Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22ARALJK2000CUMA 12 İ L J V U l ı UIVJJ. / [email protected] 4250 M t a l a a ı l 1350 rtkTâolıı 20.!»"" ohÇimeate i " nma Tan Enrjistri < Rusan VSjmsı : osrtfrenSıstmler 73i ossaTicSan. I İU L «0 14 ısBaskı BORSA 21 AJtAJJK 2000 KsseMı 8rtfiy. Adedi San Bıracıi mısasCök aıızlı Cju iûnttBira allıSijorta nrriv Tıığla rmjtGasfecıl* Yafinı»(Mak*fı ••»AmlMlaı lEvAtetlen tEtw* n Yahnat Bankas t.1. 1775 10,300 300 am i 1.000,000 1.01 153» 15! 12 2$7 . 4.050 3,900 -2.50 3,948 14,167.000 Sanayiciler tatil günlerine rastlayan ödemeler için kolaylık istedi ^Odemelerîmizi erteleyin' Ekonomi Servisi- Sanayici, ta- tile rastlayan ödemelerin 2001 yılrnın ilk günlerine ertelenme- sini talep etti. Bankacılar bu ta- lebi hoş karşılamasalar da, duru- mun "müşteri ile bankacı ara- suıdakiflişkilerebağh" olduğu- nu belirttiler. Istanbul Sanayı Odası (İSO) Başkanı Hüsamettin Kavi'den sonra Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Zafer Çağlayan da yaşanan son ekonomik olum- suzluklann piyasalarda ve özel- likle reel sektörde büyük bir sı- kıntıya neden olduğuna dıkkat • Bankacılar, ödemelerin 2001 yılının ilk günlerine ertelenmesine yönelik talebi hoş karşılamasalar da, durumun 'müşteri ile bankacı arasındaki ilişkilere bağlı' olduğunu belirttiler. çekerek tatile rastlayan ödeme- lerin ertelenmesini istedi. ASO'dan yapılan açıklamada, ASO Başkanı Çağlayan'ın 25 Aralık'ta yapılması gereken KDV ödemeleri için, Maliye Bakanı Sûmer Oral ve Gelirler Genel Müdûrü Akif Hamzaçe- bi'ye birer mektup gönderdiği bildirildi. Açıklamada, Çağla- yan'ın aynca bazı bankalann sü- resinden önce istediği devre so- nu faizleri için, Bankacılık Dü- zenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Zekeriya Te- mizel ve Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Osman Tunaboylu'ya, tatile rastlayan ödemeler için de TEDAŞ Genel Müdürü Osman Nuri Doğan'a birer mektup gön- derdiği ifade edildi. Bu arada ASO Başkanı Çağ- layan'ın, son bir aydır yaşanan ekonomik olumsuzluklann reel sektörü ciddi şekilde etkilediği- ni belirttiği mektuplarda, "Ya- şanan olumsuzhıklar ve banka- lann reel sektöre karşı takınmış olduklan tutumlar, kredikri ge- ri çağırmalarL, yeni ve ilave kre- di vermemeleri, KDV ödemele- ri, önümüzdeki günlerin de hü- kümet tarafindan idari tatil ilan edilmesiyle piyasalarda bir skın- tı yaşanmasına neden obnuştur" ifadesi yer aldı. Nasdaq'ta rüzgâr Tokyo'dafirüna ABD Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan ve ekibinin ABD ekonomisinin yeni dönemdeki durumuna ifişldn açıklamalan. ülkenin önde gelen borsalan oian VVaJl Street ve Nasdaq'ta şok etkisi yaratn. Nasdaq endeksi yûzde 625 değer yitirdL Ancak ABD'deki düşuş dalgası Uzakdoğu borsalarnu daha kötıi sarsü. Tokyo Borsası yüzde 3.5'ük dûşüşü ile yaklaşık 2 yıhn en düşük