Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 S MART 2000 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Erbakan'ın
konvoyunda
kaza
• tstanbul Haber Servisi -
Bayram tatilini geçirmek
üzere İstanbul'da bulunan
kapatılan Refah Partisi
Genel Başkanı Necmettin
Erbakan, cuma namazını
Sultanahmet Camisi'nde
kıldı. Cuma namazına
gidış sırasında Erbakan'ın
korumalanna ait bir
otomobılle Milli Gazete'ye
ait bir otomobil,
Taksım'dekı Ceylan
Otel'in karşısında çarpışö.
Namaz dönüşünde ise 2
koruma aracı arasında
Tarlabaşı Bulvan'nda bir
kaza meydana geldi.
Kazalarda, araçlarda hasar
oluştu.
Yolsuzluk
sitesine
11 binbaşvuru
• ANKARA (ANKA)-
CHP Istanbul II Başkanhğı
tarafından tntemet'te
oluşturulan Yolsuzluk
sitesini, açıldığı 31 Ekim
1999'dan bu güne kadar 11
bin 23 kişi ziyaret etti.
CHP Istanbul tl
Başkanhğı tarafından
"yolsuzluk.org" adresi ile
oluşturulan siteyi, açıldığı
31Ekiml999tanhinden
bugüne kadar 22 bin 23 kişi
ziyaret etti. Ziyaretçilerden
duyduklan bûtün
yolsuzluklan bıldinnelen
istenen sitede, ihbarlann
takip edileceğı ve
yayımlanacağı belırtıliyor.
Sitede "Çeyrek Asnn
Yolsuzluklan" başlığı ile,
mobılya yolsuzluğu, Hema
Traktör, Tuncay Mataracı,
Hilmi Işgüzar, Hayali
thracat, Fsmail Özdağlar,
Jaguar Olayı, Karayollan,
tstanbul Bankası, Süzer,
Park Otel, Tofaş, İSKİ,
Üksan, Gülay Atığ, Mustafa
Kalemli, Türkbank.
tnterbank, tgdaş ve Akbil
yolsuzluklan konusunda da
bilgi veriliyor.
Nevruz'a devlet
ppogramı
• ADANA (Cumhnriyrt
Bürosu) - Nevnız'u bu yü
da devlet resmı programla
kutluyor. Nevruz
kutlamalan 20 Mart
Pazartesi günü başlayacak.
Ressamlar Saliha Yeşilköy
ile Remziye Çetinkaya'nuı
Nevruz konulu ortak resim
sergısinin Hacı Ömer
Sabancı Kültûr Sitesi'ndeki
açılışından sonra "Türk
Kûltüründe Nevruz" konulu
resim, şiir ve kompozisycm
yanşmalannda derece
alanlara ödül verilecek.
Adana Geleneksel Gösteri
Sanatlan Topluluğu'nun,
Celalettin Sayhan ve
Ziyapaşa tlköğretim
okullaruıdaki Nevruz
öğelerini içine alan kukla
gösterisinin sunumuyla
başlayacak ikinci gün
programı, Kültür Bakanlığı
sanatçılan Musa Eroğlu,
Nilgün Kayabaşı ve
Timuçin Çevikoğlu'nun
Menderes Spor
Salonu'ndaki konseriyle
geçerken, üçüncü gün
Organize Sanayi
Böîgesi'ndeki "Nevruz
Ormanı"nın
ağaçlandınlması ile son
bulacak. HADEP ise bu
yılki kutlamalan yine
Mimar Sinan Kültür
Sitesi'nde gerçekleştirecek.
Işfk Kanstfya•• ••• •
• tstanbul Haber Servisi -
Istanbul Tabip Odası
tarafından her yıl
geleneksel olarak verilen
14 Mart Sağlık Haftası
ödüllehnin sahipleri
belırlendi. Basında köşe
yazısı dahnda yazanmız
Işık Kansu da ödüle değer
görüldü. Ödüller tstanbul
Universıtesi Cerrahpaşa
Tıp Fakûltesi
Oditoryumu'nda 20
Mart'ta yapüacak törenle
sahiplerine verilecek.
