Katalog

Cumhunyel k 1 a p I a r ı ÖĞRETEMEDİĞİMİZ TÜRKÇE KemalAteş t Cumhurryet ^ kıtap kulubu 3 ^ 'u'Kocag ^ad No 39 41 ! 34334)Cağalo^lu Istanbul Te l 212614 0' 96 Cumhuriy77. YIL SAYI- 27377 / 250.000 TL (KDVtçınde) KURUCUSU Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI NADİR NADİ (1945-1991) Cumhunyel k j p l j r AĞITTOPLUMU Adnan Binvazar • Cumhuriyet ^ kıtap kulûbû Çag Pazartama A Ş Turnocagı Cad No 39 41 34334 Cağatoglu stanbulTel 212)514 01 96 20 EYLUL 2000 ÇARŞAMBA U M H U R I Y CEVDET KUDRET I N K U Ü M İ Abdülhamit Döneminde SANSÜR-ı Turkıye'de basın uzerınde baskı ve sansur denınce akla hemen Abdülhamit devrı gelır Oysa sansur ve benzerı baskılar daha oncekı devırde başlamış, Abdülhamit o konuda epey zengın bır bırıkıme ATniHBıamU SANSÜR ! mırasçı olmuş, geçmıştekı denemelerı goz onunSl WİWI8urarak sıstem uzerınde her yıl bıraz daha ovnamış, onu bır kuyumcu gıbı ışlemış, "çrlı^tırmı^ , Iranım \e tuzuklerdekı butun boşlukları doldurmuş, açık kapıları tıkamış, kurduğu duzenı tam 33 yıl hıç aksatmadan uygulamıştır Turkıye'de basınla ılgılı ılk "nızamname" (tuzuk) Abdulazız devrınde vayımlanmıştır (Aralık 1864) Fransa'da III Napoleon zamanında hazırlanan (1852) basın kanunundan çevrılen bu nızamname, Ikıncı Meşrutıyet devrınde çıkarılan (Temmuz 1909) Matbuat Kanunu na kadar yururlukte kalmıştır. Cuma günü Cumhurİyet le birlikte.. A S K E R I D A R B E N I N 2 0 . Y I L I Dönemin Maliye Bakanı anlatıyor 12 Eylül 1980 tarıhınde Federal Almanya Maliye Bakanı olan Hans Matthofer, sendıka kokenlı bır sosyal demokrattı. Cumhurıyet'ın sorularını yanıtlarken Turkıye'nın o donemdekı onemını sık sık vurguladı Hans Matthoter, askerlerın ıktıdarından sonra Bonn'da Dışışlerı Bakanlığı ıle Başbakanlığın devreye gırdığını ve kendısının de bu ışlere daha tazla karışmadığını' soyledı Sonra darbe geldi ve bu, benım çabalarımın da sonu demek oldu Çunku ben totalıter askerı bır rejıme yardım etmem Ve bunu da Turgut Ozal'a VVashıngton'da bır otelde soyledım Galıba eylul ayıydı, eylulun son haftasında hanı hep Dunya Bankası toplantısı olur, ışte ona o zaman bılhassa dıkkatlı bır dılle, "Tamam, bıttı" dedım ve sonra bır sev de olmadı Osman Çutsay'ın söyleşisi. Sayfa 7 ' d e Cezaevi Anıları Ecevit: Demireri telefonla aradım Yaşar Okuyan, Ecevıt'e en çok ılgı gosterenlerdendı Içerdekılerın ıtadesıyle Ecevıt'ı uzun konuşmalarıyla 'esır' almıştı CHP ıle ılgılı suç duyurusunda kendılerının bır kastı olmadığını anlatma\a çalışıvor, yumuşama ve uzlaşma vanlısı olduklarmı belırtıyordu MHP'lıler bır gun once CHP hakkında suç duyurusunda bulundukları ıçın ıfade vermışlerdı Şımdı bu gelışmevı duzeltme\e çalışıyordu Benım merakım da Ecevıt'm Demırel'le 12 Eylul sonrası ılışkılerındeydı Efendım, Demırel'le hıç goruşmedınız mı" dıye sordum Ecevit, "Ilk tutuklanmamdan sonra tahlıve olduğumda teletonla aravıp geçmış olsun demıştı " "Bunun dışında bır temasınız olmadı mı ? " Ecevit onune baktı, duşundu, anlatıp anlatmamakta tereddutluvdu Sayfa 6 ; da Kıral on/ofıyor Bır hafta sonra Demokratık Almanya'ya, Berlın'e grttim. Merkez komıte toplantısı yapılması gerekıyordu orada. Onemlıydı, çunku ılk kez resmi olarak darbenın değerlendırmesı yapılacaktı. Eğer bu