Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 OCAK 2001 SALJ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI / ekonomicg cumhuriyet.com.tr 11
İşsizJik Sigortası
Fonu
• ANKARA (AA)-
Kesintilerine 1 Haziran
2000 tarihinde başlanan
'tşsizlik Sigortası
Fonu'nda, 269 trilyon
339 milyar lira birikti.
Fonda, 181 trilyon 924
milyar 41 milyon lirası
işçi ve işveren payı, 72
trilyon 766 milyar 49
milyon lirası devlet
katkısı, 14 trilyon 648
milyar 97 milyon lirası
faiz gelirleri olmak üzere,
toplam 269 trilyon 339
milyar 90 milyon lira
bulunuyor. tşsizlik
Sigortası Fonu'na
temmuz aymda 886
milyar 23 milyon,
ağıistos ayında 44 trilyon
199 milyar 13 milyon,
eylül ayında 65 trilyon
369 milyar 27 milyon,
ekim ayında 68 trilyon
527 milyar 89 milyon,
kasım ayında ise 90
trilyon 357 milyar 39
milyon lira giriş oldu.
Ahnan turistler
güMürdü
• ANKARA (AA)-
Tûrkiye'ye 2000 yılınm
10 ayında en fazla
ziyaretçi gönderen
ülkelerin başında
Almanya, tngiltere ve
Rusya Federasyonu geldi.
Devlet Istatistik Enstitûsü
(DtE) verilerinden
yapılan hesaplamaya
göre, geçen yılın ocak-
ekim döneminde
Almanya, 2 milyon 51
bin271 kişiile
Tûrkiye'ye en fazla
ziyaretçi gönderen ûlke
olurken Almanya'yı 871
bin 882 kişi ile Ingiltere,
620 bin 739 kişı ile
Rusya Federasyonu
izledı.
Banka Ikterleri
gençleşiyor
• İSTANBUL(AA)-
Bankacılık sektöründe
teknolojik değişim
hızlanırken ve hizmetler
çeşitlenirken Türkiye'de
banka genel müdürlerinin
yaş ortalaması 40'ın
altına iniyor. 28 bankayı
kapsayan araştırmaya
göre, en genç bankacılar
sıfatını 38 yaşındaki
Dışbank Genel
Müdürü Faik Açıkahn,
Toprakbank Genel
Müdürü Zafer
Ataman, Finansbank
Genel Müdürü
Onur Umut ve Osmanlı
Bankası Genel
Müdürü Turgay Gönensin
alıyor.
Tarımdauzay
teknoioiisi
• tZMİR(AA)-tzmir
Ticaret Borsası Başkanı
Hasan Özmen, 2000-
2001 sezonundailk
kez Ege pamuğuna
uygulanan uzay
teknolojisinin başanlı
sonuçlar verdiğini
belirterek bunu ülke
genelinde başta pamuk
olmak üzere diğer
ürünlere de yayacaklannı
kaydetti. Özmen,
Ege pamuğuna
uygulanan teknolojiyle
sıfira yakın hata
payıyla sonuçlar
alındığını, uydu
fotoğraflanyla rekolte ve
ekim alanlan
saptamasında başan
sağlandığını söyledi.
Kayseri
üvacatta iddîalı
• KAYSERİ (AA)-
Kayseri'nin lncesu
ilçesi yakınlannda
kurulu bulunan,
özelleştirme
kapsammdaki Taksan
Takım Tezgâhlan
Sanayi ve Ticaret AŞ,
geçen yıl Almanya'ya
272 adet takım tezgâhı
ihraç etti. Taksan Genel
Müdürü Aşır Iman,
Taksan'ın, Ortadogu ve
Balkanlar'ın en büyük
takım tezgâhı üreten
fabrikalanndan biri
olduğunu, geçen yıl
yaklaşık 5 milyon
mark döviz girdisi
sağladıklannı ve
Almanya'ya yaptıklan
ihracatı iki kat
arttırmayı
hedeflediklerini
kaydetti.