düzeyine gerfledL i 31tB.SU BD B fi V - - 1î7XV7 TsoT B»B» B1B3 NTTf- .. a s i 3 maıt mnm BTOT ~ 5 ı T ^TTjTa »O64 »«»a ;^2iflS3 3f» L_iLMÖ uJSOZD ^.JS Değişiklik yok Moody's Türkiye'nin notunu korudu ANKARA (AA)- Dünyanın önde gelen kredi derecelendirme kuruluşlanndan Moody's, Türkiye'nin ülke döviz ve döviz cinsinden mevduat notlannı Bl ve B2 olarak teyit etti. Moody's'den yapılan açıklamada, ülke görünümünün de olumlu (pozitiı) olarak korunduğu bildirildi. Faiz yine yükseldi, borsa durgun KaM b En Otpk rttak iâcashM ıııcss PBtnji * «taısraHı FMLY.O. Yıocılv Otonîubı ZortaEnenı Pazarlar BritMcnsııcal- CeytasMadoıcM D C * t GotlonM LataıpAsünÇn. Uetes PetmtntTeria SiıtiK2 Pamukia lif. Krtdı Fnaısal 2,950 1.850 7.100 9.6OC 1.000 7,300 2,575 1.070 10200 10,100 6.600 6.400 14.750 14,500 1.375 3.350 2.800 1.700 7.200 9500 970 7.200 2.350 U75 3,450 3.100 2.000 7.700 9.700 1.030 7,500 2,650 10.300 7,100 16.000 1.500 3,650 3.100 1.800 7,400 9.500 1.000 7.500 2J75 5(8 -2 70 4.23 -1.0» 000 2.74 -7.77 102O0 0.00 6.400 -303 15.250 1,425 3.650 3.39 3.64 896 2.950 2.000 1İ04 50,975 7.449 48.931.000 9,615 222.000 1,0113 8.683,000 7,293 997.000 2,4H 428,475,450 10.160 509.000 6,931 97.000 15,495 59.160 1.446 12.954.000 3.565 S56.000 Cözaltı Pazarı ApeisDısrıcanl EleUA EnsanBe;fıUB EmsanPaslMaz i *& 20.000 20,500 1.300 1.060 1.1» 1 2 5 1.125 485.000 17,250 17,000 2.000 7B0 495,000 2.125 5,700 2.650 2.600 2.400 2.050 1.3J5 1.050 1.025 390 450 21.500 21,500 7.50 20.700 763,000 1,275 1.350 1.150 9.52 1.350 1020 1,182 396.000 1,336 9.473,000 17.750 17,000 -1.45 17.409 23J42.000 2.700 2.450 2.6S0 0.00 2,300 -4.17 2.653 13.431.000 2204 85.000 14J75 1.075 2 J t 1.053 766,000 Ekonomi Servisi - Para piyasalannda 10 günlük bayram tatılının yaklaşması ve his- se senetleri piyasasında yatınmcının bek- lentisinin kalmaması faizleri yükseltirken borsa dün de inişli çıkışlı seyrini sürdürdü. Istanbul Menkul Kıy- metler Borsası'nda bileşik endeks yüzde 0.16'lık aruş- la 9200 puandan kapandı. Borsada 2 seansta toplam 188 trilyonluk işlem ger- çekleşti. Faiz piyasasında ise dün gecelik fâizler yüz- de 200'e çıkarken repo fa- izleri yüzde 180'lerden işlem gördü. Uz- manlar, borsadaki düşük işlem hacmıne dikkat çekerek yatınmcılann yatınm port- föylerini oluşturmakta "kararsE" kaldıkla- nnı belirtiyorlar. Yeni yıla ilişkin beklenti- lerin henüz yatınmcıya gü- ven vermediğini kaydeden uzmanlar, para piyasalan- nın yönünü hükümetin po- litikasının belirleyeceğini bildiriyorlar. Faiz piyasa- sındaki yükselişin mali dalgalanmanın sürdüğü işaret ettiği beürtiliyor. MERKEZ BANKASI KURLARI CİNSİ 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Danimarka Kronu 11ngiliz Sterlını 11sviçre Frangı 11sveç Kronu 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sud. Arb. Riyali 1 Euro 1 Alman Markı 1 Belçika Frano^ 1 Lüksemburg