Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 * Ğ U S T 0 S 2000 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
JVLJJ-JX U.K. kultur@cumhuriyet.com.tr 15
Karcılılar, romanı, yorumlar üreten bir makine olarak nitelendiriyor •
'Gmye sadece
VIŞİMAKYÜZ
îk romanı 'Yağmur Hüznü' ile 1999 Orhan
Kenal Roman Ödûlü'nü alan AhmetKarcıhlar,
Dojan Kitap tarafından yayımlanan ikinci kita-
bı 'GüMenKaleDüştüdepolisiyekurguçerçe-
vesnde bir yazann 'düş' mü yoksa gerçek mi ol-
duğu konusunda okuru sürekli şaşırtan hikâye-
sinianlatıyor.
Hikâye, yazar Adem Karman'ın boşandığı
karBinın intihar ya da cinayet olduğu beürsiz ölü-
müyle başlıyor. Ardından polis tarafından ifa-
desnin alınmasıyla birlikte yeni bir 'oyun' ile de-
vaır ediyor. Yalın bir dil ve anlatımla okuru hiç
bekiemediği bir sona gotüren kitapta, cinsellik,
aşk ve ihanet kavramlannın anlamlan da sorgu-
lanıyor.
Karcılılar, son günlerde 'Gûlden Kak Düştü'
ile ilgilı gelışen olaylar hakkında pek fazla ko-
nuşmak istemiyor: "Elimizde edebi bir nıetin
vu; diğer taraftan da buedebi metnin kahraman-
btrmdanbiri okiuğunuiddiaedenvekitabıntop-
isteyen birileri var. Bu tarüşma uza-
Ucûsut Myorum'
FLDKN K.UF. Dl'-?Tİ
Abnıet KitrcıiıU
a
y ş
dıkça Idtabm zarar gördûğüne inanıyorum, çün-
kû berkes bûtün bu olaniarm reklam kaygısıyla
yapüdığınıdüşünüyor. 'Yağmur Hüznü' haklön-
da birçok eleştiri yazüdı. Böyle bir tarüşma ol-
madığı için eteştirmenler onu bir metin olarak de-
ğerkndirdi ve iyi övgüler aldı. Oysa onun kah-
nunanlanda gerçek Itişileroiabüir. Bunuonlar-
dan ve benden başka künse bilemez. Bu olay or-
taya çıkttğında 'Gülden Kale Düştü' için henüz
bir şey yazümamıştı, ama bundan sonra yazüan-
lar ne yank ki bu olaym gölgesi altuıda yazüacak.
DBerim çabuk unutuhırvegeriye sadecekitap ka-
taf
'Tann yazar' biçemine tepkd
- Tûm hikâye boyunca etkisini koruyan geri-
fim ortamında, yorumu da okura açık bırakı-
yorsunuz. Neden?
AHMETKARCILILAR- Her iki kitabımda
da anlatıcı, bir kişidir. Olay örgüsü o kişinin gö-
zûnden aktanlmakta ve hikâye yalnızca onun ta-
nıklık ettiği, betimlediğı olaylaria, mekânlarla ve
karakterlerle anlatılmaya çalışılmaktadır. Bu ta-
vır, birçok kitapta karşılaştığımız her şeyi bilen
tann yazar' biçemine duyduğum tepkiden kay-
naklanıyor. Diğer taraftan hikâyeyi anlanrkenba-
kışını kullandığım o tek karakterin olaylan sa-
dece nesnel bir gözle anlatmasına izin veriyo-
rum. Karakter tanık olduğu olaylan anlanyor, ken-
disi de hikâyeye dahil olduğu için olay örgüsü-
ne bir şekilde müdahale ediyor, ancak yaşadık-
'ülden Kale Düştü
hakkındaki tartışmalar
uzadıkça kitabın zarar
gördüğüne inanıyorum.
Çünkü herkes bütün
bu olanların reklam
kaygısıyla yapıldığını
düşünüyor.
Dilerim çabuk unutulur
ve geriye sadece
kitap kalır.
lanyla ilgili duygulannı anlatmaktan kaçınıyor.