EMO, ihale, ÖYK ve Bakanlar Kurulu karannm iptali için yargıya başvuruyor
Telekom iptalBANUSALMAN
ANKARA - Elektrik Mühendisleri
Odası (EMO), Telekom'un yüzde
33.5'lik hissesinin, yönetim haklannı
da devredecek bıçimde yabancı
ağırlıklı stratejık ortaklığa satışma
ilişkin ihale ilanı, Bakanlar Kıırulu ve
Özelleştirme Yüksek Kurulu
kararlannın iptali istemiyle yargıya
başvuracak.
Yürütmenin durdurulmasını da talep
edecek olan EMO, ihaleyle ilgili pek
çok hukuksuzluk saptadı. Öncelıkle
yüzde 33.5 hissesinin stratejik ortağa
satışının kamu yaranna aykın
olduğunu savunan EMO, ÖYK ve
Bakanlar Kurulu kararlannın yasaya,
anayasaya aykın olduğunu ortaya
• Yüzde 33.5 hissesinin stratejik ortağa satışının kamu yaranna
aykın olduğunu savunan EMO, ÖYK ve Bakanlar Kurulu
kararlannın yasaya, anayasaya aykın olduğunu ortaya koyuyor.
Dünya Bankası temsilcisinin îhale Komisyonu'nun karar
toplantılanna katılmasından değer tespiti yapılmamasına kadar
uzanan bir dizi hukuksuzluk üzerinde duruluyor.
koyuyor. Dünya Bankası temsilcisinin
îhale Komisyonu'nun karar
toplantılanna katılmasından değer
tespiti yapılmamasına kadar
uzanan bir dizi hukuksuzluk üzerinde
duruluyor. Elektnk Mühendisleri
Odası'nın, yürütmeyi durdurma ve
iptal istemiyle yeni yıhn başında dava
açmaya hazn-landığı Telekom'un ihale
süreciyle ilgili saptadığı bazı hukuka
aykın durumlar şöyle:
- Yüzde 33.5 hisse saöşı kamu
yaranna aykın: Bakanlar Kurulu'nun
ilk önce yüzde 20 olarak belirlediği
yabancı ağırlıklı stratejik ortaklığa
blok satış oranı yüzde 33.5'e çıkanldı.
Telekom'un hisse satışının
tamamının halka arz şeklinde olması,
kuruluşun stratejik kamu hizmeti
görmesi nedeniyle
önceliğin ülke insanlanna verilmesi
kamu yaran gereğidir.
Değer tespiti olmadan özelleştirmeninyasaya ayhrı olduğunda ısnaiı
Oksüz, Telekom \Uı direniyor
KJlaştırma Bakanı Enis Öksüz 'ün değer tespiti
yapılmadan satışına karşı çıktığı Türk Telekom
için bakanhkta değer tespiti ve hukuki durumla
ilgili çalışmalar yapıldığı öğrenildi.
J. ürk Telekom 'un bu çahşmada ortaya çıkan
değeri açıklanmazken rakamın daha önce
belitienen 10 milyar doların kat kat üzerinde
olduğu ifade ediliyor.
dikkat çekiyor. Ulaştırma
Bakanı Enis Oksüz'ün, ya-
kın çevresine "Değer tespi-
ti olmadan özeüeştinne ol-
maz" dediği belirtüdi.
Ulaştırma Bakanlığı'nın,
Telekom'un değer tespiti
için çahştırma yapüğı öğ-
renildi.
Telekom'un bu çalışma-
da ortaya çıkan değerini
açıklamaktan kaçınan yet-
kililer, bu rakanun Tele-
kom ile ilgili olarak ortaya
atılan 10 milyar dolann kat
kat üzerinde olduğunu
söylediler. Ulaştırma Ba-
kanlığı'nın Telekom ile il-
MUTLUSERELİ
ANKARA - Hükümetin
IMF'ye verdiği sözler doğ-
rultusunda 14 Aralık'tan
itibaren ihale sürecine giri-
len Telekom'da, hukuka
aykınlıklann yanında de-
ğer tespitinin yenilenme-
mesi nedeniyle de tartışma
yaşanıyor.
