Katalog

12 HAZİRAN 2000 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYF* DIZI Keniselranüpaylaşan ve bu rantüzerindenpoMkayapan kişiler, depremin 'afet'edönüşmesinin nedenioldular Tasarlanarak işlenen cinayetler DEPREM DEĞİL YAPILAR VURUYOR —• m wm M ~—y TMMOB FWPORU ŞÜKRAN SONEHIN OBILEMESlYlf G ozden uzak tutulmaması gereken ama sureklı goz ardı edılen ger- çek, her ulkedekı toprak varlığı- nın sınırh olduğudur Toprağa bakışın otu- racağı nesnel temel, onun doğal bır kay- nak olduğu gerçeğıdır Doğal ka>nak ru- telığının kabulu ya da reddı, toprak mul- kıyetırun duzenlenmesını kokten etkıleye- cektır Ya mulkıyet kutsallaşacak ve kul- lanımı sınırsız serbestlıkler eksenıne otur- tulacak ya da toplum yaran çerçevesınde kullanımına sınırlamalar getınlecektır 1982 Anayasası nın 35 maddesmde "tophım yaranna aykm olamaz" hukmu- ne karşın topraktakı mulkı\et hakkını du- zenleven temel \asalann, anayasahukum- lenne uygun oldukları so> lenemez Ana- yasadakı toplum >aranna mulkıyet anla- yışı ıle mulkıyetı duzenleven yasalardakı mutlak mulkıyet anlay ışının çelıştığı soy- lenebılır Bu çatışmada mutlak mülkıvet anlayışı ezıcı bır ustunluğe sahıptır Işte bu usrunluk toprağın ozel mulkıyet altın- da sınır tanımaz kullanımının ve kentsel gelışmenın dınamığı halıne gehşının de te- mel nederu olmaktadır Bunun sonuçlan ıse depremden etkılenen \orelerde çok cıddı bıçımde hıssedılmış ınsanlar "Bi- nalardan uzak dunın" uvanlanna karşın, deprem sonrası sığınacaklan guvenlı alan bulamavarak, yıkıntılann, çokme tehlı- kest taşi) an yapılann golgesmde, cadde- lerde, kaldınmlarda, bahçelerde ve elbet- te buyük bır nsk ıçuıde başlanmn çare- sıne bakmak zorunda kalmışlardır Kamunun elınde neredeyse boş alan kalmaması, deprem sonrası geçıcı v erleş- meler kurulurken de sorun varatmış, el- venşsız zemınler ûzenne kurulan çadır- larda ınsanlar ust uste yığılmışlardır Ka- lıcı yerleşım alanlan kıırma surecınde de toprak mulkıvetı sorunu sağlıklı kararla- n alabılmenın onunde zorluklar varatacak- tır 0>sa toplumcu tyrjoprak polıtıkası, tojffagffl; mekan duzenlerrie anlamında en uygun kullanılmasının voludur Arazl rantları 7 apılan araştrrmalar l)Ulkemızde rantlann (uretım dışı gelırlerın) GSMH ıçındekı payının yuzde 60 lar gıbı buvuk bır orana ulaştığını 2) Uretım karşılığı olmay an bu haksız kazanç- lann ıçınde arazı ve kent rantlannın ıse yuz- de 50-60'lara varan bır pa\a sahıp oıdu- ğunu, 3) Boylece, GSMH'nın yuzde 30 luk bu- bolumunu oluşturan arazı \ e kent rant- lannın rantıveler tarafından pay laşıhr ha- le geldığını, ortaya çıkarmaktadır GSMH'sı 1998'de220mılyardolarolan Turkıj e de, 60 mılyar dolann arazı ve kent rantlanndan oluştuğu goz onune alındığın- da, Turkıye butçesı kadar bır buvukluğe ulaşan bu rantlann ulke ekonomı-polıtı- ğındekı yen ve onerru