Bakanlıklann yetkilerinin devredilmesi idari yapıda sorun yaratacak
Yetkisiz bakanlar dönemiANKARA (Cumhuriyet Bûn>
su)- Liberal politikalar doğrultu-
sunda KlT'lerin özelleştırilmesi
ve ûst kurullar oluşturulması sü-
reci yaşanırken, Türkiye'nin ida-
ri yapısı açısından sorun yarata-
bilecek biçimde bakanlıklann
yetkileri de devredilmeye çalışı-
lıyor. Bakanların ve bürokratla-
nn sorumluluktan kaçış süreci,
bakanlıklann müsteşarlığa dö-
nüştürülmesinden lağvedilmesi
önerilerine, yetki ve görevlerin
özel sektöre btrakılmasına dek
uzanan yeni bir dönem başlatü.
Türkiye'de kamu hizmeti ve
kamu yarannın gözden çıkanl-
masıyla sorumluluk ve yetkileri
yok edılmek istenen bakanlıklar
şöyle:
Tnrizm Bakanlığı: Turizm Ba-
kanı Erkan Mumcu, sorumlu ol-
duğu bakanlığın lağvedılerek
müsteşarlığa dönüştürülmesine
ilişkin yasal düzenleme hazırlı-
• Bakanlaruı ve bürokratlann sorumluluktan kaçış süreci,
bakanlıklann müsteşarlığa dönüştürülmesinden lağvedilmesi
önerilerine, yetki ve görevlerin özel sektöre bırakılmasına dek uzanan
yeni bir dönem başlattı.
ğını bu ay içinde bitırmeye çalı-
şıyor. Böylece, özel önem veril-
diği söylenen, bütçede reel olarak
payı artan bırkaç kuruluştan bin
olan Turizm Bakanlığı'mn sektör
düzeyinde planlama ılkesi yok
edilecek.
Sağlık Bakanlığı: Sağlık Baka-
nı Osman Dunnuş'un. Türki-
ye'nin üç önemlı hastanesıru "be-
deDerinin alünda satabileceğmi"
açıklaması, sosyal devletın gere-
ğı olan sağlık hızmetının bile özel
sektöre bırakıiarak paralı hale ge-
tirilmesi amacını yeniden günde-
me getırdi. Satümaya hazırlanan,
Türkiye'de açık kalp amelıvatının
ve kalp naklınin ilk kez gerçekleş-
tirildiği Sıyamı Ersek Hastanesı,
kalp nakli operasyonlanyla bılı-
nen Koşuyolu Hastanesi ve uz-
man doktor yetiştiren Ankara
Yüksek Ihtisas Hastanesi'nin
Türkiye'nin en iyi hastaneleri ara-
sında olduğuna dikkat çekıldi
Durmuş'un, "Tıpta l zmanlık
Smavı'nı kazanamayan doktorla-
ra paralı eğftün oianağı tanınaca-
ğuu" açıİdamasının arduıdan,
Ankara Yüksek thtisas Hastane-
si 'ni de özelleşüreceğini söyle-
mesi, devletin, tıp eğitiminin bir
kısmını "sıründan atnıayı tasar-
ladığı" kaygısına neden oldu.
Yüksek thtisas Hastanesi'nin,
1997 yıunda özerkleştirme adı al-
tında hastane yerine "işletme"
statüsüne sokulmasıyla devlet
hastanelerinde ilk kez "kamu ya-
ran" yerine "müşteri-kâr" man-
üğı getirilmışti.
Sosyal gmenlik: Kamu kurum-
lan niteliğınde olan Emekli San-
dığı, SSK ve Bağ-Kur yerine dev-
let özel sigortacüığı teşvik etmek
üzere sosyal güvenlik yasası çı-
kardı. Dünya Bankası ve IMF'nin
istemleri doğrultusunda gerçek-
leştirilen bu düzenlemenin ikinci
ayağıru da özel sigortacılık yasa-
sı oluşturuyor.
Enerji: Hükümet, uluslararası
sermaye ve özel sektörün baskı-
lan doğrultusunda bu alanda dev-
letin tümüyle dışlanmasım sağla-
yacak düzenlemeler gerçekleşti-
riyor. Enerji ihalelerinin yarunda.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan-
lığı'nm parçalanması süreci yeni
düzenlemelerle sürdürülüyor.
Türkiye Elektrik Kurumu'nun
(TEK), TEDAŞ ve TEAŞ olarak
ikiye aynlmasının ardından bu
kurumlann da parçalanması, BO-
TAŞ 'uı da bölünmesı, bakanlığın
yetkilerinin düzenleyici kurulla-
ra devredilmesine ilişkin yasal
çalışmalar Başbakanlık ve TB-
MM gündemine kadar getirildi.