Özelleştirmeden sorum-
lu Devlet Bakanı Yüksel
Yalova, yeniden değer tes-
pitine karşı çıkarken, Ulaş-
tırma Bakanhğı Tele-
kom'undeğertespıti yapıl-
madan satılamayacağına
gili değer tespiti çalışması-
nın yanı sıra hukuki durum
konusunda da ayn bir ça-
lışma yürüttüğü belirtildi.
Bakanlığın bu çalışmayı,
yeniden değer tespiti ya-
pılmadan özelleştirme ya-
pılmasının yasalara aykın
olmasına dayandırdığı
kaydedildi.
'Dtinya şjrketi'
Ulaştırma Bakanı Ök-
süz'ün, Telekom'un dünya
şirketi olabilecek kapasite-
ye sahip olmasına karşın
hükümetin bazı bakanlık-
lan tarafmdan "ayak altına
düşürülmeye çauşıldığuu"
söylerken özeüeştirmeden
sorumlu devlet bakanhğı
ve IMF ise, yeniden değer
tespitine, ihale sürecini ge-
ciktireceği gerekçesiyle
karşı çıkıyorlar. Özelleştir-
me Idaresi ve Bakan Yalo-
va'nın, yeniden değer tes-
pitiyle Telekom'un değeri-
nin 10 milyar dolann da al-
tına düşürüleceğini ileri
sürüyorlar.
Telekom'un değer tespi-
ti 1997 yılı değerleri üze-
rinden 1998 yılmda yapıl-
mıştı. Aradan geçen 3 yıl
içerisinde Telekom'un de-
ğerinin arttığı, 10 milyar
dolarlık değer tespitinin de
o dönerh için gerçek değe-
ri yansıtmadığı, özellikle
yalmzca işletim bedeli 3
milyar dolar olan GSM şe-
bekesinin de dikkate alın-
dığında Telekom'un değe-
rinin azalması değil, art-
mış olması gerektiğine
dikkat çekiliyor.
- Değer tespiti: Telekom'un
özelleştınlmesine ilişkin değer tespiti
1997 yılı değerlerine göre yapıhnış
olup 10 milyar dolardn-. Öksüz ve
Telekom Genel Müdürü, değerin 20-
30 milyar dolar olduğunu ifade ederek
yeniden değer tespiti istemişlerdir.
Uzmanlann ifadelerine göre ise değeri
40 milyar dolann üzerindedir. 1997
değerleri üzerinden 2001 yılında
özelleştirme yapıhnası mümkün
değildir.
- Stratejik ortağm yönetimde
egemennği: ÖYK, anayasal dayanağı
ohnayan idari sistem içinde yeri
belirsiz bir kuruldur. 406 sayılı
Telekom'a ilişkin yasada 4046 sayıh
Özelleştirme Yasası'na hiçbir atıfta
bulunuhnamaktadır. ÖYK'nin
Telekom'un özelleştirilmesiyle ilgili
higbir görevi de yoktur.
-O\K karar içeriği hukuki değü: 406
sayılı yasa ve değişiklik yapan
yasalarda, yasa koyucu, Telekom'un
yönetim ve denetiminin devlette
kalmasına özen göstermiştir.
"Telekom'un hisselerinin en çok yüzde
49'u devredilebiHr'' hükmüyle yüzde
51 hissesinin devlette kalarak şirketin
yönetim ve denetiminin devlet elinden
çıkması engellenmiştir. Yasaya karşı
hile yoluyla, Telekom'un denetim ve
yönetim hakkı tamamen yabancılann
elinde olacak kararlar alınmıştır.