daha ı>ı anlaşıl- maktadır Rant, kapıtalızmın genel man- üğı ıçınde sermayenın gasp ettığı artı-de ğer de değıldır Uretım surecı ıçuıde va- ratılmadığı ıçın bır değer olarak da kar- şılığı \oktur Kamunun ımar kararlan ve hareketlen sonucu taşınmaz değerlennde- kı artışlann, topluma gen alınması ıçın on- gorulen kıymet artış vergısı emlak alım vergısı bına ınşaat vergısı, veraset ve ın- tıkalvergısı değerlendırme resmı (şere- fiye)vb vergıler etkısız duzenlemeler ola- rak kalmıştır Doğal ka> naklanmızın y oV edılmesı surecı, 12 E>lül darbesıvle bır- hkte hız kazanmıştır Toplumsal muhale- fetın baskı ve şıddetle susturulduğu bu donemde rantıve gelır gruplan guçlendı- 2981 savılı af vasası ile vaygınlaşnnlan ımar ıslahı" pianlama pranğımıze venı bır ka>ram olarak gumışür. Gecekondu bolgelennin ıslahı adına, bu bölgelerin rant arüşı kışkırtı- larak voğunlaşmalan teş\ik ediİmiştir. nlmış, her turlu doğal ve toplumsal var- lıklanmız yagmalanmış, soygun ve so- muru sıstemlı hale getınlmıştır 12 E> lul 1980 ıle 6 Kasım 1983 tanhlerı arasında çıkanlan 500 u aşkın yasa ıle \asamm butun alanlannda buyuİc bır soygun v e ta- lanın v asal zemını oluşturulmuştur Istanbul'u Beyrut yapmak / stanbul'da gokdelenlenn kendıne oz- gu tanhı, 24 Ocak 1980 'tstikrar Pa- keti' ıle başlar 12 Ev lul 1980 darbe sıyle hızlanır Bu donemın (.arpıcı bır or neğını aktarmak ıstıvoruz "İstanbul'u Bevnrt vapmak*" ılk kez 1980 sonrası dıl lendınldı lstanbul Ataturk Havalımanı ıle Atakov yerleşım alanı arasında bulu- nan 2000 donum buyukluğunde boş bır alan olan 'Avamama Vadisı'nı Dunya Ti- caretMerkezi* olarak vagmav a açan 1/ 5000 olçeklı planlar 1981 vılında onavlandı Üvsa nazım planlarda 'ağaçlandınlsıcak alan1 olarak belırlenen Hazıne ve aıt Ava- mama Vadısı, arazıden geçen dere başta olmak uzere, bolgenın verallı su kavnağı potansıyelının korunması ve havalımanı çevresınde genış bır yeşıl kuşak oluşturu- larak bolge halkının ıhtıvacı olan rekre- asyon ve dınlence parkı seklındc değer- lendırılmıştı Bu aynı zamanda 'kamusal aianlann' tstanbul'da ve hatta Turkıve de ozelleştır me gınşımının ılk orneğını de oluşturu- >ordu Işte Cumhurbaşkanı Demirel ın 15 Mart 1998 gunu 'EGS Busıness Park' ısımlı gokdelenlenn temel atma torenın- de "Burası Fokyo Be New York borsalan- nın ortasıdır" dedığı 4\dmama \adısı, bu şekilde sermavenın vağmasına açıl- mıştır Artık İsUnbul sermavenın bınkım \e kazanç olanaklarının mekan uzennde •«ğlandığı bır hale gelmıştır Yağmaya - ranta konu olan alanlar, serbest bolgele- re plazalar-gokkafesler-ışkulelen-otel- ler aksından Sanver ve Beykoz ormanlık alanlarındakı konaklara Yeşılkoy Aya- mama Vadısı ndekı uışaatlardan orman- lanmızın ortasmdakı Koç Unıversıtesı ne kadar uzanmaktadır Yapılmamı; kaçak yapılara af / maraffı yasalannın 7 sı, 1948 -1976 >ıllan