- Okuyucuda uyanan merak unsunı ile birlik-
te yoğun olarak miyahı da kullanıyorsunuz.
KARCILILAR - Kendini ifade etmek dışın-
da, hikâye anlatmak, eğlenmek, zamanın kolay
gecmesini sağlamak amaçlanyla yazan biri, oku-
runa da bu amaçları yüklemek ister. Bence in-
sanın tüm edimleri zamanı daha kolay geçirme-
ye ve eğlenmeye yöneliktir. Bu amacı gerçek-
leştirmek için şimdiki zamanın insana sunduğu
sinema, internet, televizyon vb. birçok araç ya-
zıya göre ûstünlük elde etmiş gibi görünüyor. Böy-
le giderse yakın zamanda yazarlar, yok olmamak
için biçim değiştirecekler. Yazının diğer ifade bi-
çimleriyle de daha iyi anlatılabiliyorsa yazı ol-
mamasını savunan biriyim.
örneğin biyografiler, şimdiki teknolojilerin
de yardımıyla görsel-işitsel ifade biçımleriyle da-
ha iyi anlatılabüir, yani biyografilerin roman ol-
masına gerek yoktur. Roman, yorumlar üreten
bir makinedir. Bu gelişmelerin ışığında yazı, dı-
ğer ifade biçimlerinin ûstünlük gibi görünen ko-
lay anlaşılabilirliğe ve çabuk tüketilebilirliğine
karşı kendine öyle bir yol bulmalı ki, ayncalı-
ğını elinde tutabilsin. Bu yolu arayan ve henüz
yolun başında olan biriyim. Bu yolu ararken kul-
landığım mizah duygusu, anlattığım diğer duy-
gular gibi çok görünürde olmayan ve o esprinin
alt bilgisıne sahip okurlara yöneliktir.
- Kitapta sıkça teknolojik terimler yer abyor.
KARCILILAR - 'Gükten Kale Düştü' zama-
nı daha belirgin bir hikâye ve zamanının tekno-
lojilerini de kurgusu gereği kullanıyor. Bir ka-
dının, toplumun tüm kurumlanna ve öğretileri-
ne karşı kendi düşlerının peşıne düşmesinı hı-
kâyenin katmanlanndan biri olarak kabul eder-
seİc, kadının düşlerini koruyabileceği güvenli ve
özel bir alana gereksinimi vardı. Internet ve cep
telefonu gibi teknolojik imler bu yüzden hikâ-
yeye girdi.
- Kitabın kahramanı Adem KarmaD ashnda
kün?
KARCILILAR - Adem Karman bir roman
karakteri. Karakterlerinin isimleriyle de kimi
göndermeler yapmasını seven biriyim. Karma,
Hint inanışlanna göre ruhun mükemmellik yo-
lunda bedenden bedene geçtiği otuz üç evresi-
ne verilen isim. Adem'in yaptığı gönderme çok
açık zaten. Öğretileri incelediğimizde Adem'le
ilgili birçok farklı inanış var. Bunlardan biri de
Kabala'nın Adem Kadmon'u. Ilkel ya da Gök-
sel Ruh demek. Kitabın sonunda, halkanın Adem
Karman'ın ölümüyle tamamlanışından sonra
açık bir uç bırakmak için Adam Kadmon'u kul-
landım, aynı zamanda Adem Karman'uı bir son-
raki yaşamı ya da ilk yaşamı demek için.
Postmodern yazuıın öncûsû: Borges
-Birçok yazardan aunnlaryapıyorsunuz. Bor-
ges için de 'ustam' diyorsunuz. Borges'in sizi et-
kOeyen özeffikleri neler?
KARCILILAR - Bir öykü anlatıcısı olarak
ele aldığımızda Borges 'Dört Çevrim' meselin-
de, öykülerin dört tane olduğunu öne sürer ve
bu dört öykü için mitolojıden dört örnek verir.
