Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 AĞUSTOS 2000 ÇARŞAMBA DEPREM DOSYASI Adapazan'nda sanayiden vazgeçümiyor, imarplam ( 1 mifyon kişilik' nüfus içinyapûvy epremdendersakımadin ADAPAZARI - Bır tarafta Sapanca Götö,faemenyanı başından Karadenız'e doğru akan Sakarya Nehri, öbur taraf- ta da bu ıkı eşsız kaynağın > arattığı yem- yeşıl tepelen, ovaJan, vadılen yıllardır kemıren "plansız sanayfleşme'' ve "be- tonanne apartmanlar" kentleşmesı 17 Ağustos 1999 depremı, ışte böyle- sıne "uygunsuz" bır buluşmanm yarat- tığı "spekülatif yapdaşmavı" yerle bır edınce, aynı yapılaşmayla yranlen bın- lerce "can"ınyarattığı "radikalduygu- hno" da etkısıyle Adapazan 20O0'le- t re aıt ıınar kararını şoyle verdı "Bun- dan «onra röm yapdar sadece2 katiı ola- cak, çok ozel \e gûvencelı verierde de 3 kangeçmeyecek." Çünkü deprem, ıster kaçak ıster ruh- satlı olsun. 2 katlı bınalan yıkmamıştı. "Bavükdepremin 1. yıh değerlendirme- a* ıçın Mımarlar Odasi Istanbul Bu- yükkent Şubesı ıle Sakarya Temsücılı- ğı'nın Sakarya tniversiteande duzen- ledıklen teknık kongrede aynı ünıver- sıtenın ınşaal fakultesınden Prof Dr MuzafierEImaskonuşuyor "Adapaza- sı!00-ügeçmİTOf.Dcmekkil%7dep- remi soitrasoâa da aheaB 2 kat karan- na seydi, 1999 depremiai de binlerre kişjyi yitirmeden atistabffirdâtJ' Yıne Adapazan'nda. son deprernden sonra gözlenen "zemin iyieş&nıe*' ça- balanrun da' dtğtna" değmen Sakarya Jl Deprem Bı- gedekı gozlemlerden anlıyonız kı bu sorunun yanın oe yazık kı "hayır'' Sadece yapılaşma ıçın, "2 kat, btteme- dkı 3 katofcun'* denıhyor ama bu tur bır düşuk yoğunluklu yapılaşmanın asla ya- rut veremeyeceğı "sanayie^ne''ve *met- ropofleşme" sevdası tüm caniıhğıyla sü- rûyor Yakın gelecekte bu sevdanın ürunü olacak yuksek nüfus ve bına yo- ğunluğunu "kar^byaMmek'' ıçın, yı- olarak "büyukşehir belediyesF (') sta- tüsü venlerek kurulmava başlanmış Teknık kongrede "jeni pianlama srra- tejMeri" hakkında bılgıler veren ve "Ada- pazan Buyükşehir Bdedıyesi" olarak bu çalışmalann yapıldığını "övûnerek" dıle getıren genç ve zanf bır "şehir plan- CBI" hanımı dınlerken şaşkınlıktan not bılealamıyorum "Hanh,HendekveSö- ğüttö'deki 3 organtze sanayi böJgesne Tüm bunlan, "deprem sonrası plan- lama kararian" olarak anlatan, ustelık du\ ara asılı plan paftalannda da "gös- teren" şehırcı hanıma ve kongredekı dı- ğerbeledıyecılere sorduğumuz şu soru- Iar ıse yanıtsız kalıyor "Bu organize sana\ i bolgeleri depremden önce karar- lastınlmıştı: vanhş olduğunu doğa gös- terdi; neden sürduruluyor?_ Yine Kara- deniz kuşağuıdaki ozel (tpek Yolu Vadi- Adapazan 'nda felaketin bilançosu: Adapazan 'nda 17 Ağustos depremi sonrasında Afet Bölge Koordınatör Valiliği 'nin belirlemelerine göre 3 bin 890 kışı öldü, 5 bin 180 kişi yaralandı. 24 bın 687 konut ve 5 bin 146 işyerı ağır hasargördü. Orta ve az hasarhlarla birlıkte Adapazan 'nda toplam hasarh konut sayısı 70 bin 222, hasarlı işyensayısı 11 bin 480, sanayi kuruluşu 126. Adapazan 'nda 41 prefabrike kentteta 9 bin 757 konutta 40 bin kişıyaşıyor. hm Kurulu uyesı Prof Dr Elmas, söz- lenne şöyle devam edıyor "3 kaün üze- ri risklidir. Onemli olan mûhendisliği kamdamayanşı değiLinsan yaşamıdır." Pekı, hıç değılse deprem dersınden sonra, yenı yapılaşmada "planh ve çev- reye sajgıhyer seçimi" gözetüemez mı' Teknık kongredekı sunuşlardan ve