- Kamu yaranna aykm: 7. Beş Yıllık
Kalkınma Planı'nda, "Stratejik ötıem
taşıyan Kfrierin özeDeştirflmesmde,
teknolojik yenüemenin «agnj y g
yabancı tekeUerin oluşturutanaması ve
kamunun kritik kararlarda kontrolünü
sağjayacak aran hisseyi elinde
buhındurması esas olacakür"
denılmektedır.
- Yöneümin olusturulması: ÖYK
karannda ve ihale ılanında, genel
müdür olarak, stratejik yatuımcı
tarafından gösterilecek adayın
atanması, lcra Komitesi'nde
çoğunluğun stratejik yatınmcılara
verilecek olması 4502 sayılı son
çıkanlan yasanın Ek 22. Maddesi'ne
aykın.
- Dünya Bankası temsilcisinin katrimn:
Dünya Bankası temsilcisinin îhale
Komisyonu'nun toplantılanna
katılması yasaya aykın. thale
Komisyonu'nun kımlerden oluştugu
yasada belirtiliyor. tv.».%.-:*
Kaçak kömür ocaklarında çalışan binlerce işçinin yaşamı pamuk ipliğine bağlı
'Veraltından ölüme davetiye• Günde 2 milyon
liralık kazanç umuduyla
hiçe sayılan yaşamlar,
yalmzca ölüm veya
yaralanmaya neden olan
kazalarla anımsandığı
için, devletin kaçak
kömür ocaklanna karşı
takındığı tavır
duyarsızlık olarak
nitelendiriliyor.
GÖZDE AKGÜNGÖR
Özel kömür ocaklanndaki
verimsizliği, kâra dönüştür-
mek amacıyla işçilerin "daha
ve en derine'' inmek zorunda
kalması kaza riskini armnrken
kömür açığı ve özelleştirme
politikalan nedeniyle "flkel ve
sağhksız" çalışma koşullanna
müdahale edilmediğine dikkat
çekiliyor. Günde 2 milyon lira-
lık kazanç umuduyla hiçe sayı-
lan yaşamlar, yalmzca ölüm
veya yaralanmaya neden olan
kazalarla anımsandığı için,
devletin kaçak kömür ocakla-
Maden Ocağı <
Ait
Olduğu
Yıl
2000
1999
1996
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
TOPLAM
Olay
Sayısı
.
3
11
7
10
3
4
2
-
-
2
42
Kaçak
Olü
4
3
11
4
6
3
2
2
-
-
2
37
Yaralı
-
-
2
7
7
1
2
-
-
-
-
19
Can Pazarı
Sanık
.
3
12
8
10
3
3
1
-
-
-
40
Ocağın Cinsl
Rödövansit
Olay
Sayısı
-
4
5
2
5
1
1
1
-
-
19
ölü
1
-
4
5
4
5
V
1
1
-
-
22
Yaralı
-
-
2
7
1
-
-
-
-
-
-
10
Sanık
-
-
15
12
2
1
.
1
2
-
-
33
i 1
TTK [_
Olay
iayısı
.
3
10
6
3
7
9
7
5
10
11
71
ölü
7
3
9
9
5
7
;7
10
267
14
10
348
n
1
Yaralı
3000
3
2
1
1
-
3 I
2
-
1
2
3015
r?
1
j
Sanık
-
5
18
5
-
-
1
-
-
-
29
nna karşı takındığı tavır "du-
yarsızuk" olarak niteleniyor.