Bize kalan zamanda onlan kendimıze göre de-
ğiştirip yeniden anlatacağımızı öne sürer. Bura-
da şu çok bilinen, daha önce yazılmayan, anla-
tılmayan hiçbir şey yok önermesinin değişik bir
söylemıni görüyoruz. Yani, edebiyatın hikâye an-
latmak olmadığını, edebiyatta hikâyeyi nasıl an-
latüğın önenüi; kurgu ve bıçem. Borges bana gö-
re postmodern yazının öncüsüdür.
Modern romanın insanı bir makinenin önem-
siz bir dişlisi gibiydi, birey olmaktan uzaktı.
Postmodern romanın insanı bireycıdir, pek gös-
termese de kendini toplumun ve her şeyin üs-
tünde tutar. Geçmişini bir yerlere bağlamak is-
ter ve bu bağ çogunlukla mitolojik, en azından
tarihsel öğelere tutunmuştur. Bu özellikler ne-
deniyle Borges çoğu zaman bireycilik ve faşi-
zanlıkla suçlanmıştır; ama o, en iyi toplumcu-
luğun bireyin çevresindeki şartlann iyi hale ge-
tirilmesinde yatüğını söyler. Baştan beri konuş-
tuğumuz yazınsal biçem bu düşüncelerin sonu-
cunda ortaya çıkmışhr ve ben bu sürecin Bor-
ges'le başladığına inanıyorum.
- Bundan sonraki projelerinizden sözeder nu-
siniz?
KARCILILAR - Daha önce üzerinde çalıştı-
ğımı söylediğim 'NuhŞehri'projesinegeri dön-
düm. Bu kitapla ilgili sorunum, nasıl anlatacak
olduğumu belirlememiş olmam. 'Nuh Şehri',
Şırnak'ın eski adı Şehr-i Nuh'tan geliyor ve o
bölgeye ait şimdiki zamana ait gibi görünmeyen
alegorik bikâyelere sahip bir kitap. Nasıl anla-
tacağıma karar verdiğim anda yazmaya başla-
yacağun.
KENTLER VE KÜLTÜRLER / st. Petersburg TURGAY FtŞEKÇt
Yoktan var edilen soyhılar keııti
St. Petersburg, yeryüzünün yoktan
var edilen ender kentlerinden biri.
1703 'te Çar I. Petro tarafından, Ne-
va Irmağı'nın Baltık Denizi'ne dökül-
düğü yerde, ülkenin Batı'ya açılan ka-
pısı olsun düşüncesiyle ve Rusya'nın
başkentı yapıhnak üzere kuruluyor.
1712-1918 arasındaki 206 yıl boyun-
ca da başkent özelliğini koruyor.
Tümüyle planlı yapısı, çogunlukla
Avrupah mımarlann tasarladığı "St Pe-
tersburg Baroku" olarak nitelenen öz-
gün biçemli yapılannın hem tek elden
çıkmışçasına uyumlu görünmesi hem
de her birinin kendine özgü nitelikler
taşımasıyla yeryüzündeki en güzel
kentlerden biri sayılıyor.
Yapılannın yanında yollan, kanalla-
n, parklan, köprüleri, anıtlan da bu
gûzelliğe ortak oluyorlar.
Uzun süre Rusya gibi önemli bir ül-
kenin başkenö olması, kenti tarihsel açı-
dan da önemli kılıyor.
1905 devrimi ve Kanlı Pazar, 7 Ka-
snn 1917'de işçilerin Kışlık Saray'ı
alarak yeryüzünün ilk sosyalist devri-
mini gerçekleştirmeleri, tkinci Dünya
Savaşı'nda 900 gün Nazilerin kuşat-
ması altında kalması, bu süre boyun-
ca açlık, soğuk ve hastalıktan 650 bin
kişinin ölmesi, kentin büyük zarar gör-
mesi, 20. yüzyılın ünlü bestecilerinden
Şostakoviç'ın kuşatma altındaki kent-
te yazdığı ve müzikle top seslerinin bır-
birine kanştığı Yedinci Senfoni'si
(1941), kentle bütünleşmiş çok sayı-
daki tarihsel olaydan kimileri.