bol- ne şu ünlü Kuzey Aııadoiu Fayı (KAF) kuşağında ve aynı çürük zeminde beto- narrae muhendisierİBİn ^iiksek kalb yapdaşma kahramanlıkJanna*' ızın ve- rfmek zorunda kalınma\ acağını ıse kım- se garantı edemıvor Adapazan ıçın zatenbu'tuzak" 14Ocak2000tanhın- de depremzede kente "sivasi rüş\et" \ine bu havzada 4 organize sanayi böl- gesi daha ekfeniya-». Kuzeydeki (Kara- denckı^ağt)senWbö(gedneDiibireko- nomik aktivite oiarak devreye giriyor... Karamaayakiyeniyerteşmebo1gesi240 bin kişflikplanlanr>wm Tum bûyfikşe- hir alanında 1 miiyoo kişrve göre plan- larhazm_r si Projea) serbest bölge için yargmm dur karan var; TMMOB'nin hukok rnûcadetesi sürüvor; m neden hâiâ pia- na alıp kabu! edi>T»rsunuz?. " Aslında butün bu sorulann u nwhata- bfflm" artık yerel yonetım değîl, "bö- kûmet" olması gerekıyor Aynı oturum- da "devfctin ve vaKngn deprem sonra- smda neter yapüğmı" da anlatan Sakar- ya Valı Yardımcısı Idris Knrtkaya da dıyorkı "Adapazankentmerkezinin»- ciünin bozuk olduğuandepremkanıtta- di. Bu alarun boşahp kentin doğru yer- de yapılanması artık kaçuulnıaz™" Pekı ama bu yenı kent yıne KAF gû- zergâhında bır "sanayi kenti" mı olacak; yoksa doğasıyla ve kultürüyle "ban- şık" bu Adapazan mı kurulacak'? Bu ıkjncısıne şımdıden "engel" olan plansız sanayıleşme ve serbest bolgeler ıçın yer seçımı konusunda da hem be- ledıye hem valılık sözculen şunu söy- leyerektartışmayınoktalıyorlar "Bötön bu kararian da zaten merkezi hükümet ahyor.bizedeuyguiamasıkalıyorJ" Bu- na karşın ozellıkle beledıyenuı "neden ksrp çıkına hakkını kullanmad]ğı'n yö- nündekı ısrariı sorumuzun da belb kı bır değen yok, çünku "buyükşehir" denıl- dı mı zaten akla hep •^neötçoi" geh- yor Söz^ntasası, 17Ağustos 1999 dep- remHimbınncıyıldönûmünde, deprem- de en çok zarar gören yerleşmekrden Adapazan, 2000'Iı yıllan ve olası geie- cek depremlen "2 katfa bir sanayi met- ropoİH^oîarakkarşUarnayafaazırknıyür OBİNDENFAZLA KONUTA ÎHTİYAÇ VAR Temeliçöken kentteyaşam • Acfapazan Buyükşehir Belediye Başkanı Aziz Duran, depremın Adapazan'm hamur gıbı yoğurduğunu ve altyapısını kaıllanılamaz hale getırdığını belırtıyor Duran, "Adapazan tanhının en karanlık, en ıstıraph dönemını geçırdı" dıyor HATİCE TUNCER ,' ; Adapazarlılar kentlennın yıkıl- dığını ancak 17 Ağustos sabahı gün ışıdığında fark ettıler Gece ka- ranlığında yıkjmın buyukluğu an- laşılmamış, herkes kendı bulundu- »»^u bölgenın yıkıldığını sanmıştı Adapazan 'nın gozde > erlen Çark Caddesı ıle Izmıt Caddesı'm yı- kıntılar tamamen kapatmış, yüru- mek dahı olanaksız hale gelmış- ü. Vahlıgın hemen yanındakı Ada- pazan Sanayi ve Tıcaret Odası'nm katlan bırleşraıştı Yıkılmayan bı- nalann bodrum ve ılk katlan yok ohnuş, çoğu bına da > an yatmış- ö. Hatta temehndençıkıptamamea devnlen bınalar bıle oldu Yaşa- mını yıtırenler, salgın hastahk kor- kusuyla, kepçelerîe toplu mezar- iara gömüldü. Eokaz altından çı- kanlamayancesetlerden yayıla» ve ınsana dehşetı yasatan o İcokttyu Adapazarkİar ıle yardun ve gö- *" rev nederûyte kentte bulunamar htç unutmayacak Adapazan artık kokmuyoıama temeh çökmüş, yan yatmışbina- lann gölgesınde yaşıyor Çark Caddesı'nde, îzmıt Caddesı'nde çalışmalann tce durnanı arasında da olsa yurunebılıvor Tamamen yıkılan Yenıcamı Bulvan'ndaki bınalann yenne sua sıra preöb- nke ışyerlen yapılmış