Frangı 11spanyol Pezetası 1 Franaz Frangı 11rianda Lirası 100 ItaJyan Lireti 1 Hollanda Florini 1 Avusturya Şilini 1 Portekiz Esküdosu 1 Rn Markkası 1 Bulgar Levası 11ran Riyali 1 Rumen Leyi 1 Suriye Lirası 1 Ürbûn Dinarı 1 Yeni israil Şekeli 1 Yunan Dranmisi DÖVİZ AUS 672,232 370,639 82.513 996,855 403,021 70,068 5,993 441,839 2,180,944 75,145 179,769 615,563 314,732 15,259 15,259 3,699 93,842 781,604 31,792 279,331 44,734 3,070 103,531 SATI5 675,474 373,064 82,919 1,002,066 405,617 70,797 6.033 443.836 2,209,670 75,652 180,093 618,532 316,250 15,333 15,333 3,717 94,295 785,374 31,945 280,678 44,950 3,085 104,030 22ARALIK2000 EFEKTİF AUS 671,761 368,934 82,455 996,157 402,416 70,019 5,971 440,204 2,148,230 75.092 178,421 314,512 15,236 15,145 3,691 93,701 776,914 31,697 278,912 44,667 3,047 103,459 153,544 119 22 5,956 832,196 141,248 1,673 SAT1Ş 676,487 375,302 83,110 1,003,569 406,225 70,960 6.056 445,523 2,242,815 75,826 181,444 316,630 15,356 15,448 3,726 94,436 790,086 32,066 281,099 45,017 3,108 104,269 242,232 183 34 8.934 938.434 148.492 1,774 ÇAPRAZKURLAR 1 ABD Dolan 1.8106 8.1462 1.6653 9.5410 111.97 1.5219 8.9287 3.7507 1 ing.S. IKııveylD: 1S0R: 1S0R: 1Etm Anstnlyı Dolan Danimarka Kronu Isviçre Frangı nKçKrotu JasonYMi Kanada Dolan Norveç KroM S. Arabstan Riyali 1.4835 ABD Dolan 3.2713 ABD Dolan 1.3030 ABD Dolan 880143 TL. 0.9157 ABD Dolan Euro döniisüm oranlan 1.95583 40.3399 40.3399 166.386 6.55957 0.787564 1936.27 2.20371 13.7603 200.482 5.94573 Alman Markı Belçika Frangı LJkstnlırg Frangı »paıyoJ Ptutısı Frassc Fran^ı Irlamta Lirası haryan Lireti Hollanda Florini Anısturya Şîlini Portetaz Eskndosu FiaMaıttKi YATIRIM FONLARI 21 ARALIK 2000 ATİPİFCMLAR ş i; aanh. Iştirak Rn !;fonk.De&l«Fm I; S^nk. İMKB-3Ö EnMts F rtATD ş jnterbanh A Tıpi Kama InterYatAKamıaF ınter Yat. Htsie Fon IktittUTİpıDegıştefiF. iktısat Yat> Ttpi Hısse F GafsırtiATı<HKarmaFoıı Garantı A Tıpı Oegışken F. Garantı AIMKB 30 End.Foo Garantı M.K A ^ejışjıen Fen İ D i kş «YATİpıHisseFofi WT A TioıtonaFm VKY A Tipi Tetcshf Sek. F. YKY A Tıpi Ma(< KunmL F. YKYATıpıMr.3lSe*.F. YKY A TIDI Gtda-lçecs* S.F YKY A Ttpı Detişken Fon YKB A Tıpî Karma Fon YKBATipıHisseSenediF. Kalk Sigorta Ozel Fon Vatuf Hısse Fo« VakifAGıdaSeMerFonu Vakıf A Malı Sehtâr Fonu VakıfAMetalSeMfrFnn Dışbanlı A Tipı Karnia Fon üışbank * î-p Defışkeiı Fc Yaşarban«A"pıDe|ı;«Ed Rnans A Tipi Dejişlıaı Fon CUSıgortaATpiDeSjten Fmansban* A Tıpi Hısse F FınansY3tiTipiKan»aF. ZiraatATıpıDe^koıFon Ziraat Yat. A Dcjişken Fwı Hark A Tıpı Kamu Fon PamukbanK A Tıpı Degışken Sümef Karma Fon Ege Fon A Tıpı De{ı}ken F [ge Fm A Kama Kalhınma A Tıj' DeJışHen F Kalkınma Me<ikul A De£ Foo Kalkınma Merkul A Karma Demırbank A Ce|i;ten Fon Deraır Yat. A Ttfn OegıjİKn DemtrYat.AKarmaF. Demııf AU-lOOEndeksF. Derair Y. A Tıpi Hisse Fon «47596 3129519 760385 5(21 