Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 TEMMUZ 2000 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
ŞİRKETLERDEN
• CIHICCO, 2000 yaz
koleksivonunda indirim
yapıyor. Merkezi
ItaKa'da bulunan
Cihicco, 25 tema
grubundan oluşan yaz
koleksiyonu ürünlerini
yüzde 15'ten yüzde 45'e
varan indirimlerle
müşterilerinin
beğenisine sundu.
• CASTROL,
motosiklet ürün gamını
yenıledi. Motosiklet
ürün gamında yer alan
Castrol TT yenne
Castrol Go 2T ve
Castrol Süper TT yerine
de Castrol Go 2T
"yüksekkoruma"
ürününü piyasaya sundu.
• ELECTOLUXyeni
bulaşık makinesi olan
ESF 666'yı Türkiye'de
piyasaya sundu. Enerji
tasarrufu sağlayarak
çevreye duyarfa olmasıyla
dikkat çeken btı yeni
ürün, müşterilere 3 yılhk
garanti hiznıetini de
beraberinde getiriyor.
• ORKİD yeni ürünü
Orkid Ultra Paket ile
bayanlara 3 çeşit pedi bir
arada sunuyor. Orkid'in
bu yeni paketinin içinde
ise toplam 15 adet ped
bulunuyor. Bu 3 farklı
ürünün ise bayanlann
ayn yoğunluktaki
günleri için özel olarak
tasarlandığı belirtildi.
• MOTOROLA,alt
yapı hizmeti
öncülüğünde
Almanva'nın GSM
operatörii T-Mobil ile
GPRS sistemini hizmete
açn. Cisco System'in ah
yapı teknolojisini içeren
GPRS sistemi tüm
abonelere hızlı mobil veri
servis kullanınıı sağnyor.
• CAPlTOL, 27
Ağustos'a kadar sürecek
"Yap ahşverişini, al
hediyenı" kampanyası
başlattı. Kampanyaya
katılacak müşteriler,
çekilişsiz Telsım hatlı
Motorola Cep Telefonu
ve 24 adet Bianchi
bisiklet sahibi
olabılecekler.
• JOHNSON'S BABY,
sık duş alanlann en
büyük şikâyeti olan cilt
kuruluğunu önleyici
Johnson's Baby Oil'i
piyasaya sundu. Yeni
ürünün normal ciltler
için ve kuru ciltler için
iki farklı çesidi
bulunuvor.
• DHL, Amerika,
Meksika ve Kanada'ya
yapılan tekstıl
gönderilennde
armağanlar veriyor. 31
Ağustos'a kadar sürecek
kampanya boyunca 2 bin
500 dolar tutanndaki
tekstil gönderisi yapan
herkes New York'a
ücretsiz gidiş- dönüş
uçak bileti kazanıyor.
• ECAIsıGrubu,
Japon Funai Firması ile
başlattığı işbüüği
sonucunda ürün
yelpazesine "Duvar Tıpi
Spüt Kliına'yı da ekledi.
Yurtiçinde yaygın bayi ve
hizmet olanaklanyla
ECA keşifjnontaj, satış
ve satış sonrası
hizmetleri ile müşteri
memnuniyetini
hedeflivor.
hjJvOIN O J T I I / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Uretimden satışlan yüzde 6.6 gerileyen ilk 500 firmayıfaaliyetdışı gelirler kurtardı
32 yılm en kötü tablosu• tSO'nun her yıl
yayımladığı
'Türkiye'nin 500 Büyük
Sanayi Kuruluşu
Raporu'nda depreme
karşın birinci sırada yine
TÜPRAŞ yer alırken
onu bir diğer dev KİT
olan TEAŞ izledi.
Geçen yıl 6. sırada yer
alan Arçelik'in, 3. sıraya
yükselerek sürpriz
yaptığı listede, ilk 10
firma arasında kamunun
ağırlığı ön plana çıktı.
Ekonomi Servia- tstanbul Sa-
nayi Odası'nın (ISO), "Türki-
ye'nin 500 Büyük Sanayi Kuru-
luşu'' raporu, son 32 yıl içinde
Türk sanayisinin yasadığı en kö-
tü dönemin 1999 yılı olduğunu
ortaya koydu.