Tuhalî^B- cıler, kumaşçılar. kuyumcular, bu- ükler, berberlenyle prefabnke bır ış merkezi yaratıhnış Adapazan Büyükşehır Belediye Başkanı Aziz Dnran. geçen bır yıh değerlendı- nrken söze duygusal başlıyor "Adapazan tarihininen karanhk, eaistiraphdöneminigeçirdi." Depremın Adapazan'nı hamur gıbı yoğurduğunu \ e altyapısmm yüzde yüz harap hale geldığını anlatan Duran, yağış nedenıyle kış mevsımınde çalışılamadığını aniaftı Duran, "Adapazan'nda ancak vaz mevsiminde çalışabü- riz.Buişsezonunun çokÖDetnü bir kısnu, para akn almadı meselele- riyiegeçti. Adapazan tarihinin en karanhk, en ısüraph dönemini ge- çirdi Yaşayan bir kentin altyapı hizmeti su. kanaiizasyonu olmab- dır. AUah korusun, bulaşıcı hasta- hk için önlemkrin artürümasını Jstiyoruz" dedı Halkın uygun fiyatfa arsa ıste- dığmı belırten Duran, arsamn ko- nut malıyetınde yüzde 10'luk bır payı olduğunu belırterek "Ada- pazan Betediyesi'nİB onensi şu- dur: Devlet bu yüzde 10'UBU ta- mamlarsa biz 90'ns tamamlaya- cağız. AftyapBmı bdedrye tamam- iayarakyûzde 15-20^m üsdenecek Yüzde 70'ini vatandaş bulacak. Uzun vadeli konut kredisi gibi bu birformüldür"'dıyekonuştu Ka- lıcı konut ıçuı 11 bın 500 Jcışmm hak sahıbı olduğunu anlatan Du- ran, bır kısmının para aldığını, 7 bın kışının konut bekledığını, an- cak 2 bm konutun temelının atıl- dığını söyledı Duran, kentte kım- senın yüksek kath bınaiarda otur- mak ıstemedığı ve orta hasarlı bı- nalarm sayısı goz onune alındı- ğında 40 bınden fazla konuta ıh- tıyaç olduğunu belıntı Konut ve Ocaret alanlannın ay- nlacağını ve bıtışık nızamın yı- kımlan arttırdığını gozledıklen ıçın bınalann bırbınne 30 metre- den yakın olamayacağmı belırten Duran, kat sayısırun bodrum uze- n 2 katia suurlandınldığını soy- ledı Bmalan guçlendırme çalış- malann]"teknisyenlereacümışbir kapr olarak değerlendıren Du- ran "Onarüan bina bir depremde yineyıtahr.l8biıımahkeıneMkb>- na var. Çözüm yoio,savu, altyapı- sı hazır arsa uretmektir" dedı Adapazan'ada 20 yılda bır dep- rem olduğunu anlatan Duran, "1994'te affettik ama deprem af- fetmedL 700üraşlanacakyapı var. Kenti depreme göre tasariamah- yE"dedı Altyapı çahşmalannın hızlandı- nlması gereğıne ışaret eden Du- ran, "Yaşanan bir kent için en önemBsiçocuklanndozerierin ça- hşûğı, kanaiizasyon sulannın ka- nşüğı mikroplu, tozlu yoOardan geçmemesi" dedı Duran şunlan soyledı "Dcvietdehükümetdeay- nı desteği verirsevatandaş geri ka- lamm kendistkarşılar. Vergi ve si- gorta primi borçhn, işyerieri >> kıklığı için ödenemedL Binası yı- kılankunımlarınbirkere>emah- sus ohnaküzere borçian siönmefi. Zatea ödeyemeyecek. Borcu kat- karsa rahadar, aaik yeniden aktif ADAPAZARLI DEPREMZEDELER 'Kirayardımı devam etmelV • Depremden sonra sorunlann çözülmedığını belırten Adapazan Depremzedeler Derneğı Başkanı Fıkn Dede, altyapı çahşmalannın gehşıgüzel yapıldığını ıddıa etti Dede "Kıra yardımı konutlar tamamlanana kadar devam etsın" dedi. "** Adapazan Depremzedeler Derneğı Başkanı Fıkri Dede, depremın ardından çözmelen gereken sorunlann ınsan kurtarmak, kann doyurmak, çadır ve prefabnke konut olduğunu ancak sorunlann nıtehğı değışse de köçulmedığmı ıfade ederek "Deprem devam ediyor" dedı Tahsıs edılen 6 bın 500 konutun ıhtıyacı karşılamayacağım ıfade eden Dede, altyapı çalışmalannın da yürumedığını gozlemledıklennı anlattı Adapazan'nda yanm metre, kırk santim batan, yan yatan