139369 122381 104739 54933 202M71 7007 2816778 4663693 4921 9909 687150 53950 38281 15526 39770 35202 39221 22161 43060 7851 88613 3376212 33726 45437 43427 17423857 4851641 1408908 3131100 1532516 6900 71U 8878 6076228 10153 3807988 22371 99210 415540 6963 6469 431568 2O50O 8355 3352041 72317 30544 12583 19374 •1.41 -0.80 -0.71 -1.61 -0.53 -0.61 -0.59 -1.22 -1.19 -2.07 -0.31 -125 -1.48 -0.65 -127 -1.31 -0.63 -0.88 -2.17 •1.02 -1.11 -0.74 -0.87 -1.90 -1.15 -0.77 -1.48 -0.87 -0.57 -0.49 -0.40 -1.02 066 0.33 000 0.00 0.00 -1.70 -0.59 0 00 -3.26 -0.32 -0.64 -0.97 -1.04 0.00 0.00 0.00 -080 -1.30 -0.71 -1.66 -1.58 Oefrıır YaLA Mati Kurulu; F Demır ıat.A Imalat Sert F TGfttankATıpıDeiişten EtibankATÎpiDeirçten T5KBATıp<r*Jı$»MFt»l Aktan*ArpHoseFi»ı AttanlıATıpıDegıştenFon AU>ank A Sabancı H.lştirak VYatA Hısse Senedıfonu Tetettl A Tipı Hisse Fon TctetilATıpıDegtşkenF AbATipiKamuFoo Ata A Tıpi Hisse Senedt F Ata A Ulusal İMKB-50 End.F AtaATipiDegiştenFon KoçbankATıpıDejışleııF Koçbank IIKB-30 Endeks Fon Koçbank Hisse Fon KDÇ Ş.rtetlenfcştirakf Koç AJlıanz Sıg.&e) Foo Koçbank A MetalEşja KoçAHotdıotvtYatŞıfK K M A D Fç Ş GkıtıalATıpiOeiişkenFon Gk*alATıpıKarmaFm Gtobal A MıKB-100 End.Fon Kûffe A Tıpı Degışken Fon KMezATıpıKaraıaFon TEBAT.OetişkenFon TEB A Tıpı Karma Fon TEBYatDeiiştaııA TEBAGSODetOalF TEB Yat A Tıpi Hısse Foniı Nentbank A TH» Karma Ftm Kenttank A Tipi Defişken F Knt Yatınm A DejıştenF. AUematif A OegtsJien H k A T i D i ^ F ŞeterATipiDeİışken OyakATıpıDtjıjken Oyak Menkul A DeJiîkenFof Ec2acıta;ı A Tıpi Defisken Ekspres A Tipi Dejişken F. SYB A Tipi Dejışken Fon SYB A Tipı Karma Fon GedikATipiKaımaFuı Gedik A Tıpi Hisse Senedi EkmcıtefACrfışken Kapıta!ATİpıOc|ı;kenF Toprak A Tipi Degışjten Toprak A Tipi Karma Fon Te*fen Fon-1 NurclAOegıjkerıFoıı AlfaATıpıDe|tş>enFmıı Alfa A Tıpi Hisse Fon 8821 -1.75 8830 -1.18 490663 -046 20708 -1.52 10493 -0.21 160155 -135 9674 -0.62 8252 -1.07 6792 -1.84 386033 -1.61 10427 -0.48 2071300 -0.69 72351 -1.85 5737 -1.80 10133 -1.95 2825099 -0.40 388727 -1.79 78344 -1.53 30064 -0.49 46562 -1.00 6623 -1.24 8488 -0.99 9557 -0.56 4157519 -0.28 8076 -0.96 6342 -1.54 58450 -0.76 11244 -0.92 1069676 -0.72 222154 -0.46 71496 -0.65 44474 -1.83 6657 -1.67 305421 -0.95 9657 -0.58 7556 -119 300077 -0.91 334742 -126 82294 -0.55 218555 -O.40 7002 -1.31 469304 -0.62 244265 -0.33 32365 -0.18 8301 -0.01 118192 -027 19911 -0.59 19557 -0.90 80044 -1.45 163678 -1.07 24137 -0.64 69057 -0.40 146789 -0.63 80966 -0.64 17551 -1.55 AlfaATıpiUlusal-30End. Evgin A Tıpi Karma Fon EvfinATıpiDetijkenFon YatmmF.ADelışkenFonu Tacirkr A Tıpi Karma Fofl TacrtrADefeşkefiF StratejiAOeJistoıf. BayımlırATıpiDegıjtenF Bayındır A Tır» Hisse F. Bayındır A Tipı Karma F. IşYat. Dejıskerı Fon Osmanlı A Karma Fon EGSATıpi Karma Fon EGS Yat A Tıpı Karma Fon EGS Sigorta A Değışken Fon EGS