Katalog

31 TEMMUZ 2000 PAZARTESt CUMHURİYET SAYFA [email protected] enter .net MEHMET SUCU Alpay'ın Internet tutkusuasınla uğraşmak çokzor. Sabah ga- zeteleri açüğımda ağzımızdan çık- mayan açıklamalaria karşılaşmak artıkbizterinkorkuhıdûşüoktu.tn- ternet'ibu nedenleseçtim veolduk- ça darahatettim.' tşte 'www.alpayozalan.com' sjtesinin sahibi Aston Villah futbolcu Alpay Özalan'm tnterneti seçişinin nedeni. Hakan Şükür'den sonra Türkiye'de 2. site sahibi olan futbolcu Alpay, 1.5 ayı aşkın süre- dir yayında olan sıtesinden oldukça memnun. Başlarda biraz zorlandığını kaydeden Alpay, ba- sm danışmanı Cüneyt Yahnküiç'la birlikte si- tesinin ziyaretçi sayısını da bır hayli yukanla- ra taşunış. Basında çıkan haberleri yalanla- makta zorlandığını kaydeden Alpay, "Bana uzatüan onlarca mikrofona ayn ayn konuşmak zor oluyordu. Şimdi açıklamalan siteden yapj- yorum, böylece herkes neyi dediğimi. neyi de de- mediğimiiyibiliyor. Benderahatediyonım" dı- ye konuşuyor. Fenerbahçe'den aynhp Aston Villa'ya transfer olan Alpay sitesini sürdür- mekniyetinde. Sponsorbuldugutakdirde de yel- pazeyi genışleterek bir spor sitesi haline dönüş- türmeyi hedefliyor. Bilgisayarla uğraşmamn da çok zevkli oldu- ğunu ıfade eden Alpay, sıtesiyle ugraşırken tn- temet ve bilgısayar bilgisınin de oldukça art- tığını söylüyor ve ekliyor: "tnternet, denildiği gjbi geleceğin dünyası ve çok kısa sürede tüm spor dünyasının da içinde yer alacağına inamvonım." Opera'nın yükselişi u z y Biyometrik güvenlîk Akıllı kartlar ve Q»rîş kocHarının yerini aiıyor. Bir alıcı (mikrofon veya kamera) kimlik saptaması için gerekli venlen kaydeder. Parmak izi, ses, yûz, göz yuvan gibi bilgiler önceden veri tabanına yüktoniyor. Sistem alıcıdan gelen verilerte veri tabanına kayıtlı bilgileri karşılaştınr. Kimlik kabul veya reddediliyor ; orveç'in başkenti Oslo'da bir oto ahm-satım komisyoncusunun üst katındaki son derece sade ofislerinden faaliyet gösteren Opera adlı Internet tarayıcısı şirket, süratli hizmetiyle kısa sürede dünya üçüncüsü oldu. Dünyamn önde gelen Internet tarayıcılan Microsoft Internet Explorer ve Netscape'e adeta meydan okuyan Opera Internet tarayıcısımn kullanıcılan 39 dolar ödüyor. Rakipleri, kullanıcılara bedava hizmet sunarken, Opera abonelik ücreti alması ve pazarlama-reklama da başvurmamasına karşın, Internet'de süratli gezinmeyı sağlayan yazılım ve hizmetiyle, genç Internet uzmanlannı kendine çekti. tzlanda doğumlu Jon S. von Tetzchner ile Norveçh başprogramcı Geir Ivarsoey'in kurduklan Opera tarayıcısımn kullanıcı sayısı 1.5 milyona ulaştı, bunlann yüzde 95'i Norveç dışındaki ülkelerde bulunuyor. Norveç'te devlete ait telefon şirketi Telenor ASA 1994'te Tetzchner ve Ivarsoey'e, diğer şirketlerce kullanılmayan bir Internet tarayıcısı yazılımı projesini sipariş etti. Projeden bir süre sonra vazgeçen Telenor, tarayıcının tüm haİdarmı yazılımcılan Tetzchner ve Ivarsoey'e devretti, onlar da 1995'te Opera tarayıcısını yarattı. Bu tarayıcı yazılımı lnternet'teki haber gruplan kanalıyla yüklenebilir hale getirildi