500 büyük sanayi kuruluşu
içinde 113 firma zarar açıklar-
ken, firmalann faiz geliri ve var-
lık satışlan ile ayakta durduğu
gözlendi. 1999 yıluıda faaliyet
dışı gelirleri yüzde 225.5 kat ora-
nında artarak 1 katrilyon 577
milyara ulaşan 500 büyük fir-
1999
1999
Sıra
No.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Yılında ilk On
1998
Sıra
No.
1
2
6
8
7
4
12
10
11
3
Kamu
Sıra
Firma No.
Tüpraş 1
TEAŞ 2
ArçeJik
Oyak-Renault -
Eregli D.Çel. -
TürtoyeŞek.FabAŞ.3
Vestel
Petkim 4
Türkjye Köm. Işl. 5
Tekel 6
Firma
Özel
Sıra
No.
-
1
2
3
-
4
-
-
-
Uretimden
SatşJarfNet)
(MilyarTL)
1.313.619
821.754
465.757
464.917
334.817
330.062
298.627
281.398
280.167
271.993
KIT'LER YİNE AGIRLIKTA
Yıllardan beri ilk 500 sanayi ku-
ruluş lıstesinde büinciliğı kimseye
kaptırmayan Tüpraş, 1.3 katrilyon
lirahk uretimden sanş ile yine ilk sı-
rada yer aldı. Onu TEAŞ izlerken
kurum 61 trilyon liralık dönem za-
ran ile listede dikkat çekti.
Üçüncü sırada ise ilk kez bir özel
sektörkuruluşu olan Arçelik AŞ'nin
yer alırken bunun nedeni olarak
1999 yılında satışlann, tüm satış
vergileri, fonlar ve KDV hariç tu-
tulmasından kaynaklandığı gözlen-
di. Yine bu yöntemle birlikte daha
önce sürekli olarak ilk üçte yer alan
TEKEL, onunucu sıraya geriledi.
ilk 10 içinde yer alan Türkiye Şe-
ker Fabrikalan, Petkim ve TKİ ile
birlikte listede kamunun ağırlığı
dikkat çekti. Kârlılık açısuıdan ba-
kıldığmda, 330 trilyon lira ile Tüp-
raş birinci, geçen günlerde özelleş-
tirilmesine imza atılan POAŞ ise
ikinci sırada yer aldı.
Dûnya ligjnde sınıfta kaldık
Türkıye"nin 500 büyük sanayi ku-
ruluşununnet satışlan ABD'dekıilk
500 ile karşılaştınldığında Türk fir-
malannın ne kadar geriden geldiği
ortaya çıkıyor. ABD'nin 500 büyük
kuruluşu listesinde 3 milyar 689
milyon dolar net satış ile Tüpraş
435 sırada yer alabıliyor.
manın toplam net kân 720 tril-
yon lirada kaldı. Işletmelerin
ana faaliyet gelirleri ilk kez yüz-
de 4.6 zarar ederken, tabloyu
rakamlarla ortaya koyan ISO
Başkanı Hüsamettin Kavi. "Yo-
lun sonuna gelinmiştir. 9 Arahk
1999tarihinde hükümetin uygu-
lamaya koyduğu program tek
şansımız. 1999 yıh sonuçlan 32
yınn en kötü sonuçlannı yansıt-
makta. 1999 ve gerisine bir da-
ha dönmemeküzere dünü unut-
mak istiyoruz" dedi.
Raporda birinci sırada yine
TÜPRAŞ yer alırken onu bir
diğer dev KÎT olan TEAŞ izle-
di. Geçen yıl altıncı sırada yer
alan Arçelik'in, üçüncü sıraya
yükselerek sürpriz yaptığı lis-
tede, ilk 10 firma arasında ka-
munun ağırlığı ön plana çıktı.
ISO'nun sıralamasında 468 özel,
32 kamu kuruluşu yer aldı. Ra-
por incelendiğinde Uzakdoğu
ve Rusya krizi ile sermayenın
kaçtığı, siyasi istikrann olmadı-
ğı bir süreç içerisinde küçülen
ekonomi ortamında var olma
mücadelesi veren sanayi sektö-
rünün, kurtuluş olarak 1999 yı-
lında da faaliyet dışı gelirlere
sanldığı gözleniyor. 1998 yıluı-
da 699 trilyon 577 milyar lira dü-
zeyindeki faaliyet dışı gelirler,
1999 yılında 1 katrilyon 577
milyara ulaşırken İSO Başkanı
Hüsamettin Kavi, ortaya çıkan
bu tablo karşısında sanayicileri
1999 yılında 500firmanındurumu
S Bilanço kârlan sabit fiyatlarla yüzde
10.3 geriledi.