Ulaştınna Bakanlığı: Önce
PTT'nin T'sinin satışı, ardından
GSM şebekelerinin ihaleleri ve
son olarak da çıkanlan Telekom
yasasıyla bakanlık iletişim ala-
nındaki yetkilennı tümüyle öze-
le bırakıyor. Bakanlığın düzen-
leme yetki ve sorumluluğu da,
oluşturulan kurula aktanlıyor.
Böylece stratejik özelliğe sahip
iletişim alanı da, yabancı serma-
yenin etkin olacağı yapıya terk
ediliyor.
BAŞBAKAN ECEVİT
'312 için
pazarlık
söz konusu
değil'
ANKARA (Cumhuriyet Bnrosu)
- DSP'de partililerle bayramlaşan
Başbakan Bülent Ecevit. FP'nin,
Necmettin Erbakan'ı ömür boyu
siyasi yasaklılıktan kurtarmak
amacıyla gündeme getırdiği,
Türk Ceza Yasası'nın 312.
maddesı konusunda,
Cumhurbaşkanlığı seçimine
ilişkin anayasa değişikliği
gerçekleşmeden "pazarhk
»nlamına gefebilecek" hıçbir
değışiklige gitmenin söz konusu
olmadığmı söyledi. Ecevit, eşi
Rahşan Ecevit le büiikte dün
DSP Genel Merkezi'nde
milletvekilleri ve partililerle^ :
bayramlaştı. Bayramlaşma >
sırasında yurttaşlardan biri
Ecevit'in eline ımza atmak istedi.
Konımalann engellemesı
nedeniyle parüli yurttaş isteğini
yerine geüremedi.Bayramlaşma
sonrası gazetecılerin sorularmı
yanıtlayan Ecevit, TCY'nin 312.
maddesinin değiştirilmesine
ilişkin tartışmalann
anunsaülması üzerine, "Şu
aşamada yapılacak bir şey yok.
Bizin) önümüzde bir anayasa
değişikliği var. Anajasa değişikliği
ile ilgüi oyiama ohnadan, pazarlık
anlamına gelebilecek. pazarlık
süreci anlamına gelebüecek bir
davranışta buhınmayı doğru
buhnuyorum" dedi.
'Af yasaa gerikmeyecek'
Ecevit, bir başka soru üzerine de
af yasasuun bayramdan sonra
Meclis gündemine geleceğini
belırterek, "Bayramdan sonra
artık gedkmez" dıye konuştu.
Ecevit, hac ıçin gittiği Mekke'de
yaşammı yitiren ANAP Siirt
Milletvekili Nizamettin
Sevgili'nin ölümünden duyduğu
üzüntüyü dile getirerek
yakmlanna başsağhğı dileğinde
bulundu.
P&rtİİ©rde b a v r a m l a s m a CHP, DSP ve ANAP il örgütlerinde ba>Tamlaşma yapıkfa. CHP tl Merke*
' ^^ ri'nde, CHP Genel Başkanı Altan öymen vt PM üyeleri Nurettin Sözen, Ber-
han Şimşek, Mefamet AH Özpolat De tl Başkanı Mehmet Bölük sırayia partilDerin tebriklerini kabul ederken Öymen, "tktidar
yohında nke bayramlara inşaUah"" diye seslendi DSP tl Merkezi'ndeki bayramlaşmaya Cahit Savaş Yaztcı, Yücel Erdener, Hü-
seyin Mert ve Ahmet Güzel'in de aralannda bulunduğu tstanbul milletvekflleri ve parti yöneticileri kabku. Törende konuşan tl
Başkanı Hasan Fehmi Yavuzalp, DSP'nin hükümetteki başanlannı anlatarak partideki birtik ve berabertiği övdü. ANAP Ü
Merkezi'ndeki bayramlaşmaya da Istanbul mflletveküleri Ali Doğan ve Ahad Andican ile parti yöneticileri kanldılar. ANAP'b-
lar, hûkûmeti başanh bukluklarmı ve partilerinin de bunda önemB katkısının olduğunu söyledfler. (Fotoğraf: UĞUR DEMİR)
Bayramlaşma ziyaretlerinin ana konusu Cumhurbaşkanlığı seçimi ve '312' oldu
Siyaset gündemi hareketlendi
ANKARA (Cumhnriyet Bürosu) - Kur-
ban Bayramı nedeniyle siyasi partiler ara-
sında yapılan ziyaretlerin ana konusu
"Cumhurbaşkanhğı secimkri" ve Türk
Ceza Yasası'nın (TCY) 312. maddesi ve
CHP'nin yapOrdığı anket oldu.
