransa, ağustos oriasında Concord'lann uçuşunu '•jsrv -n jskı\r a alciı. Miloşeviç bir halk ayaklanmasıyla devrildi, ancak Yugoslavya'da daha yapılacak çok iş var Son sözü halk Miloşeviç, halk protestolannın ardından devlet başkankğı koltuğunu terk etmek zorunda kakh. (Fotoğraf: AP) DışHaberkrServisi-Yu- goslavya, üçüncü binyıla 1990'larda Balkanlan ka- na boyayan Sırp hder Slo- bodan Miloşeviç olmadan giriyor. Miloşeviç iktidan, geçen yıl, halkın iradesine karşı koyamayarak iktida- n hukukçu VoyislavKostu- niça'ya bırakmak zorunda kaldı. tktıdardakı Sosyalıst Partisi'nin eylül seçimle- rinin sonuçlarını kabul et- meye yanaşmaması; günler süren halk protestolannın ardından yeniden seçüne gidileceğinin ve bu seçi- min de gelecek yıl yapıla- cağının açıklanması Sırp halkı için son damla oldu. 5 Ekim günü, akşam saat- lerinde parlamentoyu ba- san on binler, tüm dünya- nın şaşkın gözleri önünde Miloşeviç iktıdanna son noktayı koydular. Parla- mento apar topar toplandı ve Kostuniça, gecenin geç saatlerinde Srrp devlet te- levizyonundan devlet baş- kanı olarak tüm dünyanın önünde konuştu. Sırbis- tan'a yıllarca tecrit politi- kası uygulayan dünya, ye- ni yönetimı kucaklamakta tereddüt etmedı. 5 Ekim ta- rihinden sonra uzun süre sesi soluğu çıkmayan Mi- loşeviç, aralık ayında yapı- lan genel seçünlerden kısa birsüre önce küllerinin ara- sından yeniden doğar gibi oldu ve Sosyalist Parti'nin başına geçti. Ancak geç- mişi gömmeye kararlı Sırp halkı, bu seçimlerde "re- form" dedi ve Sırbistan De- mokratik Muhalefeti'ne (DOS) oy verdi. Batı yine rahat bir nefes aldı. Şimdi Batılı ülkeler için en bü- yük sorun, Kostuniça'yı, Miloşeviç'i Uluslararası Savaş Suçlan Mahkeme- si'ne teslim etmeye ikna edememek gibi görünüyor. Ancak Yugoslavya'nın önünde daha çözmesi ge- reken bırçok sorun var. Bir- çok siyasi gözlemci Kostu- niça'nın, bundan sonraki adımlannın ne yönde ola- cağı konusunda kuşkulu. Aralık seçimlennde baş- bakanhğı kesinleşen DOS liderlennden Zoran Cin- dç'inde Kostuniça'ylabir- çok konuda anlaşamadığı biliniyor. Ekonomik sorun- lar ve ülkeyi bir ağ gibi sa- ran çetelerle başa çıkılma- sı gerek. Hepsinden önem- lisı, Karadağ ve Kosova hâ- lâ diken üstünde.. Lübnan için zafer, Filistin için 2. intifadayüı Dış Haberier Servisi- Israil'in 1948'te bağımsızlık ilan etme- sinin ardından 52 yıldır kanla su- lanan Ortadoğu topraklanna 2000 yılında da banş gelmedi, Filistinlilerin bağımsızlık haya- li de başka bahara kaldı. 2000 yılı, Filistin'le Israil ara- sında nihai banş anlaşmasının sağlanması yönûndeki diplo- matik çabalar, çatışmalar ve in- tihar saldınlanyla geçti. Ortado- ğu banş sürecinin başhca ak- törlerinden ABD Başkanı Bfll CHnton' ın arabuluculuğuyla Is- rail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat, 11 -24 Temmuz arasın- da Washington yakınlann- daki Camp David'de yoğun temaslarda bulundular. Ba- rak, dorukta ilk kez Israil işgali altındaki Doğu Ku- düs'ün Arap bölgelerinin egemenhğinin Filistin'e ve- rümesini kabul edebileceği- ni dile getirdı. Ancak Filis- tin tarafi, Doğu Kudüs'ün ta- mamınm egemenliğini is- tedi. Doruk, Kudüs yüzün- den başansız oldu. Israilliler Kudüs'ü "ebe- divebölünmezbaşkenrkrr olarak görürken Fihstınh- ler de, Müslümanlar için en kutsal yerlerden biri olan işgal altındaki Doğu Ku- düs'ün gelecekteki bağım- sız Filistin devletimn baş- kenti ohnasını istiyor. Chnton'ın da öncrmesiy- le birkaç kez gündeme ge- len Haremüşşerif'in