ve kalitesı sayesinde kullanıcılannın sayısı 1997'de 500 bine ulaştı. Opera tarayıcısı, süratli, etkin ve bütüncül olmasınm yanısıra, Internet'in geleceği, telsizli haberleşme uygulamalan için de çok uygun. Kullanıcılan Opera tarayıcısı için para ödediklerinden, Internet'te gezinme sırasmda reklamlar nedeniyle sürat kesilmiyor. Bir tarayıcı çerçevesinde birkaç pencerede birden işlem yapılabiliyor, web sayfalan yakın plana çekilebiliyor, sadece klavye kullanılarak çalıştınlabiliyor. 10 dilde hizmet veren Opera tarayıcısımn Internet adresi şöyle: Opera Software: http://www.opera.com Eski kitap meraklılanna sanal kütüphane ntemet'te kurulan "Gutenberg" adlı sanal kütüphanede, artık kıtapçı raflannda bulunamayan binlerce kitap birkaç tuş , eski.kjtap rnerakljlanmn gözlen önüne seriüyor. ınternet'te "www.promo. net" adresiyle enşılebılen "Gutenberg Project" sitesinde kurulan sanal kütüphanede, Amerika'da Telif Hakkı Yasası'nın çıkanldığı 1923 yıhndan önce dünyada yayımlanan kitaplar ve edebi metinlenn onjinallen yer alıyor. Kitap meraklılan. bu site yoluyla "en son çıkanlar" ve "en fazla satanlar" yerine VVUliam Shakespeare, Progetto Dante Aüghieri Edgar AUen Poe gibi büyük yazarlann klasik eserlenne ulaşabilecekler. Michael Hart'ın "tüm dünyadaki insanlann, pek çok ünhl ve önemH metne ücretsiz ulaşabihnesini sağUmak" amacıyla 1971'de başlattığı "Gutenberg" adlı proje kapsamında. her gün yeni bır kitabın bölümleri yayımlanıyor. Sitenin listesınde yer alan binlerce metin arasından ısteyenler zevklerine uygun olanı bilgisayanna "indirip* okuyabiliyor. Hatta çıktısını alarak ya da Internet üzerinden postalayarak sevdikleriyle paylaşabiliyor. Ancak sitedeki telif hakkı bulunan kitaplann çoğaltılmasına izin verilmiyor, bunlar yalnızca bilgisayar üzerinden okunabiliyor. Hafıf. orta ve ağtr olmak üzere 3 kategoriye aynlan kitaplar arasmda dünya edebiyatının vazgeçilmezlen kabul edilen Sir Arthur Conan'ın "Shertock Hoknes" hikâyeleri, Lewis CarroU'un kaleme aldığı "ABce Harikalar Dıyannda", Edgar Rice Burroughs'un "Mars KrtapUn" gibi binlerce seçenek bulunuyor. Sanal kütüphanenin kitaplan, site için çalışan gönüllüler tarafından arşivden seçilerek elektronik ortama aktanlıyor. Ticari amaç gütmeyen site, gönüllü olarak çalışan ve küçük miktarda bağış yapan kitapseverlenn desteğıyle yayınını sürdürüyor. Öte yandan kitaplann metinlerinin yer aldığı CDler, Monolithic ve Walnut Creek adlı firmalar tarafından Internet'te satışa sunuluyor. Ğezginin notdefteri" Internet Vakfl j p M M M » » » - ' ' -»imv •"• '• "- ' * *-"**•>• **&'• VV9KU! 1 Yeni bir •ıv.