/ Toplam borçlan kamuda yüzde 50.4, özel
sektörde yüzde 82.5 oranuıda arttı.
/ özel kuruluşlann dönem kâr ve zararlan
toplamında geçmiş yıla göre cari fiyatlarla
yüzde 9.7 oranında düşüş gözlendi.
/ Faaliyet dışı gelirler yüzde 225.5 oranında
artarak 1.577.3 trilyon liraya ulaştı. Aynı
dönemde net kâr 720.4 trilyon lirada kaldı.
/ Şirketler 1999 yılında ana faaliyetlerinden
kâr değil zarar ettiler. 1998 yılında en yüksek
nokta olarak ifade edilen ana faaliyet dışı
diğer gelirlerin net kâra oranı yüzde 87.7'den
1999'da yüzde 219.0'a ulaştı.
/ Işgücü verimliliğinde reel olarak yüzde
20.4'lük bir azalma meydana geldi.
Özel büyük kuruluşlarda sanayi faaliyetterl dışı gelirler ile vergl
dncesl net bilanço kârları illşkisi - 000 TL.)
Diğer Gelirier(1) Değişim (%) Net Bilanço Kân (2) Değişim (%) 1/2 (%)
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
104.501.915
204.558.231
285.321.034
632.251.158
1.299.143.459
2.224.648.247
3.721.503.901
7.794.368.122
17.548.778.004
57.694.648.710
96.191.958.000
195.948 193.000
407.054.079.000
699.577.134.000
1.577.329.277.000
58.6
95.7
39.5
121.6
105.5
71.2
67.3
109.4
125.1
228.8
66.7
103.7
107.7
71.9
225.5
433.462.000
663.879 000
1.593.763.022
2.494.087 226
4.189.117.743
6.679.368.414
7.282.287.783
20.052.422.789
43.093.652.150
105.587.224.479
206.857.875.064
370.418.929.000
771.761.381.000
797.402.394.000
720.405.946.000
36.9
53.2
140.1
56.5
68.0
59.4
9.0
175.4
114.9
145.0
95.9
79.1
108.3
3.3
-9.7
24.1
30.8
17.9
25.4
31.0
33.3
51.1
38.9
40.7
54.6
46.5
52.9
52.7
87.7
219.0
savunma gereği hissetti. •
Faaliyet dışı gelirlerde yaşa-
nan bu dev artışın yüzde 40'ının
faiz gelirlerinden, geri kalan
yüzde 60'lık kısmının ise var-
lık sauşlanndan oluştuğunu ifa-
de eden Kavi, "Faiz AŞ" suç-
lamalannın gerçekleri yansıt-
madığını dile getirerek "Sana-
yici özeüikle faaliyet dışı geHre
yöoeJmedL 100 şanslıfirma,eko-
nomi küçülürken parasmı çe-
şitü enstrümanlarda değerlen-
dirdi Elinde parası olmayan da
arazisini, mülkünü sattT dedı.
Bu tahlo ne zaman vıküır?
Sanayıcinin 1999 yılı içinde
yüzde 7.7 faiz ödemesi yaparken,
yüzde 3.4 faiz geliri elde ettiği-
ni ifade eden Kavi, yüzde 5 ora-
nındaki diğer gelirler kalemleri
olarak adlandınlan varlık satış-
lannın sanayıcıyı ayakta tuttuğu-
nu savundu. Gazetecilerin "Bu
tablo ne zaman yaunm lehine
dönecek" şeklındeki sorulannı
"Enflasyon ne zamanyüzde 10'un
alunainer.butabtodadegtşir.Pa-
ra o zaman faize değil üretime gi-
derveüretimkazandırmayabaş-
lar" diye yanıtladı.
Ücretle çalışanlar ortalaması
Özel Büyük
Fırmalar
Işyeri Çalışan
Sayısı Sayısı
Kamu
Kuruluşlan
işyeri Çalışan Toplam
Sayısı Sayısı Deg.(%)
1989 410 325.458 90 390.835
1990 409 327.659 91 375.664 -1.8
1991 414 309.674 86 371.159 -3.2
1992 420 293.102 80 358.237 -4.3
1993 434 305.408 66 321.293 -3.8
1994 429 293.133 71 303.118 -4.9
1995 445 314.664 55 224.574 -9.6
1996 449 340.388 51 205.600 1.3
1997 456 368.039 44 210.294 5.9
1998 459 377.081 41 208.352 1.2
1999 468 358.364 32 191.461 -6.1
Not: 1999 yılında 35.608 ttişi işini kaybetmiştir.