arasında dığer 8 ı de 1983- 1991 arasında çıkanlmıştır 1980son- rası çıkanlan 8 adet ımar affı vasası yal- nız gecekonduyu değıl sanayı, depolama, tunstık ve tanmsal vapılan da kapsıyor- du 1983-1988 yıllan arasında ımar afla- n ımar \ e gecekondu mevzuatına aykın olarak ınşa edılmış ve ınşa halındekı bu- tun vapıları ıçıne alarakkapsamıgenışje- tıyordu 1984 te çıkanlan 2981 sayıh ya- sa en dıkkat çekıcı olanıdır 8 Mart 1984'te yururluğe gıren 2981 sayıh yasayla o ta- nhe kadar ınşa edılmış vapılann affedıl- mesı yeterlı gorulmemış, 10 Kasım 1985'e kadar 20 ay ıçınde yapılacak kaçak yapı- lann da afkapsamına alındığı ılan edılmış- nr Kaçak yapüaşma ılk defâ boylesıne teş- vık edılmış ve onceden çıkanlan bır ya- say la guvence altına alınmıştır 2981 sa- yılı bu yasa aynı zamanda Hazıne, bele- dıye, ıl özel ıdaresme aıt veja Vakıflar Genel Nfuduriugu nun yonetnğı arsa ve ara- zılenn tapulannın dağıtılmasını ongoren bu"yasadır 2981 sayıh af yasası ıle yaygınlaştın- lan 'iınar ıslahı' pianlama pratıgımıze ye- nı bu- kavram olarak gırmıştır Gecekon- du bolgelennın ıslahı adına, bu bolgele- nn rant artışı kışkırtılarak yoğunlaşmala- n teşv ık edılmıştır 1987 yılına kadar so- Imai'phmhmgihvııeedeğil 7 alova Tıcaret Odası Yö- netım Kurulu Başkanı seslenıyor "ScvşKYa- lovalılar... Yalova'mızın ülke kalkınmasında 'yerel potansı- yel olarak hangi imkânlara sahip olduğunu gostermek is- tedik Yerel potansıvel' bir ekononuk artı değer doğması- na neden olabılecek herhangi bir şe^dir. Yalova açısuıdan her yerde buluıunayan şe>. coğra- fı konumu ve karşüaştırmah olarak geüsmış ah> apısıdır Ge- lişen otoyollar ve dığer ulaşun araclan Valov-J'vı gelecekte da- ha buvuk bir cazibe merkea yapacaktır. Metropollerde ure- rimlerini gercekleştiren tsadam- laru ulasını ınıkânlanrun art- masıvla \alo\a'\ı mesken ala- nı olarak seçecektır ve seçme- ye baslamışör. Bu tercıhi zaman içinde art- öracakolan onenıK bo-etken de_ 2015 yılına kadar kıfa>et ede- cek olan ımar planlaıinın v apü- mış olmasıdır. .„ Hamurlaşnıa dive tanımlanan 18'ınci mad- de uygulaması Vakjva'da 3500 dönûmde gerçekleştirilmışör. Turkrj-e'de buyûk şehırler da- hil hiçbir yerde bu buyuklükte bamurlaşürma vapılamamış- ür Pianlama çalışmalanndaki bu başanlarda \akna'nın onu- mûzdekiyülardabolgenin ko- nut alanı olaraktercihedıbne- sine sebep olacaktır. Boyle bır tercihe ohımtu etkOerden bm de \raştırnıa Ln^tıtusu \e De\ let UrermeÇıftngi'nin sahıp oldu- ğu kıyılanmızdakı buvuk ara- züerdir... İ ç buyük sanayı şeb- rinin ortasındaki \akna ko- nut alanı olarak hizmetsektö- rûnu de berabennd* ^etirecek- tır... 2000'h vıüarda lstanbul, İzmit gecekondulaşırken Yalo- \u, Marmara Bolgesı'run zen- gın mahallesı olmaya ada>- dır._" Hacımehmet Ovası "T falas a Tıcaret Odası V o- Y netım Kurulu Başkanı