--xı-<#>ıt*teta?roı#UKrlıtr* Yüzlerce oyun http: ^'zone.msn.com . Tavla, dama, satranç gibi klasik oyunlardan her gün geliştiriîen yeni oyunlara ulaşmak ve bu oyunlan dünyanın her yerinden insanlara karşı oynamak ister mıydiniz? msn.com'un oyun sıtesı bu konuda . bulabileceğiniz en zengin ortamlardan bir tanesi. Oyunlan oynamak için küçük boyutlu programlar indirmeniz gerekıyor. Uçaknezaman Inlyor? http-/ 'thetrip.com/ft/home/ 0,7.096. l-1.00.shtml Internet'in ne kadar faydalı amaçlarla kullanılabileceğine bir örnek. Şu anda sadece Amerika kıtasıyla ilgili bilgiler veriyor. Anıa yakında bütün dünya uçuşlannada ulaşabileceğimize bir sinyal bu site. Uçak şirketinin adını seçip uçuş numarasını giriyorsunuz ve beklediğiniz uçağın o anda nerede olduğunu görüyorsunuz. Hastalıklar http://www.mavohealth.org Insanlık hali. Bir yakınunızın geçirdiği bir hastalıkla ilgili dünyada ne gelişmeler olduğunu güncel takip etmek isterseniz 'Mayo Clinic" sitesini öneririz. TV ve radyo yayınları http://www.audionet.com Intemetı okumaktan çok dinlemeyi veya seyretmeyi seviyorsanız, ilgilendiğiniz konulardaki söyleşüere, Internet'teki video ve müzik istasyonlanna bu noktadan ulaşabilirsiniz. Türkiye'de Internet'in saglıklı bir şekilde büyümesine katkıda bulunmak amacıyla kurulacak olan întemet Vakfı'nın eylül ayı başın- da faaliyete geçeceği bildinldi. tnternet Vakn Kurucu Heyeti ıle Ulasürma Bakanhğı'ndabasın top- lantısı düzenleyen Kurucu Üye Doç. Dr. Mustafa AkgüL vakfin Türkiye'de Internet'in saglıklı bir şekilde büyümesine katkı sağla- ma amacında olduğunu, \ ı akfın ka- mu, özel sektör, sivil toplum örgüt- leri ve ünıversite temsilcilerinin katıhmı ıle oluştugunu belirtti. Vakfin, Internet Üst Kurulu'nun öncülüğünde kunılacağını, Inter- net'e gönül veren herkesi bünye- sinde toplamak istediğini kayde- den Akgül, şunlan kaydetti: "V'sdof bir yandan (think tank) gibi araşOrma. fıkir ve plan üret- meye, öte yandan tnternet Hafta- sıgibi lntemet'iy^ygınlaşorma>-a yöneBketkinükler yapmaja, çeşjt- li pilot projelere destek olmaya, Tûrkiye İnterneti'ni büy^tmeye yönefiktüm çabalaraelinden gelen katkıyı sağlamaya çahşacaknr. ÜV kemiz için hayati önemde olan in- ternetin getişmesi amacıyla kuru- lacakInternetVakfi'natüm toplum kesimkrinin aktif katktsını bekB- yonız." Mustafa Akgül, kurulacak vak- fa ilişkin önerilerde bulunmak ıs- teyenlerin görüş ve önerilerini, ^http//kıınıl.ııhalq>ov. tr/vakir VP tt kuru^sek(â ubakaovJr" adres- lerine ıletebıleceklerini belirtti. Akgül. bu görüş ve önerileri de dikkate alarak, vakfin kuruluş ça- hşmalannın tamamlanacağını ve eylül ayı başında faaliyete geçece- gıni kaydetti. Mustafa Akgül, gazetecilerin so- rusu üzerine Türkiye'de Internet'i büyütmek için ulusal eylem plan- lan hazırlanması gerektiğini, aksi halde Türkiye'nin matbaayı geç kullanmayabaşlamaktan daha ağır bir fatura ödemekle karşı karşıya kalacağını ıfade etti. Bir başka so- ru üzerine de vakfın herhangi bir yaptıranının sözkonusuolamaya- cağını ıfade eden Akgül, vakfin sa- dece Türkiye'de Internet'iyönlen- dirmeküzere çalışmalar yapacağı- m ve bunlan kamuoyu ile pay- laşacağını belirtti. motoru Merkezi Güney Dakota'da bulunan "BrightPlanet'' adlı birşirket tarafindan yapılan araştrrmanın sonucuna göre, In- ternet'te 550 milyar doküman depolan- mış dunmvda. Întemet arama motorla- nnın toplam Indeks kapasitelerinin ise sadece l milyar sayfa olduğu beliıien- di. Motorlanntinternet'teki "statik" bil- gileri tasnıfedenbır teknolojikullandık- lan