ege- menhğimn Filistin'e veril- mesi, Israilli milliyetçiler ve köktendinciler tarafın- dan kabul görmüyor, Filis- tin tarafindansa yetersiz bu- lunuyor. Haremüşşerif ya da Yahudilerin deyişiyle Ta- pınak Dağı, Kubbetül-sah- ra ve Mescid-i Aksa'yı için- de banndınyor. Yahudiler, yıkılan kutsal tapınaklan- nın Haremüşşerif in temel- lerinin altında olduğuna ina- nıyor. Arafat, 13 Eylül'de yapıl- ması öngörülen bağımsız Filistin devletinin ilanını, ABD ve Israil'in baskılan sonucu belirsiz bir tarihe ertelemek zorunda kaldı. Bu da radikal Filistinlilerin Arafat'a yönehk muhalefe- tinin yoğunlaşmasuıa yol açtı. Taraflann bir anlaşmaya yakın olduğu düşünülürken Likud Partisi'nin hderi olan ve Kudüs konusunda ödün verihnesine karşı çıkan aşı- n sağcı Ariel Şaron, 28 Ey- lül'de Haremüşşerif'e "kiş- kırtma niteKğinde'' bir ziya- rette bulundu. 29 Eylül'de, 1989'1993'e kadar süren intıfada hareketinin ardın- dan 2. intifada başladı. Ba- ti Şeria ve Gazze Şeridı'nde tsrail 'le Filistin arasında ya- şanan çatışmalarda ve tsra- il'in roket saldınlannda, ço- ğunluğu Filistinli ve çocuk ol- mak üzere 400'e yakm kişi öl- dü. 16 Ekim'de, Clinton'ın çaba- sıyla Arafat ve Barak bir kez daha Mısır'ın Şarm El Şeyh kentinde bir araya gelip ateşkes karan aldıysa da çatışmalar dur- madı. 19-23 Aralık arasında Filistin ve Israil heyetleri ABD'de gö- rüşmelerde bulundu. Görüşme- lerde, 20 Ocak'ta görev süresi sona ermeden Ortadoğu sorunu- nu çözmek isteyen Clinton, Do- ğu Kudüs'teki Haremüşşerif ve Arap bölgelerinin Filistin de- netimine verihnesi, karşıhğın- da Filistin'in 3.5 milyon Filis- tinli sığınmacının geri dönme- si talebinden vazgeçmesi gibi önerilerde bulundu. Arafat ve Barak'ın 28 Ara- lık'ta Şarm El Şeyh'te, önerile- ri ele alacağı açıklandı, ancak do- ruk gerçekleşmedi. Bu arada Filistinhlerle banş anlaşması yapamayan ve ülke içi muhalefetle zayıflayan Ba- rak, 10 Arahk'taistifaetti ve6 Şubat'ta erken seçim yapılma- sı karan alındı. 22 yıllık işgal bitti Ortadoğu'da Israıl'in geçen yıl somut adım atabildiği tek yer Güney Lübnan oldu. Barak, başbakanlık kampanyası sıra- sında, gerekirse Suriye'yle bir anlaşmaya vanlmadan Güney Lübnan'dan tek taraflı olarak çekileceği mesajını zaten ver- mişti. Başlangıçta Lübnan'da bir şeriat devleti hedefiyle yo- la koyulan, ancak zamanla mü- cadelesini Israil işgaüne karşı di- reniş çizgisine oturtan Hizbul- lah'ın, Israil'in kuzeyine düzen- lı olarak fırlattığı Katyuşa roket- leri, Israil halkının da bu işgali sorgulamasına neden olmuştu. Geçen mayıs ayının başından itibaren, 22 yıl boyunca işgal altında tuttuğu Güney Lüb- nan'daki askerlerini geri çek- meye başlayan Israil, 24 Mayıs sabahı, tartişmalı Şebaa çiftlik- leri dışmda çekibne işlemini ta- mamladı. Çekilme işleminin beklenenden hızlı gerçekleşme- sinde, ilerleyen Hizbullah milis- len karşısında, Israil yanhsı Gü- ney Lübnan Ordusu mihslerinin herhangi bir direniş gösterme- meleri de etken oldu. Hizbullah lideri Nasrallah. çekilmenin tamamlanmasının ardından ünlü Hiyam Hapisha- nesi'nin boşaltüması sırasında yaptığı konuşmada, "Araplar için yenilgi dönemi kapannuş, zafer dönemi başlanuşnr" dedı. Babasının arkasına saldanmaya çalışan Muhammed El Durra, ölümünün ardından direnişin sembohl haline geldl ABD halkı bıkü, dünya eğlendi EUe savım sûreci,ilgjnçgörûnrülere de sahne oldu. (Fotoğraf: AP) DışHaberterServisi-ABD'de7Kasırn2000 tanhınde yapılan başkanlık seçunleri tam