A. ıkenl8Nısanl999se- çımlerınde Yalova Beledıye Başkanı olan Yakup Koçal ın "•2015>Tİına kadar kıfajetede- cek ımar planlanvla" ımara açıldığmı ve hamurlaşma uy- gulamasının gerçekleştığını söyledığı 3500 donumluk bu alan bmlerce ınsana mezar olan Hacımehmet Ovasfdır 'Sevgilı Yalmalılar' dıye ses- lendığı ınsanlann bır kısmı, ne acı kı bu ovadakı yapılann en- kazlan altında yaşamlannı yı- tıren ınsanlardır Bmlerce do- numluk dere yataklan, meyve bahçelen uzennde betonblok- lann, sıtelenn mşa edılmesı- nın ortamlannı yaratanlar, bun- lann kararlanna ımza atanlar ıle mahailı rant odaklan arasm- dakı ılışkıler \e bunlann tepe- lere kadar uzanan bağlantılan, enkazlann altından bırer bırer çıkmaktadır Enkazlann altından çıkan ıhşkılenn her bırı, 3 Kasım 1996 da Susurluk'ta bır trafık kazasıvla ortaya çıkan mafya- sıyaset-aşıret ıhşkılennı aratma- Vıtcak bovuttadır Orneklerı, TMMOB ve bağh odalarda bu- lunan bılgı \e belgelerle ço- ğaltmak mumkun Amasonuç aynı Turkıye'dekı ımar karar- lan sağlıklı vaşam ortamlan- nı oluştunaak >enne 'rant va- ratma' ve "rantı paylaşma'nın pavlasım aracı halme gelmış- tır Bu kararlar alnnda kalaca- ğımız beton bloklann dıkılme- ortamlannı yaratan bel- geler olmaktan oteye bır deger taşımamaktadır Çınarcık, yıllardır ımar yol- suzluklan nedenıyle huküm gıymış beledıye başkanlan ta- rafrndan yönetılmış, ıkıncı ko- nutların yoğun olduğu bır yer- leşım alanı Çınarcık'ta yasa- dışı unar kararlanyla yerleşı- me açılan bu alanlar uzenne ınşa edılen beton bloklar çok kı- şıye mezar ohnuştur Imar ta- dılatlan ve mevzı ımar planı kararlanvla parsellenen belde- dekı enkazlann altında onem- h ılışkıler yatmaktadır imar yaflması / zmıt-Golcuk arasında, fcor- fezrn sonunda > er alanBa- şıskele kö>*u. 1989seçım- lennden sonra Dongel belde- sının mahallesı halıne getın- lerek ımar yağmasına açıldı Bu karar, bahçeler ıçınde yer alan ıkı katlı köy evlen yenne vuksek katlı bloklann dıkılme- sıdemektı Başıskelehızlabe- tonlaşmaya başladı Yuksek katlı yazlık sıteler, denız manzaralı rant kulelen yuksehverdı 1990 sonrası ın- şa edılen bu betonkulelenn bır kısmı yerle bır oldu, bır kısmı da yan yatmış v e artık kullanı- lamaz durumda. Meyve bahçe- ]en \e bostanlar yenne beton bloklann dıkıldığı bu koy, dep- remin nasıl brr felakete dönüş- tuğunügözlerönuneserdı Ba- şıskelekov lulen, T>)ğaylaoy- nadık,oda intikamınıaWı" dı- yorlar Gerçek şudur kı ranta hız- met etmeyenplanlarhemen he- men hıçbır zaman uygulama olanagı bulamamakta, bu plan- lar açıkça çığnenerek en kısa sürede yerel yonetımlerce de- ğıştınhnektedır Demokrasıye, planlamaya ve denetıme tahammulu olnia- yan boyle bır sureçte genel ve yerel yonetımler rant paylaşı- mının odaklan halıne gelmış- lerdır Yerelleşme adı altında surdurulen yağma hızlanmış ve bu yağma surecının plan- sızhk \e