•••
Günümüzde kent, çökmüş bir siste-
min tipik görünümü içinde. O her bi-
ri birbirinden güzel yapılar bakımsız-
lıktan dökülüyor. Çoğunun iç avlusu
çöplüğe dönüşmüş, yapılann içinden
kokular geliyor. Yapılardaki devlet
mülkiyeti -içinde oturanlara satılma-
ya başlanmışsa da- büyük ölçüde sü-
rûyor. Ev kiralan bizim paramızla ay-
lık üç milyon Ura. Yakıtı ve telefonu
dabedava.
Metro gelişkin, baknnlı ve güzel iş-
liyor, ancak tramvaylar hurda duru-
munda. Çok ucuz olmalan hakh bir ne-
den sayılmaz (Kıyaslamak için: Pe-
teısburg'da 60 bin lira olan kent içi
ulaşım,Istanbul'da 300 bin, Almanya'da
fla durağa dek 660 bin, sonrası 900 bin,
Paris'te 720 bin). Raylar birçok yerde
bibirinden aynlmış, yerlerinden çık-
mış durumda. Tramvaylann üzerinde
nasıl gidebildiklennı anlayabılmış de-
ğilım.
ümüyle planlı yapısı, çogunlukla Avrupah mimarlann tasarladığı "St. Petersburg
Baroku" olarak nitelenen özgün biçemli yapılannın hem tek elden çıkmışçasına uyumlu
görünmesi hem de her birinin kendine özgü nitelikler taşımasıyla yeryüzündeki
en güzel kentlerden biri sayılıyor.
Klaslk müzlk ülkesinde
piyanlst-şantör
Ülkenin kendini kapitalizme açma
zonınluluğu duyması toplumda ilginç
olgulara yol açmış
Müzik tarihinin pek çok ünlü beste-
cisini yetiştiren ülkede şımdi başka ha-
valar çalınıyor.
Bizden mi gördüler bümiyorum, ama
her yerde karşuııza piyanist-şantörler
çüayor.
Moskova Istasyonu'nun yanında, "fast
food" lokantalanna benzeyen bir yerde
birkaç lokma bir şey yıyeceğiz. Yemek-
leri beklerken barda oturan yaşlıca bir
adam -belki işsiz, belki işinden evine dö-
nerken bir kadeh içmek için uğramış-
elektronik orguyla popüler Amerikan
parçalan çıkarmaya uğraşan delikanlı-
nnı yaruna gitti. Mikrofonu eline aldı.
Şunu biliyor musun diye sordu, deli-
kanlı bilmiyordu.
Mmldanarak önce müziği ona öğret-
ti, sonra da beklenmeyecek duyarlıkta
bir sesle başladı söylemeye.
Eski günlere ait bir halk şarkısı olma-
hydı, içe işleyen tonuyla. Tek tük alkış-
landı.
Sonra yine bir şeyler mınldandı oğ-
lana, bir şarkı daha söyledi, sonra bir ta-
ne daha. Sonra da barm yanında duran
çantasuıı aldı, ceketini ilikledi, çüap
gitti.
Biz bir süre daha kaldık, göğsümüze
oturan içli müziğin sert yumruğuyla.
Beyaz gecelerde
St. Petersburg
Mayıs sonundan başlayarak temmuz
ortasına dek St Petersbutg'da "beyaz ge-
celer" ızlenebüiyor. Bu aylarda gün-
düzler on dokuz saate yaklaşıyor, gece-
ler ise beş saate iniyor. Bu süreler gü-
neşin doğuş ve batış zamanlan. Güneş
bamktan sonra da aydınlık sürüyor. Bu-
lut yoksa, gece sayılan zaman boyunca
tatlı bir süt mavisi kalıyor gökte.
St. Petersburg, yeryüzünde bu denli
kuzeyde ve bu denli kalabalık olan tek
kent Alaska, Grönland, Stockholm, Os-
lo ve Helsinki'yle aynı enlemde bulu-
nuyor. Nüfusu ise beş milyona yakın.
