Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 TEMMUZ 2000 CUMARTESİ 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 92yaşındakiKübalı ünlü müzikçi, 7. Uluslararası Istanbul Caz FesûvalVni kapatıyor Son konserCompay Segundo 'danOn bir günlük renkli maratonun sonu- nageldık;7.UhBİararasılstanbulCazFes- tivaH bu akşam 92 yaşındaki KübaJı bes- teci ve müzisyen Compay Segundo'nun Açıkhava'da vereceği konserle sona eri- yor. Buena Vistacılar'la açılışta eğlenen MÜZÎK mûzikseveıler bi/ce bu sefer Cöffipay" Segundo'yla 'kaliteli' Latin ezgilerini dinleme olanağına kavuşacaklar. WimWendm%Ry Cooder aracılığry- la tanıyıp Buena Vista Social Club adlı fılmiyle dünyaya tanıttığı 92 yaşındaki besteci ve müzisyen Compay Segun- do'nun serüveni çok ilginç; özellikle de son üç yılı. Aslında ûlkesinde çok tanınan ve se- vilen biri Segundo, ancak Küba dünya- ya kapalı kaldığından böyle bir ustanın dünyayla tanışması ancak Doksanlar'ın sonunda gerçekleşiyor ve o güne kadar Küba müziği deyince 'sfirgün'de olan müzisyenlerin yaptığı müzigi tanıyan in- sanlar birden Buena Vista Social Club fil- miyle Küba'nın sokak çalgıcılannı keş- fettiler ve onları çok sevdiler. Bizde de Buena Vistacılar'ın tanınma- sı aym şekilde gelişti. Compay Segun- do'nun geçen yaz ağustos ayında Calle Salud adında enfes biralbümü yayımlan- dı ve tam anlamıyla güme gitti. 'El Armonjcr/nun mucidi Albüm, insanlann sertritimleriredde- dıpyanakyanaga dans ettiklen, huzuriçin- de eğlendikleri dönemden parçalan içe- riyordu. Latin müziğinin geçen yılki en başanlı ömeklerinden biri olan Calle Sa- lud'da Compay Segundo'nun yanında Morir De Amor adlı parçada ChariesAz- navoıır da yer alıyordu. Albüm bir kan kanla sona eriyordu. Sonra VVenders'in filmi geldi ve in- sanlann uzun ömürlü olduğu Küba'daki ustalan fazla geç olmadan dialeme ola- nagı yakaladık. Pekiyi Compay Segundo kinı? ttalyanlann Jam dergisinde yayımlan- mış Segundo söyleşisinden bir bölüm aktaraltm: 'uena Vistacılar'la açılış konserinde eğlenen müzikseverler bizce bu sefer Compay Segundo ve orkestrasıyla 'kaliteli' Latin ezgilerini dinleme olanağına kavuşacaklar. Wim Wenders'in Ry Cooder aracılığıyla tanıyıp Buena Vista Social Club adlı filmiyle dünyaya tanıttığı 92 yaşındaki besteci ve mûzisyen Compay Segundo'nun serüveni çok ilginç; özellikle de son üç yılı. 'Şarkı söyieroeyeveçabnayaçokkûçük yaşlarda başladım. Birçok plak doidur- dum ve beste vaptun. Btmlardan bazüa- n, Pabfc) Milanes ve VVflfie CoJon gibi ün- lü Kübah seslertarafindan yorumlandı'_ Compay Segundo kendini böyle tanıt- maya başhyor. Genelde söyleşilerinde, yanında bass- çı oğlu Frandsco Repilado'yu da bulun- durmaya özen gösteren usta şunları an- latrruş dergiye: do y Sus Muchachos bugün Küba müzi- ğinı en iyi temsil eden ekıplerden biri. Tek