Yat M.D A Tipı EGSYatM-DAFinansGr. ABNAmro Karma < TAI8 Yat. A Oegişken A F. HS8C A Tipı DegiŞken Fon HSBC A Tipi Hisse Fon Deaiztank A Degışken F Doıizbaıtk A Karma F Denizbank A Tıpi Hısse Fon RivaATipiDegışken BenderATıpiDegiskenFon SitebankATıpıOejişkenF MEKSAATıpıDegışkerrFon MEKSAYaUTıpıtamaF. ÜB Ulusal Yat. A De|işken Acar A Tıpı Degışken Fon MNGBankATıpıDegışkenF Anadolubank A Tıpı Hisse F B TİPt FOMUUt iş, Bank. ükıt Fon Iş Bank. Detişken Fon tJBmk.rabaiKiMK.Fonu Iş BankJalmı w Bono Fon lnterbank B Oegışten Fon • lnterbank B ükıt Fon İktısat B Tjhvil-Bono IttisatBOegıstenF. Garantı B Talml-Bono Garanti B Tipi Likrt Fon Garanti B Tipi Degışken F. Garanti B Tipi Yabancı Fon Garantı M.K. B Degışken F. Garantı M.K. B Likit Fon Esbank B Tıpı Degışkeıt Esbank 8 Tıpı Ukıt T-on YKB B Tipi ükıt Fon 7062 76460 9944 76498 107269 85573 117258 59042 20924 20304 86753 72904 43513 23415 20763 15375 15260 51140 53341 16076 14861 88710 33904 37347 19945 35429 27005 13858 31778 8896 49082 40431 10005 7475 16816596 3196405 1034808 5545098 7532019 1734037 6102870 5259962 17778897 8605438 4651480 10905 570818 11553 7534055 3147804 20489246 -1.35 -0.73 •0.77 000 •0.46 •1.03 -1.98 •028 •1.19 -0.51 0.00 -0.49 -0.96 -1.51 -1.03 -128 -1.32 -0.82 -0.87 0.00 0.00 0.00 -0.04 -0.36 -0.85 -1.79 -0.40 -1.36 -0.59 -0.59 -0.72 0.18 -0.20 0.00 009 0.09 0.33 0.14 0.23 0.16 0.34 0.18 0.36 0.19 0.22 027 0.17 0.19 0.10 0.15 0.19 YKB B Tıpı Oe|ış.ken r « YKBBTatıvıl Bono Fonu YKB B Yab.M.Kıym. Fon YKY B Tıpı ükıt Fon YKY BTatıvil-Bono Fonu YKY B Tıpi De|isten Vakıf lahvil ve Bono Fonu Vakıf Defişten Fon VakıfYabancı Menkul Fonu Vakıf lıkit Fon Vakıf B Tipı Karma Fon Dışbank B Tlpı Oefışken F YasarbankBTipiDeiisken Yaşarbank ütot Fon Finans B Tıpi Tahnl-Bom FinansB Tıpi De^skoı Fon Finans B Tıpi lifcrt Fonu ZiraatB Tipi Oejişken Fon ZıraatB Tipı ükıt Fon ZıraatBTioiTarmlBonfl Zıraat YatB Oetrsken f HalkBTıpîTaMBono HalkB Tıpı Dejişken Fon Pamuk B Tıpi Lıkit Fon PamakB Tıpi Deti;ken Fon 11968803 5421901 2897589 120272 54791 12537 25453108 6654322 2816092 3136601 53604 17989005 2815389 351579 8252289 6112868 6096845 6707889 8855597 6543385 27677 5023174 2828924 7573223 4729798 EmlaMunkTarnhl-Bono Fonu 10659177 EmlakbankDeiıstenFon Fjnlakbank Likit Fon Sûmer Oejişken Fon Sûmer Ukrt Fon Simer Tafnril Bono Fonu EgeB Tıpi De|isken Fon EgeBükitFon KalkınmaBTipiDegrşkenF DemirbankB0e{işken DemirYatBDelrstert DemirbankBTaMBdKiF. Tanş Fon-1 ükıt Tari; Fon 2 Deiıjken Türkbank B Tıpı De{ı}«m Etıbank B Detişken Etıbank B U M Fon Etı Menku! B DeJ:şken Fon TSKBBTıpıTatıvil-BonoF TSKBBTıp<Deii;kenFon AkbankBDeiiskenF. AkbankBTahvil-Bono TekstilBTıpıükitFor Tekstil B Oetışten Fon AtaBTahvılBonoF. Isviçre Sig.Tahvil-Bono AtaB Tipı ükit Fon « a B Yabancı M.kVfatFonu Koçbank B Oegişken F. 3207846 11525035 4381074 85201 114116 4350673 