Teknoloji
devlerinden
Çin y
e baskı
• E-ticaret lobisi,
hükümetin bu
alandaki politikasının
değişmesini istiyor.
PEKİN (AA) - Üç kıtanın
teknoloji devleri, kendi elekt-
ronik ticaret (e- ticaret) kural-
lannı kabul edip uygulaması
için Çin hükümetine lobiciliğe
hazırlanıyor. 37 büyük şirket-
ten oluşan "E-Tfcaret Çin Fo-
rumu", bürokratik yapısı nede-
niyle eleştirilen Çin e-ticaret
politikasının değiştirilmesi yö-
nünde baskı yapacak.
Çin hükümeti, e-ticaret ala-
nında yeni fikirler geliştirme-
den önce aktifolarak birlikte ça-
lışmaya gerek duyduklannı bil-
dirdi. Çin Enformasyon Baka-
nı Wu Jichuan' ın, yabancı ser-
mayenin, Çuı'de Internet içeri-
ği ve servis temin ediciliği işi-
ne girmesine izin verilmeye-
ceğini açıklaması üzerine, bu
ülkedeki teknoloji şirketleri,
E-Ticaret Forumu'nu kurmuş-
lardı. America Online ve Çab-
le & Wireless gibi yeni tekno-
loji devlerinin de yer aldığı fo-
rum, Çin'de Internet ve bağ-
lantılı sektörlerde faalıyetlerde
yabancı sermayenin mülkiyet
sahıplıği konusuna gırmeye-
cek. Çünkü bu konu Çin'in
Dünya Ticaret Örgütü'ne üye-
lik müzakerelerinde ele alını-
yor. Forum, sektörü ilgilendi-
ren dar kapsamlı, teknik konu-
lan ele ahp yabancı şirketlerin
deneyımlerı doğrultusunda
Çin'de uygulanan mevzuatlan
şekillendirmeyi amaçlıyor.
Foturayineçohşana
ÎŞO'nun ilk 500 Büyük
Sanayi Kuruluşu
raporunda sanayideki
küçülme rakamlarla
ortaya konurken
faturanın yine
çalışanlara çıktığı
gözleniyor 1998
yılında 459 olan özel
sektör firma sayısı 1999
yılında 468'e çıktığı halde
çalışan sayısının 377 bin
81'den358bin364'e
düştü. Yine işyeri sayısı bir
önceki yıla göre
41'den32'ye
düşen kamu
sektöründe çalışan
sayısı 208 bin 352
kişiden 191 bin461
kişiye düştü. Bu
rakamlar, 1999 yıluıda
sadece bu 500 firma
içerisinde toplam 35 bin
608 kişinin işinden
olduğunu ve krizin
faturasının çalışanlara
çıktığını gösterdi.
500 büyükfirmanınnet katma değerinin, üretım faktörterinin
paylanna isabet eden kısımlar itibariyle dağılımı
ÖZEL BÜYÜK FİRMALAR
Ocretter
Faızler
Kıralar
KârfMıllı
Gel. An.)
(Net)
K. Değer
1992
50.3
25.4
08
23 5
100.0
1993
48
24.8
0.9
26.4
100.0
1994
42.2
28.1
1.0
28.7
100.0
1995
39
296
0.9
30.5
100.0
1996
40.2
33.6
0.9
25.3
100.0
1997
38.9
35
1.1
25.0
100.0
1998
52.7
41.5
1.3
4.6
100.0
1999
74.5
57.9
1.8
-34.2
100.0
Özel sektör, 1990'lann başından bu yana ilk kez üretim
faaliyetlerinden zarar ediyor. Üretimde katma değer
arhşı ve ücretler faize dahi yetmıyor. özel sektör de
kamunun içinde bulunduğu çıkmazı paylaşır hale geldi.
UlaştırrnaBakonı,yönetmetik hazıiiandığını söyledi
î
1
4
1
Ü Ij
V-
^ ^ Ulaştırma Bakanı
W^ £n/s Öksüz, Tarsus'ta
yaptığı açıklamalarda
cep telefonu baz
t i istasyonları
konusunda son
derece duyariı
olduklannı söylerken
GAP-Mersin
demiryolu projesini
K
, anlattı.