denetımsızlık orta- mmda dıkılen beton bloklar Marmara coğrafyasını enkaz halıne getırmıştır Eğer dep- rem olmasaydı, veto edılen son Af Yasası'nın bu" maddesı de yıne ımar affi olacaktı nuçlanması gereken soz konusu Islah Imar Planı çahşmalan halen devam ettınlmek tedır lstanbul, Ankara, Izmır gıbı buyuk kentler başta olmak uzere tum kentlerde yaygın olarak uygulanan bu pianlama yon- temıyle, şehırcılık ılkelen ve pianlama kurallan devre dışı bırakılmıştır lstan- bul'da dıkılen çok katlı gokdelen kararla- nnnı buyuk bolumu ıslah unar planı de- nen bu pianlama anlayışmın urunudur 1985 sonrası gıderek yaygınlaşan ıslah ımar planlan ıle ımar aflanna da sureklı lık kazandınlmıştır Deprem sonrası önlemler M armara Depremı'nden kısa bu- sure sonra hukumetın sunduğu ve Meclıs tarafından kabul edı- len yetkı kanunu ıle hukümete genış yet- kıler tanınmış ve yenı duzenlemeler yan- gından mal kaçınrcasına yapılmıştır Ya- pı sıgortasının çatışan çıkarlar temelınde (yapımcı- sıgortacı) tam denetımı sağla- >acağı goruşu doğru değıldır Her şeyden once sıgorta bır denetım aracı olmayıp, za rarlann karşılanmasına y onelık şırket u> gulamasıdır Dolayısıyla > apı sıgortası ol- sa olsa kamusal denetımı destekleyıcı bır uygulama olabılır Nıtekım, trafık sıgor- tası da 'trafikcanavan' olarak tanımlanan trafık sorunlanna çozum getırememıştrr Kamusal alanın denetımı uç temel kura ladavanmakdurumundadır Bunlartaraf- sızhk, bağımsızlık ve kâr amacı gutmemek- nr Yemınh Mımarlık v e Muhendıslık Bu- rolan deneyımı arumsandığında, onune gelen yannm karanna 'uygundur" bıçımın- de ÇED Raporu veren ozel şırketler goz onune alındığında, vapı denetım surecı- nın ozelleştınlmesının sonuçlanndan cıd- dı bıçımde endışe duymamak olanaksız Uyelenmızın yuzde 35 ı açık ışsız ve- ya meslek dışı alanlarda çalışmaktadır Ozel sektorde çalışan uyelenmız ıse kımı zaman sefalet ucretlenyle çalışmaya zor- lanmaktadır 17 Ağustos Gölcuk Depre- mı, muhendıslık mımarlık bınkımının hal- ka ulaşmasını engelleyen, muhendıslen- nı mımarlannı devre dışı bırakan ve ka- musal denetım sureçlennden dışlav an bır sıstemı gozler önune sermıştır Kamu 6fflutlenmeslıHn adzllği M armara Depremı, kureselleşme polıtıkalanna teslım olmuş bır sıstemın, toplumsal ve ınsanı so- nınlar karşısında ne kadar korleştığını, kamu orgutlenmesının ne kadar acız bır yapıya donuştuğunu ve kamu yonetımı- nın ne kadar etkısızleştığını açıkça orta- ya koymuştur Deprem ve benzen doğal olaylan 'afet'e donuşturenler, Turkıye'de yılda 60 mıl> ar dolar tutanndakı (Tûrkıye'nın 1999 But- çesı kadar) kentsel rantı merkezi v e yerel duzejde paylaşanlar ve Coprak uzennden elde edılen bu rant uzenne polıtıka yapan- lardır Ulusal bolgesel, metropohten kent- sel planlamayı ve kurumlannı fızıkı, eko- nomık, sosyal, kulturel aianlann tumun- de