hedefimiz bu yüzyılın başında doğmuş geleneksel Küba müzığıni korumak ve dünyaya tanıtmak. -UlkeniztnpotitikduruınuyiailgUine- ler dfişfinûyorsunuz? - Yirmili, Otuzhı yıüarda mfizik dün- yasma nasü girdiğiııizi anlaür mısunz? COMPAY SEGUNDO - Asıl adım Don Francisco Repilado; 1907'deSanti- ago'nun kenar semtlerinden Siboney'de dogmuşum. Geniş ailede büyüdüm; dört kız kardeşim, dört de erkek kardeşim vardı. Bu nedenle küçük yaşta çalışmak zorunda kaldım; birçok işe girip çıktım. Ünlü Montecristo firmasında puro san- yordum ve tam 18 yıl bu işi yaptım. Ta- bii bu işin yanı sıra berberde çalıştun, ta- nm yaptım. Çocukken gitar ve klarnet çalmayı öğ- rendim. 1929'daprofesyonelmüzığebaş- ladım. El Armonico adını verdiğün bir çalgı icat ettim. Küba'nın tresi ile Ispan- yol gitar arası bir çalgı bu. Küçük gitar da denilebilir. - Ne gibi hedefleriniz var bundan son- ra? SEGUNDO- Grubum Compay Segun- SEGUNDO - Açık konuşmak istiyo- rum, ben müzisyenim ve politikayla pek ilgim yok. Politikadan konuşmak için problemleri iyi bılmek gerekiyor; bense her sabah gazeteden bılgi sahibi olmaya çalışan biriyim. FldeTle iyi-kötü özel bir bağım olmadı doğrusu; ancak bütün ma- dalyalanmı, ödüllerimi ondan önceki dö- nemde almıştım. Yalnız Küba müziğine büyük katkısı oldu; benim zamanımda müzisyenlerin hepsi sokakta yetişirdi. 0 okullar açtı ve geleneksel müzigi güven- ce altına aldı. Artık Küba'da yalnız sa- natçı doğulmuyor; olunuyor da. Kfiba müziğinj dünya koruyacak -SooalbûmünüzCaDeSahjd'dakiChan Chan adlı parça çok sevildL Buena Vista Social Club'in albümünde de yer alan bu yaprt hakkında neier söyieyeceksiniz? SEGUNDO- Albümlerimde Küba ge- leneksel müziğinin en iyi ömeklerine yer vermeye çalışıyorum. Chan Chan da, yıl- lardır repertuvanmda olan bu parçalar- dan biri. Bu kadar tutulmasına çok sevin- dim. - El Armonko'yu gfttiğuüz her yere ta- şıyorsunuz.Onunlamüzikyapma>7deDe- yenler oldu mu? SEGUNDO - Zor bir çalgı; kısa süre- de çalınacak gibi değıl. Bıldığım kada- nyla dünyada yalnız ben çalıyorum bu ale- ti. - Ry Cooder, sizin için 'ustalann so- nuncusu' diye bir deyim kuIlandL Dün- ya artık bu ustayı tam anJamryla tanryor mu? SEGUNDO - Ry Cooder'a teşekkür etmek istiyorum, onun yardımıyla dün- ya, geleneksel Kübamûziğini daha da sev- di ve koruma altına aldı. Benim tanınmam önemli degil. Bu müzik gelecek kuşak- lara aktanlsın, o bana yeter. Era'nın yolu hepaynı Üç yıl önce Amcno adlı parçayla büyük bır çıkış yapan Era grubu, o günlerde hatın sayılır bir dinleyici kit- lesi yakalamıştı. Formül, Adiemus ve Enigma gruplannın uyguladığmın ay- nısıydı: Ortaçağ kilise korolannın sti- linde bir vokal anlayışıyla etnik müzik- leri yorumlamak, altını da yayhlar ve elektronik çalgılarla beslemek. Era, benzeri Adiemus ve Enigma gibi 'tek kişüik' bir