.HKVf
Baz istasyonuna düzenleme
TARSUS (AA) - Ulaştırma Bakanı Enis Ök-
süz, cep telefonu baz istasyonu konusunda son
derece duyariı olduklannı belirterek "Sağhk,
Çevre ve Milli Eğitim bakanhklan ile tam bir
görüş birliği içindeyiz. Baz istasyonu konusun-
da yönetmeokhazırbğmdayız'' dedi. Enis Ök-
süz, cep telefonu baz ıstasyonlan konusunda
son derece duyariı olduklannı belirtti. Öksüz,
şunlan kaydetti:
"Baz istasyonlarının camilere, hastanelere,
kreşlere, kamu kurum ve kuruluşlanna kurul-
masuun yaratacağı riskleri dikkate ahyoruz.
tnsan sağbğıyanmda elektrikli cihazlara da za-
rar verebinr. Buralara kurulması yantaşür. Bu
konuda Sağhk Bakanbğı, Çevre Bakanhğı ve
MilH Eğitim bakanhklan iletam bir uyum için-
deyiz. Bazistasyonu konusunda yönetmeok ha-
ztrhğmdayız.'' Cep telefonu sabıt ücreti konu-
sunun da TBMM gündeminde bulunduğunu
anımsatan Öksüz, "Sabit ücret konusu yıl so-
nuna kadar bitecek. Bunda kararbyun'' dedi.
GAP-Mersin demiryolu projesini, yap-iş-
let-devret modeli ile yapacaklannı belirten Ba-
kan Öksüz, şöyle devam etti: "GAP'ıtrenleri-
mizle, limanlanmızla dünyaya açmak istiyo-
ruz. Çift hath tren yolunu hayata geçirmek için
yoğun çalışma içindeyiz. Böylece zenginleşerek
işsizüği azaltan bir iktisadi politikayı hayata ge-
çireceğiz. Ancak sıkuıtuanmız var. Son derece
zor durumdajız. İç ve dış borç tutan 200 mil-
yar dolan buluyor. Türldye birtik ve beraber-
lik içinde tüm zorhddan aşacakûr."
Öksüz, Tarsus'un buharlı mevkiinde yap-
işlet-devret modeli ile uluslararası bir hava-
alanı yapmayı planladıklannı hatırlatarak bu
konuda yakında bir proje yanşması düzen-
leyeceklerini bildirdi. Içel'deki Kumkuyu
Havaalanı'nın da bu yıl içinde ihale edileceğjni
ve iki yıl içinde tamamlanacağını kaydeden
Ulaştırma Bakanı Öksüz, "Kumkuyu
Havaalanı ekonomik açıdan büyük önem
taşıyor. Yörenin sebze ve meyvelerini uçakla
ihraç etme imkânı yaratacak. Aynca, bölgeye
turizm açısuıdan canhhk getirecek" dedi.
'Devlet
kendini
toplamalı'
Ekonomi Servisi - tSO'nun
meclis toplantısmda 500 bü-
yük firmanın 99 yılı raporla-
nnı değerlendiren Hüsamettin
Kavi, Türkiye'nin zor bir dö-
nem geçirdiğini ifade ederek
"Türldye'de enflasyonun nede-
ni özel sektör değildir. Devlet
arnk kendine çekidüzen ver-
meh'dir" dedi. Kavi, mali sis-
temi de eleştirerek yıllardır bu
sektördeki yanlışlara göz yu-
mulduğunu dile getirdi.
Bankalann hâlâ rehabilite
edümedığine dikkat çeken Ka-
vi, "Kayıran, taraf tutan, iha-
lelerde kendince özel inisiyatif
kullanan,olanveounayan kay-
naklan dilediği gibi dağıtan
devlet değil; adü, haksız reka-
bete geçit vermeyen, kaynak-
lan doğnı kuDanan, tophnmm
değerlerine sahip çıkan bir
devlet istiyoruz" dedi.