ve -dmamik" bilgileri göremedik- leri de ifade edildi. "Brigbt Ptonet" yet- kilileri, Yahoo, Alta Vısta, Google gibi en güçlütaramamotorlannın bile bter- net'in ancakyüzeyini tarayabildiklerini belirtiyorlar. Şirket tarafından yapılan açıklamada,lnternet'iderinlemesineta- rayacak "LesJbot" adıylabiryazüım ge- liştirüdıği kaydedıldi. Yeni tarama mo- torunun "herkes için otaUKhgını''söyle- yen şirket yetkilileri, yazılunın 90 dolar fıyatla satışa çıkanlacagını kaydettüer. Yazıhm, întemet'in "derin ağ" (deep web) adı verilenbölümünde aramayap- tığı içinbir konuyuaraştırmasıyaklaşık 10-25 dakika sürüyor. Elektronık gazete mi, kâğrt gazete mî? SONKULLANICI Endernet(acumhuriyetcom.tr ukadar şom ağızlı olurbi in- san yanı ha. ICendime diyo- rum tabii. Geçen hafta "nepstir" yazmıştım ya, si- te sizlere ömür. Metalika'nın davulcusunun hukuk savaşı sonucunda arnkzavalh nepsttrcımıza vedaetmekzo- runda kaldık. Gerçi bir yandan da fena olmadı diil yani. Çünkü herkesler neps- tırı iyi niyetle kullanmıyordu. Nepsnr konusu böyle. Benımyazmak istediğim asıl konu elektronik gazete- cilik. Sevgilı okurcuklanm, bu konu- da bir yazı klavyeye almam içinçokbas- kı yapıyorlardı. Ee tabii onlan kıracak halim yok. Hem bu arada onlann me- rak ettiğibazı sorulara da cevap vermiş olurum. Biliyorsunuz başta dabüyudabılyuda- büyuentıvıemesenbısmoktacom (ntvmsnbc) olmak üzere biçok elektro- nik gazete yayım yaşamına atıldı. Ya- hu bu ne zor isim, 12 Eylül öncesi ör- güt isimleri gibi... İyi ki orda çalışmı- yom ha. Düşünsenize, biri sorsa nerde çalışıyon diye. al başına belayı: "Dabüyudabılyudabulyuentivieme- senbisinoktacomdacahştyomT Orada ça- lışan bı arkadaşım % ar. nasıl söyleyebi- liyosun hıç şaşırmadan dedım de, "Ay- na karşısında her gün ikibuçuksaat ça- hşbm. Sonra gidip işe başladım" dedi. Önce yansını ezberlemiş, sonra öbür yansını... Bi NTV hikâyemdaha var. Ye- ri gelmişken onu aradan çıkartıyim. Daha önce de orda. NTV'de çalışan bi arkadaşımı zıyarete gıdıyodum. Mas- lak'ta bi ışhanının kapıcısına sordum "NeTeVe nerde kardJş" diye Bana de- di ki: "Burdaböyle biyer yok." "Nası olur, arkadaşunbanaburayıtarif etti. Beniiş- letiyo mu yani" dedim. "Valla" dedi, "Burda NeTeVe diye bi yer yok ama az ilerde EKltVİ var, bi de oraya sor beK Idbinrter." Off "efcktronik gazete mi kâğrt gaze- te mi" konusunu irdelıyecektim amma dağıttım yine. Ne yeteneksizim alla- hım. Şimdipeşinpeşin söyliyim. Benkâğıt gasteden yanayım. Buna minibüste ka- rar verdim. Ne ilgisi var dıyosunuz bi- liyorum. Hemen açıkhyım. Bu sıcaklar herkes gibi beni debunaltn. (Çünkü ben de bır insanım.) Minibüste Maslak'a doğru giderkensıcaktanbütünyolcular- la birlikte bı bunaldık bi bunaldık ki sormayın. Herkes bi çare anyo ama ça- re yok. Bazılan fınna dönen mınibüsten ine- ceğiyete gelmeden iniyo falan. Oysa ben hemen çantamdan gazetemiçıkardım ve yüzüme doğru çevirip sallamayabaşla- dım. Ohhhh, Alarko keriyır oldu sanki bi anda ortahk. Sonra düşündüm, bir Întemet ve Bilgisayar Kültürü yazan bile olsam ben, kâğıt gazeteden