projeydi. Seksen- li yıllann heavy-metal gruplanndan Shakin-Street'ın kurucusu Eric Levi aynı espriyle besteler yazarak, düzen- leyerek rakiplerinin büyük cabalarla oluşturduğu pazann adeta kaymağıru yemeyi başarmıştı. Ziyamçiler (The Visiteurs) filmi- nin müziklerini de yapan Le- vi'nin Era 'sı, da- ha sonra uzun süre ortahktan yok oldu ve se- si sedası çıkma- dı. Haziran ayında ise Uni- Mersal Türktye projesinin ikin- ci albümünü piyasaya sürüp müzikse- vere hoş bir sürpriz yaptı. Era 2 adı verilen albüm, Levi'nin liderliğinde dört kişilik müzisyenler topluluğuyla kaydedilmiş ve gitarla- n, yaylılan, korolan ve elektronik alt- yapısıyla birinci çalışmanın devamı şeklinde üretilmişti. Sözleri ve müzikleri Levi'ye ait pro- je için söylenecek fazla birşey yok; ilk albümü sevdiyseniz sizi aynı stüde on parça dahabekliyor. Çalışırken, dinle- nırken, düşünürken dost arayanlara.. Kamil Özler, Jazz'da Üç ayda bir yayımlanan Jazz dergi- sinin Temmuz, Ağustos, Eylül 2000 sayısı piyasaya çıktı. Derginin 19 numaralı yeni sayısın- da Ella Fitzgerald, Tito Puente, Jazz Pa- -ktinde Ermeni Renkien 2, Nat Ad- derley, Jazz Uzay Felsefe, Tüm Dün- yayı Caz Fesnvalleri Sanyor, Bill Evans, John Scofield, Premium Ses Kablola- n-2, Analog-Dijital Çarpışmasına Son, Arkın Ilıcalı (Mercan Dede), Ron Af- fıf, Pasaporte Latino, Güher-Süher Pe- kinel, ÖnderFocan (Deep Purple Pro- jesi), Gianluıgı Trovesi, Aretha Frank- ün, Louis Armstrong, 7. tstanbul Ulus- lararası Caz Festivali, Kamil Özler, Dave Holland Beşlisi, Cazcılara Say- gı Gecesı, 10. Akbank Caz Festivali, 3. Boğaziçi Festivali gibi haberler ve yazılar yer alıyor. Topfauna albümde, Burfaan Öçal'm Tacuma ve Atias'bı yapüğı Habibi'» de var. Festivalin resmialbümü Uluslararası Istanbul Caz Festivali genç yaşına karşuı zengin ve güncel programlanyla, farkh mekânlanyla Av- rupa'daki önemli organizasyonlar ara- sında gösterihneye başlandı. Özellikle bu yıl yelpazesini hayli ge- nişleterek altematifı bol bir programla müzikseverlerin karşısına çıktı festıval. Tabii eleştinler de yok değildi; cazın pü- ritenleri bu işe çok içerlerken diğer yan- da renkli liste birçok insan tarafindan kabul gördü. Universal MüzikTürkiye ise ilginç bir uygulamayla festivalin resmi albümü- nü yayımladı bu yıl. Şirket, festivalde sahneye çıkan yerli-yabancı isimlerin parçalanndan birer örneği bir araya top- layarak arşivlik, güzel bir anı albümü hazırladı. Kapağında festivalin logosu- nun ve bu yilki afışinin yer aldıgı albü- mün 12 sanatçısı ve parçalan şöyle sı- ralanıyor: Compay Segundo (Chau Chau), Ute Lempef (The Case Conti- nues), NicholasPavton(Zigaboogaloo), Kerem Görsev (Jumping To The Void), Christian McBride (Family Affair), Ön- der Focan (Negres), Mkhel Camilo & Tomauto (Spain), BurhanÖçal-Jama- aladeen