cunta faşısîse ona gore mucadele, askerı dıktatorlukse ona gore farklar olacaktı. Faşist niteiemesı yapılırsa, bu dunya komunist hareketını de etkılerdı. Çunkü bır devlet yapısmı faşist olarak niteiedığıniz zaman, onunia dıplomatık olarak ırttbat kuramazsınız Toplantıda, "askersel dıktatorluk" denıldi. Bu arada "faşist" nrtelendırmesi yapanlar da vardı Serdar Kıztk'tn söyleşisi. Sayfa 6'da UNCTAD'ın 'Küresel Ekonomik Büyüme ve Eşitsizlikler' raporu Küreselleşme ABD'ye yaradıAsya Kaplanları yerinde saydı BM Kalkınma ve Tıcaret Orgutu'nun (UNCTAD) raporuna gore ABD geçen yıl en yuksek < buyumeyı gerçekleştınrken 'As>a Kaplanlan' yennde saydı "Uçuncu dunya ulkelennın sendıkası" olarak bılınen UNCTAD raporunda, gelışmekte olan ulkelenn buyumesının "kuresel şırket ve pıyasaların hukumranlığı" altına bırakılmaması ıçın uyanda bulunuldu KTİZ UyariSI UNCTAD. ABD'mn sert bır ıtıışe geçmesı durumunda. olumsuz gelışmelenn dunya ekonomısı uzennde yenıden knz varatabıleceğı konusunda uyardı Raporda. kuresel ekonomının zorladığı fınansal serbestlığın, ozellıkle gelışmekte olan ulkelen çevnm knzı ıle karşı karşıya bıraktığı belırtıldı ve "Bu knzlenn ortak ozellığı. sonuçta gelır dağılımındakı eşıtsızlığın artması" değerlendırmesı yapıldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - BM Kalkınma ve Tıcaret Orgu- tu'nun (UNCTAD) 2000 yılı rapo- ru, geçen yıl kuresel ekonomıyı ABD'nın yuzde 4'luk yuksek bu- yume oranının ayakta tuttuğunu or- taya koydu ABD'de yuzde 0'larda seyreden ozel tasarruflar ve çok yuksek tuketım oranı buyumenın en onemlı nedenlen olarak değerlendı- nlırken bu trendın fazla suremeye- ceğı vurgulandı "Üçüncü düroa ülkeierinin sen- dikası" olarak da nıtelendırılen UNCTAD, 'Kuresel Ekonomik Bu- yume \e Eşıtsızlıkler' başlıklı 2000 yılı raporunu dun açıkladı Dunya ekonomısının genel durumunun ço- zumlendığı raporda. kureselleşme surecınde en kazançlı çıkan ulke- M ArkasıSa. 8, Sü. 3'te UNCTAD BAŞkANI PETROL Fl\ ATL ARI BELİRSlZLlK GETİRDl H * f KJUUKfnPOĞUrMI İHtaFt • 8. Sayfada Cöstericiler akın etti Prag'da alternatif zirve hazırlığı # Bmlerce protestocunun 'eşhk ettıgı* IMF ve Dunya Bankasf nın yıllık sonbahar toplantısı, Çek Cumhunyetf nın başkentı Pragda başladı Dunyarun her tarafından gelen 20 bm kadar protestocu. 'paralan ve toplantı yapacak bır yerlerf olmamasına karşm 'alternatif bır zırve' düzenlemek uzere eskı komunist başkentıne akın ettı • 13. Sayfada îsviçreli şirketle Türkiye arasındafinansman sorunu çıktı, KHK iptal edilebilir Ilısu'ya iptal gündemde f a r k n t t l B e ?i k t a Ş' Şampiyonlar Ligi'ndeki ilk gafflmetini Barce- teşembiroyunsonrasuıda \hmetDursun'un(2)veNoııma'nınattığı goüerle3-0\endi. Beşiktaş Teknik Direktoru NevioSca- la. karsılaşmada hak eden tarafin kendileri olduğunu so\ledi. Beşiktaş'm gnıbundaki diğer maçta L«eds United, Milan'ı tek golle geçti. Bu sonuçlardan sonra gnıptaki 4 takunm da puanlan 3 oldu. Sn>ab-Be\azhlar averajla 3. sırada yer aldı. • Spor'da Eski CHP liderinin birkaç gün içinde adaylığını açıklayacağı belirtildi Deniz Baykal bekliyor CEZA ERTELEMEYE GENlŞLETME M 9. Sayfada YILBAŞINDA BUYUK ÎKRAMtYE 3 TRİLYON • 9. Sayfada ŞERİATÇI MUDURE BAKANLIK KALK.ANI M 3, Sayfada 