Bayram tatili nedeniyle son derece dur-
gun olan siyaset gündemını, dün partiler
arasında gerçekleştirilen bayramlaşma zi-
yaretleri hareketlendirdi. DSP, MHP, FP,
ANAP, DYP ve CHP yöneticılerinin bir
bölümü sabah saatlennden itıbaren ziyaret-
lere başlarken, bir bölümü de genel mer-
kezlerinde gelen ziyaretçileri kabul etti.
Ziyaretlerin ana konusunu Cumhurbaşkan-
lığı seçimleri ve TCY'nin 312. maddesı
oluştururken, Galatasaray'm Ispanyol Re-
al Mallorca karşısında aldığı 4-1 'lik gali-
biyet de gündeme geldi ve bu galibıyetle
Türkiye'de çifte bayram yaşandığı ıfade
edildi.
DSP'yi önce FP, MHP ve CHP heyetle-
ri. ardından da DYP ve ANAP heyetleri zi-
yaret etti. DYP heyetinin DSP'yi ziyareti
sırasında, DYP Genel Başkan Yardımcısı
Haa FÎKz, bayramdan sonra TBMM gün-
deminın çok yoğun olduğunu belirterek
sözü Cumhurbaşkanlığı seçimlerine getir-
di. DSP Grup Başkanvekili Tümen Cum-
hurbaşkanlığı seçimi konusunun herhangi
bir sıkıntıya meydan verilmeden çözüme
kavuşturuîmasnıı umduklanm bildirdı. D-
SP, CHP, BBP, DYP, ANAP ve FP heyetle-
ri de MHP'yi ziyaret etti.
FP'ye yapılan ziyaretlerde de 312. mad-
de gündeme geldi. FP Genel Başkan Yar-
dımcısı Ertan Yülek, konuşulanlann pa-
zarlık anlamına gelmemesı gerektiğıni, tı-
kanıkhğın mutlaka aşılacağuıı ifade eder-
ken, ANAP'h Ninat Gökbuhıt da "Anaj-a-
sal çerçeve içmde" diye ekledi.
ANAP'a gerçekleştirilen ziyaretlerde de
CHP'nin açıkladığı anket konuşuldu.
ANAP'ı ziyaret eden DSP heyetinden Em-
rehan HabcL anket içın "Tahminlerden çok
temennileri yansıtıj'or" değerlendırmesini
yaprı.
ANAP, FP, DYP, DSP, MHP ve HADEP
yöneticileri de CHP'ye ziyarette bulundu-
lar. Ziyaretlerde konunun, ankete gehnesi
üzerine CHP Merkez Yönetim Kurulu
(MYK) üyesi tbrahimTez, anketin CHP ile
uzaktan yakmdan bir ilgisinin ohnadığnu,
sadece anketi yorumladıklannı söyledi.
IRMIKI AYDIN ENGtN aenginfa doruk.net.tr
Umurumda değil.
Inanmış biriyseniz banşlar
doğurması, küslükler çözme-
si beklenen bir bayram günü-
nüzü berbat edeceğim ve
umurumda değil.
Bayramı, tatil kaçamağı için
bir bahane kıldıysanız, gittiği-
niz tatil beldesinde ya da kent-
te, evinizde uzunca bir tem-
belliğin tadını çıkarmaktaysa-
nız, keyfınizi kaçıracağım ve
umurumda değil.
Bayram günü bastıran ka-
nn lekesiz aklığının bile örte-
mediği kan göllerinden söz
edeceğim. inanmışlık adına,
ibadet niyetine boğazlanan ve
ille de boğazı kesilip kanı akı-
tılmacasına öldürülen koyun-
lardan, koçlardan, danalar ve
boğalardan söz edeceğim.
Son söyleneceği baştan
söyleyelim. Eşyayı adıyla ça-
ğıralım. Inançlılara saygı iki-
yüzlülüğü altında lafı eveteyip
gevelemeyelim:
Kurban kesmek ilkelliktir!