Tacuma- Natacha Atlas(Habi- bi), Yıkuz tbrahimova(Dve Gitari), Ro- ni Size Reprazent (Brown Paper Bag), W M Poetk (Earth Song), Wibutee (Newborn Thing). Aynca albümün CD'sinde (Toplam sü- resi 75 dakikayı aşıyor) Bugge VVessel- toft (You Might Say) ve Ben Nefll'den (Tunnel Vision) iki parça daha bulunu- yor. Festival aracuığıyla birkez daha gün- deme gelen isimlerden seçümiş hoş par- çalan ıçeren bu toplama, temmuz ayı- nın sürpnzi bizce. Ozanpopyapmochrr lenir bir ozan albümü demek olası In- vicible Summer'a. Çalışmanın en be- lirgin özelliği, son dönemde pop par- çalannın tüm güzelliğini yok eden ci- cili bicilı orkestrasyondan uzak durul- ması; bu önemli. Aynca lang'in vo- kaliyle yaylılann uyumu da çok çar- pıcı. Albümü dinleyeceklere minik bir notumuz var; son parça Only Love'ı dinledıkten sonra diğerlerine geçsin- ler. Bu beste bizce çahşmanın tüm esprisini yansıtıyor. Doksanlar'ın en başanlı kadın ozan- lanndan biri k.d. lang (adını özellik- le küçük harflerle yazdınyor); ancak müzik yanı hep ikinci planda kalıyor ve yalnız cinsel tercihı basını ilgilen- diriyor. Kanadalı ozanın yeni yayımlanan al- bümü InvkiMe Summer da aynı mu- ameleye maruz kalacağa benziyor. Birkaç küçük haber haricinde k.d. lang'in yeni adımını gören yok gibi. ilginç bir albüm Invicible Summer (Camus'nün sözünden almtı); ondan beklenmedik ölçüde pop ve kolay dinlenir nitelikte. On beş yıl önce co- unty popla ilk müzik sahnesinde gözüken lang, bu albüm için tam bir buçuk yıl çalışmış ve tamamen yazın renkle- rine aynlmış bır albüm yapmayı hedeflemiş. Anlattığına göre uzun bir süre bu işin ustala- nndan Mamas & Pa- pas, Beach Boys ve Dusty Springrkid'ı, ye- nilerden de Air'ı din- lemiş. Bir gün Madon- na'nın yardımıyla Da- mien Legasskrk le (Ma- donna'ya son hiti Beau- tiful Stranger'ı kazan- dıran isim) tanışmış ve onun yardımıyla son derece melodik bir pop albümü çıkmış ortaya. Deyim ne kadar pro- jeyi yansıtacak bilemi- yoruz ama, kolay din- k. d. lang, kolay dinlenir bir yaz albümü yapmış. Saka, LazuÜar'a devam ediyor F.Saka,çahşmalannı20yTİdır Avrupa'da sürdürûyor. Geçen ekim aymda Yeni Dünya Müzik tarafindan yapıtlan Seçmeler adıyla iki albümde (29 parça) toplanan Fuat Saka, geniş kitleler tarafindan sevihniş Lazutlar projesine ikinci albümü ekledı. 1980Uen bu yana müzik çahşmalannı Avrupa'da sürdüren Saka, yabancı müzisyenlerin de katkılanyla halk müziğimizi modern anlamda yorumlama konusunda hayli yol almış cesur bır ozan... Lazutlar II'de de bu çaba sürüyor ve Saka grubundaki arkadaşlanyla yerel müziğin ustalanyla birlikte çoğu geleneksel birçok parçayı dünyaya açıyor. Saka, yeni albümünün öyküsünü şöyle özetlemiş: Albüm için Hamburg'dan Istanbul'a, Istanbul'dan Trabzon'a, Trabzon'dan Selanik'e kadar bir yılı aşkın kemençenin peşinden koşturdum