Beyaz geceleri ilk ünlendiren Dosto-
yevski'nin aynı adlı romanı mı biuniyo-
nım, ama günümüzde bu doğa olayının
önemli sayıda ziyaretçiyi kente çektiği
de bir gerçek.
Beyaz geceler olgusu, kentin gece
yaşamını da etkiliyor. Gece yanlannda
bile anacaddeler insan kaynıyor.
Müzeler Itentl
1917'ye dek çarlann oturduğu Kış-
iık Saray olan Hermitage Müzesi, yer-
yüzünün en büyük müzelerinden biri.
1754'te Çariçe Eüzabeth'in Italyan
mimar RastreDi'ye barok-rokoko biçe-
minde yaptırdığı saray-müzede tam
1057 oda var. Çağdaş sanat örneklerin-
den Iznik çinilerine, ilkçağ yapıtlann-
dan çar ailesinin elbiselerine dek çok
farklı sergi alanlan yer alıyor.
Edebiyat müzeleri içinde ise kentte ya-
şamış ünlü yazarlann yaşadıklan evler
öne çıkıyor:
Puşküı Mfizesi: 1925'te açılmış. Şa-
irin son yıllartnı geçirdiğı apartman da-
iresi. Kitaplan, eşyalan, el yazılan, dö-
nemin mobilyalannı içeriyor.
Dostnyevski Müzesi: Doğumunun 150.
yılı olan 1971 'de açılmış. Yazann yaşa-
mınuı son yıllannı geçirdiğı apartman
dairesı. Kışısel eşyalan sergileniyor.
Nekrasov Müzesi: Doğumunun 125.
yılı olan 1946'da açıhnış. Şairin otur-
duğu apartman yenilenerek oluşturul-
muş. Kişisel eşyalan, çeşitli ressamlar-
ca yapılmış portreleri sergileniyor.
A. A. Blok Müzesi: 1980'de açılmış.
Şairin 1912-1921 arası yaşadığı apart-
man. 20. yüzyıl başının havasını yansı-
tan bir biçemle düzenlenmiş. Şaire ait
elde kalan eşyalar da burada.
AnnaAhmatova Müzesi: 1989'da açıl-
mış. Şairin yaşamından çeşitli dönem-
leri sergileyen bir düzenleme yapılmış.
• • •
St. Petersburg'da Nevski Bulvan üze-
rindeki "Edebiyat Kahvesi" de kentte-
ki anı mekânlardan. 1835'te açılmış.
Bugüne dek de hep edebiyatçılann bu-
luşmayeriolmuş. Puşkm,27Ocak 1837
gecesi, ölümüyle sonuçlanacak düello-
ya buradan gitmiş.
Befinsld Dostoyevskı, Saltikov-Sçed-
rin, Çernişevski gibi pek çok Rus yaza-
n burada buluşup oturmuşlar. Kahve
günümüzde de aynı işlevini sürdürü-
yor. Giriş kannda sürekli olarak piya-
no ya da keman çalınıyor. Birinci katı,
yalnızca okuma akşamlanna aynlmış.
Bu katın düzenlenmesi Puşkin döne-
mindeki yapısuıı aynen koruyor.
St. Petersburg, müzik ve tiyatro sa-
lonlanyla da ünlü. Kirov Opera ve Ba-
le Binası (yeni adı Mariinsky Tiyatro-
su), müzik salonu, opera ve bale tiyat-
rosu binası, konservatuvar opera salo-
nu, Şostakoviç Filarmoni Salonu, Ekim
Büyük Konser Salonu, Aleksandnnsky
Tiyatrosu, Bolşoy Dram Tıyatrosu, Açık
Tiyatro yapılan birer saray büyüklü-
ğünde görkemh yapılar.
•••
St Petersburg'da ani değişimlerin ge-
tirdiği bütün yozluklara rastlamak ola-
sı. Döviz bürolannı bekleyen asker gi-
yimli güvenlik görevhleri, sokaklarda-
ki çocuk çeteleri, o güzelim yapılann
üzerine yapışunlmış olmadüc reklam
panolan...