yana ol- malıyım. Ona nankörlük yapmamah- yım. Şimdi elektronik gazete bana bu olanağı sağlar mıydı bakahm? Hem bu kadar mı? Mesela söylemesi ayıp, tuva- lette gazete okumanuı zevkinı kîmyad- sıyabilır? Koskocapisiyi tuvalete mi ta- şıycaz gaste okuycaz diye. Ha az kal- sın ununıyodum. Evde ayresol bittiği zaman sineklericm en iyi çözüm, iyi bükülerek uygun bir süıek silahı haline getirilmiş gazete. Binlerce sineğinbu yolla canınakıydım itiraf ederim ki... Hadi bakahm elektro- nik gazeteyle yapın bunu da göreyim. Yani kâğıt gazetenin biçok üstün yanı var. Say say bitmez. Geçen Farnk aradı evden. "Canun çoksıkkm,tamnettegasteokurkenekkt- rflder kesfldi'" dedi. Ben defirsatbu fır- sat hemen dersıni verdim. Dedim ki: "Sen sen ol kâğrt gasteden vazgeçme, çünkü o hâlâelektriksizçahşıyo." [email protected] GÖRÜŞ Prof. Dr. FATMA ESÎN MİT Ajanlan 28 Mayıs 2000 tarihli Cumhuriyet gazetesin- de, bir soruşturma nedeni ile, eski MİT Operas- yon Daire Başkanı Yavuz Ataç'ın ifadesinden bir böKim yer aldı. Sayın Ataç bu ıfadesınde, Ala- attin Çakıcı'nın MİT görevtisi olduğunu ve ken- disine bağlı olarak çalıştığını belirtmekle kalmı- yor, kendisini övüyor, memleket için yarartı iş- ler yaptığını söylüyor, hatta kendisine vefa bor- cu olduğunu da ekliyor. Oysa kamuoyu bu ki- şiyi, adı türiü yolsuzluklara, adam öldürme ve öldürtme olaylanna kanşmış yeraltı dünyasının acımasız bir kişisi olarak tanıyor... Bu ifade beni çok eskilere, 196O'lı yıllann ikin- ci yansına geri götürdü. O dönemde Fen Fa- kültesi profesörlerinden biri Ataköy'deki evin- den işyerine, Ataköy'deki taksi durağına bağlı bir taksi ile gelir giderdi. Çünkü bir kaza sonu- cu ayağı kınlmış ve rapor döneminin sonunda toplu taşıma araçlanna binecek duruma gelme- mişti. Sürücü, çağdaş görünümlü ve davranışlı, üs- tün bir görev anlayışına sahip, düzgün ve ölçü- lü konuşan biriydi. Sadece müşterisi olan pro- fesörü değil, işyerindeki diğer elemanlan da et- kilemiş, herkesin güvenini ve sevgisini kazan- mıştı. Aylarca görevini hiç aksatmadan yapan bu kişi, bir gün, herhangi bir haber vermeden, görevine gelmeyivermiş. Onun için endişelenen profesör durağa telefon ettiğinde, sürücünün bir gün önce durakla ilişkisini kestiğini öğren- miş. Hem profesörün kendisi, hem onu tanıyan bizler bu davranışı ona yakıştıramamış, nede- nini anlayamamıştık. Bir süre sonra, profesörün bankacı olan eşt, bir toplanttda bu sürücü ile karşılaşıyor ve onu, kendisine bankanın teftiş kurulu başkanı ola- rak tanıtıyorlar. Tabii çok şaşıran bankacı eş, kı- sa zamanda böylesine bir başanyı nasıl kazan- dığını sormadan edemiyor ve aralannda şöyle bir konuşma geçiyor. "Başan falan kazanmış değilim" diyor baş- kan. "Su benim eski mesleğim. Şoföriük yap- bğım yıllarda MİT hesabına çalışıyordum." "Yani eşimi izliyordunuz!" "Evet, hem eşinizi hem başkalannı." "Peki, benim eşimi neden izliyordunuz? Dü- riıstlüğü, tarafsızlığı, çalışkanhğı ile tanınmış, ra- dikal düşüncelerden uzak biri o. Izlenecek bir yanı yok ki?.." "Eşinizi özel olarak seçmedim. Karşıma