Taşkm Ofluoğhı'nun vasıtasıyla tanıştığım, yaşayan en önemli kemençecilerdea bki-el«t Kosta Sivamidis ile tarihi karşılaşmamız Selanık'te gerçekleşti. Onunla bu çalışmanın ilk kayıtlannı orada başlattık. Bu 'ahşverişler'de Trabzon müziğinin bızde yaşanan tarafı ile Selanik'te Trabzonlulann yaşattığı tarafının küçük bir bölümünü aktarmaya çalıştım. Doktor Antomadis, Selanik'te yaşayan Maçkalı bir ozan. Onun dizeleri Hui Hui'yi Türkçeleştiremedim; çünkü aynı güzellikte sunamamaktan korktum. Oturdum bir güzel Rumcasını öğrenip orijinal söylemeye çalıştun... Düzenlemelerini Saka ile Zurab Gagnidze'nin yazdığı parçalar şöyle su-alanıyor: Eşoni, Meryem Ana Deresi, Leose, Drv Drv, Karayel (Kspitan), Giresun, Eyrya, Rapatma 2, Suüko, Tond, Alaca Kotu Moda. Diskografı: Dayan Ha Yıkılma (1981), YıkılırZülmün Son Kaleleri (1981) Aynlık Türküsü (1984), Kerem Gibi (1985), SevdalıTürküler(1988), Kenardaki Ray (1989), Askaros (1991), Nenni/Seçmeler (1991), Semahlar ve Deyişler (1993), Sen (1994), Şiirce( 1994), Torik Bahklar Ûlkesinde (1995), Lazutlar (1997), Seçmeler I-II (1999), Lazutlar II (2000). G O R U Ş ANDAK Müziğin Yaşı Yok! Ve 'Buena Vista' Istanbul, geniş anlamda ülkemiz, ola- ğanüstü bir müzik şenliği yaşadı. Ve en şaşılacak olanı, şimdiye kadar "evr&n- sel, çoksesli ve özellikleLatin ve Küba mü- ziği kanşımı" türde bir etkinliğe gösteri- len ender boyutta bir izleyici kitlesinin olağanüstü ilgisine tanık oldu. Şöyle ki, üfkemizde en geniş ızleyiciyi banndırabt- len Cemil TopuzJu AçıknavaTıyatrosu'nu rlnlrtıırmakla kalmayıp den saatlerce önce kapı önlerini adeta is- tila eden (!) müziksever -bazısı da merak- lı- bir topluluk hem konsere gelenlere, hem organizasyon yetkililerine zor anlar yaşattı. Ne var ki, bu izdihamın, hatta gü- venlik açısından bu zorluklann karşılığın- da, böyle degerti, enderrastlananbır mü- zik etkınlığının olağanüstü ilgi toplaması Türkıye'de "uygar, çağdaş, evrensel, çok- sesli müzik tüıieri "rle "yaş tanımadan 0)" yakınlaşma, sanata değer açısından se- vindiricidir. Her şeyden önce şu gerçeği belirtmek- te yarar var: Son yıllarda Türkiye'de ge- rek başlıca kentlerde, gerek bazı yöreler- de ister festıval, ister şenlik, ister konser veya yanşma olsun.. müzik, müzikli gös- teri, bale, dans, opera vd. etkinlikler hız- j la büyümektedir. Bu etkinlikleri, baştadü- zenleyen kurum, kuruluş, vakıf, kültûr - merkezleri, holdingler, şirketler ve çeşit- li organizasyon adlannı teker teker saya- cak değilim. Bu "köşe" bu sayıya yeter- • li sayılmaz... Ancak, bugünkü yazımda konuyla ilgili olduğu için, her şeyden ön- ce İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı"n\ ku- rulduğundan bu yana, başta ülkemizde kültür ve sanat alanına büyük hizmet ver- miş olan ve ölümsüzlüğünü ve engın ki- şiliğini her zaman