an- lamıyla yılan hikâyesme dönerek halkı bez- dirdi, dünyayıysa eğlendirdi. ABD'nin 43. başkanını ülke tarihinde ilk kez Anayasa Mahkemesı belırledi. Washington'dan seçim öncesi gelen haberlerde başkanın 7 Ka- srm gece yansı belirlenmiş olacağı belirtih- yordu. Televizyonlar, seçimler öncesinde de tahmin edildiği gibi Demokrat Partili AI Go- re'un kazandığmı duyurdular. Ancak Texas Valisi ve Cumhuriyetçı aday G«orge W. Bush, gazetecilerin yanmda, kardeşi Jeb Bush'un vahsı olduğu Florida'daki sayım yetkililerini telefonla arayarak, oy sayım işleminde her iki adaym oylannın birbirine çok yakın olduğu- nu onayladı. Kısa bir süre televizyonlar, Flo- rida eyaletınde Gore'un kazandığı açıklama- sını geri aldılar. Florida'daki oylann sayımı iz- lenirken televizyonlar bir anda yanıp sönen "Bush Başkan" yazısını yayımladılar. Gore. Bush'akutlamamesajı göndererekya- nştan çckıldığini açüdadı. Ancak yanm saat sonra her şey değişti. Tamamen s^Tİmamış olan oylar bu kez Gore lehine arhyordu. Gore, ya- nm saatliğine başkan olan Bush'u tekrar ara- yıp tebrikini geri aldı. Florida'nrn 25 seçici delegesini alanın baş- kan olacağı seçimde, aradaki farkın sadece 1784 olması üzerine Gore kampı 9 Kasım'da Florida'nrn 4 ilçesinde elle sayrm istedi. 12 Kasım'daeyaletin seçim sorumlusu Cum- huriyetçi Kattaerine Harris, bütün Florida il- çelerinin seçim sonuçlannı bildirmesi için 14 Kasım'a kadar süre tanıdı. Bu arada, Cumhu- riyetçiler'in elle sayımın yasalara aykın oldu- ğu için durdurulması, Demokratlar'ın da elle sayımın tamamlanması için süre tanınmasına karşı çıkarak Florida mahkemelerinde açtık- lan davalar reddedildi. Harris, 16 Kasım'da Bush'un kazandığmı ilan etti. Federal Yüksek Mahkeme, 12 Arahk'ta yayımladığı karmaşık kararla Bush'a başkanlık yolunu açtı. Eyalette kimin kazandığmı belirlemek için son gün olan bu tarihte, Florida Temsilciler Meclisi de 25 seçici delegesini Bush'a ver- di. Gore ise 13 Arahk gecesi çekildiğini açık- ladı. HanzEsad Suriye * Esad'ı ; ugurladı • Ülkeyi 30 yıl boyunca demir yumrukla yöneten, 'Şam Aslanı' lakaplı Hafız Esad'ın ölümünün ardından koltuk, oğlu Beşir Esad'a kaldı. Dış Haberier Servisi - Suriye'de 30 yıl iktıdar koltuğunda oturan ve Or- tadoğu'nun en önemli ak- törlerinden biri olan"Şam Astanı" Hafız Esad, 10 Haziran 2000 tarihinde kan kanserine yenik düşe- rek yaşamını yitirdi. Esad'ın ölümünün ar- dından Suriye'nin başına oğlu Beşir Esad geçti. Esad, büyük oğlu Basil'in kendisinden sonra yöne- time geçmesıni istiyordu. Ancak Basil 1994'te tra- fık kazasmda ölünce In- giltere'de göz doktorluğu kariyerinde ilerlemeye ça- hşan Beşir, Suriye'ye çağ- nldı ve "hanedanın yeni vârisi" olarak eğitilrrieye başlandı. 1999'da Beşir albayhk rütbesine yüksel- di. Esad'ın ölümünün ar- dından uluslararası top- luluk Ortadoğu'daki den- gelerin bozulabileceği korkusuyla Beşir Esad'a destek vereceğini açıkla- dı. Cağdaşlıktan yana ol- duğunu vurgulayan Beşir Esad, liberal ekonimıyi sa- vunması, yolsuzluklara karşı ohnası, geleneksel bir ülkede cep telefonu, çanak anten ve internet gi- bi modern araçlan sa\Tin- ması onu ülkesinde "mo- dernizmin öncüsü" yaptı. PKK'nin Suriye'den çıka- nlmasının ardından Tür- kiye'yle başlayan yumu- şama Beşir Esad'la da sür- dü. Esad'm ölümünün ar- drndan Alevilerle Sünni- ler arasında çekişmeler yaşanmasından korkulu- yordu, ama Beşir Esad'ın da babasının kurduğu has- sas dengeleri korumasıy- la büyük çaplı gergmük yaşanmadı.