12638 4893989 3672534 81970 10967 6384822 2103468 172254 6820478 30792 10312 679332 194686 2062123 843097 1141186 1032192 112561 53001 27902 10506 1267257 0.08 0.33 0.58 0.19 -0 99 002 0.29 0.18 -1.04 0.16 -0.66 0.17 0.18 0.32 0.00 0.00 0.00 -0.60 0.19 0.40 0.05 0.00 0.00 0.18 0.18 0.16 0.15 0.19 0.11 0.18 0.36 0.19 0.20 000 0.20 0.22 018 0.00 0.00 0.16 •0.29 0.17 0.12 022 0.01 020 0 49 0.20 019 0.46 0.18 0.19 -0.43 0.15 Koçbank T a M Bono Fon Koç Menkul B Degışken Y.F. Koçbank BUkit Fon Slota B Fıpı Degışken F Körfez B Degışıen Fon Korfezbank B Tanvil Bono F TEBBDegışkenFon TEB Yatınm 8 Tipi ükit F TFJ Yat. B Tarnril Bono Kentbank B Degışken Fon Kartbank B ükıt Fon Kentbank BTahvil Bono Fon Kentbank B Yabancı M.K. Fo Kent Yatınm B Oegıştaı F Altematrf B Degışken ArternaMYarj.MK.Fonu Şeker B Tıpı Degışken Fon OyakbankBDegrşkenFon Eoacıbasj B Degişken Fon Ekspres B Degısken F. SYB Degışken Fonu SYB 6 Tipı Karma Fon GedıkBTip Dejişken Fon Ekinctler B Degışken Fon Kaprtal B Tıpı Degişken F. K Yatınm B Degişken Toprak B Degışken Alfa B Tipi Degişken Fonu Yatınm F BOegişten Fon Yatınm F. B Tarnril Bom F Bapndır8T>pıDe£iskenF Iş Yat B Tipı Degışken F. Osmanlı Tanvil-Bono Fonu Osmanlı B Tipı Likit Fon Osmanlı B Tipi DefışkenF EGSBTİeıDegışkenFon EGS VatB Degışken Fon ABNAmro Degişken Fon T AI8»3tBDejışkeeF HSBC Bank B Degışken Fon HSBC Bank B Tanvil Bono Fo Yurtbank B Degışken Fon Denızbank B Degişken Fon DOTIZD B Tanvil-Boflo Fon DenizbankBT. likit Fon Sıtebank B Tipı Degışken F Ulusal Bank B Tipı Degıske MNG Bank B Tıpı Degışken F Anadolubank B Tıpı Oegıs.F A M U S k E l K I S I (B)TlPlEKOasl 246195 0.48 34203 0.16 13039 0.18 16925 0.36 747281 020 11312 028 331248 0.18 14968 0.17 10553 0.42 99582 0.11 11268 0.16 11796 0.08 10540 0.97 13908 0.18 272514 0.19 104992 -0.92 95484 0.20 89183 0.17 494033 0.06 120247 0.13 414258 0.14 9454 0.08 159886 0.25 262986 0.17 280788 017 78113 0.14 190410 0.17 113862 0.43 50411 0.00 13438 0.00 114268 0.18 23326 0.00 62538 0.46 43565 0.16 33195 0.16 70068 30929 70141 46351 67713 14498 60740 50158 40548 42697 42308 27961 14426 13094 1232M I7MS 1S15S 0.15 •0.17 020 0.08 0.00 0.00 0.18 0.18 0.37 0.19 0.06 0.16 022 0.00 •U7 •U3 1.15 YORUM ÖZTtN AKGÜÇ Mali Krizde Merkez Bankası'nın Sorumluluğu Bazı yorumcular, bankacılar, borsacılann bir bö- lümü, ekonomide son yaşanan kriz için bir günah keçisi aradılar. Her şey iyi gidiyordu, program tu- tarlı idi. Fakat birden ne oldu da faizler yükseldi, ülke dışına 6-7 milyar dolar çıktı, bankalar zarara uğradı, bazı bankalann Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredilmesi gereği dogdu, borsada his- se senetleri değer yitirdi. Günah keçisi bulundu. TC Merkez Bankası. "Yaşanan geçici bir likidite krizi idi. Bu kriziyaratan da, zamanında ekonomiye ge- reklilikiditeyi sağlamayan TCMBidi. Türkiye'debu an/ay/ş/a