bınalar olduğuna dıkkat çeken Dede "Binanaı temeaade oynama varsa manteu» doğru değildir. Ahlvyon toprak üzerine ksruha su sevryesi yüksek Adapazan'nda orta hasarh bina saiuplerine 2 nulyar Kra verip ^tamır edın" demesi bizegöreişj geçiştirmektir. Orta hasarh bûıa sahibi butun depremzedeler, kahcı konut hak sahibi obnabdır. Onarun yakm bir gelecektekj yıknna açıktft-" dıye konuştu. Adapazan'nda 40-50 mifyon lıra olan kıralann 100 mılyonluk kıra yardımından sonra yuzde yüz arttığını, ıkı katlı ya da tek katlı evlenn dövızîe 150 mılyon lırayı bulan tutarlarda kıralandığını ıfade heden Dede "Kira yardum Kat ındınmı uygulanarj yerlerde oruranlann da hak sahıbı yapılmasını ısteyen Dede, Adapazarlılann ıçınde bulunduklan koşullan şöyle aktardı. "Altyapı çahşmalan gefişjgüzel yapüryor. Insanlar mağdur dunımda. Borular patiıyor. lağımlar sokaldarda aktyor. 17 Ağustos'u unurrurmamak ve insanlan takpteri diUendirmek için eytemlerimize çağmvoruz." Adapazan Buyükşehir Beledıyesı tarafından hazirban ımar planında detaylar bulunmadığını, neyın nasıl olması gerektığının açîklanmadığını ıfade eden Dede. "Bodnım uzeriSdkatvianittçkat Adapazan'nda parset bazuıdaj planında nerekriakaç BazıyertertkaretalaBi olarak gösterffijBr. İnıannbümsdveriere kadar devam etsia" dedı. yaaayızT Deprem Konseyi'ne başvorduk. Süresi içerisinde hiraz etti tkL_, a> hk söre v » " doii-. W^i Dede, sozlennı şöyle tamamladı "Güvenli bir Adapazan'nda yasamakistryoruz. Evlerimizde uyurken enkazm attmda kahnayı düfünmedeD „ uyumak istiyoruz. w ^ Adapazan'nm gfrvenfi • bir şehir olarak veniden ValîKıraç:Deneyimkvimiz kitapolacakSakarya Valısı Caaü Kıraç, kentin önceükle altyapı sıstemımn ınşa edılmesı gerektığını söyledı Kentin yüzde 85 oranında harap olan kanalızasyon şebekesınm ınşaatına başlandiğını, yüzde 80 oranında harap olan ıçme suyu şebekesının de 3 6 trılyon ho^a ıhale edıldığını behrten Valı Kıraç, konut sorununun çözümünde de ilerlerae sağlanamadığma dıkkat çekh 25bıne yakın evın ağır hasar görerek yıkıldığın], 8 bın kışmın konut tercıh ederken 4 bm kışınm kredı almayı tercıh ettığını ıfade eden Valı Kıraç "Tamiri mumkün olmayan boıalan da hesaba katüğımızda planlanan konutlar depremzedeienn ıhtiyacuu karşılamaktan uzak bulunmaktadır. Bu nedenle ilimizde çeşjth' formüUeıie yakbşık 40 bm konutun ve 5 bin işyerininüretaınesıgerekrmktedir'' dedı Valı Kıraç, Sakarya'da yenı yerleşım yen olarak belırlenen Karaman, Camılı ve Fenzh bölgelennde kamulastırma çahşmalannın vapıldığını kaydeth Kıraç, mevcutşehır merkezının tıcaret merkezi olarak kalması, yerleşım ve konut aJanlannın sağlam zemınlerdekı alanlara kaydırtîmasmın desteklendığını behrttı Deprem anında ve sonrasmda yapılan çahşmalan derleyen köabın tamamlanmak uzere olduğunu behrten Kıraç, deprem sonrasında sosyal vapının ne derece etkılendığının saptanarak gereklı onlemlerm belırleneceğını ıfade etn Kuçük esnaf ıçın 547 ışyen yapıldığını ve öcan hayatm canlanması ıçın Halk Bankası kredısı sağlandığım anlatan Kıraç, deprem soarasında ışsızhk sorununun çözümü \ e ınşaat sektörüne ışgücü sağlamak ıçın sıvacılık, marangozluk gıbı 10 ayn branşta kurslann açıldıgmı ve kurslara 2 bın 700 taşmın başvurduğunu soyledı Kıraç tmyük acılar yaşayan Sakaryalılann çahşmalar sürdükçe moral sevryesmın yukseldığuıı ve kente sahıp çıktığını ıfade etö