Gene de burası insana mutluluk ve-
ren bir kent. Kötü kokan avlulardan,
kolunda kemanıyla konserine gitmek
üzere çıkan gençleri dünyamn neresin-
de görebüirsiniz? .. . .
BUAŞAMADA
ŞÜKRAN KURDAKUL
'Edebiyat ve Muhalefef
"Sanatkânn, hiç olmazsa bugünkü sanatkânn va-
zlfesi kendi yurdunda işsizlikle, dilencilikle, hak-
sızlıkla, istismarcılıkla mücadeledir." Sait Faik.
Yukanda okuduğumuz, şimdi çoklannın moda-
sı geçmiş düşünce ürünlerinden saydığı satıriar Sa-
it Faik'in.
Yeryüzü dergisi, yıl 1951.
Ustanın "bugünkü sanatkâr" olarak nitelediği
1950'li yıllann edebiyat adamlanndan çoğu, insa-
nı sınrfsal konumu içinde görme bilincine ulaşmış
kimselerdi. Yalnızca bu durum bile vatandaş ola-
rak da, yaratıcı olarak da belli sorumluluklar, yü-
kümlülükler altında bırakıyordu onlan. Kimileri se-
ferberiik ekmeğiyle büyümüştü, kimilerinin de ilk
gençlikleri II. Dünya Savaşı'nın etkileriyle yıpran-
dı.
Belki bu nedenle çoğu, yaratmanın toplumsal iş-
levi olduğu inancındaydılar.
Bireyin halinden kalabalığa ilkesini benimseye-
rek, var olan gerçeklığın dışına kaçamayanlardan
da unutulmaz yaprtlar kaldı edebıyatımıza.
Orhan Veli, Melih Cevdet, Oktay Rifat gibi..
Haldun Taner, Nocat Cumalı, Oktay Akbal gi-
bi..
Elli yıllık toplumsal değişmenin -edebiyat dün-
yasında Sait Faik'in az önce andığım çağrısına
benzer çağnlann yok sayılmasına karşılık- "hak-
sızlık", "istismar", "işsizlik" gerçeklerinin ülkeyi
neredeyse çıkışsızlığa kadar getirdiği yadsınabilir
mi?
Edebiyatçının kendisini bu gerçeğin dışındatut-
masını nasıl tanımlayacağız?
Egemen sınıflann dünya görüşünü benimse-
mekle mi?
Susmanın, uzak durmanın kimlerin işine yara-
dığını düşünmemekle mi?
Bu turden sorulann yanıtlannı arayanlar eksik de-
ğil günümüz edebıyatında.
Aycbn Çubukçu, Sennur Sezer, Feridun An-
daç, Öner Yağcı, Evrensel dergisinde (Ağustos
2000) "Edebiyat ve Muhalefet "genel başlığı altın-
da yayımlanan yazılannda dünden bugüne ede-
biyatçının sorumluluğu, sınrfsal gerçek, düzenin be-
lirleyici güçleri karşısında edebiyatçının tavn gibi
sorunlara kafa yoruyoriar.
Sennur Sezer, "Sanat muhaliftir, sryasal erke, din-
sel erke, geçerli sanat anlayışına, geçerti ahlaka,
geçerti toplumsal düzene, kutsal kavramlara, yü-
rüriükteki anlatıma, çoğunluğun anlayışına, seç-
kinliğe, sıradanlığa" diyerek antikçağdan günü-
müze kadar uzanan süreci simgeleyen gerçeğin
altını çiziyor.
Her dönemin kurulu düzenine karşı uysallaştın-
lamayan edebiyat adamlannın varlığı, gelişmenin
dinamosu olmadı mı insanhk tarihinde?
Bizim edebiyatımız da dışında değil bu gerçe-
ğin. Yunus'ları, Pir Sultan Abdal'lan düşünelim.