yönetilen Merkez Bankast olduğu süre- ce, ekonomi mali krizlerden kurtulamayacaktı." Bazı yorumcular da krizin nedenleri arasına, bankalar operasyonunu, bazı banka yöneticileri vö sahiplerinin tutuklanmasını, bunlann sürekli ola- rak TV'ierde gösterilmesini eklediler. Az da olsa hü- kümeti suçlayan değerlendirme ve yorumlar yapıl- dı. Genelde suç, TC Merkez Bankası'na ve onun yöneticilerine yüklenmeye çalışıldı. Bu bağlamda IMF modeli pek irdelenmedi. Bu- nalımın gerçek nedenine çok az köşe yazan de- ğindi. IMF modeli ile Merkez Bankası'nın dolaşı- ma para çıkarma, para politikası araçlannı kullan- ma, ekonomide likiditenin son kaynağı olma gibi yetkileri kısıtlanıyor. Banka bir tür para kurulu ol- maya indirgeniyordu. Modele göre Merkez Bankası, iç varlıklannı art- tırarak açıkçası Hazine'ye, kamu kuruluşlanna ya da bankacılık kesimine kredi vererek dolaşıma banknot çıkaramaz. IMF anlaşması TCMB'nin iç varlıklanna bir sınır getiriyor, ancak çok dar bir bant içinde iç varlıkların dalgalanmasına izin veriyor. TCMB'nin dolaşıma para çıkarması, net dış vartık- lannın artmasına bağlı. Bazı yazariar, yorumcular, bu koşulu, "Ne kadar döviz o kadar TL" olarak ge- nelleştiriyor veya basitleştiriyorlar. Ancak bu açık- lama yeterli degil, tümüyle doğru da değil. TCMB borçlanarak döviz mevcudunu arttırsa dahi, dola- şıma banknot çıkaramaz. Kısacası emisyon yapa- maz. TCMB'nin borçlanmadan, dış varlıklannı art- tırması, başka bir deyişle Net Uluslararası Rezerv- lerini arttınması gerekli, emisyon yapabilmesi için. Peki bu nasıl sağlanacak? özetle Hazine ve/veya bankacılık kesimi TCMB'ye döviz satacak. Hazi- ne yurtdışı fînansal pazarlardan yabancı para ile borçlanacak, sağladığı dövizi TCMB'ye satacak ya da özelleştirmeden elde edeceği döviz girişini TCMB'ye satacak. Bankacılık kesimi de TL'ye ge- reksinim duyduğunda, TCMB'ye döviz satarak bu- nu sağiayabilecek. TCMB'nin açık piyasa işlemle- ri ile bankacılık kesimini fonlaması sınırlanmış. Bu kısıtlı çerçeve içinde TCMB'nin para politikası araçlannı kullanarak ekonominin likiditesini ayar- laması olanağı yok yahut çok kısıtlı. Ekonomide likidite nasıl ayarianacak? Esas iti- banyla TCMB ile bankacılık kesimi arasındaki iliş- ki ile. Bankacılık kesimi TL'ye gereksinim duydu- ğu zaman TCMB'ye döviz satacak, dövize gerek- sinim duyduğu zaman da TL vererek döviz alacak. Bu düzenek, döviz kurunun TCMB'ce beliriendr- ği, dövizin çapa olarak kullanıldığı bir ekonomide, faiz oranlanna da bir art ve üst sınır getirir. Faizle- rin yükseldiği dönemde bankalar döviz satarak TL'ye dönerier ve bu sonuçta TL'nin bollaşmasına ve faizin düşmesine yol açar. TL faizinin düştüğü dönemde ise bankalar TL vererek TCMB'den dö- viz alıriar, ekonomide TL krtlaşır, faizlerin yönü de- ğişir. Döviz alma, satma yoluyla ekonominin likidi- tesi ayarlanır, faiz oynamalan da dar bir