Tektannlı dinlerden çok, ama
çok çok önce, en ılkel kavim-
lerden kaynaklanan ve o ka-
vimler kadar ilkel bir gelenektir.
Doğada olup bitenleri açık-
layamayan ve doğadan yakın-
lık bulamayan ilkel insan, ağa-
ca, güneşe, suya, taşa, kurda,
kuşa tapıyor ve gök gürtedi-
Hizbullah Usulü Kurban
ğinde, şimşek çaktığında, yıl-
dınm düşüp yaktığında. sel
bastığında, kuraklık kavurdu-
ğunda "taptığı", Tann belledi-
ği variığın gazabını yatıştırmak
için kurban kesiyordu. Kurban
çoğu kez insandı. En çok da
genç bakıre kızlar...
Yunan, Çin, Hint, Sümer,
Babil, Aztek, Inka mitologya-
lan kurban töre ve törenleriyle
doludur. Ortadoğu'nun, Orta
Asya'nın, Uzakdoğu'nun ma-
sal ve söylencelerinde, 'tan-
n'nın (tannlann) gazabını ya-
tıştırmak, bereketli bir hasat,
klana mutluluk, esenlik; düş-
man kavimlere ölüm ve yıkım,
savaşta zafer için insan kur-
ban etmenin izlerine bol bol
rastlanır.
İnsan yerine hayvan kurban
edilmesi insanlığın "biraz(cık)"
daha uygarlaştığı dönemlere
denk gelir. Ibrahim Peygam-
ber, oğlu Ismail'i, Tann'ya kur-
ban etmeye kalkışınca gökten
inen koç efsanesi bu "uygar-
lık gelişmesinin" mitologyaya
yansımasıdır.
Kendi içinde her "reform"
hareketini boğan. Isa'dan
sonra 6. yüzyıl Arap yanmada-
sının bir töresini (ritüel) günü-
müze kadartaşıyan islam, bil-
gilerimiz bizi yanıltmıyorsa,
Tann'ya canlı hayvan kurban
etme geleneğini yaşatan ve
yaşayan tek "tektannlı din".
• • •
Bu kadar tarih yeter. Söyle-
necek söylendi: Kurban kes-
mek ilkelliktir!
Peki 2000 yılı Türkiye'sinde,
gazetelere yansıyan, kimileri-
ni gazetecilerin bile içi kaldır-
madığı için yansımayan kur-
ban kesme kepazeliklerini na-
sıl nitelemeli?
Kayseri'de herifin biri boğa
kurban etmeye karar verdi.
Kestirmek için kasaplar çağır-
dı. Boğanın boynuna bıçak
vuruldu ama güçlü boğa silki-
nip kurtuldu. Boğazından kan-
lar akarak kaçmaya çabala-
yan boğayı durdurmak için bu
kez de kasap, kurban sahibi
ve mahalleliden oluşan bir "/'/-
kellersürüsü", hayvanın alnı-
na barta darbeleri indirdi. Ya-
ralı boğa daha da azgınlaşın-
ca itfaiye ve polisin yardımı ile
kementle yakalanıp bir ağaca
bağlandı ve kement boğma-
casına sıkıldı. Ardından kasap
ve kurban sahibi kafa kafaya
verdiler ve dinsel bir sevap ka-
zanmak amacıyla kurban ede-
cekleri boğanın önce dört
ayağını dizlerinden kestiler.
Çaresiz yere yıkılan boğa de-
belenirken kasap üstüne çök-
tü ve hayvanın gırtlağını kese-
rek "dinsel gereği" yerine ge-
tirdi, yani kan akıttı.
Boğa öldü. Sahibi sevap iş-
ledi. Etinden fakir fukaraya da
pay vererek sevabına sevap-
lar kattı. Yann ahrette mekânı
besbelli ki cennettir.
Peki "kurban kesmek ilkel-
lik" ise bu anlattığımız tüyler
ürpertici vahşet nedir?