ortadan kaldıranlardır Sanayı tesısle- nnın yer seçımlen ve yerleşım kararlan- nuı belırlenmesınde aklı, bılımı ve teknı- ğı de\Te dışı brrakanlardır Konutu halkın gereksınımı, bannma hakkı olarak değıl, ekonomının en onem- h tıcaret aracı yapanlardır Konutu sosyal ekononuk gûvence halıne getırenlerdır Bıhm ve teknığı engelleyenler, meslekı de- netımı saf dışı edenlerdır Doğal ve tanhı mırası, ormanlan, tanm topraklannı, sahıllen vağmalayanlardır Çevreyı tahnp edenlerdır Havayı, yeral- n ve yerustû sulannı, denızlen, toprağı kırletenlerdır Bıtkıyı, hayvanı, ınsanı zehırleyenlerdır Kamukaynaklannıyağ- malayan ve paylaşanlardır Marmara Depremı ndekı olumler, tanhe tasarlanmış cinayetler olarak geçecektır BİTTİ Sıcağa "soğuk" baktıran kampanya: Fedders Klima'nızı Ister peştn ffyatına 3 taksltle, f .,=r=. Isterseniz 38 milyondan başlayan ve 12 aya varan odeme kolaylığıyla alın... Sıcağa soğuk bakanların arasına slz de katılın. Laminat Parkede olay... ~*m* ûcMtst YETKİLİ SATICILAR- ADANA Yaz-Kar Soğutma (322)45-1132 • ANMftA Atlas UaKına (3121384 2159 • MfTMVA A ls*ro Soğutra ı ^ ' ı J I ! 1090 HüjıSotpmat242>3440250 AJyapAS Alanya 242)5121988 typffi 2-fc 24202M BaMrya Ltd | i ! « ^ « s ; ' ; Batıan, U serk(242)7223065 . _ - - " • f T c Kaş 124218362401 0<sısg-C, ^ » ' İ 1 OanaHarKlroa UBUOSE den (216I38CÛ224 Bojjazıç Lta toaaye 2/6 3288B20 ^ a a ş M u h Suaditf 216 38694 * DemrlerBakmı3v(212 5 7 1219! Gcne lekit (212) 244 57 67 _üw OL Sılnr J212) 727J_192 Hakse Cenne< Mai- 2_2_ 59845 33 Heat Coo & ye 2U 218 16^ s* Ltd & « a r o 2 2 23'8 42 Mutiuhap «üfj*y3f 2W 459 X 8 ^ie^ s* Js r t î 39'22 28 V - ı r i tfetepe TfK 38''53 58 Zerg n Soğırt-ıa (Curntep) /?W 5««75»IZlimGuldogar Cep^j 23? « S ' H » K nac )ö^;/3te 232)W63İP K mx Mmipaşn(232 48960 '5 K IBCI Uf*ı»ıör A N A D O L U P A Z A R L A M A 1232 285 38 85 K mac 4/sa«a* fa? 422 6034 • KOHYA S^taş f33?J 320 60 06' MERSİN E s JMj 33) 03 u • MUfiU Guneş Elk Feffw 252 6123765 ti&&Butaıtn(252)35860^5 baayMak Mamarsr25JM)35S5B»TRABZ0«MraçElk (46. " G M L Dıtevene Miadolu Cetelem tcredıs ıle sabş rnikam VEFAT * * Aile büyüğümüz Em EmnıyetAmıri YAKUP CEYLAN 11 06 2000 Pazar gunu Hakk'ın rarımetıne kavuşmuştur Cenazesı 12 06 2000 (bugun) öğle namazını muteakıp Atakoy Caran'nden ka4dınlacakör— EŞt VE EVLATLARI /nf'. ZEMIN MARKET Türkiye Genel Distributoru ASPEN ZEMIN MARKET INŞAAT SANAY! VE TICARET /V.Ş Merttez Tel (212) 213 65 80 PBX Fsr (212) 213 65 85 Marmara Bolge Mud Tel (216) 463 19 50 362 14 81 Fa.x (216) 464 54 88 Ege Bolge Mud Tel (232) 472 08 68 70/71 Fax (232) 472 04 30 tç Anadolu Botge Mütt Tef (312) 266 63 80-266 K 95 Fajc(3^2)2666035 Yoşom, kalbin Ud vuruşu arasındakizamandtr. zKattrinizi koruyun^ TURKKALPVAKFI 19MayısCd No 8 Şışlı/İSTANBUL Tel (0212)2120707 iâ£r (pbx)1QHat ~ Faks {0212)2126835