Maden Münendisleri Ödası
Zonguldak Şubesi Başkanı Er-
doğan Kaymakçı. "ÜretUmesi
Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) açısından ekonomik ol-
mayan kömür damarlannın
bir süre için Idra yoluyla üçün-
cü şahıslara verilmesi anlamına
gekn redevanslı sahalarda, üre-
tim yapmayauygunkömür kat
madı" dedi. Iş güvenliğinin ye-
tersiz olduğunu, yüzeye yakın
kömür bulunmadığı için çalı-
şanlann derine inmek zorunda
kaldığını ve derine inildikçe
tehlikenin arttığını belirten
Kaymakçı, TTK'nin bile za-
man zaman bu noktalarda zor-
landığını dile getirdi. Kaymak-
çı, TTK'nin 150 yıllık geçmi-
şine karşın, zorluklar yaşadığı
bu alanda uzmanlaşmış kişile-
Atyanşlan
kazandırdıTürkiye'de son ydlarâa büyük ilgi
gören at yanşlannda oynanan
müşterek bahislerden, 2000 yıh
içinde ülke ekonomisme 606 trilyon
936 mil>ar 294 mil>'on lira aktarüdL
TürkKe Jokej Kuhıbü (TJK)
1 Ocak-17 Arahk 2000 tarinleri
arasmda müşterek bahislerden ekte
edüen gelirleri, verp ve müessese
payının dışında, çeşitii kunım ve
kuruhışlar ile yanşseveriere dağrtü.
TJK'nin organize ettiği müşterek
bahislerden yanşseverier, 305 trilyon
982 mflyar 69 milyon 347 bin 120
lirahk ikramiye kazamhlar.
Kurum. 84 trflyon 957 mfljar 19
milyon 585 bin 86 lira da
Katına Değer Vergisi ödedL
rin çahştığına, yine de kazalar-
la karşılaşıldığına dikkat çekti.
Kaymakçı, TTK'nin neden
redevanslı alanlarda çalışma-
dığını da şöyle anlattı:
"tş güverdiği açısından bizim
önerdiğimiz önlemler alımrsa
çahşüabilir. Bu önlemlerin de
manyeti yüksek. Üretimden el-
de edikn kâr, maliyetten düşük
olacağı için kömür ocağı isjet-
mek pek makul gözükmüyor.
Ama redevans işjetmedleri için
durum farkh, onlar fazla para
vermeden işçi çahşörabilryor.''
4
6 binden fazla işçi'
Emekli maden işçisi ve araş-
tmnacı Kadir Tuncer, rede-
vanslı sahalann kapatılması-
nın, devletin özelleştirme poli-
tikalanna uymayacağını vur-
guluyor. Zonguldak'ta işlenen
kömür rezervinde son yıllarda
bir düşüş olmadığmı belirten
Tuncer, "TTK'nin kömür üre-
timi 10 yıl önce ydda 4 milyon
tondu. Bugüne gelindiğinde
devletin yrink üretimi 2S mil-
yon ton,redevanssahalannda
da yılda 15 milyon ton üretim
yapılryor. Bir düşüş mejdana
geİmemiş" diyor. Tuncer, rede-
vans sahalannda üretimin sınır-
lı olmadığına, ancak çalışma
koşullanmn ilkel ve sağlıksız
olduğuna dikkat çekerek "Altı
binden fazla işçi, redevansh sa-
halarda ve aile işlermelerinde
çahşıyor. tşçink ücretieri gün-
lük 2 ile 4 müyon lira arasmda
değjşiyor" diyor.
Bölgeden bir yılda elde edi-
len 4 milyon ton kömüre ülke-
nin ihtiyacı olduğunu ifade
eden Kadir Tuncer, "Tennik
santraliçin 2 milyonton kömür
gerekiyor. Yahuz TTK üretim
yaparsa yanm milyon ton kö-
mür kalacak, bu çok yetersiz,
Redevans sahalanna zorunlu
olarak ihtiyacmıız var, çünkü
ya bu sahalardan kömür çıka-
nlmayacak ya da açığa çıkan
ihtiyacı karşîlamak için TTK 8
bin yeni işçi alacak. Bu da dev-
letin özelleştirme politikasına
uymuyor" sözlenyle gorüşle-
rini destekliyor.
İŞÇMN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Kaymaklı Kadayıf
Zamanim elverdiği ölçüde, işveren örgütlerinin
yayınlanndan satır aralannı okumaya çalışırım. 35
yıllık gazetecilik deneyimimle, işveren örgütlerinin
gündeme getirdikleri istemlerinin önemli bir ağır-
lıkla yaşama geçirildiğini bilirim.