Ve dün Cibali'nin denize dik
inen sokaklannda bu satırlann
yazan daha temiz görüntülere
tanıkolmadı. Dün fetanbul so-
kaklannı arşınlayan haberciler,
alnına "mübarek kurban kanı"
sürmek istediklerınden kor-
kup kaçan beş yaşındaki oğ-
lunu, bir bayram sabahı tokat-
layan babayı; kurbanın kanını
kaçak inşaatının temeline akı-
tıp Tann'dan yardım dileyen
herifleri; köşe başındaki yağ-
mur ızgarasını kurban kanının
ve hayvanın iç organlannın
çöplüğüneçeviren "müminle-
ri" birbirierine anlattılar.
•••
Ve bu ülkenin Cumhurbaş-
kanı kurban kestirirken başın-
da durup kasaplara yol yor-
dam öğretti; hayvanın en iyi
(burada "en /y/"nin anlamı ne
acaba?) nasıl kesileceğini ta-
rifetti.
Peki Kurban Bayramı'nda
böylesine bir vahşet yaşanan
bir ülkede, Hizbullah cinayet-
leri niye ürkütücü olsun? On-
lar da öldürdükleri dindaşlan-
nı, gırtlağı kesilir kanlan akar-
sa "şehit" olup cennete gider-
ler diye domuz bağıyla bağla-
yıp kanlannı akıtmadan boğ-
madılar mı? Bu vahşeti, işte
bu "d/nse/<7ere/cçe"yleaçıkla-
madılar mı?
Büyük kitlelerin ibadetlerini
bu kadar ilkel ve kanlı yerine
getirdikleri, cinayetlerini böy-
lesine tüyler ürpertici dinsel
motrflere bağlayan "inanç ka-
tilleri"n\n kol gezdiği bir ülke-
de, demokrasi diye çırpınan-
lann, işkence son bulsun diye
çabalayanlann, şiddeti top-
lumsal bilinçten silmek için
yol yöntem arayanların umut-
suzluğunu, buza yazı yazıyor
olma karamsariığını anlamak
zor mu?
OfffffL.
POLTIİKA GÜNLÜĞÜ
HtKMET ÇETtNKAYA
Öpüşme!..
Öpüşme ne zaman başladı?
Adrianne Blue mu haklı bu konuda, yoksa Fre-
ud mu?
Cinsel etiğin ve kültürel koşullann bir ürünü olan
öpüşme binlerce yıllık tarihin derinliklerinden çıkıp
hâlâ o büyülü tutkusunu koruyor...
Yağmur kara çevirdi...
Böyle bir günde pencere kenanna oturup dışan-
da yağan kan izleyip, sonra uyumak da var!..
Ben tam tersini yaptım!..
Çünkü günlük yazılanmı bayram da olsa yazmak
zorundayım...
Doktorum Asım Sevil, beni önceden uyardı:
"önümüzdeki salı gününden itibaren en az iki
hafta yazı yazmayacaksın..."
Başımı öne eğıp yanıt verdim:
"Ne yapalım, başa gelen çekilir!"
Küçük bir göz ameliyatı geçireceğim...
Önce sağ gözüm, sonra sol...
Doktor Asım Sevil'le kartı bir bayram akşamı öpü-
şüp aynldık...
Adrianne Blue'nun 'Öpüşme1
kitabı 'Aynrru Ya-
yınlan'nda çıktı. Kitabı Ingilizce'den Türkçe'ye Irem
Sağlamer çevirmiş...
Metafizikten erotiğe öpüşme nedir?
Kitabı okurken Robert Desnos'un birşiiri aklıma
geidi:
"Seni öylesine dûşledim ki yitirdim gerçekliği-
mi...
Bu canlı bedene sahip olmanın ve benim taptı-
ğım sesin çıktığı bu ağzı öpmenin daha zamanı de-
ğil midir?"
Acaba öpüşmenin gücü Blue'nun söylediği gibi
bir simge olarak, sadece cinsel yakınlıktan değil, her
öpüşmenin gerçekte anlamın sürekliliğine katılma-
sı gerçeğınden mi kaynaklanır?
Peki gelişmemış toplumlarda öpüşmenin cinsel-
liğe katkısı nedir, heyecan veren gücü kışkırtır mı?
Daha pek çok soru aklınıza gelebilir...
• • •
Adrianne Blue dünya çapında bir öpüşme uzma-
nı...
Kim söylüyor bunu?
BBC ve Kanal 4...
Mutsuz âşıklann hüzünlü öpüşmeleri günümüz-
de de var mı yok mu bilmiyorum ama. Uyuyan Gü-
zel Prens, Paolo Francesca, Scariett-Rhett, Oscar
Bosie, Charles-Diana, tutku ikonlan olmamışlar mıy-
dı?