Türkıye'dekifirmalannbo-
yutlannuı dünyadaki firma-
larla karşüaştınlamayacak dü-
zeyde olduğunu dile getiren
işadamı Sakıp Sabancı ise
Türk müteşebbisinin durma-
dan koşması gerektiğinin al-
tmı çizdi. Faaliyet dışı gelir-
lerdeki artışlarla ilgilı^gazete-
cilerin sorularuıı, "Öyle bir
ortam var ki devlet yüzde 100
faizle para kirahyor. Üretmek
yerine rantcı ohnakdaha kâr-
h.Benbirzamanlar'aklıııvar-
sa tarlayı ekme, parayı götür
faize yatu-' dediğim için tep-
ki almıştun" diye yamtlayan
Sabancı, faiz gelirlerinin bilan-
çolarda yansıülmaması gerek-
tiğıni söyledi.
İŞÇİNİN EYREINİrVDEN
ŞÜKRAN ŞÖNER
Diyet
"Işçi-işverBn m^plerinde istikrar ve banş ancak
iki yanh bir çaba iP gerçekleştirilebilir.. sorumlu-
luğu ağır olan bir # üçüncü taraf vardır. Siyasi ik-
tidar..
Siyasi iktidar hei şeyden önce toplu pazariığın,
her türlü müdahaieden uzak, serbest biçimde ya-
pılmasını gözetmf&e yükümlüdür... Maalesef si-
yasi iktidar bu alai^a
'/' imtihan vermemiştir.
Haksız grev erteiemele
rille
serbest toplu pazar-
lık düzenine müdaHale etmiştir. Yayımlanan işko-
lu istatistikleri de Sİstem
açısından yüz karasıdır.
Yüzde 10 baraj koş^lunu
dilediği gıbı kullandığı or-
taya çıkmıştır. Bu tssarrufta bizim işkolumuzda he-
defalınmıştır.."
Türk-lş'e bağlı TEKSIF'in genel başkanı Zeki
Polat'ın 52 bin üyeyi kapsayan grup sözleşmele-
ri öncesi Istanbul'da yapılan başkanlar kurulu top-
lantısı açış konuşmasından yukandaki alıntı, Ece-
vit hükümetinin medyamız tarafından hiç de sor-
gulanmayan öteki yüzünü yansıtıyor.
Yetkisi bakanlığın son istatistiklerinden önce alın-
dığı için gnjp sözleşmeleri istatistikle cezalandın-
lan DISK'e bağlı Tekstil, Hak-lş'e bağlı öz Iplik-lş
sendikalannı da kapsıyor. Ecevit hükümeti oyna-
dığı istatistik oyunu ile pazariığın emek tarafının üç
ayağından birine ağır darbe indirmiş bulunuyor.
Tekstil işkolu ile başlayan, metal işkolu ile devam
edecek olan grup sözleşmeleri zoriu, sıcak günle-
re gebe.
Lastik işkolundaki grevi aynı hükümet "milligü-
venlik, halk sağlığı" gibi ilişkilendirilemeyecek bir
gerekçe ile, yukanda yasadaki adı erteleme oldu-
ğu için bu sözcükle geçen yasaklamayı uygulama-
mış mıydı? Ecevit hükümeti, 12 Eylül'ün yasaklı dü-
zeninden yararlanarak toplusözleşme düzenine,
özgüriüğüne, en olumsuz en pervasız biçimde iş-
çiler ve sendikalar aleyhine müdahale etmekte bir
sakınca görmüyor...
İstatistik oyunu ile, doğrudan şantaj niteliğinde,
aynı durumda, hatta daha kötü konumda olanlar-
dan seçilmiş olarak ağıriıklı DlSK'e bağlı 10 sen-
dikanın sözleşme ehliyeti hükümet iradesi ile dü-
şürüldüğünde bir taşla vurulmak istenen birkaç
kuştan söz etmiştim:
Oncelikle bütün sendikalann, sözleşme haklan-
nın ellerinden alınabileceği şantajı ile yıldınlması,
tehdit edilmesi söz konusuydu. Cezalandırma se-
çiminde hükümet karşısında daha anlamlı muha-
lefet yapan, IMF reçetelerine bağlı dayatmalara
daha gür sesle karşı çıkmaya çalışan sendikalara,
Ekonomik Sosyal Konsey'e katılmayan DlSK'e ön-
celik verilmişti. MHP'nin sendikalar içindeki yapı-
lanmasına, Türk-lslam Sentezi'nin kadrolaşması-
na yarayan, CHP, sol muhalefet eğilimlerinin ceza-
landınlması gözetilmişti.