XIX. yüzyılın ikinci yansında "Ya dehre gelmesey-
dim I Ya aklım olmasaydı" dizesiyle aydınlanma
felsefesinin öncüsü olanlan düşünelim. Tepkisini
silah gibi kullanan Tevfik Fikret'i, şiirini şairce dü-
şünüıiüğün son aşamalarına yükselten Nâzım
Hikmet'i düşünelim.
Kültür mirasımızın yapı taşlan, ilerleme bilincini
yaratıya dönüştürerek kendilerinden sonra gelen
kuşaklarayeni çizgenlerin aydınlığını göstermişler.
Bitmeyen bir koşu bu..
Kendimize özgüyü yaratmanın sancılannı çe-
kerken toplumsal olgulardan payınıza düşeni al-
gılamak.. Görmezlikten gelmemek onlan, sade va-
tandaşın gözyaşı dökmesi gibi, yüreğinizin dağla-
nnda yüceltmek onlan.
Bu bitmeyen koşuda yaşadığım altmış yıl, bel-
leğimin derinliklerinden dışa vuran nice fotoğraf-
lar gösteriyor bana.
Nâzım'ın hapislik yıllan. Sürgünler.
Sait Faik'ten Rıfat llgaz'a, Melih Cevdetten Can
Yücel'e kadar nice ustayı mahkemelere sürükle-
yen demokratikleşme düşmanı siyasal iktidarlar.
Edebiyat adamının karşısında olduğu yalnızca
bu güçler değil, onlan siyaset sahnesinde kulla-
nan sınıf ve katmanlardır.
"Rage Against The Machine'den
protşsto konseri
• KûMr Servisi - Amerika'nm militan ruhlu
hardcore grubu 'Rage Against The Machine'
Amerika'da yaşanan ölümleri protesto amacıyla
Los Angeles'ta bir konser verdi. Konserin
ortasuıda Black Panthers'in ölüme mahkûm
edilen elemanı Mumia Abu-Jamal'a bir övgü şiiri
söyleyen Rage Against The Machine grubunun,
8000 kadar hayrammn katıldığı konserinde
geçmiş konserlerinin aksine pek fazla olay
çıkmadı. Bu konser aynı zamanda Bill Clinton'uı
Al Gore müdahelesine tepki amacını da taşıyor.
National Museum'da Fransız
emppesyonizmi
I Kültür Servisi - Empresyonizm alomınm öncü
ressamlannın, Musee D'orsay ve Art Institute of
Chicago gibi dünyamn çeşitli merkezlerinde yer
alan resimleri Londra National Museum'da Kasım
2000-28 Ocak 2001 tarihlen arasmda
sergilenecek. Küratörlüğünü Amenkan sanat
tarihçisi Richard Brettell'in yaptığı sergi daha
sonra Van Gogh Museum ve Sterling and
Francine Clark Art Institute'te yer alacak.
Soder Sanat Festivali
• Kümır Servisi - Sinema Oyunculan
Derneği'nin (SODER) düzenlediği 1. Parkorman
Kültür ve Sanat Festivali Zeki Ökten'in 'Güle
Güle' filmıyle başladı. SODER Başkanı Selda
Alkor, sinema, tiyatro ve müziği kapsayan, aynı
zamanda sanatçılar ve halkı bir araya getirecek bir
düzenlemeyi amaçladıklarmı söyledi.
30 Ağustos'a dek sürecek festivalde tango
geceleri, dans gösterileri, sanat söyleşileri gibi
pek çok etkinlik düzenlenecek. Aynca 'nostalji
sineması' adı altında 'Vesikalı Yarim', 'Susuz
Yaz', 'Son Kuşlar', 'Senede Bir Gün' gibi eski
Türk fılmleri de gösterilecek.
tk dljital kitapçı kullanıma giriyor
• Kümır Servisi - Internette ilk kitapçı dükkânı
için anlaşmalar yapıldı. Barnesandnoble.com
şirketi ve Microsoft arasında imzalanan protokol
sonunda ilk dijital kitapçı kullamma sunuluyor.
Sitede böylelikle kitaplar. indirilebilecek
ekrandan ya da bilgisayar çıktısı olarak kâğıttan
okunabilecek.