'KONFEDERASYON FEDERASYONA GtDEBlLtR' M 11. Savfada GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Kimi Kurtaracaklarmış, Kimi? Fazılet Partısı 312'yı Turkıye'nın tek sorunu dıye sunduktan sonra "kokunden çozum" ıstıyor 312 ıle yatıp 312 ıle kalkan Turkıye; soruna Fazılet'ın gunlerdır soyleyegeldığı gıbı bır çozum yolu açacak olursa Sankı gunubıriık kansere çare bulunacak. kımı ay- dınların yenı ayırdına vardığı "otekı Turkıye"n\r\ sos- yal ve ekonomik her turden sorunu şıp dıye hal yolu- M ArkasıSa. 8, Sü. l'de CHP'de kurultav kulıslen yoğunlaşırken sakın çevresı, Bavkal'ın karannı 2-3 gun ıçınde açıkla\acağını belırttı Baykal ıse ıddıalan yalanlamadı \e "Henuz dınlıyorum' yanıtını vermekJe yetındı Bavkal ın kurmaylarmdan 4.1ı Topuz, Keskın ıle Baykal arasında arabuluculuğa gınştı Kuhslerde. Bavkal'ın aday olması durumunda Ertuğrul Guna> "ın genel başkanlık yanşına katılmayacağı ılen surulerek yanşın Baykal. Hasan Fehmı Guneş ve Oymen arasında geçeceğı varsayımlan dıle getınldı Sağlar ıse "Benım bır talebım yok" dıye konuştu I 4. Sayfada # 1 5 mılyar dolara yap- ışlet-devret yontemı ongorulen iîısu Hıdroelektnk Barajı'nın yapımı tehlıkelı aşamada Kurt \ e Arap lobılennın tepkısıne boyun eğen Tony Blaır. Ingılız ortağa 200 mılyon sterhnlık ıhracat kredısı vermeyınce şırket konsorsıyumdan çekılmek zorunda kalmıştı # tsvıçreh yapımcı "çevTe, yore halkının taşınması, tanhsel mırası ızlemek amacıyla 'yabancı bağımsız gozlemcı" atanmasını sıyasal koşul" olarak one suruvor OZGEN \CAR ANKARA - Dıcle uzennde ongorulen en kapsamlı hıd- roelektnk barajı olan Ilı- su'nun yapımcısı Isvıçrelı Sulzer Hydro ıle Turkıye ara- sında fınansman konusunda cıddı boyutlara ulaşan onem- lı sorun çıktı Turkıye'nmba- ğımsızlığma ters duşecek "si- >asal koşul" one surmeye ha- zırlanan barajın tsvıçrelı ya- pımcı şırketıne yetkı \eren Bakanlar Kurulu kararname- sının ıptalı gundeme gelıvor Sınıra 65 km uzakhkta. yapımına bu yıl başlanması ve 2008 yılında tamamlan- MArkasıSa.8,Sü.3'te ILISU BARAJI'NA tTlRAZ BtTMtYOR • 8. Sayfada RSUMER, TASARRUF PAKETINITAMAMLADI Türkiye elektrik için Rusya J ya döndü # Plansızlık sonucu enerjı sıkıntısıyla karşı karşıya kalan Turkıye. Rusya Federasyonu'ndan elektnk almayı planlıyor Rysya Başbakanı Mıhaıl Kasyanov'un 23-25 Ekım gunlennde yapacağı zıyaret sırasında, elektnk satışı konusunda bır protokol ımzalanması beklenıyor Enerjı ve Tabıı Ka>nakJar Bakanı Cumhur Ersumer. mesaı saatlennm 08 00-17 00 \eya 08 00-16 00 olması durumunda. ayda 20-30 mılyon kılovatsaat tasarruf yapılabıleceğını bıldırdı • 8. Sayfada OLAR Dun ı 672.25O | öncekı j 671.8OOJ Dun 293.5OO Öncekı 293.5OO Dun 5.89O.OOO Öncekı j 5.91O.OOO j P GENEL BAŞtCAH YARDIMCISI ZEbGIK 'Hükümeti veyargıyı askeryönlendiriyor' # FP Genel Başkan Yardımcısı Bahn Zengm'ın Muğla'da bır yerel TV'de TSK'ye yonelık yaptığı açıklamalar buyuk tepkı çektı Hukumetı v e yargıyı askerlenn yonlendırdığını one suren Zengın. "Asker ve sıvıl burokratlar. parlamentonun ve hukumetın emnnde olmadığı surece soygun duzem devam eder TSK sryasılenn denetımı altına alınmah" dedı Zengın. Ecevıt'ın Cortarellı'ye "Asken harcamalar kısıtlanmalı" dedığı ıçm tepkı gosterdığını belırttı • 5. Sayfada