anacağımız Nejat Ec- zacıbaşı'yı, sanat alanında onun izınde başanyla emek veren "IstanbulKültür ve Sanat Vakfı"nın Başkanı Şakir Eczacı- başı'yı "İKSVGenel Direktörü Melth Fe- reli'yi- yönetmen yardımcısı Zeliha Ka- ' ya'yı ve çalışanlan kLrtlamalıyc Çünkü İKS Vakfı müzik, film, tiyatro, caz festıvalleri, aynca "Genç Solistler Dizisi", atölyeça- lışmalan, konferanslar etkinligi sürdürû- yor... Bunlar az şeyler degil!.. Nitekim ül- kemizde, yukarda belirttiğim düzenleme- lerle etkinliklerin çoğalması "halkımızın sanata yakınlaşması" açısından umut ve- rici... Gelelim, önemli konser "Buena Vista Social Clup" özelliğine: "Müziğin Yaşı t Yoktuıi" dedim. Şu anlamda ki: "Evren- sel nitelikte, insanlığın ortak duygulan ve dili olan, doğru- güzel-kaliteli ve toplu- ma birtikte yaşama, sevgi-banş umudu- • nu aşılayan müzik." Bu müziğf yaratan-ui lan da seslendinenleri de "yaş çizgisine >' sokmayan" ise 'yaşayan müzik^r. Işte, Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın "7. Uluslararası Istanbul Caz Festiva- li'nöe olağanüstü izleyici krtlesine dinlet- tiği "Buena Vista Social C/ub"topluluğu yaşı olmayan yaratıcı sanatçı'n\n ve ya- şayan müzik niteliğinin simgesidir. Top- luluğu oluşturan sanatçılann her biri ge- rek yaratıcılık, gerek çalgılannı yorumla- ma açısından üstün seviyede ve birer vir- tüöz. Omara Portuondo Afrika-lspanya- Latin Amerika türü sıcak bir şarkıcı, Ib- ' rahim Ferrer, Ruben Gonzales (piyanisQ ve diğerleri 70'lik yaşlartyia capcanlt! Yerli popta, Sezen Aksu, Deliveren'le birinciliğini sürdürdü. Mustafa Sandal yeni albümü Akaşma Bırak'la ıknıci, Candan Erçetin, Elbette'yle üçüncü oldu. Sanat müziğinde Emel Saym, An Bu Şarküar albümüyle birinciliğini sürdürüyor.Bülent Ersoy, Alaturka 2000 adlı albümle ikinci, Muazzez Ersoy, Nostalji serisinin 7-^-9 adlı albümüyle üçüncü. Halk müziğinde Fatih Kısaparmak, Bu Dağ Ne Rüzgârlar Gördü'yle ikinci suaya indi ve yerini, Yavuz Bingöl'ün Sitemdir albümüne buraktı. Ceylan, Zeyno'yla üçüncü oldu. Yabancı müzikte ise Bon Jovi Cruslı'la yine birinci. Britney Spears yeni albümü Oops I Did It Again'le ikinci, Santana, Superaaturalla üçüncü. - Riding Wrth The King - B.B. King-E. Clapton - Wax Poetic - Wax Poetic : - Invicible Summer - K.D. Lang - Furby - (single) —-*-— - Could You Please and That You - Peter Seacey - Now+-Forever - Lemonbabies - His Greatest Hits - Joe Dassen - Production - Minvais —*^~ - W>nder Boys - Soundtrack - tstanbul Jazz 2000 - Various - Tribute To Ozjy Osbourne - Various - Remh Galaxy - Various - Mambo - Bentley Various ' -FîrstTouch-Stefanos - Shaft 2000 - Soundtrack - The Rising Tide - Sunny Day Real Estate - Wrestling Over Tiny Matters - Sister 7 - Takin The L Wary Home - Tuck&Patti - Bugün Ba\ ram Günü Derter - Davut Sulari -Veda-Serüvenciler ' - '