bant, alt ve üst sınır içinde tutulur. Bu modelin çalışması daha önceleri de belirtil- diği gibi, bazı koşullara bağlı: (i) Türkiye'nin cari iş- lem açığı, sınırlı ölçüde kalmaz; (ii) Hazine'nin ge- rektiğinde yabancı fînansal pazarlardan borçlana- bilmesi ya da döviz alarak önemli ölçüde özelleş- tinme geliri sağlaması; (iü) Türkiye'ye doğrudan ya- bancı sermaye yatırımlannın artması, yurtdışından fiziki yatınm aracılığıyla sermaye girişi olması; (iv) bankacılık kesiminin likit alması, başka bir deyiş- le TL ve döviz yükümlülüklerini zamanında yerine getirme güçlerinin olması. TL'si yetersiz olan ban- kalann yeterli dövizi; elindeki dövizi yükümlülükle- rini karşılamada yetersiz kalan bankalann da elle- rinde TL olması gerekli. Koşullar gerçekleşmediği için model çalışmadı. Bunalımın temel nedeni cari işlemler açığının bü- yümesi olmakla beraber bankalann likit olmama- sı, olayı büyüttü. Bankalanmız kısa vadeli kaynak toplayarak ya da yurtdışından kredi sağlayarak bu kredileri TL'ye çevirerek devlet kâğıdı alıyorlar ya da TL kredi veriyorlar. Verdikleri kredilerin büyük bir bölümü donuk ya da batık, kısa sürede geri al- ma olanaklan yok. Ellerindeki devlet kâğıtlannı da Merkez Bankası'na geri satın alma koşuluyla sa- tarak fon almalan sınırlı. Döviz variıklan zaten dö- viz yükümlülüklerini karşılayamıyor, net pozisyon açıklan var. Bu durumda olan bankalar TL ya da döviz yükümlülüklerini yerine getiremediler, bunu sağlamak için çok yüksek faizle repo yaparak el- lerindeki devlet kâğıtlannı düşük fiyattan satıp yük- sek fiyattan geri alma taahhüdü ile para toplama- ya kalkıştılar. Işte likidite sıkıntısı, bunalım, yüksek faiz bu olgudan kaynaklandı. TCMB'nin eli kolu bağlandığı için IMF'den izin atmadan bankalara verdiği kredi limitini, açık piya- sa işlemleri hacmini yükseltemedi. Bankalann yö- netimi iyi olsaydı, düzenek yukanda açıklanmaya çalışıldığı gibi işleseydi, modelin olumsuz sonuç- lan uzun sürede görülecekti. Özellikle bankacılar, TCMB'yi suçlarken, geç ka- lındığından söz ederken, bankalann nasıl yönetil- diğine baksınlar. TCMB'nin IMF izninden sonra 5.0 katrilyonu aşan açık piyasa işlemi desteği olma- sa, bugün faizlerin ne düzeyde oluşabileceğini dü- şünsünler. Özür aranacağına, kusurun nerede olduğu iyi ir- delenmeli. "Son bunalımın kaynağı TCMB'dir" de- mek, büyük yanılgı, büyük haksızlık olur. SERBEST DÖVİZ CİNSİ Amenkan Dolan Alman Markı Isviçre Frankı Fransız Frartkı Hollanda Flonnı ingıiız Sterlını Avusturya Şilini 100 rtal.üretı SJnbRiyali iapon Yeni AUŞ 671000 313250 401700 93200 277500 988000 44400 31500 178000 5910 SATIŞ 672500 314500 404000 94000 279300 996000 44750 31800 180000 5000 ALTIN 24Ayaraltın 5.750.000 5.785.000 Cumhuriyet 37.500000 39.500.000 Reşat 40.000.000 43.000.000 22 Ayar bilezık 5.190.000 5.750.000 İMKB REPO lnterbank: 130 Günlük Repo: 204.65