çık- tı, görevi üstlendim. Gerçekte her öğretim gö- revlisinin arkasında bir MİT görevlisi var. Kimi- ninki terzisi, kjmininki berberi, kimininki kom- şusu, hatta kimininki sevgilisi." Bu, duyduğum ilk somut MİT ajanı örneğiy- di. Oysa ondan sonra buna benzer öyle çok ör- nekle tanıştık ki!.. öğretim üyelerinin büyük çoğunluğunun sol- cu, solcuların da çok tehlikeli, hatta vatan ha- ini kabul edildiği bu yıllarda devlet büyük bir öz- veride bulunup, her birini bir MİT ajanı ile izle- tiyor!.. Izletiyof ki, ülkeyi bunlann zarariı etkile- rinden korusun! Ne yaran oldu bu çabalann?.. Hiçbir yaran ol- madığı gibi, aksine, onanlmayacak yaralar aç- t. 1970'li yıllar! Art arda öldürülen öğretim üye- leri, üniversite öğrencileri, iyi yetişmiş, verimli, saygın kişiler... Prof. Dr. Bedri Karafakioğlu, Prof. Dr. Umit Doğanay, Prof. Dr. Cavit Ortian Tütengil ve diğerleri... Birinin acısına alışama- dan diğerinin haben ile yüreklerimiz dağlandı. Acı, öfke, isyan, umarsızlık duygulan ile dop- dolu yaşadık yıllarca. Belleği kuvvetli olanlar Madanoğlu davasını anımsayacaklardır. 27 Mayıs 1960 devrimi son- rasının MBK (Milli Biriik Komitesi) üyesi bu ge- neral gizli örgüt çalışmalan yapmakla suçlan- mış, yargılanmış, yaklaşık üç yıl süren yargılan- ması sonunda aklanmıştı. Onu böyle bir suç- lamayia karşı karşıyagetiren apartman komşu- su bir MİT elemanıydı... Daha sonra, 12 Eylül 1980 sonrası, 1402'lik- ler diye bilinen onlarca öğretim üyesinin işine bir günde son veriliverdi. Yıllar sonra uygulamanın yanlışlığı anlaşılıp, bu kişilere yeniden üniversiteye, işlerine dön- me hakkı tanındı. Kimileri döndü, kimileri dön- medi. Kimileri ise o yıllar içinde zaten bu dün- yadan göçüp gitmişti. Alaattin Çakıcı ve artık kamuoyunda çok iyi bilinen diğer ömeklerde görüldüğü gibi, kurum bu kişileri seçerken, doğru kişiler olmasına özen göstermek bir yana, yasal olmayan işlere ka- nşmış, suç işlemiş, hatta güvenlik güçterince ara- nan kişiler olduklannı bile bile seçmiş bu kişi- leri! Sonra da bugünkü durum çıkmış ortaya... Kamuoyu ise şaşkın; neyin doğru, neyin yan- lış olduğunu anlamaya çalışmaktan yorgun ve güvenini yitirmiş bir şekilde, buruk duygularta izliyor olaylan. ÇYDD'den tepki 'Düşünceden Neşeye sansürienmerneli' tstanbulHaberServi- si-Çağdaş Yaşamı Des- tekleme Derneği (ÇYDD) Genel Başka- nı Prof. Dr. TürkanSay- lan, TRT'de yayunlanan "Düşünceden Neşeye" adlı programın son bö- lümünün sansüre uğra- madan tekrar gösteril- mesini istedi. ÇYDD'nintümşube- leri adına açıklama ya- pan Genel Başkan Prof. Dr. Türkan Saylan, san- süre uğrayan "Düşün- cedenNeşeye" adlıprog- ramın son bölümünde KarenFbgg'un AB ile il- gili, Güven Erkaya'nın da FethuDah Güknle il- gili görüşlenmn yer al- dığuıı belirtti. Türkân Saylan, "Sivfl toplum kuruhışlan ola- rakyalmzca özel kanal- larda değil, tekyanhya- ynı yapmadtğmuı karu- ü olarak TRT'de de bu tür programlann göste- rilmesini istiyoruz" de- di. Saylan, u Dûşünceden Neşeye" progratmmn Çağdaş Türkiye'nın gün- cel ve önde gelen ger- çeklerini yansıttığını söyledi.