Blue diyor ki:
"Ve pek çoklan, Keats gibi öpücûkterin uçucu
mutluluklar olduğuna inanır..."
Kitapta 199O'lı yıllann film ve romanlannda öpüş-
menin önemli biryeri olduğu vurgulanryor...
Şimdi soralım:
"öpüşmek bir içgüdü mûdür?"
Yanrtı şu oluyor
"öpüşmek, açık bir içgüdüdür. Bunun ne anla-
ma geldiğini anlamak için neredeyse, 100 yıl geri-
ye, Pavlov'un köpeklerine gitmemiz gerekir. Ivan
Pavlov 7904 yılında, köpeklerin zil çalınca salya
akıtmaya koşullandınlabileceğini göstererek Nobel
fizyoloji ödülünü kazandı. Zil önce yiyecek getirilin-
ce çalınıyordu; köpeklerzille yiyecek arasında bağ-
lantı kurmayı öğrendiler. Daha sonra yiyecek geti-
rHmese bile ağızlan salyalanmaya başladı. O gün-
den beri, Watsoncular, Skinnerciler ve öteki d&
neysel ruhbilimdler, insan davranışlannın büyük bir
bölümünün öğrenilmiş olduğunu 'kanrtlayan' veri-
ler topladılar.
Içgüdüleriyle davranan mayrnunyavrusunun ter-
sine, insan yavrusunun geçmişinin temiz olduğu
düşünülür. Memeyi emer, haz duyar ve annesini
'sevmeye' koşullanır -öğrenir- çünkü haz veren o-
dur. İçgüdü değil, sevgi değil, ödül ve cezadır in-
san yaşamını denetleyen tannlar. Bu, şekeheme-
ye karşılık sevgi, çıkar karşılığı sevgi olarak bilinir.
Bunun savunuculan psikanalizin saçmalık olduğu-
nu düşünür ve insanın evriminin biyoloji/içgüdü/do-
ğaya karşı kültür/öğrenme/yetiştirmenin zaferi ol-
duğunu öne sürerler."
•••
Aslında aşk hem evrenselliği hem de yalntzlığı
içinde taşımaz mı?
Kimilerine göre romantik bir aşk yoktun var olan
aşk acıyla yaşam bulur, çoğalır...
Ama aşk ne olursa olsun öpüşmeyle başlar!..
Hani bazen sorarlar insana:
"İlk öpüştüğün insan kimdi?"
Sanınm Lavvrence'ın şu dizeleri öpüşmenin an-
lamını ortaya koyuyor:
"Koyun koyuna seni sevemedim,
Sevmeyi istediysem de.
öpüştük, belki de öpûşmemeliydik.
Boyun eğdin, kendimizi son bir denedik,
Beceremedik.
Sen yalnız dayandın, böylece
Çökerttin usta direncimi.
Okşamamla titremedi hiç tenin;
Bu yüzden gereken son ince acıyı da
Sana çektiremedim.
Güzelsin, alımlısın
Ama donuk ve tutuksun etinde;
İçine işleyebilseydim eğer
O dikenli acının olanca şiddetiyle,
Işıyan bir ağ çıkardı belki"
hikmetcetinkaya@cumhuriyet.com.tr
Faks numaramız: 0212/ 513 90 98
** Cumhurryrt
^. krtap kulübû
fffîmmi
\Kzı
«K714VD4
özlerin
poyraz
ÇAĞININ TANIĞI Ü{ YAZAR
2. BASI
KUBİLAYOLAYIVETARİKAT
KAMNARI
4 BASI
SANCIU YILLAR KUSATIUIIS
SOKAKLAR
4 BASI
KU?y POSTUNDA KURT
ZAMŞAK SANA DA IULASTI KAN
DİNJARONUNÜN KAZLARI
ASIK KADIHUR SOKA&
2. BASI
URİAT PAZARI
SEVDANIN ADRESİ BELÜ DEİİL
,TÜIKİYE'NİNSEYTANİK6ENİ
JZLERİN POYRAZ
Cumhunyet Kıtap KulCıbu Çağ Pazariama A.Ş. Turkocaûı Cad.
No:39/41(34334)Ca9aloğlu-lstanbul Tel:514 01 96