İşçi örgütlerinin ise 70'li yıllar sonrasında istem-
leri, düşleri olmuyor bile. Sürekli kazanılmış hak-
lann budanmaması için savunmadalar. "kazanılmış
... haklanmızdan ödün vermeyiz" çıkışlan da ço-
ğunlukla sonuçta blöf olarak kalır. İşveren istem-
leri doğrultusunda haklar uçup gider.
Bu nedenle TlSK'in dün gazetemizde özeti ha-
ber olarak yayımlanan 1999 yılı çalışma istatistik-
leri bağlantılı değerlendirmesini son derece ciddi-
ye alıyorum...
Türkiye'de TİSK üyesi işyerlerinde çalışan top-
lam 150 bin üzerindeki işçiden, sözleşmelerinden
gelen ücret artışlannı veri alarak yapılmış ücret,
maliyet analizlerinden yola çıkılarak, Türkiye'de iş-
çi ücreti ve maliyetleri sonuçlannın çıkanlmasının
doğrulan yansrtmadığı gerçeği bir yana.
1999'damilligelirküçülüpüretimde%4.2, istih-
damda %9.7 gerileme yaşanırken, reel ücretlerde
%11.9'luk bir artış olduğu sonucuna varılması
inandıncılıktan uzak kalıyor.
Milyonlarla kayıt dışı ve 5 milyon sigortalı çalışa-
nın yanında sadece 150 bin civanrtdaki sözleşme-
den yararlanan işçilerin sözleşme ücret artışlan ve-
ri alınarak yapılan istatistiklerden, sanayi işçileri
ücretieri ve de "yüksek" sonucunu çıkartmak, ser-
maye açısından propogandaya yönelik beyaz ya-
lan oluyor. Işletmelerde sözleşmelerden gelen üc-
ret artışı yükünden çok yoğun işçi çıkarması, sir-
külasyonu ile kurtulunduğu, sonuçta işçilerin kay-
maktabakası sayılan 150 bin civanndaki sendika-
lı ve sozleşmeli işçilerin ücret ortalamalarının dahi
asgari ücretten çok fazla uzaklaşamadığı biliniyor.
Ancak yazı konumuz, TlSK'in Türkiye'nin 1986-
99 döneminde OECD'de reel işçi kazancında en
yüksek artış kaydeden ülke olduğu gibi inandırıcı-
lıktan çok uzak bir sonuca varmış olması değil. Bu-
nun, yüksek işçi ücretlerinin (!) Türk ekonomisinin
rekabette en önemli dezavantajı olduğu sonucu-
na vanlarak çalışma yaşamında öngörülen düzen-
Ulusal düzeyde ücret anlaşmaları, çalışma sü-
relerinin uzatılması, esnek çalışma, çalışma karşı-
lığı olmayan ödemelerin (fazla mesai, bayram, haf-
tasonu gibi) kaldınlması isteniyor. Tabii işverenle-
rin kıdem tazminatından kurtulma istemleri de at-
lanmıyor.
Ulusal düzeyde ücret anlaşmalannın başka ül-
kelerde olduğu savından yola çıkılıyor. Adı geçen
ülkelerde bütün işletmelerde her türiü karar aşa-
masında söz sahibi işçi temsilcileri, sendika yöne-
timleri gerçeği yok sayılıyor. 12 Eylül'ün sendikal
yasaklan ile sendikacılığın tüketilişi atlanıyor. 5 mil-
yon sigortalı 12 milyona yakın işçi niteliğinde çalı-
şan gerçeğinde özel sektörde sadece 250 bin ci-
vannda işçi için geçerli olan yasaklarla donatılmış
toplusözleşme düzeni içinde, ulusal düzeyde söz-
leşmenin nasıl yapılabileceği gibi bir küçücük ay-
nntı (!) atlanıyor.