Hükümetin söz konusu haksız karanna karşt
DİSK yönetiminin Ecevit'le görüşmesini ekranlar-
dan izleyebıldinız mi? Başbakan yetkinin kötuye kul-
lanılması anlamındaki baraj istatistikleri için ken-
disi ile görüşen DİSK yönetimini çocuklar gibi azar-
lıyor, "Ekonomik Sosyai Konsey'e katılmadınız"
diyor. "Işte böyle, benim istediğim gibi uysal ol-
maz, istediklerimi yapmazsanız, sizi istatistikle,
yetkinizi düşürerek cezalandınnm"\ kelimeleri ay-
nen kullanmasa da apaçık söylemiş oluyor.
El insaf, hükümetin elindeki yetkiyi kötüye kul-
lanarak, bütün sendikalar arasından bazılannın
sözleşme haklannı düşürmesi uygulaması ile, Eko-
nomik Sosyal Konsey'e katılmak arasında doğru-
dan ne gibi bir ilişki olabilir ki? Konseyde IMF re-
çetelerinden gelen emek aleyhine dayatmalar ko-
tanlıyor. Gündeminde sendikalann yetki sorunu, is-
tatistikler yok.
Ecevit'in DİSK Genel Başkanı'nı televizyon ka-
meralannın önünde azariaması, öfkeli çıkışı, yıllar
önce yine bir DİSK genel başkanına, rahmetli Ab-
dullah Baştürk'e, "DlSK'e diyet borcum yok" çı-
kışını anımsatıyor. Garip bir rastlantı ama o zaman
da DİSK oluşumu biçimi, hükümet adına oldubit-
tileri içermesi nedeniyle Ekonomik Sosyal Konsey
toplantısına katılmak istememiş, o tarihlerde seçim-
lerde DlSK'e borcu olan Ecevit'in "Diyet borcum"
yok" çıkışına hedef olmuştu.
O tarihlerde Başbakan Ecevit işçilere, emek-
çilere sırtını döndüğü politikalanndan, çıkışından
hiç de kazançlı çıkmamıştı. Gerçi 12 Eylül'ün tır-
panlamadığı bir DİSK, Türk-lş, güçlü sendikal ör-
gütlenme, emek hareketi söz konusu idi. Şimdi
yasaklı düzene, emek hareketinin dağınıklığına, is-
tatistik oyunlanna, şantaja çok fazla bel bağlanmış
olabilir.
Dişleri çürük atın tekmesinden korkmamak ne
ölçüde akılcı dersiniz? Örgütsüz, moralsiz olsalar
da emek cephesinin, işçilerin son yıllarda dozu
artmış olarak 12 Eylül'den bu yana, hele de bir son
on yıldır hiç anlamlı bir kazanım olmadan sürekli
hak kaybetmenin ezikliğinde, birikiminde olduklan
anımsanırsa...
sukransoner(S yahoo.com
1.8 milyar dolara ulaştı
îhracata verilen
kredide artış
ANKARA(AA)-Türk
Eximbank'ın bu yılm ilk
yansında ihracata sağla-
dığı kredi, geçen yılm ay-
nı dönemine göre yüzde
11 artarak 1 milyar 823
milyon dolara ulaştı.
Türk Eximbank'tan
verilen bilgiye göre, bu
yüın ocak-haziran döne-
minde ülke kredıleri,
Dünya Bankası kredisi,
diğer orta ve uzun vade-
li krediler ile birlikte, ih-
racata 1 milyar 823 mil-
yon dolar (1 katrilyon 56
trilyon lira) destek sağ-
landığı belirtildi. Kredi-
lerin 1 milyar 761 mil-
yon dolarlık bölûmünü
kısa vadeli krediler oluş-
turdu. Bu tür kredılerde
geçen yıla göre dolar ba-
zuıda yüzde 18, TL ba-
zmda ise yüzde 90 artış
olduğu kaydedildi.
Açıklamaya göre yıl-
başından bu yana top-
lam 434.2 milyon dolar
anapara ve faiz borç öde-
mesi gerçekleştiren
Exim>ank'a, Hazine
Müsteşarlığı tarafından
72 trilyon lira nakdi ser-
maye sağlandı.
KOBl'lerekullanduı-
lan krediler ise geçen yı-
la göre yüzde 17 artarak
700 milyon dolar düze-
yinde gerçekleşti. îhra-
cat kredi sigortası prog-
ramlan çerçevesinde, bu
yıluıilkyansuıda 1 mil-
yar 323 milyon dolarlık
sevkıyat, sigorta temi-
natı altına alındı.