İşçilerin en alt düzeydeki haklannı düzenleyen iş
yasasının baştan sona değiştirilmesı, çalışma sa-
atleri, fazia mesai gibi temel haklann tümden kal-
dınlması isteniyor.
Işçiliğin maliyetlerinin üretim içindeki paylannın
en düşük olduğu ülkelerden biri olduğumuz hal-
de, ucuz işçi, daha daha ucuz işçi isteminde so-
na, doyuma bir türiü ulaşılamıyor.
Tatil bitti. Sendikacılann tatilsiz de yıllardır süren
rehavetleri, sendikacılıkta teslim olmuş, havlu at-
mış halleri işverenlerin yeni dönem işçi-işveren iliş-
kilerinde belirleyici olacak yeni dayatmalan karşı-
sında sona erer mi dersiniz? Yoksa 12 Eylül'den
bu yana her yeni dönem sözleşme ile devam eden
hakedilmiş, kazanılmış haklardan ödün verme sü-
reci hızlanmış olarak yeni sözieşmelere de dam-
gasını mı vuracak?
Ne yazık ki gelecek için umut dolu yeni yılın ilk
günlerinde bile emekçiler, işçi haklan için çizilen
tablo, eldekini de kaybettirme gündemli, iç karar-
tan içerikte. 2001 yılına bir yandan siyasi iktidann
IMF reçeteleri doğrultusundaki dayatmalan, diğer
yandan işverenlerin kazanılmış en sıradan yasal
haklan bile geri alma saldırılan ile giriliyor.
Işçiler, emekçiler için bu durumu kader olmak-
tan çıkarmanın tek yolu mu? Elbette çok zorlu,
uzun soluklu bir savaşımı, işçi üyesi, lideri ile gö-
ze almış, sil baştan silkinip, sendikal değerfere sa-
nlacak bir sendikacılık hareketi.
Yoksa siyasi irade, sermaye bugünkü teslim ol-
muş, yozlaşmış sendikal yapılanmadan cesaret
almış, sonu gelmez bir hırsla, işçinin "bu kadarı da
olamaz" denilen haklannı bir bir almaya devam
ediyor.
sukransoner@yahoo.com
iTOnun fiyat artış araştırması
Salatalık aralıkta
zam şampiyonu
Ekonomi Servisi -
Aralık ayı içinde salata-
lığın fiyatı yüzde 42.9
oranında artarak 504
bin liraya yükseldi.
Istanbul Ticaret Oda-
sı (ÎTO) aralık ayında en
çok zam gören ürünleri
açıkladı. Aralık aymda
bir önceki aya göre pe-
rakende fiyatı en fazla
artış gösteren gıda mad-
desi yüzde 42.9 ile sala-
talık oldu. Kilosu kasım
ayında 352 bin lira olan
salatahğın fiyatı bir ay
sonra 504 bin lira oldu.
Zam şampiyonu salata-
lığm ardından ilk üçe
giren ürünler yüzde
38.7 ile biber, yüzde 34
ile yaş üzüm oldu.
Listeyi yüzde 25.6 ile
kabak, yüzde 25.5 ile
balık, yüzde 21.3 ile ta-
ze fasulye, yüzde 20 ile
dini harcamalar, yüzde
19.7 ile muz, yüzde
17.6 ile ekmek, yüzde
16.7 ile domates oluş-
turdu. Bir ay içinde fi-
yatı en az artan ürün ise
yüzde 3.4 ile çikolata
oldu.
Kasım ayında kilosu
8 milyon 121 bin lira
olan çikolata aralık ayı
sonunda 8 milyon 395
bin liradan satıldı.
Yılın rekortmeni
Tiyatro biletleri ise
önceki yılın aynı döne-
mine göre yüzde 175 ar-
tarak yılın zam rekort-
meni sayıldı. Bir yıl ön-
ce 1 milyon liradan sa-
tın alınan Devlet Tiyat-
rosu bileti, geçen ayın
sonunda 2 milyon 750
bin lira karşılığında
alındı.